Morgunblaðið - 29.02.1996, Blaðsíða 46

46 FIMMTUDAGUR 29. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
TILBOÐ A
FERMINGARVÖRUM
Fermingarkerti - Kertahringir
Fermingarservíettur frá 95 kr. pakkinn
Sérprentum á servíettur
Flóra í bláu húsunum við Faxafen, sími 588 5250
Opið mán.-fos. kl. 12-18 og Lau. kl. 10-14.
ri
KENNARAR OC RÁÐHERRAR ATHUGIÐ:
RAUTT
EÐALGINSENG
Skerpir athygli
- eykur þol.
Vélstjórar, vélfræðingar
og vélaverðir
Vélstjórafélag íslands verður með
kynningu á endur- og símenntun á
skrúfudegi Vélskólalslands laugardaginn
2. mars nk. kl. 13:00 -18:00.
Komið og sjáið hvað er að gerast
hjá félaginu íþessum málum
Allir velkomnir
Vélstjórafélag íslands
RÚMIÐ SEM BAK MTT
HEFUR BEÐIÐ EFTIR
Árum saman hefur þér verið sagt
að stíft rúm sé betra fyrir bakið.
Á harðri dýnu liggur hryggurinn boginn.
í Svíþjóð eru sérfræðingar á
þessu sviði á annarri skoðun.
í DUX-rúmi liggur hryggurinn réttur.
Þeir telja að stífar dýnur vinni
á móti, í stað þess að aðlagast
líkamslegunni, þannig að
hryggsúlan sveigist.
DUXIANA
DUX-rúmið er hannað á þann
einstaka hátt að hryggurinn getur
legið í réttri stöðu. Þetta kemur í
veg fyrir bak-kvilla og gefur þér
þann stuðning sem þú þarft til
þess að ná hvíld og djúpum svefni.
Líttu inn og reyndu DUX-rúmin.
Pójtleggíð veðilinn og feíó *,en(Jtir
(rnkari upptý'.ingar urn LAJ'/. rúrnin
Nafn
Heimilisfang
Sími
Faxafeni 7 - Sími: 568 9950
í DAG
SKÁK
llmsjón Marjjeir
Pétursson
Hvítur mátar í þriðja leik
ÞAÐ eru keppendur frá
öllum Norðurlöndum,
nema Finnlandi, skráðir
til leiks á
Reykjavíkur-
skákmótinu sem 8
hefst á laugar- 7
daginn. Þar á
meðal er einn »
sterkasti skák-
maður Færeyja, 5
Heini Olsen ,
(2.325). Hann
hafði hvítt og 3
átti leik í þessari
stöðu gegn Nils
Petersen i
(2.155), Dan-
mörku, á opna
mótinu í Kaupmannahöfn
síðastliðið sumar.
Heini mátaði Danann
með drottningarfórn: 26.
Dxh6+! - Kg8 (Eða 26.
- Kxh6 27. Hh3 mát)
27. Dg6+ og svartur gaf,
enda ekki. seinna vænna,
því hann er mát í næsta
leik.
Flestir sterkustu skák-
menn Norðurlanda verða
með á Reykjavíkurskák-
mótinu. Það vakir ekki
síst fyrir þeim að vinna
sér inn stig í norrænu
bikarkeppninni, VISA
Nordic Grand Prix
1996-97. Þá eru sérstök
verðlaun fyrir 10 hæstu
Norðurlandabúana. Mótið
fer fram í Skákmiðstöð-
inni, Faxafeni 12, og er
teflt daglega frá 17-24.
Með morgunkaffinu
ÉG fékk gamla klefann
hans pabba.
ÉG sætti mig þá við að
fá enga launahækkun, en
hversu mikið getið þið þá
lánað mér?
VELVAKANDI
Svarar í síma 569 1100 frá 10-12 og 14-16
frá mánudegi til föstudags
Netfang: lauga@mbl.is
Baráttukveðjur
MIG LANGAR til að
senda hr. Ólafi Skúlasyni
og fjölskyldu hans bar-
áttukveðjur og bið góðan
guð að gefa þeim þrek
gegnum þessar þreng-
ingar. Ég vil ekki trúa
þeim sögum sem ganga
um borgina að vissir
menn innan prestastétt-
arinnar magni þennan
óþven-a upp í eiginhags-
munaskyni.
Vigdís Bjarnadóttir.
Athugasemd
við Víkverja
JÓN Ólafur hringdi og
hafði eftirfarandi að
segja eftir að hafa lesið
Víkveija sl. þriðjudag: Á
íslandi ríkir tjáningar-
frelsi og skoðanafrelsi.
Að því er bezt ég veit er
prentfrelsi hér á landi.
En tjáningarfrelsi er
hvergi tryggt og veit ég
um fullt af lögum sem
takmarka tjáningarfrelsi,
t.d. kvikmynda og sjón-
varps. Án tjáningar-
frelsis hlýtur skoðana-
frelsi að vera leyfi til að
bera harm sinn í hljóði.
En frasinn er dálítið
einkennandi fyrir sjálfs-
blekkingu íslendinga um
eigin mannréttindi.
Um blýbensín
Bifreiðaeigandi hringdi:
Nýlega var fjallað um
það í blöðum og sjónvarpi
að bensín með blýi næði
aðeins yfir örfáa bíla, þar
sem það væru aðeins
gömlu bílarnir sem þyrftu
á blýbensíni að halda.
Staðreyndin er hins veg-
ar sú að það eru miklu
fleiri bílar sem þurfa blý-
bensín, en þar var haldið
fram.
í blaðagreininni sem
um ræðir voru birtar töl-
ur þar sem miðað var við
mikið eldri bíla en t.d.
þann sem ég keypti mér
nýjan árið 1986 og þarf
blýbensín.
Ég hef áhyggjur af því
að bílar sem þurfa blý-
bensín falli í verði þar
sem rekstrarkostnaður
þeirra verður meiri.
Tapað/fundið
Vettlingur tapaðist
SVARTUR, þykkur og
fóðraður fingravettlingur
á hægri hendi tapaðist
sl. laugardagskvöld mjög
líklega við Ingólfskaffi,
eða nágrenni. Skilvís
finnandi er vinsamlega
beðinn að hafa samband
í síma 587 0780.
COSPER
ER þetta belja? Ég hélt þetta væri akurhæna.
Víkverji skrifar...
Svo sem kunnugt er, er hlaupár
fjórða hvert ár og árið 1996
er slíkt ár. Nafnið er samkvæmt
upplýsingum úr Sögu daganna
sennilega komið úr fomensku og
dregið af því, að dagsettar hátíðir
hlaupa þá yfir einn vikudag milli
ára. Hlaupársdagur var 24. febrúar
hjá Rómverjum. Á íslandi var Matt-
híasarmessa sama dag einnig kölluð
hlaupársmessa en hlaupársdeginum
skotið inn 25. febrúar. Á síðari öld-
um hefur 29. febrúar þó verið talinn
hinn eiginlegi hlaupársdagur. Hér-
lendis er sá siður einkum bundinn
hlaupársdegi, að konur geti beðið
sér eiginmanns.
xxx
Og í dag er þessi sjaldgæfi dag-
ur, 29. febrúar. Þeir, sem
fæddir eru á þessu degi og eru með
réttu áttræðir í dag, hafa aðeins 20
sinnum getað haldið upp á afmæli
sitt á þessum degi. 16 ára ungling-
ur hefur t.d. aðeins fjórum sinnum
getað haldið upp á daginn og svo
mætti lengi telja. Allir vita hve mik-
ilvægur afmælisdagur er börnum.
Það hlýtur því að vera sárt fyrir
ungt barn, að eiga aðeins afmæli
Ijórða hvert ár, en venjan mun þó
vera sú, að foreldrar haldi upp á
afmælið í staðinn síðasta dag febrú-
armánaðar, sem oftast er hinn 28.
Eins og vikið var að í upphafi
mun orðið hlaupár komið úr forn-
ensku eins og fleira í tímatals- og
kirkjumáli, en á ensku er árið nefnt
leap-year. í öðrum grannmálum
finnst engin skyldleiki við orðið
hlaupár, í dönsku heitir það skudár,
„innskotsár“, skottár í sænsku og
skuddár og skotár í norsku.
xxx
Hlaupársdagurinn á rót að rekja
til ársins 46 f.Kr., þegar Júl-
íus Sesar kom á endurbættu tíma-
tali í Rómarveldi. Enn eldri rætur
liggja að Nílarbökkum, því að tíma-
talsspekingur Sesars, Grikkinn So-
sigenes frá Alexandríku, fékk
hlaupárshugmyndina að láni úr
tímatali, sem Ptólemeus 3. Egypta-
konungur fyrirskipaði árið 238 f.Kr.
Ptólemeusarnir voru grískir að ætt,
áttu völd sín að þakka Alexander
mikla og innskotsdagar af hlaup-
árstagi þekktust einnig í ýmsu
grísku tímatali. I júlíanska tímatal-
inu, gamla stíl, var hlaupár fjórða
hvert ár án undantekninga, það ár
sem talan 4 gengur upp í. Þessu
var svo breytt í nýja stíl Gregorius-
ar páfa 13. þannig að aðeins fjórða
hvert aldamótaár telst nú hlaupár,
þau þeirra sem talan 400 gengur
upp í-
XXX
*
ISögu daganna segir dr. Árni
Björnsson frá því að svo megi
skilja, að á Þjóðveldisöld hafi lög-
sögumaður átt að tilkynna um
hlaupár á Alþingi eins og fleira varð-
andi tímatal, þótt það sjáist ekki
beinlínis tekið fram. Hitt er tiltekið,
að hlaupár skyldi tilkynna á leiðar-
þingum eftir Alþingi. Eftir að til
komu rituð og síðar prentuð rímtöl
var þar jafnan gerð grein fyrir
hlaupári. Hin kunna minnisvísa um
lengd mánaða er í rímtali Guðbands
biskups Þorlákssonar og Arngríms
Jónssonar lærða frá 1597 og mun
vera eftir síra Ólaf Guðmundsson í
Sauðanesi:
Ap., jún., sept., nó. þrjátigir
einn til hinir kjósa sér.
Febrú tvenna fjórtán ber
frekar einn þá hlaupár er.