Morgunblaðið - 08.03.1996, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FÖSTUDAGUR 8. MARZ 1996 21
Systur í
listinni
EVA G. Sigurðardóttir: Sjálfsmynd með kálhausum. 1995.
MYNPLIST
Listhús Ófcigs
MÁLVERK
Ema G. Sigurðardóttir &
Eva G. Sigurðardóttir.
Opið alla daga til 16. mars.
Aðgangur ókeypis.
ÞAÐ hlýtur að vera óvenjulegt
að tvíburar hasli sér völl á sama
vettvangi listanna, og kjósi auk
þess að sýna saman til að allir
geti séð hvað er líkt og ólíkt með
því sem gert er. Þetta hafa þær
Erna og Eva Sigurðardætur kosið
að gera. Þær útskrifuðust báðar
frá Myndlista- og handíðaskóla
íslands 1989, en þá skildu leiðir,
og í framhaldsnámi hélt Erna til
Englands og Eva til Frakklands.
Þær hafa einnig átt nokkra
samleið í sýningarhaldi. Báðar
héldu sínar fyrstu sýningar hér á
landi í Galleríi Greip, og þær hafa
einnig tekið þátt í nokkrum sam-
sýningum, t.d. í Við Hamarinn á
síðasta ári. Nú setja þær myndir
sínar upp hlið við hlið - og þann-
ig njóta þær sín ágætlega í því
rými, sem Listhús Ófeigs býður
upp á.
Sameiginlega má segja að það
sé kímni og innileiki, sem helst
einkenni myndir þeirra. Það er
mikill leikur í einstökum verkum,
og smámyndirnar túlka þessa lífs-
gleði afar vel, en báðar vinna
nokkuð í því formi og hafa tekið
þátt í alþjóðlegum sýningum á
smámyndum (miniatures).
Eva vinnur mikið með litinn og
virkni hans, þannig að í flötunum
verður til titrandi bakgrunnur
LIST OG HONNUN
Listasafn ís 1 ands
NORRÆN
FRAMTÍÐARSÝN
Gjömingar.
Opið frá 12-18 alla daga.
Lokað mánudaga.
Til 17. marz.
Aðgangur ókeypis.
ÞAÐ sést á öllu að þjóðir líta
með eftirvæntingu til hinna miklu
aldahvarfa sem framundan eru,
og einnig að menn eru sér þess
meðvitandi að jarðtengja þarf hin-
ar miklu tækniframfarir er við
blasa. A næstu 10 árum munu
framfarirnar verða meiri en á 2500
árum áður, og jafnvel hinir upp-
lýstustu vísindamenn þora vart að
spá um umfang þeirra svo langt
(!) fram í tímann.
Þjóðfélagsbreytingar verða
einnig miklar og má búast við enn
meiri umbyltingu en orðið hefur í
þessu óþroskaða þjóðfélagi okkar
á næstliðnum áratug, og er engu
síður erfitt að spá í umfang og
eðli þeirra.
Yngstu kynslóðirnar taka mun
fyrr við sér en hinar eldri, sem
hafa lifað svo miklar breytingar á
síðustu áratugum, að þessi viðbót
er fullstrembinn biti að kyngja,
og aðlögunarhæfnin eðlilega minni
en þeirra sem fæðast beint inn í
tækniheiminn.
Listir skipta sívaxandi máli í
þróuninni víðast hvar og taka stöð-
ugt meira rými í fjölmiðlum heims-
ins, enda er fólk orðið langþreytt
á mötun afþreyingar og síbylju-
iðnaðarins og öllum þeim sýndar-
veruleika sem fylgir. Þetta er í
góðu samræmi við það sem ört-
ölvufræðingar spáðu fyrir margt
iöngu og ég hef þráfaldlega verið
að vísa til í skrifum mínum, en
svo undarlega vill til að þessi þró-
un hefur síður náð hingað, þótt
við séum fljótastir allra að sporð-
renna nýjungum, bersýnilega og
illu heilli ómeltum Minnast skal
þess, að hvers konar hönnun telst
innan marka listiðkana, jafnt
furðuheima, sem minna um sumt
á verk Sigurðar Örlygssonar.
„Lífstréð“ (nr. 3) hefur hún sýnt
áður, en sú mynd ber með sér
nokkur einkenni þessarar lit-
áþreifanleg sem óáþreifanleg,
sýnileg sem ósýnileg, því draumar
og fjarskipti eru einnig inni í
myndinni. Varðandi æsku- og
framtíðarflippið á Listasafninu, er
í einni borg hverra hinna Norður-
landanna samskonar verkefni í
gangi; Þrándheimi, Tammerfors,
Málmey, Kaupmannahöfn og
Reykjavík. í haust hittast hóparn-
ir svo í Kaupmannahöfn, menn-
ingarborg Evrópu 1996, og byggja
Framtíðarborgina svonefndu árið
2002, nánar tiltekið í Oksnehallen
við Halmtorvet, þar sem áður fór
fram umfangsmikil sölumiðlun á
nautgripum. Húsnæðinu hefur nú
verið breytt í listamiðstöð sem býr
yfir ótakmörkuðum möguleikum
vegna stærðar sinnar og legu í
hjarta borgarinnar.
Fimm hundruð unglingar á
Norðurlöndum tóku þátt í verkefn-
inu, þar af nítíu frá nokkrum
grunn- og framhaldsskólum
Reykjavíkurborgar. Hinir útvöldu
unnu í hópum á mismunandi svið-
um lista og voru sex verkstæði
vinnslu, sem síðan er haldið áfram
í „Upp, upp . . .“ (nr. 13).
Kímnin er síðan einn sterkasti
þátturinn í verkinu „Sjálfsmynd
með kálhausum" (nr. 14), sem er
starfandi í hveiju landi undir heit-
unum; Myndlist, manngert um-
hverfi, Hljóðmyndir, Dans- og
hreyfing, Tölvuheimur og sam-
skipti og Myndrænir miðlar. Höfðu
hóparnir allir samband innbyrðis
á verktímanum og slíkar eru
framfarirnar, að á sýningunum
hefur verið komið fyrir búnaði til
að myndsímafundir geti átt sér
stað, en það gerir hverjum hópi
kleift að sjá sýningar hinna.
Það er tvennt sem er alveg klárt
varðandi þessa framkvæmd, hið
fyrra er að hugmyndin er mjög
góð, því hún tengir unglingana við
nútíð og framtíð og fær þá til að
velta hlutunum fyrir sér, en hið
síðara er að hún á ekki heima í
sölum Listasafns íslands. Til þess
er það of lítið og takmarkað og
svo er eðli framkvæmdarinnar
þannig að hún hefði mun frekar
átt að vera á Kjarvalsstöðum, en
þó öllu heldur í einhverri listamið-
stöðinni í Reykjavík. Veit ég ekki
betur, en að unglingar hafi nýver-
ið fengið umráð yfir Geysishúsinu
góð ábending um hvort tveggja í
senn, listakonu sem kann til verka
og tekur sig samt ekki of alvar-
lega ...
Hjá Ernu virðist leikurinn mikil-
vægastur, en í mörgum verkanna
má þó einnig greina tón trega eða
einmanaleika, sem yfirtekur
gjarna myndirnar. Draumaverur
dansa hér innan um risavaxin
blóm, og aðrar súrrealískar sam-
setningar verða gjarna að heild-
stæðri jafnvægislist þegar allir
þættir eru komnir saman. Verk
eins og „Sumar“ (nr. 6) og „Þrá
hjartans" (nr. 7) sýna ólíkar hliðar
þessa, og „Einkasamkvæmi“ (nr.
11) reynist afar einmanaleg til-
vera, hvað sem líður skemmtileg-
um samtengingum hlutanna.
Þrátt fyrir vissa samlíkingu er
ekki hætta á öðru en að gestir
greini ágætlega á milli verka
þeirra systra. Þó létt sé yfir heild-
arsvip beggja og litaspjaldið ekki
áberandi ólíkt eru efnistök fum-
laus og sjálfstæðir myndheimar
blasa við. Hér er á ferðinni vönduð
sýning systra og efnilegra lista-
kvenna.
Það var lítt þekktur hópur ungs
listafólks sem kom fram á ágætri
opnunarsýningu salarins „Við
Hamarinn“ fyrir réttu ári. Þó vara-
samt sé að alhæfa mikið um mynd-
list eða spá - og þá einkum um
framtíðina - telur undirritaður í
ljósi sýninga frá hendi meðlima
þess hóps síðan (m.a. hér) að vert
sé að benda listunnendum á að
fylgjast vel með þeim á næstu
árum. Hver veit nema hér sé kom-
inn nokkur hluti þeirrar bylgju í
íslenskri myndlist, sem mun leiða
íslenska myndlist inn í næstu öld.
og svo er nóg annað húsnæði í
borginni betur fallið fyrir fyrir
framkvæmdina. Ef safnið væri 10
sinnum stærra hefði auðvitað ver-
ið hægt að finna hentugt rými
fyrir athafnirnar, en í þessari
mynd yfirgnæfa þær allt annað
sem á sér stað samtímis. Hér er
aðalatriðið þó ekki einungis, að
Listasafnið er lítið og þröngt og
getur alls ekki sinnt mörkuðu hlut-
verki sínu nema að mjög takmörk-
uðu leyti, heldur fellur fram-
kvæmdin trauðla inn í ímynd þjóð-
listasafns og alls ekki í landi þar
sem skilningurinn á myndlist er
jafn bágborinn, virðingin takmörk-
uð og upplýsingastreyminu
hörmulega áfátt í skólum landsins.
Hef ég orðið var við að mynd-
listarmenn eru margir hveijir alls
ekki hressir með þessa þróun
mála, sem kemur þeim ankannan-
lega fyrir sjónir og þykir vera enn
eitt dæmið um ósjálfstæði og þjón-
ustusemi gagnvart útlandinu og
einkum norrænum samstarfsverk-
efnum.
Ekki er mér alveg ljóst hvert
hlutverk listrýnis er í þessu sam-
hengi, og svo var svo margt sem
þyrmdi yfir gesti samtímis er mig
bar að garði að nær ógjörningur
var að vera með á nótunum. Vel
má þó koma fram að hlutur mynd-
listar er góður ef ekki framúrskar-
andi, en sá hópur naut leiðsagnar
Sigurðar Örlygssonar listmálara,
og kennir maður greinilega atork-
una og sköpunarkraftinn, sem
þessum manni fylgir, í vinnu-
brögðum unglinganna. Mega það
vera mikil býsn ef framlög hinna
Norðurlandanna á þessu sviði yfir-
ganga okkar, og á því hef ég litla
trú.
En hvað útilistaverkið snertir,
sem mun vera tákn gjörninganna
innan safnsins, og er biðskýli á
hvolfi, málað og fóðrað eftir öllum
kúnstarinnar reglum og síðast með
graffiti, hausverk og sjónmengun
stórborganna, sker það sig í engu
úr skyldum uppákomum erlendis
i marga áratugi og telst ekki par
frumlegt.
Bragi Ásgeirsson
Aukasýn-
ing á Bar
pari
AUKASÝNING verður á' leik-
ritinu Bar pari eftir Jim
Cartwright, sem sýnt er á
Leynibarnum í Borgarleikhús-
inu, laugardaginn 16. mars kl.
23.30.
Sýnt hefur verið fyrir fulli
húsi síðan í október og eru
sýningar að nálgast 40 talsins.
Miðnætursýningar hafa
verið vinsælar og er athygli
vakin á því að aukasýningin
hefst kl. 23.30 en ekki kl. 23
þar sem önnur sýning á Bar
pari er á undan kl. 20.30.
Leikritið gerist á bar og
segir frá hjónunum sem eiga
og reka barinn og viðskipta-
vinum þeirra sem líta inn.
Tveir leikarar fara með öll
hlutverkin 14, Saga Jónsdóttir
og Guðmundur Ólafsson.
Leikstjóri er Helga E. Jóns-
dóttir, ieikmynd og búninga
gerði Jón Þórisson og lýsingu
Lárus Björnsson,,
Olíumálverk
af blústónlist-
armönnum
ÓSKAR Guðnason opnar
myndlistarsýningu í Menning-
arstofnun Bandaríkjanna,
Laugavegi 26, á laugardag kl.
16.
Myndirnar eru olíumálverk
af þekktum blústónlistar-
mönnum og lærisveinum
þeirra.
Óskar er fæddur á Höfn í
Hornafirði og er kennari að
mennt. Hann hefur starfað að
tónlist síðastliðin sex ár og við
myndlist síðastliðin tvö ár.
Óskar hélt sýningu í Can-
berra, í Ástralíu á síðasta ári,
en hann bjó þar um tveggja
ára skeið.
Hann hefur gefið út hljóm-
disk með eigin tónlist hér á
landi auk þess sem hann hefur
gert samning um_ útgáfu á
blústónlist sinni í Ástralíu.
Sýningin verður opin frá kl.
8-17 virka daga til 22. mars.
Spánarstyrj-
^ öldinog
Ukraínuvíg-
stöðvarnar í
bíósal MÍR
TVÆR heimildarkvikmyndir
verða sýndar í bíósal MÍR,
Vatnsstíg 10, næstkomandi
sunnudag kl. 16.
Fyrri myndin var sýnd á
síðasta ári í tilefni hálfrar ald-
ar afmælis stríðsloka í Evrópu,
en er nú sýnd vegna áskorana.
Hún er „Grenada, Grenada
mín“, mynd Romans Karmens
um borgarastyijöldina á
Spáni. Myndin er sett saman
úr fréttamyndabrotum og efni
sem Roman Karmen safnaði
og myndaði meðan á styijöld-
inni stóð, sem og myndum er
hann tók á Spáni löngu síðar,
þegar hann heimsótti Spán
aftur og Franco var enn við
stjórnvölinn þar.
Hin myndin sem sýnd verð-
ur á sunnudag er nú sýnd hér
í fyrsta sinn; hálftíma löng
mynd um „Fjórðu úkraínsku
vígstöðvarnar" í Sovétríkjun-
um meðan á herför Hitlers
þangað stóð.
Báðar myndirnar eru með
skýringum á ensku. Aðgangur
er ókeypis og öllum heimill.
Eiríkur Þorláksson
NYOLD