Morgunblaðið - 09.03.1996, Síða 18

18 LAUGARDAGUR 9. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLEINIT
Evrópuþingið fær ekki aðgang að
ríkjaráðstefnu Evrópusambandsins
Deilur endurspegla
skoðanamun um eðli
Evrópusambandsins
Brussel, Bonn, París. Reuter.
FRAKKLAND og Bretland standa
í vegi fyrir því að Evrópuþingið, sem
er eina stofnun Evrópusambands-
ins, sem sækir beint lýðræðislegt
umboð til kjósenda í aðildarríkjun-
um, eigi fulltrúa við samningaborð-
ið á ríkjaráðstefnunni, sem hefst
síðar í mánuðinum. Þýzkaland er
hins vegar hlynnt því að þingið fái
áheyrnarfulltrúa á samningafund-
um.
Deilurnar um hlutverk Evrópu-
þingsins endurspegla skoðanamun
um það, hvert eðli Evrópusam-
bandsins eigi að vera. Röksemdir
Bretlands og Frakklands eru þær,
að breytingar á stofnsáttmála ESB
sé eingöngu mál ríkisstjórna að-
ildarríkjanna. Þýzkaland vil! hins
vegar að Evrópuþingið hafi áhrif á
viðræður á ríkjaráðstefnunni.
Það ræður nokkru um afstöðu
þýzku stjómarinnar að stjórnar-
skrárdómstóll landsins gerði það að
skilyrði fyrir samþykkt Maastrieht-
sáttmálans af hálfu Þýzkalands að
lýðræði yrði aukið í stofnunum
Evrópusambandsins. Þýzkaland,
Benelux-ríkin og fleiri ESB-ríki
telja aukin bein tengsl við almenn-
ing í aðildarríkjunum eina af for-
sendum áframhaldandi samruna-
þróunar innan ESB.
Mismunandi skoðanir á
framtiðarhlutverki þingsins
Skoðanamunurinn kemur jafn-
framt fram í mismunandi skoðunum
stóru ríkjanna um framtíðarhlut-
verk þingsins. Þýzkaland vill auka
áhrif þingsins á löggjöf ESB. Slíkt
myndi gerast á kostnað ráðherra-
ráðsins, þar sem fulltrúar aðildar-
ríkjanna sitja. Klaus Kinkel utanrík-
isráðherra hefur þó viðurkennt að
ósennilegt sé að Þýzkaland hafi sitt
fram í þessum málum. Þýzk stjórn-
völd hafa einnig, ásamt Frakk-
landi, lagt áherzlu á að fjölga at-
kvæðagreiðslum í ráðherraráði ESB
og fækka þannig þeim málum, þar
sem einstök ríki geta beitt neitunar-
valdi.
Jacques Chirac, forseti Frakk-
lands, mun í næstu viku ávarpa
þingmenn á franska þinginu og
útskýra fyrir þeim hugmyndir sínar
um breytingar á ákvarðanatöku og
vægi stofnana Evrópusambandsins.
Forsetinn vill koma á fót þing-
mannaráði, sem verði skipað þing-
mönnum frá þjóðþingum aðildar-
ríkja ESB. Hann vill að ráðið verði
ráðgefandi í löggjafarmálefnum og
þannig aukist áhrif þjóðþinganna á
gang mála innan ESB.
Frakkar eru sammála Þjóðveij-
um um að fjölga þurfí meirihlutaat-
kvæðagreiðslum í ráðherraráðinu,
en leggja hins vegar áherzlu á að
ráðið haldi völdum sínum og að
Lúxemborgarsamkomulagið frá
1966, um að ríki geti beitt neitunar-
valdi í ráðherraráðinu ef mál varðar
grundvallarþjóðarhagsmuni, verði
áfram í gildi.
Bretar eru á móti nokkrum breyt-
ingum á ákvarðanatöku Evrópu-
sambandsins.
Deilan um þátt Evrópuþingsins
í ríkjaráðstefnunni verður rædd á
fundi utanríkisráðherra aðildarríkja
ESB í Palermo á Sikiley um helg-
ina. Búizt er við að forsætislandið,
Ítalía, leggi fram málamiðlunartil-
lögu um að forseta þingsins verði
gerð grein fyrir stöðu mála fyrir
og eftir alla samningafundi á ríkja-
ráðstefnunni.
Hlutur kvenna hjá framkvæmdastjórninni
Sækja á en eiga
langt í land
Brussel. Reuter. ^ J
KONUR eru smám saman að kom-
ast til aukinna valda í stofnana-
kerfí Évrópusambandsins en eiga
þó ennþá langt í land með að standa
jafnfætis karlaveldinu. Einungis
16% þeirra starfa innan ESB, þar
sem krafist er háskólamenntunar,
eru skipuð konum,
Alls eru fjórtán þúsund manns í
fullu starfi hjá stofnunum fram-
kvæmdastjómar Evrópusambands-
ins. Á síðasta ári setti fram-
kvæmdastjórnin sér það markmið
að auka hlut kvenna og segir nú
að þau áform hafí gengið eftir.
„Fjöldi kvenna í háttsettum emb-
ættum hefur tvöfaldast. Rúmlega
helmingur ungra embættismanna,
sem ráðinn er frá nýju aðildar-
ríkjunum, er kvenkyns,“ segir í yfir-
lýsingu frá framkvæmdastjórninni.
Fimm konur eiga sömuleiðis sæti
í þeirri framkvæmdastjóm sem tók
við embætti árið 1995, samanborið
við eina í fyrri framkvæmdastjórn.
Minnihlutahópur
í tölum frá Erkki Liikanen, sem
fer með starfsmannamál í fram-
kvæmdastjórninni, og gerðar vom
opinberar í tilefni af Alþjóðakvenna-
deginum, kemur þó fram að konur
eru enn minnihlutahópur á skrifstof-
um framkvæmdastjórnarinnar.
Þijár konur eru í hópi 53 æðstu
embættismanna ESB, sem er þó
framför frá því í fyrra þegar ein-
ungis ein kona var í þessum hópi.
Níu konur eru í hópi 169 næst
æðstu embættismanna en voru áður
fimm.
Konur eru 41% í hópi millistjórn-
enda, sem ráðnir eru frá nýju aðild-
arríkjunum, en einungis 12% í hópi
þeirra sem ráðnir eru frá eldri aðild-
arríkjum.
Hagnast
SVÍAR greiddu verulegar upphæðir
til Evrópusambandsins á fyrsta að-
ildarári sínu umfram þær greiðslur
er þeir fengu til baka í ýmsu formi.
Samtals greiddu Svíar um hund-
rað milljarða íslenskra króna um-
fram það sem þeir fengu greitt frá
Evrópusambandinu í formi framlaga
og styrkja. Kemur þetta fram í nýj-
um tölum frá ríkisendurskoðun Sví-
áSvíum
þjóðar. I tengslum við aðildina
greiddu Svíar eingreiðslu upp á um
110 milljarða og um ellefu milljarð-
ar hafa síðan borist til baka í ýmsu
formi.
Svante Hellman hjá sænsku rík-
isendurskoðuninni segir við Dagens
Politik að munurinn á inn- og út-
greiðslum hafi verið nokkuð meiri
en búist hafði verið við.
Reuter
Goya-málverk finnst
MENN, sem voru að vinna að
endurnýjun í stjórnarbyggingu
í Madrid, fundu málverk eftir
spænska málarann Francisco de
Goya í herbergi, sem ekkert
hefur verið notað í 100 ár. Segj-
ast sérfræðingar Prado-lista-
safnsins vera næstum alveg viss-
ir um, að hann sé höfundurinn
en málverkið sýnir heilaga
þrenningu, Maríu mey og sálir
hinna fordæmdu.
Netanyahu með ívið
meira fylgi en Peres
erúsalem. Reuter.
TVÆR skoðanakannanir, sem birt-
ar hafa verið í ísrael, benda til þess
að Benjamin Netanyahu, leiðtogi
Likud-flokksins, njóti nú ívið meiri
stuðnings en Shimon Peres forsæt-
isráðherra, sem var mun vinsælli
fyrir sprengjutilræði palestínskra
hermdarverkamanna síðustu vikur.
Munurinn á fylgi leiðtoganna er þó
innan skekkjumarka.
Dagblaðið Yedioth Ahronoth birti
í gær könnun þar sem 49% að-
spurðra sögðust styðja Netanyahu,
en 46% Peres. Daginn áður hafði
ísraelsk sjónvarpsstöð skýrt frá
könnun þar sem Netanyahu var
með 46% fylgi en Peres 44%.
Hins vegar hélt Peres forystunni
í könnun, sem dagblaðið Maariv
birti í gær. Þar var fylgi Peres 46%
en Netanyahu naut stuðnings 40%
aðspurðra.
Skekkjumörkin í könnunum blað-
anna voru 4% og í könnun Yedioth
Munurinn þó inn-
an skekkjumarka
Ahronoth sögðust 5% aðspurðra
ekki hafa tekið afstöðu en 14% í
könnun Maariv.
Peres var með 15 prósentustiga
forskot á Netanyahu í skoðana-
könnunum fyrir sprengjutilræðin
fjögur sem hófust 25. febrúar og
kostuðu 57 manns lífið.
Bjiiggiist við verri útkomu
Binyamin Ben-Eliezer, hús-
næðismálaráðherra ísraels, sagði
kannanirnar endurspegla „tilfinn-
ingaleg viðbrögð" Israela við
sprengjutilræðunum.
„Satt að segja komu kannanirnar
okkur þægilega á óvart,“ sagði
embættismaður Verkamanna-
flokksins sem vildi ekki láta nafns
síns getið. „Við bjuggumst við
miklu verri útkomu eftir allt sem
hefur gerst síðustu tvær vikurnar
en leiðtogarnir standa enn mjög
jafnir að vígi.“
Peres leggur nú hart að Yasser
Arafat, leiðtoga sjálfstjórnarsvæða
Palestínumanna, að handtaka liðs-
menn palestínskra samtaka, Hamas
og íslamsks Jihads, til að binda
enda á tilræðin.
Forsætisráðherrann hefur einnig
veitt ísraelskum öryggissveitum
fijálsar hendur í baráttunni gegn
hermdarverkum og yfirmaður einn-
ar af sérsveitum hersins sagði að
þær hefðu handtekið fimm múslima
á Vesturbakkanum sem taldir eru
viðriðnir sprengjutilræðin. Alls hef-
ur ísraelski herinn handtekið 170
liðsmenn Hamas og íslamsks Jihads
og lögreglusveitir Palestínumanna
á sjálfstjórnarsvæðunum rúmlega
500.
Varað við
bandarísk-
um áróðri
Teheran. Reuter.
f RANIR gengu til þingkosninga
í gær og Akbar Hashemi Rafsanj-
ani forseti hvatti þjóðina til að
vera á varðbergi gagnvart áróð-
ursstríði sem Bandaríkjamenn
og Israelar hefðu háð gegn stjórn
landsins.
„Bandaríkin og ísrael hafa
hert áróðursherferð sína gegn
íran með það að markmiði að
draga úr áhuganum á kosningun-
um,“ sagði Rafsanjani eftir að
hafa greitt atkvæði í fundarsal í
Teheran þar sem Ruhollah
Khomeini erkiklerkur, leiðtogi
íslömsku byltingarinnar, tók á
sínuin tíma á móti fylgismönnum
sínum. „En reynslan sýnir að
slíkt hefur þveröfug áhrif.“
Búist við óbreyttri stefnu
270 þingmenn verða kjörnir
og talið er að kosningarnar leiði
ekki til breytinga á stefnu stjórn-
arinnar. 3.232 manns eru í fram-
boði og Mostafa Mirsalim, ráð-
herra menningarmála og „ísl-
amskrar leiðsagnar“, kvaðst telja
að tveir hópar myndu fá um 80%
- Reuter
IRANSKAR konur greiða atkvæði í kosningunum í Teheran.
þingsætanna. Báðir hóparnir
hafa lýst yfir stuðningi við Rafs-
anjani forseta.
Annar hópanna er skipaður
klerkum og hafði meirihluta á
fyrra þingi. Hinn er undir for-
ystu sex tæknikrata sem styðja
efnahagsumbætur Rafsanjanis.
Forsetinn vill koma á markaðs
umbótum, draga úr höftum í við-
skiptalífinu og móta hófsamari
stefnu í utanríkismálum. íhald-
samir klerkar, sem ótlast aukin
vestræn menningaráhrif, hafa
hins vegar neytt stjórnina til
hægja á umbótunum.
Róttæk hreyfing, Heilagir
stríðsmenn íslömsku byltingar-
innar, er eina stjórnarandstöðu-
hreyfingin sem tekur þátt í kosn-
ingunum. Hinar hafa dregið sig
í hlé eða hvatt kjósendur til að
sniðganga kosningarnar. Opin-
bert ráð klerka og lögfræðinga
meinaði meira en 2.000 mönnum
að bjóða sig fram.