Morgunblaðið - 08.03.1996, Blaðsíða 1

■ 80% MÆTA í LEGHÁLSKRABBAMEIMSSKOÐUIM ■ MÆTIIMG í BRJÓSTA-
KRABBAMEINSSKOÐUN VOIMBRIGÐI ■ MISJÖFM MÆTING EFTIR HÉRUÐUM OG
SKOÐUNARSTÖÐVUM ■ BREYTIIMG Á FYRIRKOMULAGI LEITAR TIL UMRÆÐU 6
Þátttaka í leghálsskoðun 1966-95
30
1970 1975 1980 1985 1990 1995
Um helmingur kvenna á aldrinum 20-59 ára mætti í
leghálskrabbameinsskoðun á þriggja ára fresti fram
til 1981, en eftir það hefur mæting stórbatnað.
Tíðni leghálskranbbameins 1955-1994
m.v. 100.000 konur
1955
-59
1960
-64
Dánartíðni
1965
-69
1970
-74
1975
-79
1980
-84
1985
-89
Fljótlega eftir að leit byrjaði 1964 er aukning í fjölda
greindra tilfella vegna flýtimeðferðar í greiningu kvenna
sem voru með leghálskrabbamein en höfðu ekki fengið
einkenni við greiningu sjúkdómsins. Eftir það fellur
nýgengni (ný tilfelli) og dánartíðni (konur sem deyja
árlega af völdum sjúkdómsins) marktækt.
Samanburður á komum til legháls-
% og brjóstakrabbameinsleitar 1989-95
72
\
\
d:
60.'.
Skoðun fer fram á tveggja ára fresti
'■■■j.J'T.'iV ' 'Vj.', ■ ■■ ,1 „■
1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Konur á aldrinum 40-69 ára mæta verr í brjóstakrabba-
meinsskoðun með röntgenmyndatöku en í legháls-
krabbameinsskoðun, eða sem nemur 5-10%.
V onbrigði
hve margar trassa
að koma í brjóstamyndatöku
FRÁ árinu 1988 hafa um 80%
kvenna á aldrinum 20-69 ára mætt
á þriggja ára fresti í leghálskrabba-
meinsskoðun hjá Leitarstöð
Krabbameinsfélags íslands og
heilsugæslustöðvum utan Reykja-
víkur. Þótt mæting hafí aukist frá
því að vera um 50% til ársins 1981
segir Kristján Sigurðsson, yfírlækn-
ir LKÍ, að mæting þyrfti að vera
betri enda sýnt að minnkandi ný-
gengni og dánartíðni haldist í hend-
ur við aukið eftirlit.
Leit að bijóstakrabbameini með
röntgenmyndatöku hófst fyrir átta
árum og voru konur á aldrinum
40-69 ára boðaðar á tveggja ára
fresti í bijóstamyndatöku. A land-
inu öllu hafa um 62% kvenna
mætt reglulega í slíka myndatöku
og er það um 5%-10% minni mæt-
ing en mæting í leghálskrabba-
meinsskoðun í sama aldursflokki.
Kristján segir lélega mætingu hafa
valdið vonbrigðum, því stefnt hafi
verið að lágmarksmætingu í kring-
um 80%. Skýringuna telur hann
felast í því að um fjórðungur
kvenna fári í leghálskrabbameins-
skoðun til sérfræðinga, sem ekki
hafi búnað til bijóstamyndatöku
og því trassi konur að koma í
bijóstakrabbameinsskoðun til LKÍ.
Betri mætlng á Húsavík
en á Akureyri
Mætingu í bijóstakrabbameins-
skoðun segir Kristján einnig mis-
munandi eftir héruðum og skoðun-
arstöðvum. Sem dæmi segir hann
mætingu á Húsavík hafa verið um
85%, en á Akureyri um 60%. Einn-
ig hafi mæting til leghálskrabba-
meinsleitar verið betri á Húsavík,
eða um 90% miðað við 82% á Akur-
eyri. Mismuninn segir hann einkum
skýrast af fyrirkomulagi leitar á
þessum stöðum. Svokallaða
„rassíuleit,, eins og á Húsavík, þ.e.
þegar konur eru boðaðar til leg-
háls- og bijóstakrabbameinsleitar
samtímis í eina viku, virðist gefa
betri raun en fyrirkomulagið á
Akureyri þar sem leghálskrabba-
meinsskoðun og bijóstakrabba-
meinsskoðun fer ekki fram á sama
stað, en stendur konum til boða
allt árið nema um hásumartímann.
Lífsspursmál
Kristján segir að í kjölfar þessar-
ar niðurstöðu sé til umræðu að
taka fyrirkomulag leitar til endur-
skoðunnar. Aldrei sé nógsamlega
brýnt fyrir konum að mæta reglu-
lega í legháls- og bijóstakrabba-
meinsskoðun, um lífsspursmál geti
verið að ræða, enda hafi fyrir löngu
komið í ljós að greinist krabbamein
á frumstigi fái margar konur
varanlega lækningu. „Forstigs-
breytingar í leghálsi geta orðið að
krabbameini á allt að 12 árum, en
þróun bijóstakrabbameins er mun
hraðari. Leghálskrabbameinsleitin
hefur þegar sannað gildi sitt (sjá
töflu) en góð mæting til bijósta-
krabbameinsleitar getur haft af-
gerandi áhrif á árangur þeirrar leit-
ar,“ segir Kristján. ■
Fráþær opmmarfcilbodí eftir gagngerar brevtingar ft
Full búð af nýjum vörum frá París og
Þröngir bolir
kr. 990,-
Peysur
frá 1.990,-
Svartar miltisúlpur
kr. 1.990,-
Gallaskyrtur
kr. 1.990,-
Langerma bolir
kr. 990,-
og fleiri
goð tilboö Laugavegi 54 - Sími 552 5201