Morgunblaðið - 08.03.1996, Blaðsíða 30

30 FÖSTUDAGUR 8. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
-
AÐSENDAR GREINAR
Í FRAMHALDI af
miklum umræðum í
vetur um lífeyrismál
aldraðra og allar þær
mörgu ráðstafanir,
sem fram fóru í sam-
bandi við afgreiðslu
fjárlaga, var fróðlegt
að hlusta á umræður
sem fóru fram í þætti
Stefán Jóns Hafstein
í sjónvarpinu.
Þar leiddu saman
„hesta“ sína, þær
skoðanir, að leggja
beri áherslu á sér-
eignasjóði, sem
tryggðu betri afkomu
á efri árunum, en aðr-
ir töldu að samtryggingarsjóðir,
eins og nú eru starfræktir af lífeyr-
issjóðum stéttarfélaga, hefðu sýnt
góðan árangur og alltaf batnandi
hag meðlima sjóðanna.
Talið var að ástand hér á landi,
hvað snertir sameignarsjóði, væri
með því besta sem þekktist og því
mikilvægt að halda áfram starfsemi
lífeyrissjóða og efla þá. Séreigna-
sjóðir hvettu til samkeppni á mark-
aðinum og myndu gefa umbjóðend-
um sínum meira í aðra hönd.
Ég tel að báðir hafi
nokkuð til síns máls,
að nota beri kosti
beggja leiða til að
tryggja afkomuna síð-
ar.
Það er ljóst, að ekki
verður mikið meira
bætt úr ríkissjóði og
sett í almannatrygg-
ingar en nú er, eins og
ástand mála er sam-
kvæmt íjárlögum
hvers árs og umræðum
og bægslagangi við
afgreiðslu þeirra, því
að þar fara hagsmunir
og mismunandi staða
margra aðila, sem beij-
ast um takmarkað ijármagn.
Allir (eða flestir) eru sammála,
að ekki sé frambærilegt að hækka
skatta, frekar ætti að lækka þá.
Það er því mikilvægt, að sem
flestir eða allir hugsi um hag sinn
síðar á ævinni.
Áður var það svo, að aðalkostur
við lífeyrissjóði var að fá lán, sem
brunnu upp í verðbólgubálinu, en
menn fjárfestu í steypu og töldu
það sinn lífeyrissjóð, sem notaðist
vel á elliárunum. En tímarnir hafa
breyst. Verðtrygging lána og vaxta
þýðir erfiða skuldsetningu. Lítil
verðbólga hættir líka að hjálpa.
Þar að auki hafa steinhúsin sum
reynst vafasöm líftrygging, þegar
þau eldast, eins og eigendurnir.
Allt hefur þetta skapað vissa
óvissu og kvíða hjá öldruðum. Það
er því tímabært að athuga þessi
mál frá grunni, hvert stefna ber.
Engum dettur í hug að hægt
sé að breyta greiðslum lífeyrissjóða
til launþega, sem þegar eru komn-
ir á þann aldur. En það er umhugs-
unarefni, hvert skal stefna.
Hvernig nýtist elli-
lífeyrir í dag?
Fastur ellilífeyrir almanná-
trygginga sem allir fá, er í dag
kr. 13.373.- og hafi menn ekki
aðrar tekjur, þá fá þeir í tekju-
tryggingu kr. 24.605.- eða samtals
mest kr. 37.978.-. Aðrar tekjur,
svo sem lífeyristekjur, rýra þetta
verulega og allt niður í grunn-
tryggingu.
Það er því von að margir, sem
fá 26-36.000 kr. úr lífeyrissjóði
sínum á mánuði, hugsi sem svo,
til hvers var ég að greiða í lífeyris-
sjóð, ef aðrir sem ekki gerðu það
Margir fá lága upphæð
úr lífeyrissjóði sínum,
segir Páll Gíslason,
sem aðeins hjálpar
til að lækka tekju-
tryggingu.
fá það sama og í viðbót ýmis hlunn-
indi (sími, útvarp).
Nú í dag eru um 25.000 manns,
sem fá ellilífeyri frá Trygginga-
stofnun ríkisins, og þar af fá
18.000 þeirra einhveija tekju-
tryggingu.
Það er því augljóst, að margir
hafa lága upphæð úr sínum líf-
eyrissjóði, sem aðeins hjálpar til
að lækka tekjutryggingu. Benda.
má á að sjóðirnir eru að eflast og
lífeyrisgreiðslur munu hækka, þar
sem fleiri hafa greitt lengri tíma
í sjóðina, en varla svo að það þyki
viðunandi.
Hvað er til ráða?
Ég held að umræðurnar í sjón-
varpinu, sem áttu að leiða til vals
milli samtryggingarsjóða og sér-
eignasjóða, bendi á að hér ætti
ekki að vera talað um annaðhvort,
heldur bæði.
Allir launþegar ættu að halda
áfram að greiða 4%, og 6% fram-
lag atvinnufyrirtækja í samtrygg-
ingarsjóðina, síðan þyrfa þeir sem
efni hafa á, að greiða í séreigna-
sjóði þegar þeir á lífsleiðinni hafa
komið sér fyrir. Vissulega er hætt
við að þetta væri ofviða mörgum,
en það eru margir sem geta þetta
og gera í dag. Ekki veit ég hvað
þeir eru margir, en ég er hræddur
um að þeir séu of fáir. Það þarf
meiri kynningu á þessum málum
og ef til vill þarf að koma til eitt-
hvað sem gerir þetta fýsilega fjár-
festingu, svipað og til kaupa á
hlutabréfum.
Hér væru menn að leggja inn
fé, sem væri að mestu bundið í
20-40 ár, og því miklir ijármunir,
sem gætu nýst vel og sparað er-
lend lán.
Grundvallaratriðið í þjóðfélag-
inu er, að gera spamað hagstæð-
an, sem ávaxtar sig vel og er ekki
skattlagður óhóflega á greiðslu-
tíma eða eftir á, þegar féð er notað.
Grundvallaratriðið er því skatta-
kerfið og þá hvort það hvetur til
sparnaðar eða dregir úr honum.
Tvísköttun er eitur í sparnaðar-
áætlun!
Höfundur er formaður Félags
eldri borgara I Reykjavík og ná-
grenni.
Lífeyrissjóðir - samtryggingar-
sjóðir eða séreigiiasjóðir?
Páll
Gíslason
4
c
c
c
4
i
i
(
i
<
(
Fermingar
Sunnudagsblabi Morgunblaðsins, 17. mars nk., fylgir blaðauki sem
heitir Fermingar. í þessum blaðauka verða uppskriftir af kökum og
mat á fermingarborðið og rætt verður við fagfólk um borðskreytingar.
Fermingarbörn fyrr og nú verða tekin tali og spjallað við sálfræðing um
unglingsárin. Fjallað verður um fermingargjafir, fermingartískuna og
fagfólk fengið til að sýna tísku 1 hárgreiðslu og klippingu ásamt fleim.
Þeim, sem áhuga hafa á ab auglýsa í þcssum blabauka, er
bent á ab tekib er vib auglýsingapöntunum til kl. 12.00
mánudaginn 11. mars.
Rakel Sveinsdóttir og Dóra Gubný Sigurbardóttir,
sölufulltrúar í auglýsingadeild, veita allar nánari
upplýsingar í síma 569 1171 eba meb símbréfí 569 1110.
JNtvgtmHfifcifc
- kjarni málsins!
Tímabær
félagasamtök
ÞAÐ ER ástæða til
þess að óska Félagi
eldri borgara í Reykja-
vík og nágrenni til
hamingju með 10 ára
afmælið. Þegar þess
var óskað, að ég
minntist tímamótanna
sem einn af viðstödd-
um á stofndegi sam-
takanna á Hótel Sögu,
þá er mér minnisstætt
við inngöngu í sal hót-
elsins hve hann var
þéttskipaður fólki og
mikil eftirvænting og
ánægja ríkti í salnum
hjá væntanlegum
stofnendum. Það var
engu líkara en að um vakningu
væri að ræða.
Þannig var andrúmsloftið. Þessu
sama tók ég eftir, þegar sams kon-
ar félagsskapur var stofnaður á
Akureyri stuttu áður.
Þeir, sem beittu sér fyrir stofnun
félags eldri borgara á sínum tíma,
eiga þakkir skildar. Greinilegt er,
að það var tímabær framkvæmd.
Það hefur greinilega komið í ljós á
þeim tíma, sem samtökin hafa
starfað. Margvísleg starfsemi hefur
átt sér stað á þessu tímabili. Að-
sóknin að því, sem á boðstólum er
í félagsstarfinu, ber greinilega vott
um, að þörfin var fyrir hendi.
Það er vitað mál, að „maður er
manns gaman“ , þó að fólk sé að
FYRIR
WIND0WS 95
gl KERFISÞRÓUN HF.
Fákaleni 11 - Sími 568 8055
upplagi mismunandi
félagslynt. Félag eldri
borgara hefur gefið
ljölda einstaklinga
tækifæri til að taka
þátt í margs konar
tómstundastarfi og
veitt þeim hjálp og
líknarþjónustu, sem er
oft aðkallandi, þegar
komið er á þetta aldur-
skeið. Þá hefur kirkj-
unni með safnaðar-
heimilum sínum verið
mögulegt að veita öldr-
uðum ýmsa aðhlynn-
ingu, sem þeim er kær-
komin.
Loks vil ég -benda
á, að samtökin hafa með ýmsu
móti tækifæri til þess að vera mál-
svari þeirra, sem látið hafa af störf-
um fýrir aldurs sakir, en þurfa eft-
ir sem áður að sjá sér farborða í
Það er undir hælinn
lagt, segir Pétur Sigur-
geirsson, að lífeyririnn
nægi fyrir framfærslu.
lífinu til þess að geta lifað eins og
annað fólk.
í hraða nútímans og einstakl-
ingshyggju er hætt við, að þeir, sem
hafa lokið þátttöku í athafna- og
viðskiptalífi þjóðarinnar séu settir
hjá og undir hælinn lagt; hvort líf-
eyrir þeirra nægir þeim til fram-
færslu. Ég tel, að það sé ekki síður
á þessu sviði sem samtök eldri borg-
ara í höfuðborginni og annars stað-
ar þurfa að vera á verði fyrir félaga
sína og sjá um, að lífsskilyrði þeirra
séu ekki fyrir borð borin.
Það er öruggt mál, að á þessum
áratug hafa félagssamtökin sannað
tilveru sína. í framtíð bíða þeirra
mikil verkefni fyrir stóran hluta
þjóðarinnar og ég óska þeim góðs
gengis. Guð blessi þessi heiðurs-
samtök á merkum tímamótum, fé-
laga þeirra og framtíð.
Höfundur er biskup.
Pétur
Sigurgeirsson