Morgunblaðið - 09.03.1996, Blaðsíða 12

12 LAUGARDAGUR 9. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Verið er að hanna
miklil vamarvirki gegn
snjóflóðum fyrir ofan
byggðina á Flateyri til
þess að hægt verði að
búa áfram á þvi svæði
sem nú er talið
hættusvæði. Fólk þar
sem Egill Egilsson
fréttaritari ræddi við
segist lítið vita um
þessar framkvæmdir.
Allir leggja mikla
áherslu á hreinsun
snjóflóðasvæðisins.
FYRIR snjóflóð var Unnarstígur
fallegasta gatan á Flateyri. Nú er
hálf ömurlegt að ganga eftir göt-
unni og sjá verksummerki flóðsins
þar sem öllu ægir saman, rústum
húsa og persónulegum munum.
Þegar komið er inn í húsið við
Unnarstíg 8 til Matthíasar A.
Matthíassonar, verkstjóra hjá
Kambi hf., og Guðríðar Rúnu Kristj-
ánsdóttur, konu hans, blasa við í
gegn um eldhúsgluggann ummerki
flóðsins, svört þúst þar sem einu
sinni voru nágrannar öruggir um
sinn hag.
Leitt út í sjó
„Ef þessir varnargarðar verða
að veruleika vil ég að settir verði
leiðarar fyrir ofan varnargarðinn,
sem núna er, til þess að leiða flóðið
út í sjóinn. Þetta yrði einhvers kon-
ar renna sem myndi sveigja flóðið
frá byggðinni. Að ofan ætti að koma
annar varnargarðar, það er að segja
í Skollahvilft þaðan sem flóðið
kom,“ segir Matthías þegar leitað
er álits þeirra hjóna á fyrirhuguðum
varnargörðum.
Matthías telur að rekja megi or-
sakir snjóflóðsins til mikils jarð-
rasks í gegnum tíðina. Það eru sjá-
anleg merki þess að efri hólarnir í
fjallshlíðinni hafi splundrast þegar
flóðið fór af stað og síðan virðist
flóðið hafa flogið yfír þá neðri. Allt
LAIMDIÐ
Morgunblaðið/Egill Egilsson
MATTHÍAS A. Matthíasson og Guðríður Rúna Kristjánsdóttir með dætrum sínum Jónínu Rut, 5
ára, og Laufeyju Dröfn, 3 ára.
Rústimar vekja
slæmar minningar
jarðrask hljóti að hafa breytt legu
fjallshlíðarinnar.
Hvar verður
línan dregin?
„Mér finnst hart að ekki skuli
vera farið að leggja fram neitt
hættumat þó meira en íjórir mánuð-
ir séu liðnir frá því snjóflóðið féll.
Þetta tekur allt of langan tíma.
Hvað hefði gerst ef það væri búin
að vera snjóflóðahætta síðan þetta
gerðist? Þeir virðast ekki vita hvar
þeir eiga að draga línuna varðandi
rauð svæði eða grá svæði. Ætla
þeir kannski að draga þessa línu
yfir húsið hjá mér? Bílskúrinn lenti
í flóðinu og ég er með það alveg á
hreinu að ef hann hefði ekki verið,
þá hefði flóðið farið inn í hjónaher-
bergið.“
Matthías segir einnig að þrátt
BENT til fjalls, rústir
húsa í baksýn.
fyrir orð sveitarstjóra og oddvita
um að fundað yrði með borgurum
um málin hafi það enn ekki verið
gert. Rúmir tveir mánuðir væru
liðnir frá því síðasti fundur var
haldinn og á þeim fundi hafi verið
íjallað um það hvetjir tækju ákvörð-
un um hvenær rýma ætti hús vegna
snjóflóðahættu. .
„Okkur finnst það fáránlegt að
einhverjir aðilar í Reykjavík, það
er að segja Veðurstofa Islands, skuli
ráða hvenær rýma eigi húsin vegna
snjóflóðahættu."
Ekkert vitað
um uppkaup
Hvernip- hefur vkkur liðið eftir
flóðið?
„Manni leið rosalega illa fyrst.
Ég fór eiginlega ekki að jafna mig
fyrr en eftir áramót. Þegar Stút-
ungur fór í gang fór maður að
hugsa um eitthvað annað sem
dreifði huganum. Núna eftir áramót
fór maður að jafna sig og um leið
að skoða dæmið hvað varðar kaup
hreppsins á húsum.
Við vitum ekki hvort við verðum
keypt út. Reyndar var oddvitinn
búinn að segja við mig að gera mér
ekki of miklar vonir, en við myndum
skoða það vel ef slíkt væri í boði.
Það færi einnig eftir því hvernig
snjóflóðavarnirnar yrðu gerðar og
hvernig gengið yrði frá svæðinu í
kringum okkur.
í raun og veru höfum við engan
áhuga á að yfirgefa húsið okkar
hér. Hér höfum við búið í ijögur
ár og lagt allt okkar í þetta hús.
Því er ekki að neita að maður sér
eftir götunni, þetta var fallegasta
gatan á eyrinni. Hins vegar vekja
rústirnar og dótið sem er um allt'
hjá manni slæmar minningar. Mikil
hætta er á ferðum ef vind herðir.
Hér Iiggja steypustykki og glerbrot
og heilu þökin sem gætu hæglega
farið af stað og valdið stjórtjóni.
Maður má eiginlega þakka fyrir
að veðrið er búið að vera svona
gott í vetur. Ég man ekki eftir vetri
þessum líkum þau sextán ár sem
ég hef búið hér. Maður er eiginlega
hálf gáttaður á því að sjá grasið
og runnana koma undan snjónum,"
segir Matthías.
Ekki verði beðið
með hreinsun
Hann leggur áherslu á að ekki
verði beðið með að hefja hreinsun
og uppgræðslu svæðisins. Leggur
hann til að reistur verði minnis-
varði þar sem Minjasafnið stóð.
Matthías er óánægður með hvað
gengur hægt að koma málum
áfram, til dæmis að fá hættumat
fyrir staðinn, og bendir á að svo
hafi einnig verið í Súðavík. „Þeir
eru búnir að bíða í heilt ár eftir að
eitthvað gerist í þeirra málum.
Málið hefur velkst í kerfinu, í stað
þess að tekið hafi verið á því af
einhverri festu.
Þess er ávallt krafist að fólkið í
landinu geri allt strax. Greiði skatta
sína og skyldur á réttum tíma.
Annars fær það sektir. En þegar
eitthvað snýr að hinu opinbera þarf
það að taka svona langan tíma,
fara eftir flóknu ferli nefnda og
kerfiseinstiga. Fyrst Súðvíkingar
hafa þurft að bíða í meira en ár
eftir úrlausn sinna mála fer maður
að velta því fyrir sér hvað við þurf-
um að bíða lengi,“ segir Matthías.
Hrædd
þegar hvessir
GRÉTA Sturludóttir, myndlistarkennari við
Grunnskólann á Flateyri, var út í garðinum
við hús sitt á Hjallavegi 2 að raka saman
glerbrotum og öðru drasli þegar fréttaritara
bar að garði. I þíðunni að undanförnu hefur
margt komið undan klakanum og tækifæri
gefist til að hreinsa garðinn. Hún segir
ómögulegt annað en að hreinsa þetta sem
fyrst svo börnin skeri sig ekki á glerbrotum
þegar þau fari að leika sér í garðinum.
Hefði mátt lengja gamla garðinn
Gréta er eini íbúinn sem eftir er í raðhúsa-
lengjunni á Hjallaveginum. Hús sem voru
áföst hennar eru einungis tættir húsagaflar
og steypustykki á víð og dreif um svæðið.
Næsta hús virðist standa uppi alheilt, en
þegar betur er að gáð sést að þriðjungur
hússins hefur eyðilagst í snjóflóðinu. Hús
Grétu slapp að mestu nema hvað flóðið
tætti hjá henni þakkant og hreif með sér
lofttúður. Einnig fylltist forstofan þegar
flóðið braut sér leið inn og bílskúrinn að
hluta.
„Ég veit eiginlega ekki neitt ennþá.
Maður hefur ekkert heyrt um það hvar
þeir munu koma og hvenær. Ég get því lít-
ið tjáð mig um þá,“ segir Gréta þegar hún
er spurð hvað henni finnist um fyrirhugaða
varnargarða. „Aftur á móti verð ég að segja
að mér hefði fundist að það hefði mátt
lengja varnargarðinn sem fyrir er þannig
að hann næði út að kirkjugarði. Éf flóð
félli myndi hann þá vonandi leiða það frá
byggðinni og út í sjó. Þeir hafa fyllt í skörð
sem voru á milli og lengt garðinn aðeins en
í öfuga átt. Og með þessu er heldur ekki
nóg að gert. Ég man eftir því þegar ég var
krakki að þá féll flóð úr Skollahvilftinni.
Það fór framhjá kirkjugarðinum og stað-
næmdist við Minjasafnið sem fór í snjóflóð-
inu í október.“
Horfi ekki út um stofugluggann
Gréta vill að svæðið verði hreinsað sem
fyrst. „Það er alveg bráðnauðsynlegt enda
hefur það slæm áhrif á mann að sjá allt
draslið hér í kring. Ég horfi helst ekki út
um stofugluggann vegna þess að þar blasir
þetta allt við. Frekar horfi ég út um eldhús-
gluggann því að þaðan sést buggðin fyrir
ofan.“
Hún segir að töluvert hafi verið hreins-
að, til dæmis í miklu átaki fyrir sex vikum.
„Nú er til dæmis heilmargt að koma í ljós
sem var í snjó þá. Eins og þú sérð er ég
að raka saman drasli úr garðinum. Margt
af þessu er ónýtt. Ég hef verið að finna
eina og eina bók. Ég opnaði eina en hún
var full af pöddum.“
Morgunblaðið/Egill Egilsson
GRÉTA Sturludóttir að raka í garðin-
um á Hjallavegi 2 með rústir húsa í
baksýn.
Hvað með framhaldið þegar svæðið verð-
ur loks hreinsað? Þá lendir hús þitt á ber-
svæði?
„Það hefur verið talað um að gera hérna
skrúðgarð til minningar um fólkið sem fórst.
Ég hugsa að það hafi enginn geð í sér til
að búa á þessu svæði.“
Hefur eitthvað verið rætt við þig hvort
húsið þitt verði keypt?
„Ég hef verið spurð hvort ég myndi vilja
vera áfram og kaupa annað. Ég hef ekki
svarað því.“
Gréta segir að erfitt sé að búa á svæð-
inu. „Ég var ekki tilbúin að fara í burtu. Á
hinn bóginn hafði ég ekki hugsað mér að
verða hér ellidauð. Þó ég vildi flytja niður
á eyrina þá er þar ekkert hús sem ég vildi
búa í. Ég er búin að leggja mikla vinnu í
þetta hús sem ég flutti í fyrir ári.“
Hvernig stuðning hefur þú fengið frá
sveitarstjórninni eftir flóðið?
„Stuðningurinn hefur falist í persónu-
legri uppörvun þegar oddvitinn, Magnea
Guðmundsdóttir, hefur komið og klappað
mér á öxlina og spjallað. Það hefur heilmik-
ið að segja. Maður veit þá að maður er ekki
afskiptur.“
Logandi hrædd
þegar hvessir
Nú hefur dregist á langinn að leggja fram
hættumat. Vekur það ekki hjá þér óhug
að vita ekki neitt?
„Tíðin hefur verið svo góð að undanförnu
að maður hefur ekki leitt hugann að þessu.
Ef þú lítur upp í fjallið sérðu að það er
ekki einn einasti skafl í fjallinu.
Afturámóti er ég alveg logandi hrædd
ef það hvessir. Mánuði eftir flóðið fauk
brak á húsið. Tvær rúðu brotnuðu í stofu-
glugganum og ein á svefnherþerinu. Ég flý
alltaf úr svefnherberginu þegar vindáttin
er á þann veginn. Þess vegna skiptir höfuð-
máli að hreinsa svæðið sem fyrst og á
meðan tíðin er svona góð.“