Morgunblaðið - 07.02.1996, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
MIÐVIKUDAGUR 7. FEBRÚAR 1996 17
^Wmá
Reuter
Peres sigraði í Blich
Whitewater-rannsóknin í Arkansas
Bandaríkja-
forseta gert
að bera vitni
Little Rock. Reuter.
Spreng-
ing í Finn-
landi
TVEIR ungir Finnar biðu bana
í gífurlegri sprengingu í fjöl-
býlishúsi í Lahti í suðvestur-
hluta Finnlands í gær og lög-
reglan segir hugsanlegt að um
sjálfsmorð hafi verið að ræða.
Hermt er að „mörg kíló af
dínamíti“ hafi sprungið og
miklar skemmdir urðu á fjöl-
býlishúsinu, sem var sex hæða
og með 36 íbúðir. Fjórir íbúar
voru fluttir á sjúkrahús vegna
taugaáfalls.
Herferð
gegn asma
HÆGT er að bjarga 100.000
mannslífum á ári með nýrri
alþjóðlegri áætlun, sem miðar
að því að fræða lækna og
asma-sjúklinga um hvernig
bregðast eigi við sjúkdómnum,
að sögn sérfræðinga sem
kynntu áætlunina á blaða-
mannafundi í London í gær.
Þeir sögðu að áætlunin gæti
ennfremur sparað sem svarar
hundruðum milljarða króna.
„Koma má í veg fyrir 60-70%
dauðsfalla vegna asma með
nútímameðferð og við erum
sannfærð um að hægt verður
að bjarga 100.000 mannslífum
á ári,“ sagði Romain Pauwels,
sem fer fyrir sérfræðingunum.
1.000 eftir-
skjálftar
MEIRA en þúsund eftirskjálft-
ar hafa riðið yfir Lijiang-hérað
í suðvesturhluta Kína frá land-
skjálftanum, sem kostaði 246
manns lífið um helgina, og
þeir hafa torveldað björgunar-
starfið. 330.000 heimili eyði-
lögðust eða skemmdust í
skjálftanum mikla og margir
meðal hundraða þúsunda
manna, sem misstu heimili sín,
sofa úti frekar en að hætta
sér inn í skemmd hús.
Réttað yfir
Coéme
DÓMSTÓLL í Belgíu neitaði í
gær að fresta réttarhöldum
yfir Guy Coéme, fyrrverandi
aðstoðarforsætisráðherra
landsins, og sjö samstarfs-
mönnum hans, sem sakaðir
eru um að hafa notað fé skatt-
borgara með ólöglegum hætti.
Réttarhöldin hófust á mánu-
dag og veijendurnir höfðu ósk-
að eftir því að þeim yrði frest-
að til að þeir gætu lesið ákæru-
skjalið, sem er 30.000 blaðsíð-
ur.
Bankamaður
myrtur
ENN einn bankamaðurinn var
myrtur í Moskvu í gær, þegar
Alexej Bútenko, 26 ára aðstoð-
arbankastjóri Grandinvest var
skorinn á háls í bílageymslu í
borginni. Banka- og fjármála-
menn hafa verið algengustu
fórnarlömb leigumorðingja í
Moskvu og fleiri borgum í
Rússlandi að undanförnu. Sam-
band rússneskra banka segir
að glæpasamtök séu að reyna
að sölsa bankana undir sig.
SHIMON Peres, forsætisráðherra
Israels, vann öruggan sigur í
„kosningum" í Blich-gagnfræða-
skólanum í Tel Aviv en kosningar
meðal nemenda þar eru taldar
gefa n\jög góða vísbendingu um
hvernig atkvæði munu falla í
þingkosningum. Líkja ísraelskir
fjölmiðlar gjarnan kosningunum
í Blich við forkosningar í New
Hampshire í Bandaríkjunum og
fékk umfjöllun um kosningarnar
mun meira rými í fjölmiðlum en
heimsókn Warrens Christophers,
utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, vegna yfirstandandi friðar-
SLAGURINN í forkosningabaráttu
bandarískra repúblikana harðnar
dag frá degi en í gær ætluðu kjör-
fundir í Louisiana að taka afstöðu
til frambjóðendanna. Fyrstu eigin-
legu átökin verða þó í Iowa næst-
komandi mánudag og
í New Hampshire
rúmri viku síðar. Berst
Bob Dole, leiðtogi
repúblikana í öldunga-
deild, harðri baráttu
fyrir forystunni meðal
frambjóðendanna en
meðal repúblikana al-
mennt gætir vaxandi
efasemda um, að
nokkur þeirra geti
sigrað Bill Clinton for-
seta í forsetakosning-
unum í nóvember.
Aðeins þrír fram-
bjóðendanna níu voru
á kjörseðlinum í Louis-
iana en samkvæmt
skoðanakönnunum eru
þeir Dole og auðkýfingurinn Steve
Forbes næstum jafnir í Iowa og
New Hampshire. Hefur sá síðar-
nefndi verið í mikilli sókn að undan-
förnu en sumir telja, að hann sé
að missa flugið.
Óvissa í New Hampshire
Samkvæmt kö'nnunum er dálka-
höfundurinn Pat Buchanan í þriðja
sæti en hann ásamt Phil Gramm,
öldungadeildarþingmanni frá Tex-
as, og útvarpsmanninum Alan Key-
es voru þeir einu, sem reyndu með
viðræðna. Hafa nemendurnir,
sem eru 17-18 ára, reynst
sannspáir um kosningaúrslit fyrir
þingkosningar árin 1977,1984 og
1992. Peres hlaut 61% atkvæða
en Benjamin Netanyahu, leiðtogi
Likud-bandalagsins, 39% at-
kvæða. Er þetta nokkru meiri
munur en i skoðanakönnunum að
undanförnu. Netanyahu lét þetta
þó ekki á sig fá. „Eg vona að
Peres haldi áfram að sigra í Blieh.
Sjálfur hyggst ég hins vegar sigra
í raunverulegum kosningum.
Þingkosningar fara fram í ísrael
í maí.
sér í Louisiana í gær. Það, sem
veldur mestri óvissu um úrslitin í
New Hampshire, er, að þar mega
óflokksbundnir menn kjósa en
kannanir benda til, að Forbes muni
fyrst og fremst hagnast á því. í
Iowa fer kosningin
fram á kjörfundi og þar
getur niðurstaðan ráð-
ist af fundarsókninni.
Hjaðningavígin í
Repúblikanaflokknum
eru góð tíðindi fyrir
Clinton en ljóst er, að
engin átök verða um
framboð hans og hefur
það ekki gerst hjá dem-
ókrötum frá því á fjórða
áratugnum. Það var
einu sinni óskráð regla
meðal repúblikana, að
þeir skyldu ekki tala
illa hver um'annan en
hún hefur verið þver-:
brotin að þessu sinni.
Nú svífast þeir einskis
í áróðri sínum hver gegn öðrum en
Clinton reynir að vera sem forseta-
legastur.
Dagblaðið Concorde Monitor birti
niðurstöður könnunar á sunndag
en í henni voru kjósendur repúblik-
ana spurðir hvort þeir gerðu sér
miklar vonir um þann frambjóð-
anda, sem þeir hygðust kjósa. Að-
eins 51% svaraði þvi játandi. Þá
voru þeir spurðir hver væri líkleg-
astur til að sigra Clinton og aðeins
36% sögðu Dole, 34% Forbes og
aðrir fengu undir 15%. í könnun
ALRÍKISDÓMARI í Little Rock í
Arkansas hefur stefnt Bill Clinton,
forseta Bandaríkjanna, til að bera
vitni í réttarhöldum vegna White-
water-málsins. Ólíklegt er að for-
setinn þurfi að koma fyrir rétt og
vitnisburður hans verður að öllum
líkindum tekinn upp á myndband
eða sýndur í réttarsalnum í beinni
útsendingu um gervihnött.
Réttarhöld hefjast vegna
Whitewater-málsins í Little Rock
4. mars og tveir af sakborningun-
um, James McDougal og fyrrver-
andi eiginkona hans, Susan, óskuðu
eftir vitnisburði forsetans. Þau hafa
verið ákærð fyrir fjársvik í tengsl-
um við Whitewater-málið, sem
snýst um fasteignabrask í Arkansas
um miðjan síðasta áratug þegar
Clinton var ríkisstjóri þar.
Susan McDougal sagði að Bill
Clinton væri „eini maðurinn á jörð-
inni“ sem gæti hrakið ásakanir
Davids Hale, fjármálamanns og
dómara í Little Rock, um að Clinton
og Jim Guy Tucker, ríkisstjóri Ark-
ansas, hefðu Íagt að honum að lána
henni 300.000 dala, jafnvirði tæpra
20 milljóna króna. Hale heldur því
fram að þau hafi öll vitað að lánveit-
ingin hafi ekki verið viðeigandi og
hjónin fyrrverandi eru sökuð um
að hafa notað lánsféð með ólögleg-
um hætti. Clinton og Tucker hafa
ítrekað neitað ásökunum Hale.
Lánið var ekki endurgreitt og
saksóknarar hafa sagt að það hafi
stuðlað að gjaldþroti sparisjóðsins
Madison Guaranty, sem var í eigu
James McDougals. Gjaidþrotið
New York Post sagði fjórðungur
repúblikana, að Clinton ætti skilið
að vera endurkjörinn.
Veikleikar Doles
Flestir fréttaskýrendur telja ólík-
legt, að Forbes muni sigra Dole
þegar allt kemur til alls en þeir
segja, að kosningabarátta hans
hafi sýnt hvar Dole er veikastur
fyrir. Leiðtogar meirihlutans í öld-
ungadeild eru yfirleitt í hlutverki
sáttasemjarans og það er ekki góð-
ur bakgrunnur fyrir forsetafram-
kostaði ríkissjóð Bandaríkjanna 65
milljónir dala, sem svarar 4,2 millj-
örðum króna.
James og Susan McDougal tóku
þátt í fasteignabraskinu með Clin-
ton-hjónunum og saksóknarinn í
Whitewater-málinu, Kenneth Starr,
er að rannsaka hvort fé úr Madison
Guaranty hafi verið notað í viðskipt-
unum.
Ekki einsdæmi
Alríkisdómarinn í Arkansas,
George Howard, sagði vitnisburð
forsetans nauðsynlegan til að
tryggja sakborningunum sanngjörn
réttarhöld. David Kendall, lögfræð-
ingur Clintons, sagði að forsetinn
myndi bera vitni „með viðeigandi
hætti“ og einn af ráðgjöfum Clint-
ons sagði ólíklegt að forsetinn þyrfti
að koma fyrir réttinn.
Mjög óvenjulegt er að forseta
Bandaríkjanna sé birt slík stefna
en þó ekki einsdæmi. Thomas Jeff-
erson þurfti til að mynda að bera
vitni í réttarhöldunum yfir Aaron
Burr, þriðja varaforseta Bandaríkj-
anna, sem var ákærður fyrir föður-
landssvik árið 1807.
Gerald Ford bar einnig vitni í
réttarhöldum yfir Lynette Alice
Fromme, sem revndi að ráða hann
af dögum, árið 1975 og Jimmy Cart-
er vegna máls fjármálamannsins
Richards Vescos árið 1978. Þá bar
Ronald Reagan vitni á myndbandi
vegna réttarhaldanna yfir John Po-
indexter, öryggisráðgjafa hans,
vegna íran-kontramálsins árið 1990,
eða eftir að hann lét af embætti.
bjóðanda. Sem dæmi um þetta er
nefnt, að Dole brást við helsta kosn-
ingamáli Forbes, flötum skatti á
alla, með því að leggja til, að.hald-
in yrði landsráðstefna til að fjalla
uni kosti hans og galla. Þótti flest-
um heldur lítið bragð að því.
„Einu sinni öldungadeildarþing-
maður, ávallt öldungadeildarþing-
maður,“ sagði Allan Lichtman,
stjórnmálafræðingur við Banda-
ríska háskólann, og spáði þvi, að
Dole yrði ekki í framboði gegn Clin-
ton 5. nóvember.
Forkosningar hjá bandarískum repúblikönum að hefjast
Hver sretur sigrað Clinton?
Washington. Reuter. 11 ^ ^
TÆPT ár er síðan Bob Dole ákvað að sækjast eftir að verða
frambjóðandi repúblikana í forsetakosningunum í haust. Hér er
hann ásamt konu sinni, Elizabeth, í New Hampshire í apríl í fyrra.
Steve
Forbes