Morgunblaðið - 14.03.1996, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 14. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Gott tækifæri!
Lítill iðnaður ásamt góðri verslun. Frábær staðsetning.
Lág húsaleiga. Ótal möguleikar og gott verð.
Hóll - fyrirtækjasala,
Skipholti 50B,
sími 551 9400.
Saltfisk
ævintýri
á Hótel Sögu
vikuna 14. - 21. mars.
Hótel Saga og Vinnslustöðin í Vestmannaeyjum
standa saman að saltfiskævintýri í Skrúði á
Hótel Sögu vikuna 14.-21. mars.
Ná er tækifærið til að njóta fjölbreytilegra saltfiskrétta
sem matreiddir eru á suðræna vísu til dæmis paella
með saltfiski og kjúklingum auk eftirrétta
frá Spáni eins og Perur Oriola frænku í rauðvíni.
Spænsk gæðavín verða á boðstólum.
Sigurður Hall og matreiðslumeistarar Hótel Sögu
fara á kostum í eldhúsinu.
Gítarleikararnir
Símon ívarsson og Rúnar Þórisson
sjá um stemninguna.
FRÉTTIR
Landlæknir kynnir áhrif langs gæsluvarðhalds
á fundi náðunarnefndarí dómsmálaráðuneytinu
Einangrun óráðleg
lengur en 3-4 vikur
NIÐURSTÖÐUR nýrra rannsókna
leiða í ljós að einangrun fanga leng-
ur en þijár til fjórar vikur er óráð-
leg vegna hættu á heilsuvanda og
í mörgum tilfellum, vemlegum geð-
rænum erfiðleikum. Ólafur Ólafs-
son landlæknir kynnti niðurstöðurn-
ar á fundi náðunarnefndar í dóms-
málaráðuneytinu fyrir skömmu.
Hefur landlæknir skrifað grein
um niðurstöður rannsóknanna sem
birtast eiga í Úlfljóti, tímariti Orat-
ors, félags laganema. Deilt hefur
verið um áhrif einangrunar á fanga
en niðurstöður rannsóknanna, sem
Ólafur vísar til og birtar hafa verið
í erlendum vísindaritum um geð-
sjúkdóma, leiða í ljós verulegar
geðsveiflur og truflanir.
Komist er að þeirri niðurstöðu
að gæsluvistarföngum er mun
hættara við vistun á geðsjúkrahús-
um síðar meir, en föngum sem ekki
hafa setið í einangrun. Einnig er
bent á aukna hættu á sjálfsvígum.
Til dæmis leiddi rannsókn á 63
norskum föngum, sem setið höfðu
í einangrun mislengi, í ljós svefn-
leysi, þunglyndi, skerta hæfni til
einbeitingar, kvíða og depurð.
Föngum með líkamlega kvilla eða
sálarlega fyrir gæsluvarðhald,
versnaði meðan á því stóð. Enn-
SVIPMYND úr
Síðumúlafangelsi.
fremur voru bomir saman 2T
gæsluvarðhaldsfangar í strangri
einangrun sem hvorki fengu bréf
né heimsóknir og jafnmargir sem
ekki voru í ströngu gæsluvarðhaldi.
Fangarnir sátu að meðaltali 7-8
vikur í gæsluvarðhaldi, styst tvær
vikur og lengst tuttugu, og voru
skoðaðir aðra hveija viku. Ellefu
föngum sem þjáðust af geðsjúk-
dómum og stríddu við vímuefna-
vanda og fangelsiskvíða var sleppt
við rannsókn. Leiddi samanburður-
inn í ljós marktækan mun á heilsu-
fari hópanna. í þeim fyrri var langt-
um meira um skerta einbeitingar-
hæfni, þunglyndi, lyfjaneyslu, höf-
uðverk, svefntruflanir, verk í
brjósti, óþægindi frá maga og trufl-
anir á skynjun.
Alvarlegt þunglyndi
Þeir sem lengst voru einangraðir,
í 14 vikur að meðaltali, sýndu fyrr-
greind einkenni í ríkara mæli, og
alvarlegs þunglyndis varð vart hjá
sjö þeirra. Kvörtuðu margir undan
vaxandi truflunum á skynjun. Segir
loks í grein landlæknis að áþekkar
rannsóknir frá Bandaríkjunum og
Danmörku hafi leitt í ljós svipaðar
niðurstöður.
Ólafur Ieggur til í ljósi niður-
staðnanna að einangrun vari ekki
lengur en þijár til fjórar vikur. „Það
var mikið rætt fyrir __ nokkru að
gæsluvarðhaldsvist á íslandi gæti
orðið ansi löng. Þetta hefur þó færst
til betri vegar á undanförnum árum.
Markmiðið er hins vegar það að
meira tillit verði tekið til heilsufars-
sjónarmiða en áður, þótt það hafí
vissulega verið gert til þessa að
einhveiju leyti,“ segir Ólafur.
Formaður Sjálfsbjargar um vinnu við
reglugerð vegna læknishjálpar og lyfjakostnaðar
Reglugerðarsmíðin
út af fyrir sig góð
REGLUGERÐARSMÍÐ í tengslum
útgjöld vegna læknishjálpar og
lyfjakostnaðar var kynnt forystu-
mönnum Sjálfsbjargar, landssam-
bands fatlaðra, í heilbrigðisráðu-
neytinu á þriðjudaginn. Guðríður
Ólafsdóttir, formaður Sjálfsbjarg-
ar, segir að reglugerðarsmíðin sé
útaf fyrir sig góð. Hins vegar
standi eftir að með lækkun frekari
uppbótar lækki heildarársterkjur
hjá stórum hópi þegar aðrir hópar
þjóðfélagsins séu heldur að potast
upp á við í launum.
Um hundrað félagar I Sjálfs-
RÍKIÐ innheimtir hátt á fjórða
hundrað milljónir króna árlega af
einstaklingum og lögaðilum vegna
fjárnáma og nauðungarsala og
rúma 2,3 milljarða í þinglýsingar-
og stimpilgjöld.
Þetta kemur fram í skriflegu
svari fjármálaráðherra á Alþingi við
fyrirspurn Jóhönnu Sigurðardóttur,
þingmanns Þjóðvaka, um gjaldtöku
og skattlagningu skulda einstakl-
inga.
Fjármálaráðuneytið segir að ekki
sé hægt að sundurliða þessar tekjur
eftir því hvort greiðendur eru ein-
staklingar eða fyrirtæki og því er
um heildartölur að ræða. Sam-
kvæmt þeim námu innheimtar tekj-
ur ríkisins á gjöldum af fjárnámum
og nauðungarsölum 378 milljónum
björgu mótmæltu skerðingu frek-
ari uppbótar í heilbrigðis- og
tryggingaráðunejitinu í liðinni
viku. Við sama tækifæri bauð Ingi-
björg Pálmadóttir, heilbrigðisráð-
herra, forystumönnum Sjálfsbjarg-
ar, skoða drög að reglugerð vegna
aukakostnaðar sjúklinga í ráðu-
neytinu á þriðjudag.
Guðríður sagði að reglugerðar-
smíðin væri í tengslum við heildar-
útgjöld vegna læknishjálpar og
lyfjakostnaðar. Hingað til hefði
verið miðað við að fjöskylda með
lægri árstekjur en milljón með
árið 1995, árið 1994 voru tekjumar
385 milljónir og 335 milljónir árið
1993.
Innheimtar tekjur ríkisins af
stimpilgjöldum námu rúmum 2,2
milljörðum króna árin 1995 og 1994
og rúmum 2 milljörðum árið 1993.
Tekjur ríkisins af þinglýsingum
námu 111 milljónum á síðasta ári,
107 milljónum árið 1994 og 98
milljónum árið 1993.
Jóhanna Sigurðardóttir sagði í
þingumræðu á mánudag, að til við-
bótar þessu fengi ríkið virðisauka-
skatt af gjaldtöku lögmanna sem
innheimtu skuldi. Því væri ljóst að
ríkið skattlegði skuldir almennings
grimmilega og úr því þyrfti að
draga, m.a. í tengslum við að Ieysa
úr greiðsluerfiðleikum fólks.
meira en 18.000 kr. lyfjakostnað
á hálfu ári fengi allt að 90% af
kostnaði umfram 18.000 kr. endur-
greiddan. Hlutfallið breyttist svo í
samræmi við tekjur. „Nú er ráð-
herra að huga að því að lækka
þessar viðmiðunartekjur niður í
700.000 kr og 700.000 kr. til
15.000.000 kr. í næsta flokki fyrir
ofan. Endurgreiðslurnar eiga að
fara fram á fjögurra mánaða fresti
í stað hálfs árs áður,“ sagði Guð-
ríður og tók fram að breytingin
varðaði fyrst og fremst fjölskyldur
með mikinn lyíja og iækniskostn-
að. Enn stæði hins vegar stór hóp-
ur frammi fyrir því að missa
10-20% tekna og allt að 32.000
kr. á ári með lækkun frekari upp-
bótar 1. mars sl.
Tveir fulltrúar fylgist með
reglugerðarsmíðinni
Guðríður sagðist áætla að eftir
að dregin hefði verið frá endur-
greiðsla vegna lyfjakostnaðar spar-
aði lækkun frekari uppbótar ríkinu
25 til 30 milljónir. Sú upphæð væri
dreginn úr vasa þeirra sem hefðu
engar tekjur umfram bætur al-
mannatrygginga. „Frekari uppbót
er dæmd fólki í gegnum almanna-
tryggingakerfíð sem almanna-
tiyggingar telja að þurfí á þessum
fjármunum að halda af því að þeir
komust ekki af með annan lífeyri
almannatrygginga," sagði hún.
Hún sagði að heilbrigðisráð-
herra hefði boðið fulltrúa frá Ör-
yrkjabandalaginu og Landsam-
bandi aldraðra að fylgjast með
reglugerðarsmíðinni vegna læknis-
hjálpar og lyfjakostnaðar og hefði
því tilboði verði tekið.
Há skuldagjöld
tíl ríkisins