Morgunblaðið - 03.03.1996, Blaðsíða 17

MORGUNBLAfelÐ
SUNNUDAGUR 3. MARZ 1996 B 17
sem þeir fá aðhlynningu og gista
ura_ nóttina.
Útiljósið að Fljótsdal hafði verið
nokkurs konar bjargvættur áhafn-
arinnar, en það höfðu þeir séð úr
flakinu ofan af Jökli. Fóstursonur
Jóns, Auðunn R. Guðmundsson, þá
8 ára, man vel eftir mönnunum í
stofunni, þar sem þeir fengu að vera.
Hann var bæði hræddur og feiminn
við þessa skrýtnu menn sem töluðu
framandi tungu. Það aftraði honum
þó ekki frá því að gægjast af og til
inn í stofuna. Áhöfnin gaukaði þá
að honum bijóstsykri og einhveiju
kjötmeti, líklega skinku, sem hann
kunni mjög vel að meta.
Daginn eftir fylgdi Sæmundur
áhöfninni „út brekkur" og út að
Múlakoti, um 8 km leið. Þar gátu
komist í síma og haft samband við
umheiminn. Þangað voru þeir síðan
sóttir á hertrukk, en með honum
hurfu þeir aftur út í hinn stóra heim.
(Hér lýkur þeim hluta sögunnar
sem gerist norðan Markarfljóts og
þætti þeirra sem þar voru nefndir.)
Mú víkur sögunni að bænum
Stórumörk undir Eyjafjöllum.
Þetta er nokkru síðar en að
fyrrnefndir atburðir eiga sér stað.
Þar á bæjum höfðu menn tekið eftir
óvanalegri flugumferð yfir Jöklinum,
en að öðru leyti gefið því lítinn gaum.
Einhveijar spurnir höfðu menn af
því sem gerst hafði að Fljótsdai, auk
þess að hernaðaryfirvöld höfðu látið
þau boð ganga út um sveitir, að
strangt bann lægi við því að fara
að. flaki vélarinnar.
Upp á hlað hjá hreppstjóranum,
Sæmundi Einarssyni, eru komnir
bandarískir hermenn ásamt túlki.
Þá vantar staðkunnuga menn til að
fylgja leiðangri að flaki vélarinnar.
Þeir draga upp Ioftmyndir af flugvél-
inni þar sem hún liggur, til að hægt
sé að átta sig á hvar í Jöklinum hún
sé. Tveimur eða þremur dögum síð-
ar, 30. september, eru leiðangurs-
menn mættir. Þetta er 6 manna vel
útbúinn hópur. Þeir eru með mikinn
farangur, eins og til standi _að dvelja
í einhvern tíma á Jöklinum. í fartesk-
inu eru m.a. stórir bakpokar, dún-
svefnpokar og skóflur.
Tveir stórir álsleð-
ar, sem taka
i má sundur
og skipta
má niður á ljóra
hesta vekur athygli
heimamanna. Farið er ríðandi upp
með Bæjargilinu og hin venjulega
leið upp að Jökli, í kverkinni norðan
í Dagmálafjalli og sunnan Illagils.
Með leiðangrinum eru í för Guð-
mundur Sæmundsson frá Stóru-
mörk, Guðjón Ólafsson í Syðstumörk
og Jón Kjartansson í Eyvindarholti.
Jón, sem er menntaskólastrákur
og kann ensku ágætlega, er túlkur
leiðangursins. í þau skipti sem
stoppað er tii að hvílast lætur foring-
inn, sem Gumma skilst að sé af
þýskum ættum, þá skoða ljósmynd-
irnar af flaki vélarinnar svo þeir
átti sig sem best á staðsetningu
hennar.
Þegar komið er að jökulrönd verð-
ur úr að Jón bíði hjá hestunum, en
hinir fari upp. Jón hafði fengið höf-
uðverk en mígreni hafði hijáð hann
eitthvað á þessum tíma. Sleðunum
er smellt saman og lagt af stað.
Gummi og Guðjón skiptast á að
draga annan sleðann sem er fisléttur
í drætti og stöðugur enda lágt
byggður. Guðjóni finnst tilhneiging
hjá leiðangursstjóranum að stefna
beint á Goðastein í stað þess að
stefna austar í átt að Skeijunum.
Þeir eru komnir hátt í Jökulinn þeg-
ar iéttri hrímþoku tekur að bregða
yfir Steininn og efstu brúnir. Leið-
angurinn stoppar og á meðan er
rýnt uppí þokuna. Þarna verður löng
og leiðinleg bið. Þeir sem eru eitt-
hvað loðnir fyrir, byija að hríma og
verða hlægilegir ásýndum. En þeim
Gumma og Guðjóni ekki hlátur í
SÉÐ upp á efstu brúnir Eyjafjallajökuls að norðanverðu. Kletturinn sem sprengjuflugvélin hafnaði
skammt frá sést lengst til hægri. Kolsprunginn gigjökullinn sést þar austan við, þar sem hann skríður
út úr gígskál eldkeilunnar.
hug. Þeir vita vel að þeir eru komn-
ir allt of hátt í Jökulinn auk þess
sem leiðin að vélinni liggur austur
á bóginn.
Þeir fá á tilfinninguna að ekki sé
allt með felldu og gerast mjög tor-
tryggnir. Ekki bætir úr skák að þeir
ná engu sambandi við aðra leiðang-
ursmenn. Þeir hvorki skilja né tala
orð í ensku og allar tilraunir til tjá-
skipta enda í tómu rugli. Þeir kom-
ast að þeirri niðurstöðu að leiðang-
ursstjórinn sé líklegast orðinn kolr-
uglaður hvað varðar stefnu og stað-
setningu eða hann sé á leið eitthvað
annað en að vélinni.
Þeir sjá engan tilgang í veru sinni
þarna enda hafa þeir ekkert með
leiðarvalið að gera. Þeir ákveða því
að yfirgefa leiðangurinn. Eftir nokk-
ur skref eru þeir þó stöðvaðir af
vopnuðum leiðangursmönnum. For-
inginn byrstir sig af þvílíkri bræði
að þeim stendur engan veginn á
sama. Þeir eru því tilneyddir að
fylgja hinum eins og hálfgerðir fang-
ar. Aftur léttir til og haldið er enn
ofar. Skyndilega sekkur Guðjón upp
að mitti. Honum er mjög brugðið
en sprungan er sem betur fer mjó,
svo hann getur stutt sig með hönd-
unum á sprungubarmana. Það er
ljóst að ótraustur haustsnjór hylur
varasamar sprungur. Þeir Gummi
binda vað á milli sín til öryggis og
þannig er haldið áfram. sem verður
á vegi þeirra. Aftur bregður hrím-
þokunni yfir og við tekur bið sem
ætlar engan endi að taka. Loks kem-
ur að því að þolinmæði þeirra þrýt-
ur. Þeir ákveða að leggja af stað
með sleðann í þá átt sem flugvélin
er, í þeirri von að hinir átti sig og
fylgi á eftir. En eftir nokkur skref
er þeim aftur brugðið, því í annað
sinn eru þeir stöðvaðir með djöful-
gangi og látum, og ekki laust við
að þeim sé farið að lítast illa á blik-
una. Skömmu síðar gefur foringinn
skipun um að leiðangurinn haldi til
baka. Það er ekki heil brú í nokkru
hann gerir og ekki er að sjá
BROTIÐ úr vinstri vængenda hins „fljúgandi virkis" sem fannst
haustið 1990.
hátt er fram af henni hinum megin. Hinum lýst ekki vel á þetta og Bergi
Ákafinn í Guðmundi er það mikill verður að orði; „Við skulum heldur
að hann lætur sig vaða fram af. taka krókinn, Valli.“
Þeim miðar vel áfram en alit í
einu staldra þeir við og leggja við
hlustir. Þeir heyra nið sem veldur
fyrst undrun en síðan ótta. Þeim er
litið í austur. Þijár stórar flugvélar
koma í lágflugi og stefna yfir þá.
Þeir fleygja sér niður og liggja graf-
kyrrir og stífir af hræðslu. Vélarnar
fljúga lágt og taka samsíða sveig.
utan í Jökiinum. Það eru engin orð
til að lýsa þeirri hræðslu og spennu
sem þessu fylgir. í fyrstu liggja þeir
lamaðir af hræðslu en skríða svo
áfram í betra skjól. Sem betur fer
eru þeir klæddir einhveijum sauða-
litum, sem eru samlitir umhverfinu
og sjást því iila. Þeir eru nokkuð
sammála að ef til þeirra sjáist verði
skotið á þá. Eftir nokkurt rifrildi
milli bræðranna verður úr að storka
örlögunum. Ákafinn er núna orðinn
óttanum yfirsterkari, svo að áfram
er haldið. Þeir hlaupa eins hratt og
þeir komast til að komast sem lengst
og í öruggt skjól bak við einhvern
hólinn áður en vélarnar koma aftur.
Geðshræringin og spennan veldur
því að þreytan hverfur, vegalendir
styttast og tímaskynið brenglast.
Þeir þjóta upp í móti og finna hvorki
þreytu né sársauka. Eitthvað sjá
þeir glitta í vélina á leiðinni upp, en
það er enginn tími til að athuga það
nánar.
Vélarnar sveima rangsælis kring-
um Jökulinn. í hvert skipti sem þær
hverfa er hiaupið eins hratt og hægt
er í skjól. Þeir bræður leita vestan
megin í Skerin, sem er ávalur gjall-
hryggur sem liggur langt upp í Jök-
ulinn. Þar má því leynast í hvert
skipty sem eftirlitsvélarnar fljúga
yfir. í svona 5-6 hollum eru þeir
komnir í var bak við eitt efsta Sker-
ið( í um 1400 m hæð.
Núna er ekki lengur hægt að skýla
sér bak við kletta og hóla því við
tekur ber Jökullinn. Guðmundi finnst
hið langþráða takmark svo stutt
undan að ómögulegt sé að snúa við.
Meðan deilt er um hvað gera skuli
fljúga eftirlitsvélarnar þijár aftur
yfir. Þeim til furðu og léttis taka
vélarnar stefnuna beint í vestur í
stað þess að hringsóla kringum Jök-
ulinn. Nú er lag. Þeir komast að
þeirri niðurstöðu að líklegast séu
þær að ná í eldsneyti. Þeir hafi því
nægan tíma til að komast í skjól af
flakinu. Þeir láta slag standa og æða
SIEMENS
öllu þessu um-
sem
neinn tilgang með
stangi.
Gummi er með flugvélina á heil-
anum og er langt því frá sáttur
við að hafa ekki komist í hana.
Hann hugsar mikið um þetta og eitt
kvöld, viku eftir hinn misheppnaða
leiðangur, færir hann þetta i tal við
bræður sína, Berg og Valla. Allt fer
þetta mjög leynt. Þeir, sjálfir hrepp-
stjórasynirnir, eru vel meðvitaðir um
að strangt bann liggur við að nálg-
ast vélina og ströng viðurlög.
Snemma næsta morgun fara þeir
ríðandi'inn Merkurnesið inn að Nes-
rétt. Það er hið besta haustveður,
bæði stillt og bjart. Þeir skilja hest-
ana eftir í réttinni og fara upp
hrygginn sem liggur milli Grýtugilj-
anna. Þetta er ein fárra leiða sem
eru færar upp á Litlheiðina. Þegar
upp á brúnina kemur taka við hólar
og jökulsorfnar klappir. Þeir stefna
á Skerin og fara hratt yfir enda
ákafinn mikill. Þeir eru léttklæddir
og eini farangurinn er einhver snær-
ishönk til að bjarga sér á sprungnum
jökli. Þeir fara upp á stóra klöpp en

I ''
KÆLI-
OG FRYSTISIVI
Við bjóðum nú þessa sambyggðu kæli- og
frystiskápa frá Siemens með nýju mjúklínuútliti.
Þetta eru skáparnii* fyrir þig!
KG 26V03
• 195 1 kælir
• 55 1 frystir
• 151 x 60 x 60 sm
Verð: 69.900 stgr.
SMITH & NORLAND
NÓATÚNI 4 • SÍMI 511 3000
KG 36V03 ICG 31V03
• 230 1 kælir • 195 1 kælir
• 90 1 frystir • 90 1 frystir
• 186 x 60 x 60 sm • 171 x 60 x 60 sm
Verð: 77.934 stgr. Verð: 73.900 stgr.
LU

o
03
Akranes:
Rafþjónusta Sigurdórs
Borgarnes:
Glitnir
Borgarfjörður:
Rafstofan Hvítárskála
Hellissandur:
Blómsturvellir
Grundarfjörður
Guðni Hallgrímsson
Stykkishólmur
Skipavík
Búðardalur
Ásubúð
ísafjörður:
Póllinn
Hvammstangi:
Skjanni
Sauðárkrókur:
Rafsjá
Siglufiörður
Torgið
Akureyri:
Ljósgjafinn
Húsavík:
Öryggi
Þórshöfn:
Norðurraf
Neskaupstaður:
Rafalda

Revðarfjörður,
Rafvélaverkst. Árna E.
Egilsstaðir:
Sveinn Guðmundsson
Breiðdalsvik:
Stefán N. Stefánsson
Höfn i Hornafirði:
Króm og hvitt
Vestmannaeyjar:
Tréverk
Hvolsvöllur:
Kaupfélag Rangæinga
Selfoss:
Árvirkinn
Grindavík:
Rafborg
Garður
Raftækjav. Sig. Ingvarss.
Keflavík:
Ljósboginn
Hafnarfjörður
Rafbúð Skúla,
Álfaskeiði
í vcrslun
okkarað
Nó.ituni
---ZVT"
Viljiröu endinguog gæöi