Morgunblaðið - 22.02.1996, Blaðsíða 2

2 B FIMMTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Viðskiptajöfnuður hagstæður um
3,9 milljarða á síðasta ári
Betri útkoma en
reiknað var með
Endurnýjun leigubílaflotans gengur hægt
Leigubifreiða-
stjórar knýja á um
lækkun vörugjalda
VIÐSKIPTAJÖFNUÐUR við út-
lönd var hagstæður um 3,9 millj-
arða króna á síðasta ári samkvæmt
bráðabirgðatölum Seðlabanka ís-
lands. Þetta er talsvert minni af-
gangur en varð á viðskiptajöfnuði
árið 1994 er hann var hagstæður
um 9,1 milljarð króna.
Engu að síður er þetta meiri af-
gangur en reiknað var með því spá
Þjóðhagsstofnunar undir lok árs
1995 hafði gert ráð fyrir að við-
skiptajöfnuður ársins yrði hagstæð-
ur um 2 milljarða króna. Að sögn
Jakobs Gunnarssonar hjá Seðla-
bankanum virðist sem útflutningur
hafi orðið meiri í lok síðasta árs en
spáin gerði ráð fyrir.
Viðskiptaafgangur síðasta árs
svarar til 0,9% af vergri landsfram-
leiðslu samanborið við 2,1% afgang
árið 1994. Útflutningstekjur síðasta
árs jukust um 2,3% á síðasta ári en
á sama tíma jókst verðmæti inn-
flutnings talsvert meira, eða um
5,8%. Afgangur af vöruskiptajöfn-
uði var sem kunnugt er um 6,1
milljarði minni í fyrra en árið 1994.
Afgangur á viðskiptajöfnuði dróst
hins vegar minna saman á milli ára
en afgangur á vöruskiptajöfnuði og
skýrist það af því að á sama tíma
dró úr halla á þjónustujöfnuði, eink-
um vegna minni vaxtagreiðslna af
erlendum-lánum. Vaxtajöfnuður við
útlönd var neikvæður um 14,4 millj-
arða en önnur þjónustuviðskipti
voru hins vegar hagstæð um 4,8
milljarða.
Érlendar lántökur á árinu námu
um 30,5 milljörðum króna en af-
borganir af eldri lánum voru hins
vegar 32 milljarðar. Hrein lántaka
ríkissjóðs erlendis nam 15,4 millj-
örðum en aðrir lántakendur, svo
sem fyrirtæki og sveitarfélög, end-
urgreiddu hins vegar 16,9 milljarða
í erlendum langtímalánum. Þá dró
heldur úr hreinu fjármagnsút-
streymi vegna verðbréfaviðskipta,
sem var 3,3 milljarðar á síðasta ári
í samanburði við 7,5 milljarða árið
þar á undan.
Mun minna gjaldeyris-
útstreymi hjá Seðlabankanum
Hrein gjaldeyrisstaða Seðlabank-
ans rýrnaði um 1 milljarð króna á
síðasta ári og er þetta mun minni
rýrnun en varð árið 1994 er gjald-
eyrisstaðan versnaði um 14 millj-
arða króna. Gjaldeyrisforði bankans
jókst um tæpan milljarð á árinu en
erlendar skuldir bankans hækkuðu
á móti. Hrein skuldastaða við útlönd
var 227 milljarðar í árslok 1995,
lítillega betri en í upphafi ársins er
hún var 228 milljarðar. Þá lækkaði
skuldahlutfallið úr 52,4% af vergri
landsframleiðslu í 50%.
KAUPVERÐ leigubifreiða lækkar
verulega ef álagning vörugjalda á
þær verður samræmd gjöldum á aðr-
ar atvinnubifreiðar. Sigfús Bjarna-
son, formaður Frama, félags leigu-
bifreiðastjóra, segir að brýnt sé að
slík lækkun verði að veruleika. End-
umýjun leigubílaflotans gangi hægt
og keyptir séu minni og óhentugri
bifreiðar en ella vegna hárra vöru-
gjalda.
Fjármálaráðherra hefur skipað
starfshóp til að endurskoða stefnuna
í skattheimtu af bílum. Hópnum er
meðal annars ætlað að skoða mis-
munandi útfærslur af gjaldstofnum
og samræmingu á gjöldum af at-
vinnubifreiðum.
Spurning
um öryggi
Sigfús segir að Frami hafi lengi
barist fyrir því að gjöld á atvinnubif-
reiðar yrðu samræmdar og því fagni
hann skipun starfshópsins. „Vöru-
gjöld hafa nú þegar verið lækkuð á
flesta aðra atvinnubíla en leigubíla
þannig að tími er til kominn að Iækk-
unin nái einnig til þeirra. Þó er rétt
að geta þess að gjöld á díselbíla hafa
nú þegar verið lækkuð um 10-20%
og það hefur að sjálfsögðu komið sér
vel.“
Með núverandi reglum eru vöru-
gjöld lögð á bíla eftir vélastærð og
segir Sigfús að lítil skynsemi sé í
því. „Frami leggur áherslu á að leigu-
bílstjórar fái sér bíla í stærri kantin-
um til að geta veitt góða þjónustu.
Samkvæmt núgildandi reglum um
vörugjöld er leigubílakaupum hins
vegar stýrt þannig að menn reyna
að fá sér sem minnsta bíla. Það hef-
ur lakari þjónustu í för með sér fyr-
ir viðskiptavini, t.d. vegna þrengsla,
minna farangursrýmis og minna við-
bragðs. Þá eru stórir bílar yfirleitt
sterkbyggðari og með betri öryggis-
útbúnað en þeir minni.“
Vörugjöld nema nú frá 40-60% á
flestar gerðir leigubíla og vonast
Sigfús eftir því að starfshópurinn
leggi til að það hlutfall verði lækkað
í 20% til að byija með. „Slík lækkun
hefði í för með sér að kaupverð venju-
legs leigubíls lækkaði úr tveimur
milljónum í um 1700 þúsund eða um
300 þúsund krónur. Síðan væri rétt
að leggja þetta gjald niður í áföng-
um. I okkar huga er þó aðalatriðið
það að gjöld á atvinnubifreiðar verði
samræmd."
Aðaltölva
RBnær
fullnýtt
ÁLAG á aðaltölvu Reiknistofu bank-
anna hefur aukist mikið frá því hún
var endurnýjuð fyrir tveimur árum
og er afkastageta hennar nú nær
fullnýtt. Hefur því verið ákveðið að
ráðast í kaup á nýrri aðaltölvu frá
IBM sem er um 20% hraðvirkari.
Almennt verð á slíkri véi er um 160
milljónir en ekki liggur fyrir hver
kostnaður Reiknistofunnar verður.
Að sögn Þórðar B. Sigurðssonar,
forstjóra RB, verður hin nýja vél
bæði ódýrari í rekstri og innkaupum
en verið hefur. Hún hefur stækk-
unarmöguleika þannig að hægt
verður að auka afköstin smám sam-
an eftir þörfum á næstu misserum.
Vélin er með 256 mb innra minni.
Samkvæmt ársreikningi Reikni-
stofunnar urðu rekstrartekjur sl.árs
alls um 963,7 milljónir og jukust um
7,3% frá 1994. Hins vegar jukust
rekstrargjöld einungis um 1,2% milli
ára. Varð um 123,2 milljóna hagnað-
ur af starfseminni á árinu eða um
tvöfalt betri afkoma en á árinu 1994.
Forstjórastaða Reiknistofunnar
var nýlega auglýst laus til umsóknar
þar sem Þórður B. Sigurðsson lætur
af störfum í sumar fyrir aldurs sak-
ir. Borist hafa 30 umsóknir um stöð-
una en ekkert liggur ennþá fyrir um
hver umsækjenda hlýtur stöðuna.
FRÁ undirritun samninga. F.v. Marinó Þorsteinsson skrifstofu-
sljóri, Sigfús Jónsson forstjóri frá Innkaupastofnun Reykjavík-
urborgar. Tryggvi Harðarson markaðsstjóri og Hannes Már
Sigurðsson þjónustufulltrúi frá íslenskri forritaþróun hf.
Innkaupastofnun
Landsbankinn segir vaxtahækkanir í febrúar ekki auka vaxtamun
Reykjavíkur
velur Opusallt
Staðan verður endur-
metin reglulega
INNKAUPASTOFNUN Reykja-
víkurborgar hefur fest kaup á
Ópusallt viðskiptahugbúnaði af
íslenskri forritaþróun. Um er að
ræða heildarupplýsingakerfi
vegna öflunar og meðferðar til-
boða í vöru og þjónustu fyrir stofn-
anir og fyrirtæki borgarinnar auk
sérstaks Ópusallt innkaupakerfis,
segir í frétt.
Kerfið byggist einnig á Ópu-
sallt SMT kerfi (skjalaskipti milli
tölva), en Innkaupastofnunin mun
nota það til að senda verðfyrir-
spurnir, pantanir, reikninga og
tollskýrslur beint í önnur tölvu-
kerfí. •
Verið er að hanna í Ópusallt
sérstakt kerfi til að halda utan um
útboð og verðfyrirspurnir og. er
þar m.a. um að ræða samskipti
við útboðsbankann Útboða. Kerfið
mun m.a. bjóða upp á möguleika
til samanburðar á innsendum til-
boðum. Auk tilboða og innkaupa-
kerfis samanstendur upplýsinga-
kerfið af sölukerfí, birgðakerfi,
gjaldkerakerfi, fjárhagsbókhaldi,
viðskiptamannakerfi og lánar-
drottnakerfi.
íslensk forritaþróun hf. fram-
leiðandi Ópusallt er í fararbroddi
hérlendis í notkun Skjalaskipta
milli tölva (EDI) og var fyrsta leyf-
ið til Skjalaskipta milli tölva gagn-
vart Ríkistollstjóra veitt íslenska
álfélaginu árið 1992, sem notar
Ópusallt SMT. Ópusallt SMT styð-
ur sendingar verðfyrirspurna,
pantana og reikninga auk toll-
skýrslna og er innbyggt í Ópusailt-
viðskiptahugbúnaðinn þannig að
notandi þarf ekki sérstök utaná-
liggjandi þýðingarforrit eða sam-
skiptaforrit. Opusallt-viðskipta-
hugbúnaður byggist á Btrieve
gagnagrunni sem er lang-
útbreiddasti gagnagrunnur á net-
kerfum í heiminum í dag. Sem
dæmi um útbreiðslu Btrieve má
nefna að hann er notaður í 8 af
11 vinsælustu viðskiptakerfum
Bandaríkjanna.
ENGAR breytingar urðu á vöxtum
Landsbankans í gær sem var vaxta-
breytingadagur. Hyggst bankinn
endurmeta stöðuna reglulega með
það að markmiði að vera samkeppn-
ishæfur í vöxtum án þess að það
komi niður á afkomu bankans, að
því er fram kemur í greinargerð
bankastjórnar um vaxtamál frá því
á þriðjudag.
Þar segir jafnframt að vextir
muni breytast 1. mars þurfi þeir leið-
réttingar við að teknu tilliti til sam-
keppni, verðlags og vaxta á peninga-
markaði. Landsbankinn muni hins
vegar á næstunni koma á framfæri
við stjórnvöld hugmyndum um með
hvaða hætti hægt sé að stuðla að
lækkun langtímavaxta.
Bankinn hafi staðið faglega að
vaxtabreytingum að undanförnu og
muni halda því áfram hér eftir sem
hingað til að endurmeta samkeppnis-
stöðu sína, verðlagsforsendur og
aðrar forsendur í rekstrarumhverf-
inu.
3-4% verðbólga fram á vorið
Um vaxtahækkanir bankans að
undanförnu segir m.a. að grundvöll-
ur fyrir hækkun óverðtryggðra liða
hafi byggt á tvennu. 1 fyrsta lagi
stöðugri hækkun skammtímavaxta
á peningamarkaði frá ársbyijun. í
öðru lagi hafi verðlagsáætlanir m.a.
verðbólguspá Seðlabanka gefið til
kynna að framundan væri nokkur
aukning verðbólgu. „Það sem síðar
hefur gerst er í fyrsta lagi að verð-
mæling sem gildir fyrir mars sýndi
nokkru lægri verðbólgu en spár
gerðu ráð fyrir. Ný verðbólguspá
sýnir engu að síður að fram á vorið
a.m.k. er gert ráð fyrir 3-4% verð-
bólgu. Þá hefur það og gerst að
nokkur lækkun hefur orðið á vöxtum
á peningamarkaði sem nemur nokkr-
um punktum frá mánaðamótum.
Hvort sú þróun heldur áfram er óvíst
á þessu stigi."
Hvað varðar hækkanir vaxta á
verðtryggðum liðum um sl. mánaða-
mót þá giltu nokkuð aðrar forsend-
ur. Þannig er bent á í greinargerð-
inni að frá miðjum janúar hafi stað-
ið yfir linnulaus auglýsingaherferð
þjónustumiðstöðvar ríkisverðbréfa
vegna væntanlegrar innlausnar
spariskírteina þ. 10. febrúar. Þar
voru til innlausnar um 8 milljarðar
króna. Boðin voru skiptikjör 5,81%
til áskrifenda. „Þessi tilboð til hins
almenna sparifjáreiganda þýddi að
Landsbankinn taldi sig knúinn til
að hækka vexti á Landsbók til 5
ára. Það leiddi til þess að hækka
varð kjörvexti verðtryggðra útlána
um 0,2% í 6,2%. Þjónustumíðstöð
ríkisverðbréfa býður enn hagstæðari
kjör til stærri fjárfesta.
Vaxtabreytingar þann 1. febrúar
juku ekki vaxtamun bankans þrátt
fyrir fullyrðingar annarra þar um
en var eingöngu svar við aðstæðum
sem gátu haft áhrif á stöðu og af-
komu bankans ef ekki hefði verið
brugðist við með þeim hætti sem
gert var,“ segir ennfremur.