Morgunblaðið - 07.03.1996, Qupperneq 10

10 FIMMTUDAGUR 7. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ekki útlit fyrir
opnun Fæðingar-
heimilisins á ný
AÐ MATI Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur borgarstjóra, er ekki út-
lit fyrir að Fæðingarheimilið við Þorf-
innsgötu verði opnað að nýju. I sam-
ræmi við samþykkt borgarráðs virð-
ist því einboðið að leigusamningi við
ríkið verði sagt upp með sex mánaða
fyrirvara. Sá tími yrði nýttur til að
kanna hvort forsendur eru fyrir að
aðrir en ríkisspítaiar taki að sér
rekstur fæðingarþjónustu á Fæðing-
arheimilinu.
Niðurskurður
Þetta kemur fram í minnispunkt-
um borgarstjóra, sem lagðir hafa
verið fram í borgarráði. Þar segir
ennfremur að rekstur sjúkrastofnana
borgarinnar sé á vegum Sjúkrahúss
Reykjavíkur í samráði við framlög á
fjáriögum hveiju sinni. Arið 1996 er
fjárveitingtil sjúkrahússins 380 millj.
lægri en nauðsynlegt hefði verið til
að halda óbreyttum rekstri frá árinu
1995. Verulegur niðurskurður blasi
því við í rekstri sjúkrahússins, sem
feli meðal annars í sér að loka verð-
ur deildum og leggja af mikilvæga
starfsemi. Þá segir. „Við þessar að-
stæður eru engar forsendur fyrir því
að borgin og þar með Sjúkrahús
Reykjavíkur taki að sér nýja þætti í
rekstri sjúkrastofnana."
Minnt er á að þegar borgaryfir-
völd í samráði við heilbrigðisyfirvöld
hafi ákveðið árið 1992 að færa rekst-
ur Fæðingarheimilisins frá Borgar-
spítalanum yfir til Landspítalans
hafi þau afsalað sér öllu forræði í
málefnum heimilisins. Þá hafi þegar
legið ljóst fyrir að framtíð heimilisins
var óviss, þar sem einungis fylgdu
heimilinu sjö stöðugildi í stað 25
áður og 20,3 millj. á fjárlögum árs-
ins 1992 í stað 60 millj. árið 1991.
Rekið í 13 mánuði
Fram kemur að allt frá þeim tíma
hafi Fæðingarheimilið, sem fæðing-
arstofnun, verið rekið í rúma 13
mánuði, þar af sex mánuði árið 1992,
sex vikur árið 1993 og þá einungis
á 3. og 4. hæð hússins. Engin starf-
semi hafi verið á heimilinu árið 1994.
Um mitt ár 1995 hafi heimilinu ver-
ið lokað vegna spamaðar á Landspít-
alanum. Þá segir að þrátt fyrir áskor-
un borgarráðs til heilbrigðisráðherra
og þingmanna Reykjavíkur hafi Qár-
munir ekki verið tryggðir til reksturs
á fjárlögum þessa árs.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
ARINBJÖRN Vilhjálmsson, arkitekt og formaður dómnefndar, Guðmundur Bjarnason umhverfisráð-
herra og Stefán Thors, skipulagsstjóri rikisins.
Sjötíu og fimm ár eru liðin frá setningn skipulagslaga
Hugmyndasamkeppni um
ísland framtíðarinnar
Heimilt að taka gjald
fyrir einangrun dýra
HEIMILT verður að innheimta gjald
af vegna einangrunar dýra í sótt-
vamarstöð, samkvæmt lagafmm-
varpi sem landbúnaðarráðherra hef-
ur lagt fram á Alþingi.
Gert er ráð fyrir því að gjaldskrá
miðist við það að tekjur sóttvama-
stöðvar standi undir útgjöldum
hennar.
Frumvarpið er flutt vegna þeirra
tilmæla umboðsmanns Alþingis að
tekin verði í lög ótvíræð heimild til
þessarar gjaldtöku. Allnokkur inn-
flutningur hefur verið á gæludýr-
um, einkum hundum og köttum,
og hafa dýrin verið vistuð í einangr-
unarstöðinni í Hrísey gegn gjaldi
sem eigendur dýranna greiða. En
í áliti umboðsmanns í sl. haust kom
fram að í lögum um innflutning
dýra skorti lagaheimild til að inn-
heimta gjaldið.
UMHVERFISRÁÐUNEYTIÐ og
Skipulag rikisins efna til hug-
myndasamkeppni undir yfir-
skriftinni ísland árið 2018 til að
vekja athygli á hraðri þróun
skipulags- og umhverfismála. Til-
efnið er að 75 ár eru liðin frá
setningu skipulagslaga. I haust
verður jafnframt haldið skipu-
lagsþing þar sem fjallað verður
um framtíðarsýn byggðar, búsetu
í landinu og fleiri viðfangsefni.
Samkeppnin er opin og öllum
heimil.
Leitað er eftir hugmyndumog
tillögum um stöðu og framtíð ís-
lands á nýrri öld, til dæmis um
þróun byggðar og umhverfis í
landinu og tengsl íslands við
breytilegan heim og leitað eftir
framtíðarsýn sem hafa má til hlið-
sjónar við ákvarðanatöku í skipu-
lagsmálum. Mikilvægt er talið að
gera sem besta grein fyrir núver-
andi ástandi og þeim möguleikum
sem í boði eru auk þess að vekja
umræðu um skipulags- og um-
hverfismál.
Til að auðvelda þátttakendum
tillögugerð liggja frammi eldri
upplýsingar um framtíðarþróun
íslands i Þjóðarbókhlöðu, meðal
annars ferða- ogjarðfræðikort,
í siandskort og önnur gögn sem
finna má undir nafni Trausta
Valssonar.
Tillögum skal skilað til trún-
aðarmanns dómnefndar, Huga
Ólafssonar, deildarstjóra í um-
hverfisráðuneyti, fyrir l.júlí
1996. Hann tekur jafnframt við
skriflegum fyrirspurnum til 1.
april 1996. Heildarupphæð verð-
launafjár er tvær milljónir króna
og munu fimm tillögur hljóta
verðlaun. Við mat á úrlausnum
verður lögð áhersla á að tillaga
sé frumsamin, nýstárleg, vel rök-
studd, gefi sannfærandi mynd af
þróun byggðar og umhverfis á
Islandi og að hún sé sett í sam-
hengi við alþjóðlega þróun. Er
stefnt að þvi að dómnefnd ljúki
störfum í september 1996.
Einkaréttur á sjónmæl-
ingum verði afnuminn
Morgunblaðið/Þorkell
Sigþór P. Sigurðarson sjóntækjafræðingur.
NEYTENDASAMTÖKIN hafa sent
heilbrigðisráðherra og heilbrigðis- og
trygginganefnd Alþingis erindi þar
sem óskað er eftir því að einkaréttur
lækna á sjónmælingum verði afnum-
inn. Eiríkur Þorgeirsson, formaður
Augnlæknafélags Islands, segir að
samtökin hafi hlaupið á sig, ekki
kynnt sér allar hliðar málsins og snú-
ist á sveif með verslunareigendum.
í erindi Neytendasamtakanna seg-
ir að í öllum löndum á evrópska efna-
hagssvæðinu, nema íslandi og Grikk-
landi, hafi sjónmælingafræðingar
réttindi til þess að mæla sjón manna.
Verslunarráð íslands telur að ís-
lenska löggjöfin sé í ósamræmi við
anda samningsins um evrópska efna-
hagssvæðið.
I greinargerð, sem Sigþór Pétur
Sigurðarson sjónmælingafræðingur
mun senda heilbrigðisráðherra, kem-
ur fram að hann hóf sjónmælingar
hér á landi síðastliðið sumar. Hann
hefur löggildingu frá danska heil-
brigðisráðuneytinu og starfsréttindi
um allt evrópska efnahagssvæðið.
Landlæknir hefur farið þess á leit
við heilbrigðisráðherra að hann úr-
skurði að Sigþóri sé óheimilt að
mæla sjón fólks. Málið er til umfjöll-
unar í ráðuneytinu.
Kæra á borði
heilbrigðisráðherra
Sigþór sótti sína menntun til Dan-
merkur og var námið viðurkennt af
Lánasjóði íslenskra námsmanna og
íjármagnaði Sigþór nám sitt m.a. með
lánum sjóðsins. Að námi loknu hóf
hann starfsemi við sjónmælingar á
íslandi. Athugasemd barst frá emb-
ætti landlæknis í lqolfar kvartana
augnlækna sem telja starfsemi Sig-
þórs btjóta í bága við lög, þar sem
einungis læknár hafi rétt til þess að
mæla sjón fólks. Nú liggur fyrir kæra
frá landlækni á borði heilbrigðisráð-
herra vegna starfsemi Sigþórs. Hann
Augnlæknar
segja að Neyt-
endasamtökin
hafi hlaupið á sig
hefur starfsleyfi sem sjóntækjafræð-
ingur frá heilbrigðisráðuneytinu.
„í flestöllum löndum heims er nám
í sjóntækja- og sjónmælingafræði
samtvinnað. Svo hefur verið undanf-
arin 30 ár í Dar.mörku," segir Sigþór.
Sigþór fékk frest til þess að skila
greinargerð til ráðuneytisins til 15.
mars næstkomandi. Hann er eini
sjóntækja- og sjónmælingafræðing-
urinn sem hefur fengist við sjónmæl-
ingar hérlendis. Sigþór segir að
augnlæknar óttist að missa spón úr
sínum aski en beri því við að fyllsta
öryggis sé ekki gætt nema læknar
annist mælingarnar.
Engin læknisverk framkvæmd
„Erlendis hefur þetta verið liður í
því að lækka kostnað við kaup á
gleraugum. Óbein Iækkun verður við
það að ríkið tekur ekki lengur þátt
í kostnaði við sjónmælingar, en nú
fara, samkvæmt upplýsingum frá
Tryggingastofnun, 25 milljónir kr. á
ári úr ríkiskassanum í sjónmælingar.
Þetta er bara opinberi hlutinn en
hlutur viðskiptavinarins er á bilinu
1.600-1.800 krónur. Sjónmæling hjá
mér hefur kostað 1.000 krónur og
er sú upphæð endurgreidd ef gler-
augu eru keypt seinna,“ segir Sigþór.
I greinargerð Neytendasamtak-
anna segir að sjónlagsgallar eigi sér
í flestum tilfellum eðlilegar skýringar.
„Til dæmis getur verið um að ræða
meðfædda eða aldurstengda sjónlags-
galla. í hvorugu tilfelli er um sjúkdóm
að ræða. Einmitt þess vegna þarf
þessi þjónusta ekki að vera á vegum
augnlækna heldur er eðlilegt að ein-
staklingar sem hafa menntun á sviði
sjónmælinga og ráða yfir grundvallar-
þekkingu á hvað teljast óeðlilegar
breytingar á sjónmynstrinu fái einnig
að bjóða þjónustu sína hér á landi.
Slík aukning er sjálfsögð þjónusta
við neytendur auk þess sem um mun
minni tilkostnað er að ræða bæði fyr-
ir neytandann og ríkissjóð og tryggir
eðilega samkeppni á þessu sviði. Slíkt
fyrirkomulag tíðkast á hinum Norður-
löndunum þar sem sjónmælingafræð-
ingar annast um 85% af öllum sjón-
mælingum," segir í greinargerð Neyt-
endasamtakanna.
Neytendasamtökin með
verslunareigendum
Eiríkur Þorgeirsson, formaður
Augnlæknafélags íslands, segir Neyt-
endasamtökin hafa hlaupið á sig og
ekki gætt þess að kynna sér allar
hliðar málsins, heldur notfært sér
upplýsingar frá einum málsaðila.
„Það skýtur skökku við að nú virðist
sem Neytendasamtökin hafi tekið
höndum saman við verslunareigendur
í stað þess að vemda hagsmuni neyt-
enda. Það er augljóst mál að það em
hagsmunir gleraugnasala að geta
mælt sjón fólks í verslunum sínum
og jafnframt haft áhrif á það hvort
viðkomandi þarf að kaupa sér ný eða i
breytt gleraugu. Hætt er við að þrýst-
ingurinn sem á gleraugnasala er að
selja gleraugu geti brenglað dóm-
gi-eind þeirra þegar mælingin er
gerð.“
Hann segir ennfremur að neytend-
ur séu hvergi betur settir en á ís-
landi með slíka þjónustu eins og hún
er í dag. Hvergi sé betra aðgengi að |
sérfræðingum í augnlæknisfræði en
hér á landi og hægt að fá tíma til
sjónmælinga nánast samdægurs hjá i
einhveijum augnlækni. í mörgum
nálægum löndum sé biðtími til sér-
fræðinga frá vikum og upp í marga
mánuði.
„Þess vegna hafa þau lönd neyðst
til þess að bjóða upp á þjónustu á
lægra þjónustustigi jafnvel þótt það
kosti minna eftirlit, minna öryggi og
hættu á að viðskiptahagsmunir bland-
ist inn í ráðgjöf við gleraugnamæl-
ingu. Neytendasamtökin halda því
fram að þjónustan á íslandi sé dýr en I
því er ekki hægt að halda fram með
neinni sanngimi ef miðað er við aðra
þjónustustarfsemi á Íslandi og þjón-
usta augnlækna hér er mun ódýrari
en í nálægum löndum," segir Eiríkur.
„Því er jafnframt haldið fram að
breytingar á lögum um sjónfræðinga
yrðu þess valdandi að spara fé fyrir
ríkissjöð. Þetta er líka alrangt því að
með reglugerð frá 1. febrúar 1996
hefur heilbrigðisráðuneytið ákveðið I
að ríkissjóður taki engan þátt í þess-
ari þjónustu, þess vegna er ekki hægt
að spara meira.