Morgunblaðið - 09.03.1996, Qupperneq 36

36 LAUGARDAGUR 9. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
HESTAR
1
■

Morgunblaðið/Valdimar Kristinsson
ANDREAS Trappe hefur undir höndum marga góða stóðhesta, en þeirra fremstur er án efa Týr frá Rappenhof, sem hann situr hér á heimsmeistaramótinu,
sem haldið var í Svíþjóð 1991. >
„Fullkomið
frelsi í ræktun
íslenskra
hesta“
Þýski hestamaðurinn Andreas Trappe fékk inngöngu í
hestamannafélagið Hörð fyrir stuttu. Hann sagði
Valdimar Kristinssyni frá hestamennsku sinni
og áhuga á íslenska hestinum.
ÞÝSKI hestamaðurinn Andreas Trappe hefur
komið allnokkuð við sögu í umræðum hesta-
manna síðustu vikurnar eftir að hann sótti
um inngöngu í hestamannafélagið Hörð í Kjós-
arsýslu. Hefur hann nú fengið inngöngu og
nýlega veitti hann hinum nýju félögum úr
visku- og kunnáttubrunni sínum á reiðnám-
skeiði sem haldið var í Hestamiðstöðinni Hindi-
svík og félagssvæði Harðar. Þótti við hæfi að
taka hann tali og fræðast um skoðanir hans
varðandi hrossarækt og keppnismennskuna.
Andreas Trappe, sem þrisvar sinnum hefur
orðið heimsmeistari, var sem kunnugt er liðs-
stjóri þýsku keppnissveitarinnar sem keppti á
heimsmeistaramótinu í Sviss í sumar og var
hann spurður hvort hann og landar hans hefðu
verið ánægðir með hlut sinn á mótinu?
„Við vorum ánægðir með hestana þótt ekki
gengi allt eins og vonir stóðu til. Þetta er
hörð keppni og taugamar geta alltaf svikið
menn þegar á hólminn er komið. Um útkomu
þýska liðsins töldu þeir sig eiga góða mögu-
leika í fimmgangi og skeiði. Þar áttum við
raunhæfa sigurmöguleika, ég nefni til dæmis
Lothar Schenzei og hest hans Gamm frá Krit-
hóli. Þeir voru með einn besta tíma ársins
fyrir mót, 21,95 sek., í skeiðinu og í mikilli
uppsveiflu síðustu vikur fyrir mót en því mið-
ur entist hún ekki fram yfir rnótið," sagði
Andreas í upphafi. Um hans skoðun á því
hversvegna Karly Zingsheim á hinum þýsk-
fædda Feyki tókst ekki að sigra í fimmgangi
eftir góða frammistöðu sagði Andreas að lík-
lega hafi það fyrst og fremst verið taugar
knapans sem brugðust. „Hestur hans er mjög
sérstakur, orkuviljugur og getur spennt sig
auðveldlega upp. Ríða þarf honum af mikilli
nákvæmni ef árangur á að nást. Þetta var
mjög erfið staða fyrir Karly því þetta er í
annað sinn sem hann er í þeirri stöðu að vera
efstur eftir forkeppni í fimmgangi, ’83 var
hann á föður Feykis, Fifi frá Spenstrup. Þá
var hann dæmdur úr leik og tel ég að þetta
eitt hafí sett mikla pressu á hann.
Útfærsla Karlys á skeiðinu í fimmgangnum
vakti verðskuldaða athygTi þar sem hann reið
hestinum eitt til tvö stökk upp af feti og síðan
á flugaskeið. Andreas var spurður hvort þarna
væri komið eitthvað nýtt sem aðrir myndu
reyna að leika eftir. Sagðist hann ekki viss
um það, hélt að menn myndu áfram reyna að
nota þá aðferð sem hentaði þeirra hesti best
hverju sinni. „Karly hefur líklega talið þessa
aðferð henta best sínum viljuga hesti og því
notað hana. Þetta er aðeins hægt á vel og
nákvæmlega tömdum hestum. Hinsvegar er
rétt að það komi fram að sýningin hjá Karly
og Feyki í forkeppninni er sú besta sem ég
hef séð á móti.“
Þá var hann spurður hvort markmiðið með
vali þýska liðsins væri að vinna gull í einstök-
um greinum.
Gullið betra en silfrið
„Gullið er alltaf betra en silfrið, það liggur
í augum uppi. Við val á liðinu ei alltaf haft
að leiðarljósi að velja sterkasta parið í hverri
grein. Við veljum ekki sérstaklega til að reyna
að vinna á samanlögðum stigum en að sjálf-
sögðu höfum við það alltaf í huga þegar á
mótin er komið en við spáum ekki í það við val
á liðinu,“ sagði Andreas. Hann kvaðst mjög
ánægður með alla framkvæmd heimsmeistara-
mótsins, veðrið og öll aðstaða góð. Þjónusta
við knapa eins og best varð á kosið. Það eina
sem skyggði á var kostnaður við að vera á
svæðinu. Keppendur þurftu að borga fyrir alla
mögulega hluti og var mjög dýrt að vera kepp-
andi á þessu móti. Sagði Andreas þetta vera
orðið eins og verstu öfugmæli, svipað og leikar-
ar í leikhúsi þyrftu að borga sig inn á leiksýn-
ingar, borga fyrir búningsherbergi og jafnvel
búningaleigu. „Þetta er atriði sem heildarsam-
tökin FEIF, alþjóðasamband eigenda íslenskra
hesta, þurfa að leiða hugann að og því hvort
eðlilegt sé að hafa þetta með þessum hætti,“
bætti Andreas við.
Að kaupa jörð í blöðunum
Hægt og bítandi hefur Andreas verið að
koma sér upp hrossum hér á Islandi og sagð-
ist hann nú eiga um tuttugu hross og þar af
þijá stóðhesta. Hann hló við þegar hann var
spurður hvort hann hygði á jarðarkaup og
sagðist hafa lesið það í einhverju blaði að
hann væri búinn að kaupa jörð. En í alvöru
talað sagðist hann ekki geta sagt hvað hann
gerði í framtíðinni því hann vissi það hreinlega
ekki sjálfur, sérstaklega eftir að flest húsin á
landareign hans brunnu á síðasta ári.
Ræktun íslenskra hrossa er aðal áhugamál
Andreasar Trappe og berst talið fljótlega að
þeim þætti hestamennskunnar og fyrst er það
ræktunin á íslandi og segir hann að gæði
hrossanna á íslandi hafi ekki aukist síðustu
fimmtán árin. „Það er til dæmis mun erfiðara
að finna úrvals góðan keppnishest á Isiandi í
dag,“ bætir hann við og svarar spurningu um
hvað sé-til ráða á þá leið að það sé ekki á
hans valdi að gefa íslendingum ráð í ræktun.
„Mitt sjónarmið er ekki endilega það rétta en
eins ogTilutirnir blasa við mér sýnist mér stað-
an í ræktun íslendinga þessi."
Framfarir í Þýskalandi
„Varðandi ræktun íslenskra hesta í Þýska-
landi hef ég á tilfínningunni að þar eigi sér
stað framfarir. Órækur vitnisburður um það
er meðal annars að fjölda íslenskfæddra hrossa
sem keppa fyrir hönd Þýskalands fer fækk-
andi en þýskfæddum fjölgar að sama skapi.
Okkar vandamál er að fjöldi hrossanna og
gæðin fara ekki saman. Við höfum mjög góða
toppa en ekki nógu mikið af hrossum í hæsta
gæðaflokki. í þýskalandi er of mikið af miðl-
ungs hrossum og þaðan af lakari. Gæði hryss-
anna þyrftu að vera meiri,“ segir hann enn-
fremur.
íslendingar ættu að flytja inn sæði
Andreas segir mikilvægt að uppfræða rækt-
unarfólk til að árangur náist fyrr. Ræktunar-
menn þurfa að kunna að setja sér raunhæf
markmið og þekkja leiðir til að ná þeim á sem
skemmstum tíma. Hann telur tímabært að
íslendingar opni fyrir innflutning á sæði er-
lendis frá og bendir á að margir íslendingar
myndu hafa áhuga á að fá folöld undan Tý
frá Rappenhof svo dæmi sé tekið. Ræktun
íslenska hestsins eigi að vera sameiginlegt
mál allra sem við það fást og Iítil áhætta sé
því samfara að flytja inn sæði. Þá nefndi hann
að Kristinn Hugason hrossaræktarráðunautur
hafi komið til Þýskalands og haldið fyrirlestur
þar sem hann reyndi að kenna Þjóðverjum
muninn á réttu og röngu í ræktun íslenskra
hesta. Vissulega hafi þá greint á um ýmislegt
en taka bæri með í reikninginn að þeir hafa
ólíka undirstöðumenntun, ólíkan bakgrunn og
svo framvegis, þannig sé ekkert óeðlilegt þótt
fram komi skoðanamunur.
Sterkir fætur á íslenskum hrossum
Andreas sagði Kristin hafa mikinn áhuga
fyrir fótum hrossa, réttleika og fótagerð og
teldi ríka ástæðu til að bæta fætur íslenskra
hrossa. Hann vildi benda á að stórir hestar
hefðu verið ræktaðir í meir en 300 ár þar sem
lögð hefði verið sérstök áhersla á beina fætur
og sterka fótagerð en ástandið væri nú þann-
ig að fella þyrfti 60% þessara hrossa vegna
fótavandamála. Það væri undarlegt að leggja
þyrfti slíkt ofurkapp á að bæta fætur ís-
lenskra hrossa sem hafa eina sterkustu fætur
í samanburði við önnur hrossakyn. Nefndi
hann í því sambandi að mjög algengt væri að
íslensk hross entust til tvítugs eða lengur þrátt
fyrir mikla brúkun og hana ekki alltaf létta.
Taldi Andreas áríðandi að gera ekki sömu
mistökin og gerð hafa verið í ræktun stóru
hestanna.
Óhætt er að segja að skoðanir Andreasar
á mati kynbótahrossa séu nokkuð á skjön við
skoðanir manna hér á landi. Meðan fjöldi
manna beitir sér fyrir því að dómskalar milli
landa séu samræmdir er hann þeirrar skoð-
unar að hinir breytilegu skalar eigi að fá að
þróast hver í sína átt. „Það á að ríkja frelsi
í ræktun íslenskra hrossa, þeir sem fást við
ræktun eiga að fá að gera það á þann máta
sem þeim finnst vænlegast til árangurs, það
er ekki til neinn stóri sannleikur um það hvern-
ig hrossin eiga að vera nákvæmlega," segir
hann af sannfæringu. Honum finnst oft vanta
rökstuðning við ýmis atriði. Að hans mati
þarf að fylgja með hversvegna ákveðinn hlut-
ur á að vera svona en ekki hinsegin til að
kallast góður eða eftirsóknarverður.
Fjölbreytni innan stofnsins
af hinu góða
„Ef íslendingar vilja rækta eftir þeirri stefnu
sem þeir hafa gert undanfarin ár þá er það
gott og blessað, við hugsum dálítið öðru vísi
í Þýskalandi og vijjum gera hlutina með dálít-
ið öðrum hætti. Ég tel það af hinu góða að
hafa mikla fjölbreytni innan stofnsins þannig
að hver og einn sem kaupir sér hest hafi fleiri
en einn möguleika. Sjálfur er ég með fimm
stóðhesta sem eru svipaðir að gæðum en þó
mjög ólíkar hestgerðir, mér líkar vel við þá
alla,“ segir Andreas.
Misþyngingar nauðsynlegar
Þessu næst barst talið að fótabúnaðarregl-
um í kynbótadómum en lengi vel voru leyfðar
all nokkrar þyngingar i Þýskalandi en því
hefur nú verið breytt. Aður voru leyfðar 230
gramma þungar hlífar og tíu millimetra skeif-
ur með leðurkrans en í dag má aðeins nota
120 gramma þungar hlífar en sömu skeifur
leyfilegar. Andreas kveðst ekki ánægður með
þessar breytingar. „Ég tel gömlu reglurnar
betri þótt þær nýju gefi svolítið svigrúm til
að hafa mismunandi þyngd að framan og aft-
an. Ég held að allir hestaþjálfarar og líka hin-
ir íslensku séu mér sammála að nauðsynlegt
sé að nota misþungan fótabúnað eftir því
hvernig hrossin eru að upplagi. Fimmgangs-
hross þurfa að hafa meiri þyngd að framan
en klárhrossin þurfa að fá meiri þyngd að
aftan. Mér finnst það að ætlast til að öll hross
mæti á jafnþungum skeifum til dóms sé álika
og vitlaust og fara fram á að öll hross mæti
með 300 gramma þungar hlífar á framfótum
til dóms. Það. á að hafa fótabúnað sem hæfir
hverju hrossi og laða með því fram það besta
í hverju hrossi. I þýsku reglunum er leyfileg
hámarkslengd hófa 9 sentimetrar og það tel
ég mjög gott og meira áríðandi að huga að
því heldur en þyngd hófhlífa. Á kynbótasýning-
um á Islandi eru hross með áberandi langa
hófa og meirihluti hrossanna með mjög langá
hófa, of langa að mínu viti.“ Og með þeim
orðum ljúkum við þessu fróðlega viðtali við
Andreas Trappe.