Morgunblaðið - 06.02.1996, Side 2

2 ÞRIÐJUDAGUR 6. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
i
FRÉTTIR
Nýjar aðferðir við altarisgöngu
draga úr messuvínsnotkun
Messuvín tvö-
faldast í verði
MESSUVÍN hefur hækkað á
síðustu misserum úr 800 krón-
um flaskan í um 1.200 krónur.
Útlit er fyrir að á næstunni
hækki messuvínið enn frekar
og verðið verði í kringum 1.600
krónur flaskan.
Höskuldur Jónsson, for-
stjóri Afengis- og tóbaksversl-
unar ríkisins, segir að messu-
vín hafi hækkað í kjölfar þess
að ÁTVR hætti framleiðslu
þess þegar framleiðsluhluti
fyrirtækisins var seldur.
Verðið hafi verið í kringum
800 krónur flaskan, sem nokk-
urn veginn hafi verið sá kostn-
aður sem fylgdi framleiðsl-
unni, en það hafi verið venjan
frá fornu fari að leggja ekki
á þessa framleiðsiu.
Gott Madeiravín
valið ístaðinn
í staðinn hafi verið valið
gott Madeiravín til nota sem
messuvín og í þeim efnum hafi
verið leitað fyrirmyndar í Sví-
þjóð. Við þetta hafi verðið
hækkað í um 1.200 krónur
þrátt fyrir að áfengisgjald hafi
ekki verið lagt á messuvinið.
Nú bættist það við að lögum
um innflutning á áfengi hefði
verið breytt 1. september í
fyrra. Nú væri áfengisgjald
innheimt í tolli og væri ekki
lengur hluti af álagningu fyr-
irtækisins eins og verið hefði.
Engar heimildir væru í lögum
eða reglugerðum til þess að
undanskilja messuvín þessu
gjaldi og því væri útlit fyrir
að það myndi hækka í um
1.600 krónur flaskan þegar
þær birgðir sem til væru í
landinu væru uppurnar.
Ekkirættá
prestafundum
Séra Ragnar Pjalar Lárus-
son prófastur sagði að hækkun
á messuvíni hefði ekki verið
rædd á þeim prestafundum
sem hann hefur sótt undanfar-
ið. Hann sagði nýjar aðferðir
við altarisþjónustu hafa dregið
verulega úr messuvínsnotkun.
Séra Ragnar tók dæmi af sinni
sóknarkirkju, Hallgríms-
kirkju, þar sem altarisganga
er viðhöfð hvern sunnudag. í
stað þess að fólk bergi af kal-
eiknum dýfir það oblátunni í
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
NÝJAR aðferðir við altaris-
þjónustu gera að verkum að
verðhækkun á messuvini
skiptir kirkjuna minna máli
en ella, að sögn séra Ragnars
Fjalars Lárussonar.
bikarinn. Með þessum hætti
gengur athöfnin greiðar og
einnig fer mun minna af
messuvíni en áður. Séra Ragn-
ar sagði þennan hátt viðhafðan
í mörgum fleiri kirkjum. Hann
taldi ólíklegt að Þjóðkirkjan
gripi til einhverra aðgerða
vegna verðhækkunar á messu-
víni.
Nýr framkvæmdastjóri Almannavarna
Starfið leggst
mjög vel í mig
„AÐ SKIPTA um starf
og flytja aftur til ís-
lands er auðvitað
breyting fyrir mig. Ég
verð að breyta lífshátt-
um mínum töluvert og
get t.a.m ekki stundað
aðaláhugamál mitt,
fallhlífastökk, eins og
ég vildi. Hins vegar
leggst starfið mjög vel
í mig,“ segir Sólveig
Þorvaldsdóttir nýskip-
aður framkvæmda-
stjóri almannavama-
ráðs frá 1. apríl nk.
Sólveig stundaði
nám í byggingarverk-
fræði við Háskóla íslands og lauk
MS-gráðu í jarðskjálftaverkfræði frá
John Hopkins-háskóla í Baltimore
árið 1991. Síðan hefur hún starfað
við björgunarstörf eftir náttúruham-
farir, haldið fyrirlestra, skrifað hand-
bók um rústabjörgun o.fl. Nú vinnur
hún á vegum fyrirtækisins EQE Int-
ernational að rannsóknum á afleið-
ingum jarðskjálfta.
Sólveig hefur verið búsett í Banda-
ríkjunum undanfarin ár. „Ég hef
fylgst töluvert með almannavörnum
á Islandi héðan og hef ákveðnar
skoðanir á þeim. Eins og alltaf þegar
nýir menn taka við af öðrum verða
breytingar. Maður fær tækifæri til
að kynnast landi og þjóð mjög náið
því að fátt í samfélaginu
snertir ekki almanna-
vamir á einn eða annan
hátt,“ sagði hún og tók
fram að vinna að snjó-
flóðavömum hefði án efa
forgang fram yfír mörg
önnur verkefni þegar
hún tæki við.
Sólveig er fædd 1. júní
árið 1961 og er því að-
eins 34 ára gömul. „Ég
býst við að sumum hafi
fundist ég frekar ung
fyrir starfið. Mér hefur
hins vegar tekist að
kynnast mjög mörgu
sem tengist starfínu
enda eru mörg ár frá því að ég ákvað
að helga líf mitt björgun eftir nátt-
úmhamfarir. Ég byijaði ung í björg-
unarsveit og langaði til að sameina
áhugamálið og námið í verkfræði.
Þegar ég var að horfa á björgunarað-
gerðir eftir jarðskjálftann í Mexíkó
í september árið 1985 áttaði ég mig
á því að ég gæti gert það. Síðan
hefur þetta undið upp á sig,“ sagði
Sólveig.
Sólveig er ógift og bamlaus. For-
eldrar hennar eru Bima Friðriksdótt-
ir og Þorvaldur Veigar Guðmunds-
son. Hafþór Jónsson, fulltrúi Al-
mannavarna ríkisins, hefur verið
settur í starf framkvæmdastjóra
þangað til Sólveig tekur við því.
Sólveig
Þorvaldsdóttir
Fyrsti snjómokstur árs-
ins í Reykjavík í gær
Góðviðri í
haust spar-
aðistórfé
FYRSTI snjóadagur ársins var í
höfuðborginni í gær. Talsverðar taf-
ir urðu í umferðinni af þeim sökum
í gærmorgun þegar fólk var á leið
í vinnu. Kostnaður við snjómokstur
fór langt fram úr áætlun hjá Vega-
gerðinni á síðasta ári en var nokkuð
undir áætlun hjá Reykjavíkurborg.
Sigurður Skarphéðinsson, gatna-
málastjóri Reykjavíkur, segir að
kostnaður við snjómokstur á síðasta
ári hafi verið áætlaður 100 millj. kr.
en hafi í raun orðið 75-80 milljónir.
Tímabilið frá áramótum og fram á
vor hafí verið ósköp venjulegt,
sparnaðurinn liggi í þeim langa hlý-
indakafla sem komið hafi í haust.
Sigurður segir árið hafa farið vel
af stað, dagurinn í gær hafí verið
fyrsti dagurinn sem eitthvað væri
um að vera. Morgunninn hafí þó
verið nokkuð erfíður vegna þess að
það gerði él eftir að búið var að
salta en mannskapurinn fer út
klukkan íjögur.
350 millj. yfir áætlun hjá
Vegagerðinni
Vegagerðinni voru ætlaðar 610
milljónir króna til snjómoksturs á
síðasta ári en þær dugðu engan veg-
inn og kom árið afar illa út. Að sögn
Hannesar Más Sigurðssonar, for-
stöðumanns Hagdeildar Vegagerð-
arinnar, nemur kostnaður tæplega
951 milljón. Vegagerðin fékk 200
milljónir á fjáraukalögum en grípa
þarf til sérstakra ráðstafana innan
Vegagerðarinnar vegna þeirra rúmu
140 milljóna sem á vantar.
Hannes segir að árið í ár hafí
farið mjög vel af stað, janúar hafi
verið mjög hagstæður. Ekki sé þó
enn ljóst hversu miklum fjármunum
eigi að veija til snjómoksturs á árinu
vegna þess að Vegaáætlun fyrir árin
1995-1998 sé í endurskoðun. Hann
segist þó reikna með að upphæðin
verði um 660 milljónir króna.
Bandarískt tímarit fjallar um aðgerðir gegn ofnotkun sýklalyfja á íslandi
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
Tregadúfa
í Eyjum
AMERÍSK dúfa, sem að fróðra
manna tilgátu er talin vera trega-
dúfa (Mourning Dove), var gómuð
í Vestmannaeyjum 19. október.
Verði greining hérlendra fugla-
skoðara staðfest er þetta í annað
sinn sem þessi dúfutegund finnst
í Evrópu. Hin tregadúfan fannst
á eynni Mön í haustið 1989.
Áð sögn fuglaskoðara hefur
sjaldan eða aldrei áður sést annar
eins fjöldi tegunda og einstaklinga
ameriskra flækingsfugla í Vestur-
Evrópu og í haust er leið. Hér á
landi sáust margar tegundir víða
um land. Varði þessi fuglaheim-
sókn frá septembermánuði fram
í nóvember síðastliðinn.
Neyðarbíll
í árekstri
NEYÐARBÍLL Slökkviliðsins í
Reykjavík lenti í árekstri við
fólksbíl á mótum Arnarbakka
og Breiðholtsbrautar kl. 21.37
í gærkvöldi.
Samkvæmt upplýsingum lög-
reglu var sjúkrabfllinn að fara
yfír í forgangsakstri á rauðu
ljósi en fólksbfllinn á grænu ljósi.
Báðir bflamir voru á lítilli ferð.
í sjúkrabílnum var mikið
veikur sjúklingur og tveir
sjúkraflutningamenn og í fólks-
bílnum ökumaður og farþegi.
Engin slys urðu á fólki og hélt
sjúkrabíllinn leiðar sinnar eftir
að lögregla kom á staðinn.
Fólksbíllinn skemmdist talsvert
en sjúkrabíllinn lítið.
Gefur tilefni til bjartsýni í
baráttu við ónæma sýkla
BANDARÍSKA tímaritið Journal
of the American Medical Associati-
on (JAMA) birti í janúar grein um
rannsóknir, sem 'gerðar hafa verið
hér á íslandi og benda til þess að
með því að draga úr notkun sýkla-
lyfja megi hafa áhrif á útbreiðslu
ónæmra sýkla. í leiðara blaðsins,
sem lét taka saman greinar um
alþjóðleg vandamá! í heilbrigðis-
málum er birtust í 86 tímaritum
um allan heim, sagði að nokkrar
greinanna gæfu tilefni til bjart-
sýni^ þar á meðal niðurstöðurnar
frá Islandi.
„Til dæmis á íslandi hefur dregið
úr notkun sýklalyfja, sem rekja má
til opinberrar fræðslu og lagasetn-
ingar og hefur leitt til þess að tíðni
ónæmra pneumókokka hefur
minnkað," segir í leiðaranum.
í grein JAMA er rætt við Karl
G. Kristinsson sýklafræðing, sem
vinnur við rannsóknir á sýkladeild
Landspítalans, og haft eftir honum
að áróðursherferð jafnt meðal al-
mennings og lækna hafi lagt horn-
steininn að því að draga úr notkun
sýklalyfja auk laga um að sjúkling-
ar utan sjúkrahúsa yrðu að greiða
slík lyf að fullu.
Karl sagði í samtali við Morgun-
blaðið að greinin í JAMA, sem birt-
ist 17. janúar, hefði þegar vakið
nokkra athygli og sér hefði verið
boðið að halda fyrirlestur á árs-
fundi sýklafræðinga og smitsjúk-
dómalækna á Bretlandi í apríl.
Ýmsar tegundir sýkla eru orðnar
ónæmar fyrir sýklalyfjum á borð
við penicillín. Þar ber hæst svo-
nefndan lungnabólgusýkil eða
pneumókokk, sem getur ýmist verið
ónæmur fyrir einni gerð sýklalyfja
eða mörgum, en einnig má nefna
enterókokk, sem dæmi eru til að
ekkert hafi hrinið á. Pneumókokkur
veldur eyrnabólgu, skútabólgu í
kinnholum og ennisholum, lungna-
bólgu og í einstaka tilfelli heila-
himnubólgu.
Endalok undralyfjanna?
Fræðimenn eru ekki á eitt sáttir
um það hvað þessi þróun boði. Hin-
ir svartsýnustu vísa til ástandsins
fyrir daga penicillíns þegar engin
leið var að stemma stigu við sjúk-
dómum á borð við berkla og lungna-
bólgu. Vikuritið Newsweek birti
fyrir nokkru forsíðugrein með fyrir-
sögninni „Sýklalyf: endalok undra-
Iyfjanna?"
Karl G. Kristinsson sagði að
menn hefðu haft uppi varnaðarorð
allt frá því að penicillín kom til
sögunnar í heimsstyrjöldinni síð-
ari. Eftir að hinn svokallaði penic-
illín-ónæmi pneumókokkur kom
fram hafi þeim, sem segja að tími
sýklalyfjanna sé að líða undir lok,
fjölgað.
Onæmur pneumókokkur fannst
fyrst á Islandi árið 1988 og árið
1991 varð sprenging í tíðni hans.
Arið 1989 töldust 2,8% sýkinga af
völdum pneumókokka vera af völd-
um hins ónæma afbrigðis. Hlutfall-
ið náði hámarki árið 1993 þegar
20% sýkinga voru raktar til ónæmra
pneumókokka. 1994 lækkaði hlut-
fallið hins vegarog reyndust ónæm-
ir pneumókokkar hafa valdið 16,4%
sýkinga.

i
I

i
L