Morgunblaðið - 10.02.1996, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 10. FEBRÚAR 1996 15
ÚR VERIIMU
Loðnuveiðar erlendra skipa
Ammassat verður
að hætta veiðum
næsta fimmtudag
FRETTIR: EVROPA
ÞESSI stæðilegi boli er af kyninu Belgian Blue.
Nautakjöt á niðurleið
Ahyggjur af
hormónum
draga úr neyslu
Apple býst
jafnvel við
meira tapi
Cupertino, Kaliforníu.
APPLE tölvufyrirtækið hefur sagt
að það eigi í engum viðræðum um
sameiningu við önnur fyrirtæki og
að rekstrarhalli á fyrsta fjórðungi
þessa árs verði meiri en 69 milljóna
dollara halli sá sem varð á rekstrinum
á síðasta fjórðungi síðasta árs.
Fyrirtækið kvaðst hafa látið af
þeirri stefnu að svara ekki „sögu-
sögnum og vangaveltum" um að það
standi í viðræðum um samruna við
önnur fyrirtæki. Apple segir að tal
um samruna dragi úr stöðugleika
fyrirtækisins.
Apple kveðst einnig búast við
meiri útgjöldum á öðrum ársíjórð-
ungi vegna fækkunar starfsfólks og
birgðaafskrifta.
Hlutabréf í Apple lækkuðu um 50
sent í 37,75 dollara. Verð hlutabréf-
anna hefur lækkað um 29% á tveim-
ur mánuðum.
Horfur á sameiningu við Sun
Microsystems hafa dvínað síðan Gil-
bert F. Amelio tók við stjórn fyrir-
tækisins af Michael Spindler. Amelio
starfaði áður hjá National Semi-
conductors Corp. og búizt er við að
hann einbeiti sér að því að rétta
Apple við áður en hann reyni að
komast að samningum.
Amelio tók við starfi aðalfram-
kvæmdastjóra af Spindler og starfi
stjórnarformanns af A.C. „Mike“
Markkula. Markkula tók þátt í stofn-
un fyrirtækisins fyrir 20 árum og
er nú varastjórnarformaður.
------» ♦ ♦------
Kerkorian
semur frið
við Chrysler
Detroit, 9. febrúar. Reuter.
AUÐKÝFINGURINN Kirk Kerkor-
ian hefur samið frið við Chrysier bif-
reiðafyrirtækið með samningi til
fimm ára gegn því að fá sæti í stjórn
fyrirtækisins.
Um leið hefur Chrysler samþykkt
að kaupa aftur fleiri hlutabréf frá
hluthöfum. Kerkorian hefur verið einn
stærsti hluthafi Chryslers og reyndi
að ná yfirráðum yfir fyrirtækinu í
apnl í fyrra, en hætti við þá tilraun
31. maí þar sem honum tókst ekki
að verða sér úti um nógu mikið fé.
Áður en Kerkorian og Chrysler
sömdu hafði Kerkorian orðið fyrir
áfalli þegar forstjóri verðbréfasjóðs
var skipaður í sæti í fyrirtækisstjórn-
inni, sem hafði losnað.
Chrysler skipaði John B. Neff, fv.
forstjóra Windsor-sjóðs fyrirtækisins
Wellington Management, í sæti sem
losnað hafði í stjórninni í nóvember
þegar Joseph Antonini, fv. aðalfram-
kvæmdastjóri Kmart Co., sagði af
sér. Antonini hætti vegna þrýstings
frá fjárfestingarfyrirtæki Kerkor-
ians, Tracinda Corp.
------♦ » »
Ericsson
eykurhagn-
að um 27%
Stokkhólmi. Reuter.
LM ERICSSON í Svíþjóð hefur til-
kynnt að nettóhagnaður á síðasta
ársfjórðungi hafi aukizt um 27%
vegna mikillar eftirspurnar eftir far-
símakerfum og talsímum.
Vöxtur fyrirtækisins var þó minni
en búizt hafði verið við og hlutabréf
þess lækkuðu um 3 sænskar krónur
í 142,50 í Stokkhólmi.
Nettóhagnaður á fjórðungnum
jókst í 2.12 milljarða sænskra króna
úr 1.67 milljörðum og sala jókst um
14% í 31.88 milljarða. Hagnaður fyr-
ir skatta jókst um 32% í 2.8 millj-
arða sænskra króna.
Stjórn Ericssons lagði til að arður
af hlutabréfum yrði hækkaður í 1,75
sænskar krónur úr 1,38 krónum.
ÚTGERÐ grænlenzka loðnuskips-
ins Ammassat, East Greenland
Codfish A/S, hefur verið synjað
um undanþágu frá reglum um
loðnuveiðar. Samkvæmt því verður
Ammassat óheimilt að stunda
loðnuveiðar við íslands eftir 15.
febrúar næstkomandi. Ammassat
er eina grænlenzka skipið, sem
gert er út á loðnu, en meira en
100.000 tonn eru óveidd af kvóta
Grænlendinga. Hlutdeild Græn-
lendinga úr heildarkvótanum er
11% ár hvert.
Ammassat er í raun gerð út frá
Eskifirði, þó hún sé í eigu Græn-
lendinga. Flestir í áhöfn skipsins
eru íslenzkir og hefur öllum afla
skipsins verið landað til vinnslu
hérlendis.
Mega ekki veiða
eftir 15. febrúar
Samkvæmt samningi íslands,
Noregs og Grænlands mega skip
frá Noregi og Grænlandi stunda
loðnuveiðar innan landhelgi okkar
til 15. febrúar á vetrarvertíð en
þó ekki sunnar en á 64.30. gráðu,
sem liggur um Hvalbak. Undan-
þága frá þessari reglu hefur ekki
fengizt áður, en nú hefur verið
samið við Færeyinga um að þeim
verði heimilt að veiða 10.000 tonn
af loðnu í vetur. Engar hömlur
verða á veiðum þeirra eins og veið-
um skipa frá Noregi og Grænlandi.
Einar Hallsson er starfsmaður
East Greenland Codfish hér á
landi. Hann segir að sér þyki mjög
miður að Ammassat hafi ekki feng-
ið undanþágu, því veiðar skipsins
myndu fyrst og fremst koma ís-
lendingum til góða.
Myndu skapa um
850 dagsverk
„Það má áætla að Ammassat
gæti veitt allt að 10.000 tonnum
IS semur
um loðnu
ÍSLENSKAR sjávarafurðir hafa
gert samninga um sölu á frystri
loðnu við hefðbundna kaupendur
í Japan að sögn Víkings Gunnars-
sonar, framleiðslustjóra ástíða-
bundinna afurða hjá ÍS. Víkingur
segir að samningar hafi náðst um
mjög ásættanlegt verð og menn
séu ánægðir með þá. Samningarn-
ir hljóða upp á sölu á 13-14 þús-
und tonnum, sem að sögn Víkings
er það magn sem framleiðendur
ÍS áætla að frysta á’þessari vertíð.
-----» ♦ » ■
Lítið eftir
í línutvöföld-
unarpottinum
SAMKVÆMT upplýsingum Fiski-
stofu frá því á miðvikudag eru rúm
3.500 tonn eftir í línutvöföldunar-
pottinum. Þá höfðu veiðst 26.130
lestir af þorski og 4.200 lestir af
ýsu. Heimilt er að veiða 34.000
tonn samtals.
í þessar tölur vantar það sem
var um borð í veiðiskipunuin á
þessum tíma og einnig þann afla
sem Fiskistofa hafði ekki fengið
upplýsingar um löndunarhöfnum.
eftir 15. febrúar til loka vertíðar
eða í um einn og hálfan mánuð.
Aflaverðmæti næmi þá um 50
milljónum króna, en áhöfn skipsins
er að mestu leyti íslenzk. Þá myndi
þessi afli svara til vinnslu loðnu-
verksmiðju í hálfan mánuð. Veið-
arnar og vinnsla aflans myndu því
skila um 850 dagsverkum á sjó og
í landi.
Loks má áætla að útflutnings-
verðmæti afurðanna gæti numið
um 200 milljónum króna. Okkur
Islendinga munar líklega um
minna og ég hélt að það væri ís-
lenzkum sjómönnum, starfsmönn-
um loðnubræðslna og þjóðarbús-
ins í heild hagur að því að leyfa
okkur að stunda þessar veiðar.
Einkum þegar fyrirsjáanlegt er
að leyfilegur afli næst ekki á vert-
íðinni og við verðum því ekki að
taka neitt frá neinum," segir Ein-
ar.
Fordæmið komið
Einar bendir einnig á, að um-
sóknum um undanþágu fyrir
Ammassat hafi undanfarin misseri
verið hafnað á þeim forsendum að
þar væri verið að gefa vafasamt
fordæmi. „Islenzk stjórnvöld hafa
nú gefið slíkt fordæmi með samn-
ingnum við Færeyinga. Það er þá
bara spurningin hvort þau þora að
mismuna aðildarþjóðunum að
samningum um nýtingu loðnunnar.
Hvort þau vilja leyfa grænlenzku
skipi að veiða lengur og sunnar
en norskum skipum. Þar er í það
minnsta eitt atriði okkur í hag.
Við erum aðeins að tala um eitt
grænlenzk skip, en loðnufloti
Norðmanna telur um 50 skip.
Gænlenzka skipið er með íslenzka
áhöfn að mestu og landar öllum
sínum afla á íslandi. Hvorugt þetta
atriði á við norsku skipin," segir
Einar Hallsson.
Fiskifélag íslands
Fundað
um
þorskinn
FISKIFÉLAG ísland boðar til
fundar um stöðu þorskstofns-
ins við ísland á Hótel Sögu
klukkan 20.00 næstkomandi
mánudagskvöld.
Til fundarins er boðað í kjöl-
far umræðna um mikla fiski-
gegngd hér við land og sérs-
taks leiðangurs Hafrann-
sóknastofnunar á fiskimiðin á
Halanum í janúar. Síðan þá
hafa miklar umræður verið
um það hvort þorskstofninn
sé á uppleið, hvort óhætt sé
að auka veiðar á þorski og ef
svo, hvenær sú aukning ætti
að koma.
Frummælandi á fundinum
verður Gunnar Stefánsson,
formaður fiskveiðiráðgjafar-
nefndar Hafrannsóknastofn-
unar og einnig rhunu nokkrir
fiskifræðingar stofnunarinnar
mæta á fundinn. Að loknu
erindi Gunnars verða almenn-
ar umræður með þátttöku
þeirra fundarmanna, sem þess
óska. Þá er gert ráð fyrir því,
að frummælandi og fiskifræð-
ingar af Hafrannsóknastofn-
un svari fyrirspurnum.
NEYSLA á nautakjöti í Evrópu
hefur farið stöðugt minnkandi á
síðustu árum, ekki síst vegna ótta
neytenda við hormónanotkun við
nautgriparækt. Mestur hefur sam-
drátturinn orðið í Þýskalandi, Hol-
landi og Belgíu. Sem dæmi um
neyslusamdráttinn má nefna að
árið 1985 borðaði meðalbelginn
26 kíló af nautakjöti en einungis
16 kíló á síðasta ári. í Evrópusam-
bandinu í heild er samdrátturinn
ögn minni.
Hormónanotkun er talin vera
nokkuð útbreidd í einstaka ríkjum
þrátt fyrir að hún eigi að vera
bönnuð. Framkvæmdastjórn Evr-
ópusambandsins telur að ef bann-
inu verði aflétt sé líklegt að
neyslan á nautgripakjöti muni
dragast saman um allt að 20% til
viðbótar.
Eigið eftirlit
í þeim ríkjum þar sem neytend-
ur hafa mestar áhyggjur af gæð-
um kjötsins er orðið nokkuð al-
gengt að stórar verslunarkeðjur
hafi eigið heilbrigðiseftirlit þar
sem hinu opinbera heilbrigðiseftir-
liti er ekki treyst. Belgíska versl-
unarkeðja Maxi-GB er ein þeirra
og segir ástæðuna vera að við-
skiptavinirnir séu hættir að treysta
á hollustugildi kjöts. Maxi gerir
kröfur um hvernig fara eigi með
nautgripina og hafa margir bænd-
ur verið útilokaðir frá samstarfi
við keðjuna þar sem vaxtarhorm-
ónar hafa fundist við sýnatökur í
nautgripum.
Stjórnmálamenn hafa verið sak-
aðir um dugleysi í baráttunni gegn
hormónanotkun en margir benda
á að um öflugan andstæðing sé
að ræða. Marc Timbermann, ríkis-
JACQUES Santer, forseti fram-
kvæmdastjórnar Evrópusam-
bandsins, segir í viðtali við dag-
blaðið Tages-Anzeiger að verði
áformum Evrópusambandsins um
efnahagslegan og peningalegan
samruna Evrópuríkja (EMU) fre-
stað fram yfir 1999 þýði það í
raun að verið sé gefa áforminn
upp á bátinn.
Santer sagði nauðsynlegt að
standa við þá tímaáætlun er
ákveðin var í Maastricht í desem-
ber 1991 og minnti á að áform
Evrópuríkja um vestur-evrópskt
varnarsamband á sjötta áratugn-
um hefðu farið í súginn vegna
þess hve hikandi ríkisstjórnir Evr-
ópuríkja voru.
lögmaður Belgíu, segir að sýnt
hafi verið fram á tengsl milli
„hormónamafíunnar“ og eitur-
lyfjahringa. Talið er að hormóna-
hagkerfið velti tugum milljarða á
ári og bændur eru sagðir beittir
miklum þrýstingi og jafnvel hótun-
um ef þeir reyna að hætta horm-
ónanotkun.
Á ráðstefnu sem framkvæmda-
stjórnin efndi til í nóvember á síð-
asta ári kom fram að notkun fimm
algengustu hormónategundanna
er ekki hættuleg heilsu manna ef
rétt er að staðið. í kjölfarið jókst
þrýstingur frá Bandaríkjunum að
leyfa hormónanotkun en hormóna-
bannið útilokar í raun bandarískt
nautakjöt frá Evrópumarkaði.
Hefur Bandaríkjastjórn nýlega
kært málið til Álþjóðaviðskipta-
stofnunarinnar.
Mest á Spáni
Regnhlífarsamtök landbúnaðar-
samtaka í Evrópu (CPE) vara hins
vegar við því að látið verði undan
þrýstingi Bandaríkjamanna og
vilja þvert á móti að reglur um
hormónanotkun verði hertar.
Hvorki neytendur né bændur vilji
hormónana. Kjötið batni heldur
ekki með hormónanotkun og álit
neytenda á nautgripakjöti fari sí-
fellt þverrandi.
Ekki er vitað nákvæmlega
hversu mikil hormónanotkunin er
í Evrópu en samkvæmt nýlegri
könnun er hún mest á Spáni. Þar
fundust hormónar í þriðja hverju
sýni. Næst á eftir komu Belgía,
Frakkland, Ítalía, Holland og
Þýskaland. Einungis á Norður-
löndunum reyndist ekki vera hægt
að sýna fram á neina honnóna-
notkun.
„Þetta dæmi
sýnir okkur að
með því að
fresta samruna
gjaldmiðlana
værum við í
raun að hætta
við samrun-
ann,“ segir
Santer.
Hann segir
einnig að ef
EMU verði að engu gæti það
ógnað trúverðugleika Evrópu-
sambandsins í heild sinni. „Ég
get ekki útilokað að menn fari
að spyrja spurninga um atriði er
þegar hafa náðst fram,“ segir
hann.
Santer svartsýnn