Morgunblaðið - 09.03.1996, Qupperneq 40

40 LAUGARDAGUR 9. MARZ 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
KARL
THORARENSEN
+ Karl Ferdinand
Thorarensen
fæddist á Gjögri í
Arneshreppi hinn
8. október 1909.
Hann lést á Sjúkra-
húsi Suðurlands
hinn 28. febrúar
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Jóhanna
Sigrún Guðmunds-
dóttir, Pálssonar
frá I^ós og Jakob
Jens Thorarensen,
bóndi, vitavörður,
hákarlaformaður,
símstöðvarstjóri, bréfhirðing-
armaður og úrsmiður á Gjögri.
Systkini Karls eru nú öll látin
en þau voru: Karl Kristján, f.
18.1. 1902, d. 16.6. 1902, Olga
Soffía, f. 30.3. 1903, d. 24.5.
1940, Valdimar, f. 20.5. 1904,
d. 18.06. 1990, Axel, f. 24.10.
1906, d. 14.5. 1993, Ellert, (tví-
burabróðir Karls), f. 8.10.1909,
d. 22.11. 1911, Svava f. 17.8.
1912, d. 3.8 1984, Esther, f.
25.4. 1916, d. 4.9. 1922, Kam-
r illa, f. 5.5. 1919, d. 3.5. 1942.
Systkini Karls samfeðra voru
Jakob, f. 18.5. 1886, d. 29.4.
1972, Jakobína Jensína, f. 9.9.
1887, d. 28.3. 1976, Adolf, f.
8.9. 1896, d. 12.12. 1924, og
Jens, f. 14.9. 1898, dó samdæg-
urs og móðirin á eftir.
Hinn 24. ágúst 1939 kvæntist
Karl eftirlifandi konu sinni,
Regínu Emilsdóttur Thorarens-
en frá Stuðlum í Reyðarfirði.
Foreldrar hennar voru Hildur
Þuríður Bóasdóttir og Emil
Tómasson búfræðingur og
bóndi og síðar umsjónarmaður
við Austurbæjarskólann í
Reykjavík. Börn Karls og Reg-
ínu eru: 1) Hilmar
Friðrik, f. 8.6.1940,
bankamaður
kvæntur Ingigerði
Þorsteinsdóttur,
leikskólakennara.
Börn þeirra eru
Sigurrós, Karl og
Ingi Hilmar. 2) Guð-
björg Karólína, f.
18.4. 1947, húsmóð-
ir, gift Búa Þór
Birgissyni, verk-
stjóra. Synir þeirra
eru Birgir Heiðar
og Karl Heimir.
Birgir er í sambúð
með Ásu Karitas Arnmunds-
dóttur og eiga þau tvo syni, Búa
Þór og Konráð Inga. 3) Guðrún
Emilía, f. 17.11. 1948, húsmóð-
ir, gift Rúnari Kristinssyni, vö-
rubifreiðarstjóra. Þeirra dætur
eru Ragna Kristbjörg, Katrín
Regína, Hildur Þuríður og
Alma Rún. Ragna á soninn
Bjarna Rúnar og Katrín á son-
inn Andra Brynjar. 4) Emil, f.
1.1. 1954, útgerðarstjóri,
kvæntur Báru Rut Sigurðar-
dóttur, húsmóður. Þeirra börn
eru Aron, Regína og Emil.
Karl og Regína bjuggu í
Reykjavík frá 1939-42, á Djúpa-
vík frá 1942-46, á Gjögri frá
1946-62, á Eskifirði frá 1962-81
og á Selfossi frá 1981 og síðan.
Karl tók sveinspróf I ketil- og
plötusmíði í Hamri í Reykjavík
árið 1936 og aflaði sér síðan
meistararéttinda. Hann starf-
aði sem járnsmiður í Reykjavík,
á Djúpuvík, Eskifirði og víðar
um land. Einnig fékkst Karl
nokkuð við trésmíði.
Útför Karls fer fram frá
Eskifjarðarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Nú hefur elskulegur tengdafaðir
minn kvatt þetta líf. Mér verður
hugsað til orða Kahlil Gibran um
dauðann: „Því að hvað er það að
deyja annað en standa nakinn í
blænum og hverfa inn í sólskinið?“
Hugur minn reikar aftur um
mörg ár, þegar ég 17 ára kynntist
honum fyrst á Gjögri, í húsinu, sem
hann teiknaði og smíðaði sjálfur. Á
æskuslóðum sínum var Kalli í ess-
inu sínu. Mér fannst Gjögur sann-
'T'kallaður ævintýrastaður, svo ós-
nortinn og fjarri heimsins skarkala.
Frá Gjögri flutti Kalli ásamt fjöl-
skyldu sinni árið 1962, til Eski-
fjarðar. En á hveiju ári, er því
varð við komið, var haldið til Gjög-
urs í sumarfrí. Kalla féll aldrei
verk úr hendi; var sívinnandi og
dyttandi að öllu.
Ég upplifði Kalla, sem bæði
harðan, sterkan og viðkvæman.
Hann mátti ekkert aumt sjá og
stóð ávallt með lítilmagnanum.
Mér fínnst ein saga, sem ég
heyrði, lýsa Kalla svo vel. Um 17
ára gamall var hann hjá Jakobínu
systur sinni á Hólmavík, og var
Glæsilegt kaffihlaðborð
og hlýleg salarkynni.
Góð þjónusta.
HOTEL
REYKJAYÍK
Sigtúni 38.
Upplýsingar í síraum 568 9000 og 588 3550
hann þá búinn að ákveða að fara
suður og læra ketil- og plötusmíði.
Jakobína bað hann þá um að lofa
sér að snerta aldrei vín. Kalli lof-
aði þessu og stóð við það alla tíð.
Kalli minn, ég á eftir að sakna
þín mikið, en ég veit að þér líður
vel núna. Ég kveð þig með hluta
23. Davíðssálms:
Drottinn er minn hirðir,
mig mun ekkert bresta.
Á grænum grundum lætur
hann mig hvílast,
leiðir mig að vötnum,
þar sem ég má næðis njóta.
Hann hressir sál mína,
leiðir mig um rétta vegu
fyrir sakir nafns síns.
Jafnvel þótt ég fari um dimman dal,
óttast ég ekkert illt, því að þú ert hjá mér,
sproti þinn og stafur hugga mig.
Bára Rut Sigurðardóttir.
„Nú er langafi okkar orðinn eng-
ill,“ sögðu Bjarni og Andri, og
þannig minnumst við þín, sem
bjartsýns og réttláts manns. Þú
varst einstakt snyrtimenni, það
báru verkstæðin þín merki um. Svo
ekki sé minnst á bílinn þinn sem
er orðinn antik í dag. Þegar við
vorum litlar vorum við svo stoltar
af þér því bíllinn þinn bilaði aldrei,
þú varst alltaf eitthvað að sýsla í
Sérfræðingar
í blúiiiaskiæyliiigum
við öll (írkilin'i
Bblómaverkstæði
INNAsfe
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 19090
bílnum og sást til þess að hann
væri alltaf í lagi.
Þegar Hildur var átta ára í sveit
á Gjögri hjá þér og ömmu fengu
hún og Kalli litli að mála báta sem
þau smíðuðu sjálf. Þau máluðu
bátana græna og sjálf sig í leiðinni
ásamt nánasta umhverfi. Urðu þau
hrædd við viðbrögð þín er þau sáu
að allt var orðið grænt en þú hlóst
og sagðir að þau væru litlu málara-
meistaranir þínir. Þeim létti mjög.
Það var gaman að hlusta á þig
segja sögur af þér þegar þú varst
ungur, t.d. er þú varst nýkominn
til Reykjavíkur og varst að hjóla í
vinnuna þegar þú mættir dáta sem
sagði við þig: „Good morning." Þú
varst svo hissa og skildir ekki hvað
þessir menn væru að gera eða
hverjir þeir væru.
Þú upplifir margt sem okkur
fínnst sjálfsagt, svo sem að eiga
rúm og sæng. Þegar við gistum
hjá þér og ömmu hugsaðir þú um
að við fengjum góðar dýnur með
mörgum teppum ofan á og hlýjar
sængur og stóra góða kodda, svo
teppi þar ofan á.
Svo allar Egilsstaðaferðirnar
með þér og ömmu. Þær voru mikið
ferðalag fyrir litlar stelpur og
stundum vorum við þreyttar á að
sitja svo lengi í bíl en vegurinn frá
Eskifirði til Egilsstaða var bara
rnalarvegur og seinfarinn. Þá var
Söngbókin dregin upp, sungið og
allir tóku undir. Þegar Alma Rún
var í heimsókn hjá ykkur á Gjögri
fann hún hreiður með þrastarung-
um, hún vaktaði það eins og hún
gat fyrir köttunum sem bjuggu í
næsta nágrenni. En þeir voru klók-
ari en hún hélt og drápu ungana.
Þá ákvað hún að refsa þeim fyrir
athæfið og leitaði þeirra með band
í hönd. Þú sást til hennar og spurð-
ir hvað hún væri að gera og gerðir
henni grein fyrir að það myndi
engan tilgang hafa því þeir myndu
ekki skilja af hveiju hún lemdi þá,
þeir myndu halda áfram að veiða,
það væri þeirra eðli.
Sævar að sölum
sígur dagsins bjarta ljós,
dimmir í dölum,
döggum grætur rós.
Einn ég sit og sendi
söknuð burt í ljúfum blæ, -
er sem blítt mér bendi
bamsleg þrá að sæ.
Alda, kæra aldal
eyrum fróar pýrinn þinn.
Alda, ljúfa alda
eini vinur minn!
(Guðm. Guðm.)
Elsku afi, við þökkum fyrir all-
ar samverustundirnar sem við
áttum með þér. Við munum aldr-
ei gleyma þér.
Ragna, Katrín, Hildur og
Alma Rún Rúnarsdætur.
Á hendur fel þú honum,
sem himna stýrir borg,
það allt er áttu’ í vonum,
og allt er veldur sorg.
Hann bylgjur getur bundið
og bugað storma her,
Hann fótstig getur fundið
sem fær sé handa þér.
(Þýð.B.Halld.)
Nú er fallinn í valinn minn kæri
móðurbróðir Karl Thorarensen. Er
þá horfinn yfir móðuna miklu síð-
asta greinin af stórum systkinahópi
og langar mig að minnast hans
með fáeinum fátæklegum línum.
Hann var orðinn mikið veikur
síðustu vikurnar sem hann lifði og
hefur verið hvíldinni feginn. Megi
drottinn Guð almáttugur og allir
hans englar varðveita hann, enda
veit ég að heimkoman hefur verið
góð því hann lifði hér á jörðu heil-
brigðu lífi. Algjör reglumaður var
hann og mikill dugnaðarforkur og
er þá á engan hallað að segja að
hann var sá duglegasti maður sem
ég hef þekkt. Honum féll nánast
aldrei verk úr hendi. Enda gerir
það enginn venjulegur maður fyrir
utan sína föstu vinnu að byggja tvö
einbýlishús, það fyrra á Gjögri og
svo þegar síldin hvarf úr Húnaflóa,
þá var drifið í því að flytja á Eski-
§örð og byggt þar annað hús. Þrek-
ið hefur verið mikið og ekki mikið
sofið.
Þegar litið er til baka finnst mér
að hann hafi verið kraftaverkamað-
ur, svo mikill var dugnaðurinn.
Heima á Gjögri girti hann af Djúp-
unnarhólana og ræktaði heilmikið
tún. Ég þekkti þetta vel því ég
hjálpaði honum að girða og flytja
frá Djúpuvík allan áburð og girð-
ingaefni á trillunni minni út á Gjög-
ur og voru það margar ferðir. Síð-
an bjó hann til vör í Broddanes-
búðaklettunum og sprengdi allt
gijót og gerði þarna hálfgerða líf-
höfn meðan aðrir hlógu að honum
og töldu að hér væri vitlaus maður
á ferðinni.
En það var nú öðru nær, hér var
mikill maður á ferðinni. Hann var
hreinskilinn maður og talaði aldrei
í bakið á neinum. Ef honum ekki
líkaði við menn þá sagði hann þeim
til syndanna umbúðalaust.
Hann smíðaði vindmyllu og
framleiddi sitt eigið rafmagn sjálf-
ur. Verkin sýna merkin, bónþægur
var hann og vildi allt fyrir alla gera.
Skapmaður var hann mikill og
var þá ekki árennilegt að vera ná-
lægt honum ef honum hitnaði í
hamsi — sögðu mér samtímamenn
hans sem unnu með honum á
Djúpuvík. Þeir fóru í gegnum
smiðjuna til að stytta sér leið í mat
og leist ekki á blikuna eitt skiptið
þegar hann var að hamra rauðgló-
andi járnið, svo mikiil kraftur var
í honum.
Við vorum miklir vinir og höfð-
um verkaskipti. Ég hjálpaði honum
og hann mér ef þess þurfti með.
Einu sinni var hann búinn að lofa
mér að búa til gang við stýrishúsið
á trillunni minni. Mig var nú farið
að lengja eftir þessu og fór ég einn
daginn út eftir til hans. Þá var nú
mikill snúður á mínum og sagðist
hann ekkert mega vera að þessu,
hann hefði nóg að gera. Ég sagði
að það væri allt í lagi og bætti við:
„Kalli minn, þú gleymir mér ekki.“
Svo kvaddi ég og fór heim aftur,
en stoppaði eitthvað á leiðinni. Þeg-
ar ég var kominn inn á Víganes,
segja strákarnir við mig að einhver
sé í trillunni að smíða þar. Þá hef-
ur Kalli fengið eftirþanka og fund-
ist best að ljúka þessu af. En svona
er honum rétt lýst, hann vildi hafa
allt á hreinu.
Kalli skilur eftir sig sterkan stofn
sem eru börnin þeirra hjóna.
Regína mín, ég votta þér og
börnunum mína dýpstu samúð.
Minningin um hann mun lengi lifa.
Lyfti mér langt í hæð
lukkunnar hjól,
hátt yfir stund og stað,
stjömur og sól,
hljómi samt harpan mín:
Hærra, minn Guð, til þín,
hærra til þín.
(Þýð. M. Joch.)
Auðunn Hafnfjörð Jónsson.
Nú er hann Kalli okkar horfinn
frá okkur, og er þar mikið skarð
fyrir skildi. Það eru nokkrir áratug-
ir síðan við kynntumst, og hefur
okkur ætíð síðan verið vel til vina.
Regínu konu Kalla þekkti ég
nokkru fyrr - og sá ég brátt hvílík-
an öðling hún átti fyrir eiginmann.
1 hijúfu en heillandi landslaginu á
Ströndum undu þessi sómahjón sér
eins og hiuti af landinu sjálfu.
Þegar ég kom fyrst að Gjögri,
tók hann Kalli á móti mér með sinni
fágætu hlýju og öryggi í fasi. Þarna
sagði hann mér margt um mannlíf-
ið, sjósóknina og harðbýlið sem
fólkið býr við á Ströndum. Frá
þessum fyrstu dögum mínum á
Gjögri, bundust vináttuböndin við
Regínu og Kalla sem hafa haldið
síðan.
Þegar þau hjónin fluttu til Eski-
fjarðar, var það ætlun þeirra að
vera í notalegu húsinu sínu á Gjögri
yfir sumartímann, þar sem Kalli
var óþreytandi við viðhald og end-
urbætur. Auk þessa stundaði hann
sjóinn á trillunni sinni. Það var eins
með hann Kalla og farfuglana, að
þegar snjóa fór að leysa, var hugur-
inn kominn á undan honum á
Strandir - Volvóinn tilbúinn og var
seigt í honum eins og Kalla.
Ég minnist þess sérstaklega,
þegar Kalli fór með mér og konu
minni inn í Djúpuvík, en þar hafði
hann unnið við verksmiðjuna með-
an hún var og hét. Hann lýsti öllu
þarna af sérstakri innlifun og að
því er virtist með mikilli eftirsjá, -
strauk varfærnislega um veggi og
dyrakarma. „Þarna var nú þetta -
og hérna var nú þetta gert,“ o.s.frv.
Þannig var hann Kalli, þessi ró-
lyndi dugnaðarforkur hafði góða
frásagnargáfu og hjartað á réttum
stað. Kalli var frábær verkmaður
og þó sérstaklega á sviði véla og
járnsmíða - en reyndar lék allt í
höndunum á honum. Siníðaverk
hans má víða sjá um langan aldur.
Nú er hann farinn í ferðalagið
sem bíður okkar allra og minningin
um hann Kalla lifir með okkur.
Að lokum vottum við hjónin,
Regínu og börnum þeirra Kalla
okkar dýpstu samúð.
Bjarni Jónsson og
Astrid Ellingsen.
Sumir dagar eru öðrum dögum
eftirminniiegri í lífi hvers manns.
18. júní 1974 er einn af þeim dög-
um sem fastast hafa grópast í
minni mitt. Þetta var fyrsti vinnu-
dagur minn á Eskifirði. Ég hafði
flutt á Eskiíjörð tveimur dögum
fyrr með fjölskyldu og komið mér
fyrir og nú var komið að því að
mæta til vinnu. Aðalsteinn Jónsson
hafði sagt mér að næga vinnu
væri að fá í frystihúsi hraðfrysti-
hússins og að ég skyldi gefa mig
fram við verkstjórann. Það var
þess vegna eins og heimurinn
hryndi yfir mig þegar ég náði tali
af þeim góða manni og hann sagði
að um einhvern misskilning væri
að ræða, hann hefði allt það fólk
sem hann þyrfti og að ekki stæði
til að ráða fleiri. Ég stóð því þarna
eins og iila gerður hlutur, atvinnu-
laus og ókunnugur, og búinn að
bijóta að baki ýmsar brýr. Mér
varð næst fyrir að leita ásjár Aðal-
steins Jónssonar sem eins og ætíð
síðar leysti úr málinu fljótt og vel.
Komdu með mér, sagði hann, við
skulum hitta hann Kalla Thor. Ertu
ekki laginn við vélar, bætti AIli
við, það eru allir bændur. Enn
þyrmdi yfir mig, ég hef alla tíð
verið í óvináttu við vélar og hinn
mesti klaufi, en nú voru góð ráð
dýr þannig að ég kaus að þegja
og þögn er víst sama og sam-
þykki. Aðalsteinn stoppaði við hús
gegnt frystihúsinu og sagði mér
að koma með sér og allt í einu stóð
ég frammi fyrir Karli Thorarensen.
Aðalsteinn gerði nú grein fyrir að-
stæðum og sagði: Hefurðu ekki
eitthvað fyrir Hrafnkel að gera?
Kalli var meðalmaður á hæð,
grannur, nokkuð stórskorinn í and-
liti, augun voru snör, en í þeim var
þó glettnisblik. Hann virti mig fyr-
ir sér og samþykki síðan tilmæli
Aðalsteins. Þar með var ég ráðinn
í vinnu hjá Hraðfrystihúsi Eski-
fjarðar og það sem meira var, ráð-
inn í vélsmiðju. Það kom fljótlega
í Ijós að Kalli hafði keypt köttinn
í sekknum þegar hann réð mig, ég
kunni fátt til verka í smiðju. Hann
lét það ekkert á sig fá og á milli
okkar tókst vinátta sem hélst alla
tíð.
Ég hefi rakið hér fyrstu kynni
mín af Karli Thorarensen vegna
þess að ég trúi því að þar með
hafi verið ráðin örlög mín og
minnar fjölskyldu. Upphaflega
fluttum við á Eskifjörð til að dvelja
þar um skamman tíma á meðan
vinna væri fundin annars staðar.
Kynni okkar af góðu fólki eins og
Aðalsteini Jónssyni og Karli Thor-
arensen urðu til að við ílengdumst
á staðnum. Kalli Thor var ekki allra
og það gustaði stundum hressilega
af honum þegar eitthvað gekk úr-
skeiðis eða að honum þóttu verkin
ekki unnin eins og fyrir var lagt.
Þótt skapið væri eldfimt þá var
með það eins og vestfirskt veður-
lag, eftir snögga sviptibylji og brim
að við tók sléttalogn. Þá sagði