Morgunblaðið - 17.02.1996, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fyrsta sérhannaða hjartadeildin hérlendis opnuð
Ég er með góðar sparnaðarfréttir herra. Við erum búin að fá nýja deild til að loka . . .
Félagsmálaráðherra vill breyta hlutverki
sveitarfélaga í félagslega húsnæðiskerfinu
Lánað til einstaklinga án
þátttöku sveitarfélaga
PÁLL Pétursson félagsmálaráðherra
segir að meðal þeirra leiða til úrbóta
á félagslega húsnæðiskerfínu, sem
félagsmálaráðuneytið sé að skoða,
sé að lána einstaklingum beint til
félagslegs húsnæðis án milligöngu
sveitarfélaga. Jafnframt verði dregið
úr ábyrgð sveitarfélaga á lánveiting-
unum gegn því að þau losni undan
kaupskyldu á íbúðunum.
Páll sagði þetta á fundi sem Sam-
band ungra framsóknarmanna og
Framsóknarfélag Reykjavíkur héldu.
Á fundinum sagði Jón frá Pálmholti,
formaður Leigjendasamtakanna, að
búið væri að eyðileggja félagslega
íbúðakerfíð og það væri ekki lengur
það úrræði fyrir efnalítið fólk sem
að var stefnt í upphafi. Hann sagði
að ástæðan væri ekki síst sú að víða
hefði bygging félagslegra íbúða verið
notuð sem liður í byggðastefnu og
þáttur í að halda uppi vinnu fyrir
byggingariðnaðinn. Því sjónarmiði
að byggja ódýrar félagslegar íbúðir
þar sem þeirra væri mest þörf hefði
verið vikið til hliðar. Nú væri svo
komið að mánaðarleg greiðslubyrði
einstaklings væri svipuð hvort sem
hann keypti íbúð í húsbréfakerfinu,
keypti í kaupleigukerfinu eða leigði
á frjálsum markaði.
Lánað til byggingar
leiguhúsnæðis
Páil sagðist vera sammála þessu
mati Jóns. Hann sagðist leita leiða
til að bæta stöðu félagslega hús-
næðiskerfisins. Ein leið væri að lána
einstaklingum í félagslega kerfinu
án milligöngu sveitarfélaga. Einnig
hefðu nokkur reynslusveitarfélög
sýnt áhuga á að taka algerlega yfir
umsjón með félagslegum íbúðabygg-
ingum. M.a. væri rætt um að sveitar-
félögin fengju fjárveitingu til félags-
legra íbúðabygginga án skilyrða um
fjölda íbúða. Með þeim hætti fengist
hugsanlega betri nýting á fjármun-
unum en verið hefði. Páll sagðist
telja að nýting fjármunanna hefði
ekki verið nógu góð og íbúðimar
hefðu verið of dýrar.
Páll sagði að eftirspurn eftir íbúð-
um í félagslega kerfinu hefði minnk-
að eftir að lánshlutfall í húsbréfa-
kerfínu var hækkað úr 60% í 70%
fyrir þá sem eru að kaupa sína fyrstu
íbúð. Hann sagðist hafa til athugun-
ar að rýmka lánsheimildir til þeirra
sem vilja byggja leiguíbúðir á frjáls-
um markaði.
Páll sagði að nýlega hefði farið
af stað starfshópur, sem í sitja full-
trúar ríkisvaldsins og Sambands ís-
STJÓRN Bandaiags starfsmanna rík-
is og bæja hafnar og Trúnaðarmann-
aráð Starfsmannafélags ríkisstofnana
mótmælir harðlega þeim drögum að
frumvörpum um réttindi og skyldur
starfsmanna ríkisins og Lífeyrissjóðs
starfsmanna ríkisins sem lögð hafa
verið fram til kynningar. Vinnubrögð-
in við frumvarpsdrögin eru fordæmd,
en ekkert samráð hafí verið haft við
þá er málið varðaði.
í ályktun sem stjórn BSRB sam-
þykkti segir að ríkisstjómin boði til
leiftursóknar gegn launafólki með
þessum drögum. Þetta sé ieiftursókn
til fortíðar þar sem boðuð séu sérrétt-
indi háembættismanna, þingmanna
og ráðherra, en réttindi annarra
starfsmanna ríkisins séu stórlega
skert eða afnumin.
„Stjóm BSRB vekur athygli á því
að kjarasamningar BSRB og aðildar-
félaga bandalagsins eru gerðir við
ákveðnar forsendur. Mikilvægur hluti
þeirra forsendna eru réttindi og skyld-
ur opinberra starfsmanna og lífeyris-
sjóðir þeirra. Það hlýtur óhjákvæm-
lenskra sveitarfélaga, en hlutverk
hans væri að endurskoða húsaleigu-
bæturnar. Lögin um húsaleigubætur
gerðu ráð fyrir að þau yrðu end-
urskoðuð eftir tvö ár, þ.e. fyrir árs-
lok 1996. Hann sagðist telja að húsa-
leigubætur væru ekki heppilegt sam-
starfsverkefni ríkis og sveitarfélaga
og heppilegra væri að verkefnið
væri alfarið á herðum annars aðil-
ans. Framtíð húsaleigubótanna væri
því óviss.
lega að skapa mikla erfiðleika við
gerð kjarasamninga framvegis ef
annar samningsaðilinn telur sig hafa
rétt til að breyta grundvallarforsend-
um kjarasamnings með þessum hætti.
Stjórn BSRB varar við alvarlegum
afleiðingum slíkra aðgerða og trúnað-
arbresti sem af þeim hlýst.
Stjórn BSRB krefst þess að fallið
verði frá öllum áformum um að leggja
frumvörpin fram, en þess í stað verði
teknar upp viðræður við alla þá aðila
sem málið varðar.“
í ályktun' trúnaðarmannaráðs
Starfsmannafélags ríkisstofnana seg-
ir m.a.: „Það er slík endurskoðun, sem
gjöbreytir öllum réttindum og kjörum
starfsmanna ríkisins fari fram, án
þess að fulltrúar starfsmanna ríkisins
fái að taka þátt í undirbúningnum,
eru ólýðræðisleg og ámælisverð
vinnubrögð.
Frumvarpsdrögin grafa undan rétt-
indum starfsmanna ríkisins. Á einu
bretti á að færa okkur öld aftur í tím-
ann. Slíku verður aidrei unað og því
mætt af fullum þunga.“
BSRB og SFR mótmæla drögum að
nýjum starfsmannalögum
Réttindi stórlega
skert eða afnumin
Alþjóðleg ungmennasamtök
Sjálfboðavinna
í öðrum löndum
til að þroskast
Guðmundur Ólafsson
ALÞJÓÐLEG ung-
mennaskipti (AUS)
eru íslandsdeild al-
þjóðlegra samtaka, Intern-
ational Christian Youth
Exchange (ICYE). Mark-
mið samtakanna er að
stuðla að friði og skilningi
milli einstaklinga og þjóða,
byggja brýr milli manna og
bijóta jiiður veggi hleypi-
dóma. í þeim tilgangi bjóða
samtökin ungmennum á
aldrinum 18-30 ára tæki-
færi til allt að ársdvalar í
framandi menníngarsamfé-
lagi, þar sem þau upplifa
menningu og siði, ólíka því
sem þau þekkja.
Eru þetta þá skiptinema-
samtök?
„Nokkurs konar, nema
hvað við bjóðum eldra fólki
að fara og í stað þess að
það stundi hefðbundið nám í þeim
löndum sem það fer til, þá starfar
fólkið í sjálfboðavinnu. Að öðru
leyti virkar þetta mjög svipað. Um
er að ræða einhvers konar félags-
Iega vinnu eða þjónustu sem fólk
innir af hendi í viðkomandi lönd-
um.“
Hvað eru þessi alþjóðasamtök
útbreidd og hvert var upphafið að
stofnun þeirra?
„YCIE er til í 35 löndum í öllum
heimsálfum. Samtökin voru upp-
haflega stofnuð upp úr seinni
heimsstyijöld, árið 1946, af
bandarísku og þýsku þjóðkirkj-
unni. Markmiðið var að efla sam-
skipti ungmenna þessara tveggja
landa. Svo fór þetta að hlaða utan
á sig og smám saman bættust
fleiri lönd við fyrir milligöngu
þjóðkirkna viðkomandi landa.
Árið 1961 var íslandsdeildin
stofnuð undir heitinu Nemenda-
skipti þjóðkirkjunnar. Það breytt-
ist ekki fyrr en 1984. Þá þótti við
hæfi að slíta tengslin við þjóðkirkj-
una og gera samtökin fijáls og
óháð trúarbrögðum, meðal annars
til að opna dyrnar fyrir þeim lönd-
um þar sem kristin trú var ekki
útbreidd, til dæmis Kóreu og Kína.
Þróunin varð víðast hvar sú að
það fólks sem hafði verið erlendis
á vegum samtakanna tók við
rekstri þeirra þegar heim var kom-
ið.“
Hvað felur svo sjálfboðavinnan
í sér?
„Fólk vinnur kauplaust, oftast
hjá félagasamtökum eða stofnun-
um. Því er séð fyrir fæði og hús-
næði og fær síðan ákveðna lág-
marks vasapeninga. Áður en fólk
fer út situr það tvær undirbún-
ingsráðstefnur hér á landi. í upp-
hafi dvalar fer það síðan á tungu-
málanámskeið og kynnist menn-
ingu og siðum landsins.
Þessi undirbúningur
tekur mánuð og nær til
þeirra útlendinga sem
eru hveiju sinni í við-
komandi landi á vegum
IYCI. Þeir hittast síðan
reglulega á meðan á
dvölinni' stendur. Allt frá tíu
manna hópum upp í sjötíu eftir
stærð landsins. Hér á landi byija
allir dvölina á sveitabæjum áður
en þeir fara hver í sína félagslegu
vinnu.“
Hvað hafa margir íslendingar
farið á vegum AUS til annarra
landa frá stofnun samtakanna
1961?
„Þeir eru einhvers staðar á bil-
inu 600 til 700 og svipaður fjöldi
útlendinga hefur komið hingað til
lands á þessum tíma. Við reynum
yfírleitt að hafa hlutfallið einn á
► Guðmundur Ólafsson er
fæddur á Akureyri 1. október
1972. Hann stundar nám í
kvöldskóla Menntaskólans við
Hamrahlíð og hefur frá árinu
1993 verið formaður Alþjóð-
legra ungmennaskipta (AUS)
sem hélt nýlega ráðstefnu undir
yfirskriftinni Ungt fólk og sjálf-
boðavinna. Sambýliskona Guð-'
mundar er Elfa Björk Eiríks-
dóttir tannsmiðanemi.
móti einum, en undanfarin ár hafa
þó ívið fleiri íslendingar farið út
en við höfum tekið á móti hér.
Við sendum nú árlega svona
fimmtán til tuttugu manns út og
erum að fá fimmtán til átján ung-
menni hingað til lands.“
Getur fólk valið sér land til að
fara til?
„Það er hægt að biðja um sér-
staka staði. Það gengur hins veg-
ar ekki alitaf upp því við sendum
venjulega bara einn til hvers
lands, í mesta lagi tvo.“
Hvernig gengur að fá íslensk
félagasamtök eða stofnanir til að
taka á móti ungu fólki frá öðrum
löndum?
„Það gengur ekki alveg nógu
vel. Það hefur þó verið að breyt-
ast í átt til batnaðar. Við erum
með nokkra fasta staði eins og
Sólheima í Grímsnesi, Úlfljótsvatn
hjá skátunum og Skálatúnsheimil-
ið í Mosfellsbæ, auk þess sem
Reykjavíkurborg hefur verið að
koma inn í dæmið undanfarið.“
Það er ekki leitað út á almenn-
an vinnumarkað?
„Nei, við leggjum áherslu á
ákveðna þætti í þessari sjálfboða-
vinnu, mannauðgandi þætti. AUS
er ekki rekið með gróðamarkmið
að leiðarljósi og flest ungmennin
sem koma hingað biðja
um að fá að vinna með
börnum og unglingum,
jafnt fötluðum sem
ófötluðum. Markmiðið
er að þau upplifi menn-
ingu og siði sem er ólík
því sem þau þekkja
heiman frá sér og það auki víð-
sýni þeirra og umburðarlyndi."
Hvar vannst þú þína sjálfboða-
vinnu?
„Eg fór til Bólívíu og var þar
í eitt ár. Fyrri hluta ársins vann
ég við að rækta býflugur. Það var
verið að kenna bændum nýjar
búgreinar, býflugnarækt og kan-
ínurækt og ég tók þátt í því. Síð-
ar á árinu fór ég að vinna fyrir
bandarísku menningarmiðstöðina
og kenndi sex ára krökkum ensku,
auk þess sem ég vann á nokkurs
konar menningarkaffi."
Markmiðið
var að efla
samskipti
ungmenna