Morgunblaðið - 28.02.1996, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 28. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Öryggisráðið harmar
framferði Kúbumanna
New York. Reuter.
Bandaríkin
Áhyggjur
vegna
hvalveiða
Japana
Washington. Reuter.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti
hefur lýst yfir því við Japana
að hvalveiðar þeirra valdi sér
áhyggjum. Hann hyggst hins
vegar ekki beita Japana við-
skiptaþvingunum til að þrýsta
á þá í þessu máli.
Yfirlýsing Clintons birtist í
skýrslu til Bandaríkjaþings,
sem birtist á mánudag í The
Congressional Record, hinni
opinberu samantekt um störf
þingsins.
Veiddu 100
hrefnur 1995
í yfirlýsingu Clintons sagði
að samkvæmt gögnum við-
skiptaráðuneytisins hefðu Jap-
anar veitt 100 hrefnur í Norð-
ur-Atlantshafi árið 1995 og
aukið umfang vísindaveiða
sinna.
„Á þessu stigi málsins er ég
þeirrar hyggju að þvinganir séu
ekki uppbyggilegasta aðferðin
til að leysa úr ágreiningi okkar
um vísindaveiðar við japönsk
stjórnvöld," sagði Clinton.
„Hins vegar hef ég fyrirskipað
utanríkisráðuneytinu að láta
'stjóm Japans vita af þungum
áhyggjum mínum. Við munum
einnig láta háttsetta embættis
menn fylgja því eftir af krafti
að Japanar fækki veiddum dýr-
um í vísindaáætlun sinni og
hegði sér í samræmi við friðun-
aráætlun Alþjóða hvalveiði-
ráðsins."
Vonast eftir árangri
Clinton kvaðst vonast til að
ná umtalsverðum árangri í
þessum málum fyrir næsta
veiðitímabil á Suðurheimskaut-
inu. Hann kvaðst hafa fyrir-
skipað viðskiptaráðuneytinu að
halda áfram eftirliti með veið-
um Japana.
Ryutaro Hashimoto, forsæt-
isráðherra Japans, ræddi við
Clinton í Kaliforníu á föstudag
og tók hópur fólks, sem mót-
mælti hvalveiðum með spjöld á
lofti, á móti honum. Ekki er
hins vegar vitað hvort hvalveið-
ar bar á góma í viðræðum
Clintons og Hashimotos.
ÖRYGGISRÁÐ Sameinuðu þjóð-
anna harmaði mjög að kúbanskar
orrustuflugvélar skyldu skjóta nið-
ur tvær bandarískar einkaflugvél-
ar undan ströndum Kúbu á laugar-
dag og fór fram á alþjóðlega rann-
sókn á málsatvikum. Samþykkti
ráðið yfirlýsingu einróma án at-
kvæðagreiðslu.
Madeleine Albright sendiherra
Bandaríkjanna hjá ráðinu lýsti sig
ánægða með niðurstöðuna þó
Bandaríkjamenn hefðu orðið að
draga mjög úr beittu orðalagi sam-
þykktarinnar til að ná samstöðu
um hana. Með samþykktinni væri
búið að setja ákveðinn stimpil á
glæp Kúbumanna. Bruno Rodrigu-
ez Parrilla utanríkisráðherra
Kúbu, sem ávarpaði öryggisráðið
vegna skotárásarinnar, sagði sam-
þykktina ótæka.
í samþykkt öryggisráðsins var
þess farið á leit við Alþjóðaflug-
málastofnunina (ICAO) að skotá-
rás Kúbumanna á flugvélarnar
yrði rannsökuð. Bandaríkjamenn
halda því fram að flugvélarnar
hafi verið í alþjóðlegu loftrými er
þeim var grandað en Kúbumenn
segja þær hafa verið komnar inn
í þeirra eigin lofthelgi. Hafi flug-
mennirnir ekki látið segjast þrátt
fyrir aðvaranir um að þeir stefndu
inn á hættusvæði.
Skuldbundnir
af alþjóðalögum
Bandaríkjamenn segja að burt-
séð frá staðsetningu flugvélanna
væru Kúbumenn skuldbundnir af
alþjóðalögum til þess að beita ekki
vopnum gegn óvopnuðum flugvél-
um í almannaflugi.
Miguel Alfonso Martinez, tals-
maður utanríkisráðuneytisins í
Havana, sagði í gær, að eftirlits-
flug samtakanna Bræður til bjarg-
ar undan Kúbuströndum hefði ver-
ið liður í kerfisbundnum tilraunum
kúbanskra útlaga til þess ögra
Kúbu með þeim hætti að það leiddi
til hernaðaraðgerða af hálfu
Bandaríkjamanna gegn Kúbu.
Juan Pablo Roque, meintur kú-
banskur njósnari sem gekk til liðs
við Bræður til bjargar, fyrir fjórum
árum, sneri til Kúbu sl. föstudag,
daginn áður en flugvélarnar voru
skotnar niður. Roque, sem er fyrr-
verandi orrustuflugmaður, for-
dæmdi samtökin í sjónvarpsviðtali
í fyrradag, sagði þau ráðgera
gagnbyltingu og árásir á skotmörk
á Kúbu, þ. á m. tilræði við Kastró
forseta. Bandarískir embættis-
menn sögðu að taka bæri yfirlýs-
ingum hans með þeim fyrii'vara
að hann hefði komið til liðs við
samtökin á fölskum forsendum og
verið allan tímann á launaskrá
Kúbustjórnar. Roque var áberandi
í útlagasamtökunum á Flórída en
hvarf með grunsamlegum hætti á
föstudag án þess að kveðja fjöl-
skyldu sína. „Hafi hann svikið
okkur er hann kominn í óvina-
tölu,“ sagði fjölskylda hans.
Mannskætt bílslys í Belgíu
FJÓRTÁN manns a.m.k. biðu hraðbrautinni í Belgíu í gær. At- morgun skammt frá bænum
bana í árekstri 120 bíla á E17- vikið átti sér stað í þoku í gær- Deinze í norðvesturhluta landsins.
Tvísýn atkvæðagreiðsla á breska þinginu um Scott-skýrsluna
Sljórnin hélt naumlega velli
Deilt um hvort N-írar hafi reynt að
nýta sér veika stöðu Majors
London. Reuter.
BRESKA stjórnin vann nauman
sigur í mikilvægri atkvæðagreiðslu
á þinginu í fyrrakvöld um skýrslu
sir Richards Scotts dómara um sölu
breskra vopna til íraks á síðasta
áratug. Stjórnin vísaði á bug vanga-
veltum um að flokkar mótmælenda
á Norður-írlandi hefðu reynt að
notfæra sér veika stöðu stjórnarinn-
ar til að semja um tilslakanir í stað-
inn fyrir stuðning við hana í at-
kvæðagreiðslunni.
Stjórnin hélt velli með eins at-
kvæðis mun, 320 þingmenn greiddu
atkvæði með henni en 319 á móti.
Stjórnin þarf því ekki að óska eftir
traustsyfirlýsingu frá þinginu og
hætta á að hún verði felld.
Bresk dagblöð sögðu sigur
stjórnarinnar auka Iíkurnar á að
hún héldi velli og þyrfti ekki að
boða til kosninga fyrr en í maí á
næsta ári. Stjórnin er nú aðeins
með tveggja sæta meirihluta á þing-
inu eftir að þingmaðurinn_ Peter
Thurnham sagði sig úr íhalds-
flokknum í vikunni sem leið.
Tveir þingmenn íhaldsflokksins
snerust á sveif með stjórnarand-
stöðunni í atkvæðagreiðslunni og
allir níu þingmenn Sambandssinna-
flokks Ulster (UUP) greiddu at-
kvæði gegn stjórninni. Major hélt
velli vegna þess að þrír þingmenn
Lýðræðislega sambandsflokksins
(DUP), flokks Ians Paisleys, sátu
hjá í atkvæðagreiðslunni.
Major háður Paisley?
Stjórnarandstæðingar héldu því
fram að norður-írsku flokkarnir
hefðu reynt að hagnýta sér veika
stöðu stjómarinnar til að knýja
fram tilslakanir vegna kosninganna
sem stjórnin hefur boðað á Norður-
írlandi til að greiða fyrir viðræðum
allra flokka um framtíð héraðsins.
„Það er harmleikur að írsk stjórn-
mál skuli nú setja mark sitt á allar
ákvarðanir breska þingsins," sagði
Paddy Ashdown, leiðtogi Frjáls-
lyndra demókrata.
„Við höfum nú stjórn sem er
aðeins með eins sætis meirihluta,"
sagði Robin Cook, talsmaður
Verkamannaflokksins. „Sá meiri-
hluti er háður Ian Paisley og stuðn-
ingsmönnum hans.“
David Trimble, leiðtogi Sam-
bandssinnaflokksins, kvaðst ekki
hafa reynt að semja við Major.
Hann sagðist þó hafa rætt við for-
sætisráðherrann þar sem hann
hefði haft áhyggjur af því að
stjórnin hefði samið við Paisley um
kosningareglur sem kæmu flokki
hans betur en Sambandssinna-
flokknum.
Michael Heseltine aðstoðarfor-
sætisráðherra sagði að ekki hefði
verið samið við Lýðræðislega sam-
bandsflqkkinn eða aðra flokka
Norður-írlands. Hann kvað Major
hafa sagt Trimble fyrir atkvæða-
greiðsluna að hann vildi ekki grafa
undan friðarumleitunum með bak-
tjaldamakki.
Atkvæðagreiðslan snerist um
skýrslu sir Richards Scotts, sem
stjórnaði rannsókn á sölu breskra
vopna til íraks áður en stríðið fyr-
ir botni Persaflóa hófst árið 1991.
Tveir ráðherrar í stjórn Majors
voru gagnrýndir í skýrslunni en
stjórnin sagði Scott hafa hreinsað
þá af ásökunum stjórnarandstæð-
inga um „yfirhylmingu" og „sam-
særi“.
Dýrar
hamfarir
EIGNATJÓN vegna hamfara í
heiminum, jafnt náttúruham-
fara sem af manna völdum,
nam 150 milljörðum banda-
ríkjadollara á síðasta ári eða
9.450 milljörðum íslenskra
króna. Þetta kemur fram í
skýrslu sem tekin hefur verið
saman af svissneska endur-
tryggingafélaginu Swiss Reins-
urance Co. Tjón á tryggðum
eignum nam 14,6 milljörðum
dollara eða um 920 milljörðum
króna. Alls létust 28 þúsund
manns af völdum hamfara, þar
af 20 þúsund vegna náttúru-
hamfara. Heildartjónið í fyrra
var 73% hærra en meðaltjón
áranna 1970-1994. Tjón
vegna náttúruhamfara nam
12,4 milljörðum og er helming-
ur þeirrar upphæðar vegna
jarðskjálftanna í Kobe, felli-
bylsins Opal, haglélja í Texas
og flóða í Evrópu.
Spúluðu þjóf-
inn út
GÓÐ ráð voru dýr þegar einn
þriggja þjófa, sem rændu ör-
yggishólf á veitingahúsi,
skaust ofan í holræsakerfi Jó-
hannesarborgar á flótta í gær.
Ekki virkaði táragas á hann
en á endum kom slökkviliðið á
vettvang og pumpaði vatni nið-
ur í holræsin svo hann gafst
upp. Félagar hans komust und-
an á hlaupum. Aðeins kvittanir
voru í pokanum sem þeir tóku
úr öryggishólfinu.
Leita ráð-
gjafa Jeltsíns
LÝST hefur verið eftir Sergej
Stankevítsj, fyrrverandi að-
stoðarmanni Borís Jeltsíns
Rússlandsforseta. Hann er sak-
aður um að hafa þegið 10.000
dollara í mútur 1992 er hann
kom í kring tónleikum á Rauða
torginu í Moskvu, að sögn sak-
sóknaraembættisins.
Ó1 sexbura í
Eþíópíu
ÞRJÁTÍU og fimm ára eþíópsk
sölukona á útimarkaði ól á
mánudag sexbura á sjúkrahúsi
í Addis Ababa. Einn þeirra lést
skömmu eftir fæðingu. Hinir
voru sagðir dafna vel í gær,
en þeir vega hver á bilinu 800
til 1.050 grömm.
91 ferst með
herflugvél
SÚDÖNSK herflutningaflugvél
af gerðinni C-130 Herkúles
fórst skömmu fyrir lendingu í
höfuðborginni Khartoum í gær.
Allir sem um borð voru, 91
maður, fórst. Sjónvarvottar
sögðu að flugvélin hefði hrapað
í ljósum logum til jarðar.
*
Odauðlegur
milli í Kína
KÍNVERSKA auðkýfingnum
Li Xiaohua hefur hlotnast upp-
hefð. Kínverskir stjarnfræðing-
ar hafa nú gert hann ódauðleg-
an fyrir framlag hans til
menntunar, vísinda og tækni.
Hafa þeir skipað honum á bekk
með William Shakespeare, Isa-
ac Newton og George Washing-
ton á himnum, þ.e. nefnt litla
reikistjörnu í höfuðið á honum.
Meðal fræðimanna er stjarnan
þekkt sem númer, 3556.