Morgunblaðið - 14.03.1996, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 14. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Sextán börn og kennslukona þeirra myrt í Dunblane á Skotlandi
Smábær harmi sleginn
eftir skelfilegt ódæðisverk
Dunblane, Skotlandi. Reuter.
BRETAR eru sem lamaðir eftir að
maður vopnaður fjórum skamm-
byssum gekk berserksgang í
grunnskóia í bænum Dunblane á
Skotlandi í gær, skaut 16 böm á
aldrinum fimm og sex ára til bana
ásamt kennara þeirra og framdi
sjálfmorð.
í Dunblane ríkti mikil harmur í
gær. Foreldrar söfnuðust saman
fyrir utan grunnskólann þar sem
Thomas Hamilton, 43 ára gamall
einfari, lét til skarar skríða
snemma í gærmorgun, til að reyna
að komast að því hvort börn þeirra
hefðu verið meðal fórnarlamba
morðingjans.
Hermt var að Hamilton, sem er
frá þessum slóðum, hefði í upphafi
reynt að taka börn í gíslingu. Hann
virðist síðan hafa gengið kerfis-
bundið til verks og skotið nánast
öll börnin áður, en hann skaut
sjálfan sig.
Ellefu ára drengur lýsti því þeg-
ar maðurinn kom út úr leikfimi-
salnum og hleypti af í allar áttir
svo rúður brotnuðu í skólastofum.
„Kom í áttina til mín“
„Hann kom í áttina til mín og
þegar hann sneri sér og skaut að
okkur stakk ég mér undir borð,“
sagði drengurinn, sem ekki var
nafngreindur. „Það var skotið ótt
og títt eins og barið væri hratt
með hamri. Svo kom nokkurra
sekúndna hlé og þá byijaði hann
aftur.“
Reuter
LÖGREGLUÞJÓNN í bænum Dunblane á Skotlandi fylgir ætt-
ingjum eins af börnunum sextán, sem byssumaður skaut
til bana í gær, til hinna látnu.
Lögregla girti skólann af. Harmi
slegnum foreldrum var vísað til
húss eins og nöfn þeirra borin sam-
an við nöfn barnanna, sem létu
lífið. Þeir foreldrar, sem misstu
börn sín, voru leiddir að skólanum,
til að bera kennsl á þau.
Mörg hundruð bæjarbúar
söfnuðust saman við skólann.
Náið samfélag niðurbrotið
„Bærinn er eyðilagður," sagði
Richard Castillo, eigandi Stirling
Arms-hótelsins í Dunblane. „Við-
skiptavinir hafa komið hér og þeir
vita ekki sitt ijúkandi ráð og eru
niðurbrotnir. Þetta er náið samfé-
lag og ekki staður, þar sem búast
má við að nokkuð þessu líkt ger-
ist.“
„Við erum öll harmi slegin og
huggum hvert annað, höldumst í
hendur og reynum að styðja hvort
annað,“ sagði Brian Owen, sem á
tvö börn í skólanum. „Maður getur
ekki verið viss fyrr en maður hefur
heimt barnið sitt aftur.“
Örvingluð kona heyrðist hrópa
„Viktoría, Viktoría!“ á götu
skammt frá skólanum.
720 böm á aldinum þriggja til
12 ára ganga í skólann, sem er
annar tveggja grunnskóla í Dun-
blane. 7.300 manns búa í bænum
Dunblane, sem er kyrrlátur bær
og sennilega þekktastur fyrir að
vera síðasti viðkomustaður áður
en komið er inn á skoska hálendið.
íbúar Dunblane vinna margir í
Stirling, sem er í sex km fjarlægð,
eða Edinborg, næst stærstu borg
Skotlands.
„Þetta er síðasti staður á jarð-
ríki, sem búast má við að verði
fyrir harmleik af þessu tagi,“ sagði
Mihael Forsyth Skotlandsmálaráð-
herra á blaðamannafundi í gær.
Byssulög eru ströng á Bretlandi
og fátítt að byssumenn gangi ber-
serksgang. Arið 1987 myrti og
særði Michael Ryan 16 manns í
bænum Hungerford og framdi því
næst sjálfsvíg. Fyrir tveimur árum
braust grímuklæddur maður inn í
skóla í Middlesbrough á Norður-
Englandi og stakk þijár stúlkur á
táningsaldri með þeim afleiðingum
að ein þeirra beið bana. Mesta
íjöldamorð á Bretlandi var framið
árið 1981 þegar John Tompson
myrti 37 manns með bensín-
sprengju í miðri London.
Umræða um öryggi í skólum
Þetta óhæfuverk hefur vakið
umræðu á Bretlandi um það hvern-
ig sé hægt að vernda bresk börn
án þess að breyta skólum í virki.
Víða hefur öryggi verið hert í skól-
um eftir árásina í Middlesbrough
og atvik í desember þegar Philip
Lawrence, skólastjóri í London, var
stunginn þegar hann reyndi að
stöðva slagsmál fyrir utan skóla.
Sums staðar hefur verið komið
fyrir sjónvarpskerfí til eftirlits.
Aðrir hafa sett upp sérstakar girð-
ingar eða leigt öryggisverði.
Breska stjórnin tilkynnti í síð-
ustu viku að lögreglu yrði veitt
vald til að fara inn í skóla og leita
að hnífum og öðrum vopnum á
börnum.
Árásarmenn eiga hins vegar
auðvelt með að komast inn í breska
skóla og varnir eru litlar sem eng-
ar í samanburði við skóla í Banda-
ríkjunum.
Sænska þingið
Afsala
sér neit-
unar-
valdi
MEIRIHLUTI sænska þings-
ins hefur í kyrrþey ákveðið að
afsala sér neitunarvaldi Svía í
atkvæðagreiðslum um utan-
ríkis- og öryggismál á vett-
vangi Evrópusambandsins.
Blaðið Svenska Dagbladet
greindi frá þessu í gær.
Sænska ríkisstjórnin gaf
síðast í nóvember út yfirlýs-
ingu um að ekki kæmi til
greina að falla frá réttinum
til að beita neitunarvaldi. í
mesta lagi kæmi til greina að
draga örlítið úr honum.
Neitunarvaldi aðeins beitt
í undantekningartilfellum
I áliti sem utanríkismála-
nefnd þingsins gekk frá síðast-
liðinn fímmtudag vegna ríkja-
ráðstefnu ESB kemur hins
vegar fram að Svíar muni ein-
ungis vilja beita neitunarvaldi
í örfáum undantekningartil-
vikum.
Neitunarvald skiptimynt
Álit nefndarinnar verður
borið upp til atkvæða í þinginu
þann 28. mars og verði það
samþykkt fær ríkisstjórnin
mjög mikið svigrúm á ríkjaráð-
stefnunni til að nota neitun-
arvaldið sem skiptimynt í
samningaviðræðum.
NÚ SITJA tuttugu menn í framkvæmdastjórn ESB. Frakkar vilja fækka þeim í tíu.
Frakkar vilja tíu manna
framkvæmdastj órn
París. Reuter.
FRAKKAR vilja að á ríkjaráðstefnu
Evrópusambandsins, sem hefst í lok
mánaðarins, verði ákveðið að fækka
fulltrúum í framkvæmdastjórninni
um nær helming þannig að þeir
verði tíu talsins. Kom þetta fram í
ræðu hjá Michel Barnier Evrópu-
ráðherra Frakka.
Barnier sagði að breyting af
þessu tagi myndi gera starfsemi
framkvæmdastjómarinnar skilvirk-
ari og því yrði þessi tillaga lögð
fram af hálfu Frakka á ríkjaráð-
stefnunni.
Háttsettur franskur embættis-
maður sagði að samkvæmt tillögum
Frakka myndu leiðtogar Evrópu-
sambandsríkjanna áfram kjósa for-
seta framkvæmdastjórnarinnar en
hann myndi síðan velja níu fulltrúa
sér við hlið, óháð þjóðerni þeirra.
Tók hann fram að þetta gæti vel
þýtt að áhrifamikið ríki á borð við
Frakkland fengi engan fulltrúa í
framkvæmdastjórninni.
Nú eiga tíu aðildarríki ESB einn
fulltrúa en þau fímm stærstu,
Þýskaland, Bretland, Frakkland,
Spánn og Ítalía, tvo.
Tólf ríki í Mið-Evrópu og við
Miðjarðarhafið hafa sótt um aðild
að Evrópusambandinu og telja
flestir að framkvæmdastjórnin
yrði óstarfhæf ef hvert ríki fengi
einn til tvo fulltrúa í sinn hlut.
Aftur til upphafsins
Hugmyndir Frakka eru í raun i
samræmi við upprunalegar hug-
myndir stofnenda Evrópusam-
bandsins um samsetningu og hlut-
verk framkvæmdastjórnarinnar.
Þeir Jean Monnet og Robert Schu-
man, sem oft eru kallaðir feður
Evrópuhugsjónarinnar, vildu fá-
menna framkvæmdastjórn, skipaða
úrvalsfólki, sem hefði fyrst og
fremst hagsmuni bandalagsins í
huga og væri allsendis óháð aðildar-
ríkjunum.
Flugfélög
á svartan
lista?
Brussel. Reuter.
AUKNAR líkur eru á að Evr-
ópusambandið (ESB) taki upp
þann sið að skrá á svartan lista
þau ríki sem ekki uppfylla al-
þjóðakröfur um flugöryggi, að
sögn Matthias Wissmanns,
samgönguráðherra Þýska-
lands.
Þjóðverjar fóru þess á leit
við ESB, að sambandið beitti
sér fyrir auknu flugöryggi í
framhaldi af því að leiguflug-
vél full af þýskum ferðamönn-
um fórst við strendur Dóminík-
anska lýðveldisins í febrúar-
byrjun.
Wissmann sagði eftir fund
samgönguráðherranna í gær,
að málaleitanin hefði hlotið
góðar viðtökur og talsmaður
Neil Kinnocks, sem fer með
samgöngumál í framkvæmda-
stjórn ESB, sagði að ýmsir
valkostir yrðu skoðaðir fyrir
næsta fund ráðherranna, sem
ráðgerður væri í júni.
Þjóðverjar leggja til, að tví-
hliða öryggisáætlun verði
hrint í framkvæmd af hálfu
ESB. Annars vegar yrði búinn
til svartur listi yfir ríki þar
sem loftferðaeftirlit þætti
ekki fullnægja kröfum um
flugöryggi. Hins vegar yrði
gefin út evrópsk öryggisviður-
kenning til handa flugfélögum
sem þættu standast flug-
öryggiskröfur ESB.