Morgunblaðið - 16.03.1996, Blaðsíða 5

4 C LAUGARDAGUR 16. MARZ 1996
HINN ÓSLITNIÞRÁÐUR
Spegill veruleikans
Bandaríkjunum; fornminjar frá
Karíbaeyjum; útskorna jaða frá
hendi Olmec- og Maya-þjóðflokka;
Andesfjallavefnað og -gull og
margskonar listaverk eftir núlifandi
indíána víðsvegar um Ameríku.
Safnið tekur meðal annars til
listmuna sem hafa ekki einvörð-
ungu menningarlega, sagn-
fræðilega og listfræði-
lega þýðingu, heldur
jafnframt trúar-
legt gildi. Slíkir
munir eru á hinn
bóginn ekki dregnir
fram í dagsljósið nema með
samþykki þjóðflokksins sem þeir
tilheyra.
Sýningar og fræðsla
Þjóðarsafn ameríska indíánans í
New York eða the
George Heye Center
of the National
Museum of the Am-
erican Indian, eins
og það nefnist á
frummálinu, sinnir í
senn fræðslu- og
sýningarhlutverki.
Er þar jöfnum hönd-
um boðið upp á var-
anlegar og tíma-
bundnar listsýning-
ar, auk fjölbreyttrar
dagskrár fyrir al-
menning. Má í því
samhengi nefna ión-
list, dans, myndbönd
og málþing, sem ætlað er að varpa
ljósi á frumbyggja Ameríku og hinn
óslitna þráð menningar þeirra frá
örófi alda til dagsins í dag.
Safninu er í stórum dráttum skipt
í þrennt: Creation’s Journey, þar
sem sýndir eru munir sem hafa gildi
í listfræðilegu og/eða sagnfræði-
legu samhengi og eru upprunnir á
óteljandi menningarsvæðum hvar-
vetna um Ameríku á síðustu fimm
árþúsundum; All Roads Are Good,
sem hefur að geyma listmuni valda
af 23 samtímalistamönnum og The
Path We Travel, sem er samsýning
15 núlifandi listamanna sem jafn-
framt eru indíánar.
Bandarísk söfn hafa löngum sýnt
frumbyggjalist í röngu samhengi,
það er á forsendum listfræðinga og
fornleifafræðinga en ekki lista-
mannanna sjálfra. Creation’s
Journey býður upp á nýtt innlegg
í umræðuna - rödd indíána, iífs og
liðinna. Orð þeirra setja listina í
heimspekilegt samhengi samfélaga
sem setja listsköpunarferlið skör
ofar en listaverkið sjálft. Sam-
HÖFUÐFAT sem eitthvert
stórmenni úr ættbálki Haida
hefur skartað á liðinni öld.
;
JOSÉ Montano, einn þátttak-
enda í samsýningunni This
Path We Travel, treður upp á
einum áningarstað listamann-
anna, Hawai’i.
TEIKNING úr bók Lakota-mannsins Red
Dog frá þvi seint á síðustu öld.
ÞESSI kjóll var gerður
um miðbik síðustu
aldar af óþekktum
hönnuði úr röðum
Lakota-indíána.
kvæmt hefðinni litu lista-
menn úr röðum índíána á
efniviðinn sem þeir notuðu
sem gjöf Skaparans en list-
sköpunin var jafnframt hluti
hins daglega lífs í Ameríku
- þannig staðfesti fólk til-
veru sína, játaði trú sína og
lagði línurnar fyrir komandi kyn-
slóðir.
Til forna voru indíánar, allt frá
barnæsku, umkringdir munum sem
endurspegluðu heimsmynd þeirra.
Sérhver hlutur í hinu nánasta um-
hverfi renndi stoðum undir sam-
kennd einstaklingsins og skyldur
hans við fjölskylduna, ættbálkinn,
samfélagið og hinn andlega- og efn-
islega heim. Vöggur voru prýddar
táknum fyrir fjölskylduvernd og
kærleika og leikföng voru
smækkaðar útgáfur af verkfær-
í Danmörku og vera græn-
lenskt skáld sem skrifar á græn-
lensku. Honum geðjaðist vel að
unga fólkinu.
Brotinn blýantur
í New York hefur veríð opnaður fyrsti áfangí
HEIMSSÝN ameríska indíánans
mótast af fornum félagslegum
gildum. Þannig er list lífsstíll sem
byggist ekki einvörðungu á reynslu
heldur jafnframt trú, draumum og
umfram allt hinni persónulegu sýn
listamannsins.
Allt er þó í heiminum hverfult
og indíánalist hefur í aldanna rás
tekið umtalsverðum breytingum.
Sagt hefur verið að hún sé einkum
af tvennum toga: Annars vegar
hefðbundin list, sem sprottin sé úr
horfnum eða breyttum samfélögum
og því illskiljanleg á forsendum
nútímans og hins vegar samtíma-
list, sem runnin sé undan rifjum
listamanna sem tilheyri minnihluta-
hópi en deili engu að síður flestum
menningarlegum gildum með al-
menningi.
Árið 1989 ákvað Fulltrúadeild
Bandaríkjaþings að koma á fót Þjóð-
arsafni ameríska indíánans -
fimmtánda safni Smithsonian-
stofnunarinnar og fyrsta þjóðar-
safninu sem tileinkað yrði frum-
byggjum 'álfunnar. Var markmiðið
að varðveita, sýna og rannsaka líf
þeirra, sögu, listir og menningu,
viðhalda hefðum og trú, hvetja til
listsköpunar og láta rödd indíána
heyrast.
Ein milljón muna
Fulltrúar frumbyggja hafa lagt
gjörva hönd á plóginn við undirbún-
ing safnsins, sem skipt verður í
þrennt: í Washington DC verður í
upphafi næstu aldar reist nýtt og
glæsilegt safn, steinsnar frá Þing-
húsinu; í New York var minna en
jafn mikilvægt safn opnað í október
1994 og í Suitland, Maryland, verð-
ur sett á laggirnar menningarmið-
stöð, þar sem rannsóknir og fræði-
störf verða í fyrirrúmi, auk þess sem
bóka- og skjalasafn og munir, sem
ekki rúmast í sýningarsölunum í
New York og Washington, verða
varðveitt.
Safnið hefur þegar yfir að ráða
einni milljón muna. Tilheyra 70%
þeirra menningarsvæðum í Banda-
ríkjunum og Kanada en 30% menn-
ingarsvæðum í Mexíkó og Suður-
Ameríku. Flestir eru munirnir sóttir
í safn sem bandaríski auðmaðurinn
George Gustav Heye (1874-1957)
setti á stofn en hefur nú verið lagt
niður.
Kennir þar margra grasa og
nægir að nefna útskurðarverk í tré,
horn og stein frá norðvesturströnd
Norður-Ameríku; máluð skinn og
klæði frá sléttum Norður-Ameríku;
leirmuni og tágavörur frá suðvestur
Þjóðarsafns ameríska indíánans. Er þar að fínna
muni sem endurspegla list og menningu frum-
byggja Ameríku undanfamar aldir. Orrí Páll
Ormarsson gekk um sali safnsins á dögunum.
í dag kl. 16 verða grænlenskar bókmenntir
í sviðsljósi í Norræna húsinu. Kirsten Thisted
bókmenntafræðingur fjallar um grænienskar
bækur sem gefnar hafa verið út á dönsku
og Ole Komeliussen rithöfundur kynnir eigin
verk. Jóhann Hjálmarsson hitti Komelius-
sen sem er um fímmtugt og á ættir að rekja
til Islands. Samfélagsmál eru honum þó
hugleiknari en ættfræði.
OLE Kornel-
iussen situr
í veitingabúð
Norræna hússins
yfir bolla af
svörtu kaffi og
reykir sígarettu.
Það rignir og Ole
segist hafa komið
nokkrum sinnum
til íslands en
aldrei verið svo heppinn að sjá til
sólar. Veðrið hafi alltaf verið svona
segir hann og bendir út í þungbúinn
daginn. Ole er þó ánægður með lífið.
Hann er nýkominn frá heimsókn í
skóla þar sem hann las upp og sagði
nemendum hvernig það væri að búa
„Ég skrifa um samtíð mína, ekki
fortíðina," segir Ole Korneliussen.
Hann sækir þó tilvitnun til hins liðna
og birtir á titilsíðu ljóðabókar sinnar,
Glamhuller (1993). í þeirri bók eru
50 ljóð á dönsku úr grænlenskum
ljóðabókum skáldsins: Putoq (1973)
og Putoq Nutaaq (1991). Þýðingarn-
ar hefur hann gert í samvinnu við
Vagn Steen.
I tilvitnuninni segir frá stjörnufólk-
inu og hungrinu og í framhaldi skrif-
ar skáldið: „Ég vildi gjaman skrifa
en blýanturinn minn var brotinn.“
Það kemur fljótlega í ljós að Korn-
eliussen er gagnrýninn og ádeilu er
að finna í bókum hans, einkum smá-
sögunum. Ljóðin eru ekki eins afger-
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 16. MARZ 1996 C 5
++
um fullorðinna en með þessum hætti
voru börnin búin undir að leggja
sitt af mörkum í samfélaginu.
Nýir markaðir
Þar sem frumbyggjalistin er sam-
ofin samfélaginu endurspeglar hún
vitaskuld breytingar á lífsháttum.
Samskipti - ættbálka frumbyggja
innbyrðis og frumbyggja og evr-
ópskra landnámsmanna - leiddu til
nýjunga í tækni, stíl og efnisvali.
Nýir markaðir opnuðust fyrir indí-
ánalist. Nú á dögum byggist íjár-
hagsleg afkoma fjölmargra indíána-
fjölskyldna á listum og handiðn, sem
stuðlar um leið að varðveislu kunn-
áttu og listrænnar tjáningar.
23 indíánar - sagnaþulir, lista-
menn, fræðimenn og öldungar -
hvaðanaæva af vesturhveli jarðar
voru fengnir til að velja muni í þann
hluta Þjóðarsafns ameríska indíán-
ans í New York sem ber yfirskrift-
ina All Roads Are Good. Var þeim
jafnframt falið að gera grein fyrir
vali sínu. Þar óma hinar Ijölmörgu
raddir frumbyggjanna eða eins og
framkvæmdastjóri safnsins segir:
„Hér greinum við frá fortíðinni sem
verið hefur leiðbeinandi afl í lífi
okkar og menningu í árhundruð,
Ijöllum á opinskáan hátt um menn-
ingu okkar í nútíð og veltum upp
vonum okkar og þrám fyrir framtíð-
ina.“
Er þar margt að sjá, svo sem
vefnað, leirmuni, tágavörur, fatnað,
skartgripi og skildi en afkomendur
listamannanna lesa nú í fyrsta sinn
í þessa muni opinberlega. Munu
félagarnir 23 hafa lagt sig í líma
við að gera sýninguna sem eftir-
minnilegasta en valið mun hafa lað-
að fram ýmsar tilfinningalegar
kenndir og minningar.
Fágæt samsýning
This Path We Travel kallast
fágæt samsýning fimmtán núlif-
andi listamanna úr röðum indíána
með misjafnan menningarlegan
og Iistrænan bakgrunn. Hafði
safnið frumkvæði að sýningunni
L og bauð umræddum listamönnum
| að starfa saman að verkefninu.
m Hittust þeir annað veifið í þijú
:#■ ár víðsvegar um Norður-Amer-
® íku og tóku á hveijum stað um
h sig þátt í sýningum og athöfnum
a. heimamanna. Við þau tækifæri
H§i urðu verkin á sýningunni til.
|p This Path We Travel er ný-
K stárleg sýning, bæði með tilliti
§f ti! framsetningar og stíls, en for-
jKÍ svarsmenn safnsins segja að hún
®*sé í senn byggð á tilraunum og
reynslu. Mynd- og hljóðverkum er
ásamt efni á myndböndum steypt
saman í eina heild, nokkurskonar
umhverfi, sem stytta á sýningar-
gestum leiðina að sál ameríska indí-
ánans.
Þjóðarsafn ameríska indíánans
segir merka sögu fólks sem varð-
veitt hefur hefðir sinar og sérkenni
þrátt fyrir óheyrilegt mótlæti. List
þess, amerísk frumbyggjalist, er
samofin þessari sögu og þrátt fyrir
að hún byggist á eðlislægri tilfinn-
ingu, skynjun og kunnáttu verður
i hún ekki einungis skilin fyrir at-
| beina mannfræðilegs eða félags-
fræðilegs innsæis - allt sem þarf
er opið hugarfar.
GRAFSKRIFT
TÓNLIST
Borgarlcikhúsið
SAMSPIL
Þátttakendur: Sverrir Guðjónsson,
söngur og slagverk, Steinunn Birna
Ragnarsdóttir, píanó, Ludvig Kári
Fossberg, slagverk, Ólöf Ingólfsdóttir,
hreyfing, Elín Edda Arnardóttir, út-
lit, Páll Guðmundsson, höggmynd.
Þriðjudagur 12. mars.
HVAÐ skal segja? Ekki er því að
neita að form það sem valið var á
þriðjudagskvöldið til að umvefja frá-
bær ljóð um dauða og eilífð, er sjálf-
sagt ekki óheppilegra en hvað annað
til að skila innihaldi og stemmningu
kveðskaparins. Víst er að flutnings-
mátinn var á óvenjulegri nótunum.
Söngvarinn sem flutti -söng- ljóðin
er kontratenór og trúi ég að „venju-
legum“ söngvara, tenór, baríton eða
bassa hefði ekki verið trúandi fyrir
nótum kvöldsins, hugsanlega alt-
rödd með góða leikhæfileika og lit-
auðuga túlkun. Kontratenórinn hent-
aði einhvern veginn ljóðunum vel og
þótt ég ekki vilji líkja þessari radd-
gerð við englasöng þá hefur hún
samt yfir sér einhvern óráðinn eilífð-
arlit sem skapaði sérstæða stemmn-
ingu, eða var það bara sú staðreynd
að Sverrir er ágætur listamaður?
Sverrir hóf tónleikana með því
þekkta þjóðlagi Grafskrift, um Sæ-
mund Klemenzson, sem hann áður
hefur gert óvenjubundin og skemmti-
leg skil. Við kvæði Steingerðar Guð-
mundsdóttur, „Hið dulda“, hafði Olí-
ver Kentish gert tónlist og tileinkað
Sverri. Steinunn Birna kom út úr
dimmunni, settist við píanóið og hér
heyrðum við minervalisma í tónlist
þar sem píanóið leikur nokkurn veg-
inn á sömu nótunum, með sömu tón-
bili allan tímann. Svona hluti er erf-
itt að gera án þess að þeir verði lang-
dregnir og leiðigjarnir.
Steinunn Birna „fílaði“ auðheyri-
lega þennan einfaldleik og tókst að
gera hvern endurtekinn hljóm lif-
andi frá byijun til enda. Tónlist
Olívers við næstu ljóð, „Kvöldbæn"
eftir Sigurð Jónsson frá Brún,
„Löng nótt“ eftir Sigríði Einars frá
Munaðarnesi, „Síðasti valsinn“ eftir
Jóhannes úr Kötlum og „Hvíld“ eft-
ir Stein Steinarr, var nokkuð á sömu
nótunum og hélt sig við fyrrnefndan
einfaldleik. Hreyfingar og ljós hjálp-
uðu Sverri til að halda út einfaldleik-
ann en miklu lengra hefði atriðið
ekki mátt verða. Misráðið held ég
að hafi verið að afhenda ekki efnis-
skrá fyrr en að tónleikunum loknum,
því þrátt fyrir mjög skýran texta
Sverris náði maður ekki alltaf að
fylgja innihaldi kvæðanna, sem
hefði þó verið nauðsynlegt til að
skilja betur ferðalög Sverris um
sviðið, en stemmningunni héldu þau
Steinunn og Sverrir.
Leifur Þórarinsson átti næst Int-
ermezzo fyrir píanó í líkum stíl og
það sem á undan var gengið, ágæt-
lega unnið verk, sem Steinunn flutti
af þessari sömu næmni fyrir þessu
tónlistarformi. Við „Rauðan þráð“
og „Vöku“ eftir Hrafn Andrés Harð-
arson semur Gunnar Reynir tónlist
í minningu systur og í minningu
sonar. Hér fór Gunnar inn á brautir
sem ég ekki áður hef heyrt frá hans
hendi - voru forvitnilegar og mætti
maður fá meira að heyra, of sjaldan
heyrist Gunnar. To Axion Esti. „Lof-
að veri ljósið og fyrsta bæn manns-
ins meitluð í stein, lífsorka sem leið-
ir sólina jurtin sem dillaði tónum svo
dagur reis.“ Þannig þýðir Sigurður
A. Magnússon úr grísku og hér kvað
við annan tón.
Áskell Másson átti síðustu tónana
á þessum óvenjulegu tónleikum og
vitanlega stenst Áskell ekki að grípa
til ásláttarhljóðfæranna sem eins
geta verið vatnsglös eins og hvað
annað og kom þetta verk eins og
vekjandi andblær inn á annars mjög
vel heppnaða tónleika, sem voru hlut-
aðeigendum til mikils sóma.
Ragnar Björnsson
Þrír listamenn sýna í Hafnarborg
ÞRÍR listamenn opna sýningar i
Hafnarborg, menningar- og lista-
stofnun Hafnarfjarðar, í dag,
laugardag, kl. 14; Beatriz Ezban
myndlistarmaður frá Mexíkó sýn-
ir í aðalsal, Helgi Ásmundsson
sýnir í Sverrissal og Noriko
Owada sýnir í kaffistofu.
Beatriz Ezban
Beatriz er fædd í Mexíkó 1955,
hún hóf nám í heimspeki og bók-
menntum áður en hún snéri sér
að myndlistinni. Hún stundaði
myndlistarnám við UCLA í Banda-
rikjunum og einnig í Mexíkó. Hún
hefur haldið einkasýningar í Mex-
íkó og tekið þátt í fjölda samsýn-
inga þar og annarsstaðar. Beatriz
hefur farið í námsferðir um Evr-
ópu og verk hennar eru í eigu
opinberra stofnana í Mexíkó og
Bandaríkjunum.
Fyrsta einkasýning hennar var
hér á íslandi í júlí 1994, eftir dvöl
í Listamiðstöðinni Straumi. Nú er
hún komin aftur með sýningu sem
á eftir að fara víða um Evrópu,
en menntamálaráðuneyti Mexíkó
stendur fyrir þessari sýningar-
ferð. Sýningunni fylgir sýningar-
skrá á spænsku og ensku, en út-
dráttur á íslensku liggur frammi
fyrir sýningargesti.
Á sýningunni eru tíu stór mál-
verk og einnig nokkur smærri
verk. Beatriz dvelur á gistivinnu-
stofu Hafnarborgar.
Sýningin stendur til 1. apríl.
VERK eftir Beatriz Ezban.
Helgi Ásmundsson
Helgi stundaði nám við Lista-
akademíuna í Kaupmannahöfn á
árunum 1976-1982, fyrst á sviði
sjónrænna tjáskipta og síðan við
höggmyndadeildina undir leið-
sögn prófessors Hein Heinesen.
Leiðbeinandi Helga var einnig Jón
Gunnar Árnason.
Helgi hefur haidið sýningar á
verkum sínum, einkasýningar í
Nýlistasafninu 1987 ogíListhús-
inu í Laugardal 1993, en einnig
tók hann þátt í samsýningum, í
Jónshúsi i Kaupmannhöfn árið
1977, í Djúpinu 1982, N. Art í
Borgarskála 1986 og á Óháðri
listahátið í Iðnó 1995.
Hann hefur unnið sviðsmyndir
fyrir sjónvarp og leikhús, bæði
hér heima og í Danmörku. Einnig
hefur hann unnið umhverfisverk
og gjörninga á fyrrnefndum stöð-
um.
Á sýningunni í Hafnarborg nú
er ein höggmynd sem unnin er í
stein og ein teikning í sérsmíð-
uðum stálramma.
Sýningin stendur til 1. apríl.
Noriko Owada
Noriko er fædd í Fukushima í
Japan 1959. Hún stundaði mynd-
listarnám við Bunka Gakkuin
listaskólann i Japan og var einnig
við listnám í Bandaríkjunum. No-
rika hefur haldið fjölda einkasýn-
inga í Japan og tekið þátt í sam-
sýningum.
Hún hefur hlotið ýmis verðlaun
fyrir verk sín. í byijun ferils síns
málaði hún aðallega olíumálverk
en hefur nú snúið sér að því að
vinna verk þar sem hún blandar
saman ýmsum efnum og notar
meðal annars spegla. Verkin sem
hún sýnir í Hafnarborg eru unnin
á þann veg.
Hún hefur undanfarna mánuði
dvalið í Listamiðstöðinni Straumi
og hefur unnið þar að þeim verk-
um sem hún sýnir nú.
Sýningin stendur til 26. mars.
Opnunartími sýningarsala er
kl. 12-18 alla daga nema þriðju-
daga. Sýningar í kaffistofu eru
opnar virka daga frá kl. 9-18 en
kl. 11-18 um helgar.
ann og spegilinn góða eða nauðsyn-
lega og vitnar í það sem Hemingway
sagði að maður ætti að skrifa veru-
leikann til þess að gera söguna betri
en veruleikann. Með öðrum orðum
bæta heiminn.
Ljóð skáldsins eru mjög mótuð af
samfélaginu og umræðunni og tala
beint til lesandans án krókaleiða.
Þannig er líka að spjalla við skáldið.
Ég spurði hvort hann hefði verið
nýlega á Grænlandi og hann sagðist
hafa verið á þingi með grænlenskum
rithöfundum í fyrrasumar. Hann
leggur áherslu á að þótt hann sé
Grænlendingur yrki liann ekki og
skrifi einungis um Grænland. Hann
er til dæmis með tilbúið handrit að
fyrstu skáldsögu sinni og viðfangs-
efnið er að hans sögn einstaklingur-
inn. Söguhetjan býr i borg sem gæti
verið Kaupmannahöfn, en alveg eins
Reykjavík eða New York. Hann er
líka búinn að skila handriti að stóru
andi og sögurnar, en hrærast engu
að síður í samtímanum.
„Hlutverk bókmenntanna er að
vera spegill veruleikans," segir Korn-
eliussen. Hann vill ekki að bækur
sínar séu til að deyfa fólk og fá það
til að þegja. Sum verka hans hafa
ekki þótt góð og æskileg kynning á
Grænlandi og Grænlendingum og því
vakið gremju, en hann segir að ungt
fólk kunni að meta þau. Bækur hans
seljast í 1.500 eintökum og eru upp-
seldar. Eitt ljóða hans hneykslaði
kirkjunnar menn. Það heitir Látum
oss biðja og er erfitt að greina það
hneykslanlega í því. í kirkjunni heyr-
ir skáldið aftur um hið ilia sem það
hefur játað sem synd sína.
Viðkvæmt efni
Ein smásagna Ole Korneliussens
fjallar um sjálfsmorð, viðkvæmt efni
á Grænlandi. Hann þýddi sögu eftir
danskan höfund sem hann man ekki!
4-L
Morgunblaðið/Ásdís
BÆKUR Ole Korneliussen þykja ekki allar æskilegar
kynningar á Grænlandi nútímans.
nafnið á í svipinn. Sá sami fargaði
sér, en það var ekki út af þýðingu
minni, fullyrðir Korneliussen. Hann
er aftur farinn að tala um veruleik-
Morgunblaðið/Árni Sæberg
MAGNUS Kjartansson myndlistarmaður.
Kannski er best að
hætta í myndlist og
fara að rækta blóm
MAGNÚS Kjartansson sýnir
ásamt fjórum öðrum norræn-
um listamönnum á sýningu sem heit-
ir „Um hið andlega í listinni“. Hún
var sett upp í Aþenu í Grikklandi þar
sem henni er nýlokið og verður næst
opnuð í Norrænu Listamiðstöðinnií
Sveaborg 25. apríl og stendur til 2.
júní. Magnús sýnir einnig tvær mynd-
ir í Hallgrímskirkju yfir föstuna í
boði Listasafns Hallgrímskirkju.
„Sýningarstjóri þessarar samnor-
rænu sýningar er nokkuð þekktur og
ég er að vona að ég fái einhveija
kynningu og athygli í kjölfar hennar.
Mér var mjög vel tekið á Spáni þegar
ég sýndi þar í fyrra og boltinn heldur
vonandi áfram að rúlla. Fóik hér á
iandi er ekki nógu sátt við það sem
ég er að gera vegna þess að ég fylgi
ekki straumnum en myndirnar fengu
einmitt athygli út á það erlendis,"
sagði Magnús.
Listin er hvati
Hann talar um smæð landsins og
einangrun. „Þetta er svo ungt þjóð-
félag. Það er eiginlega ekki vit í að
vera í neinu nema fiski hér á landi.
Erlendis er listin svo mikill hvati í
aðrar greinar þjóðlífsins og atvinnu-
lífsins og því þurfa þeir miklu meira
á henni að halda en við. Þú sérð það
erlendis að þegar kemur eitthvað af-
gerandi nýtt í myndlistinnni þá er það
strax komið út í arkitektúr, húsgögn,
föt o.fl. Við, aftur á móti, flytjum
allt okkar dót inn og framleiðum lítið
sjálf.“
Af hveriu ertu að fjalla um trúarleg
málefni?
„Ég hef aldrei aðgreint hið trúar-
lega frá daglegu lífi. Maður reynir
bara að vera heiðariegur. Mig langaði
einfaldlega að glíma við gömul mynd-
efni og finna hvort þau hefðu eitthvað
gildi fyrir mig. Ég hef aldrei getað
fylgt neinni einni línu í listinni og
gert það sama og allur hópurinn."
Magnús sagði að sér hefði komið
á óvart hve mikla athygli verk hans
hlutu á sýningu hans á Kjarvalsstöð-
um fyrir tveimur árum. „Þetta mynd-
efni hefur legið lengi í dvala. Það er
alltaf verið að jarðsetja ákveðna þætti
í listinni en ef einhver hefur ánægju
af einhverju þá lifir það. Maður verð-
ur bara að elska það svolítið mikið."
Hvað er á döfinni hjá þér?
„Ætli það sé ekki næsta mál að
leggja niður vinnustofuna. Veistu um
einhvern sem vill leigja hana? Ég
þarf að skera alls staðar niður. Ég
er búinn að vera einna harðastur í
gegnum árin í að lifa alveg af mynd-
listinni og hef málað minni myndir
sem ég sel í galleríum. Ég vil frekar
gera það en að kenna, það tekur svo
mikinn mátt frá mér.“
Hvað gerir þú núna ef þú ert að
fara að missa vinnustofuna?
„Ég breyti kannski eitthvað til. Ég
hef alltaf höggvið á það sem ég er
að gera hveiju sinni. Kannski er best
að hætta í myndlist og rækta blóm,
ég hef mikinn áhuga á því. Eftir því
sem ég umgengst þessar jurtir meira
því líkari mönnunum finnst mér þær
vera. Nú bíð ég bara eftir vorinu. Ég
eyði miklum tíma í ræktunina, ég
kaldrækta græðlingana eins og kallað
er.“
Rubens og Spielberg
Magnús sagði að hann hefði oft
hugsað sérReykjavík sem hugmynda-
ríka og fijóa borg með mikið af list
á almannafæri. „Við þurfum að gera
borgina líflega svo okkur leiðist ekki.
Ég hugsa t.d. alltaf þegar í bíð á ljós-
unum hjá Glæsibæ hvað það væri
gaman ef það væri hægt að sýna ljóð
eða eitthvað annað skemmtilegt fyrir
borgarana á þeim vegg. Áður fyrr
var listin að miklu leyti afþreying.
Ég var að skoða gamla málara eins
og Rubens og hann var með fullt af
mönnum í vinnu við að mála og búa
til stórar senur, alveg eins og Steven
Spielberg er að gera í Hollywood. Svo
framleiddi hann þessar myndir. Ég
efast um að hann hafi vitað hvað
orðið listamaður þýddi, allavega ekki
með þessum nýju nútímaformerkjum
enda skipti það engu máli,“ sagði
Magnús og bætti við að kannski yrði
í framtíðinni litið á málverkið og kvik-
myndina sem sömu greinina og Ru-
bens sem beinan undanfara Spiel-
bergs.
sagnaljóði á grænlensku. Það stend-
ur nær upprunanum.
Grænlenskur
öndvegishöfundur
Korneliussen er ekki hrifinn af
nýjum dönskum skáldsagnahöfund-
um. Hann hneigist frekar að eldri
sagnameisturum eins og Martin A.
Hansen og skáldum eins og Johann-
es Jorgensen. Halldór Laxness hefur
skipt hann máli og Knut Hamsun.
Öndvegishöfundur Grænlendinga er
að hans mati óumdeilanlega Frederik
Nielsen sem lést fyrir nokkrum
árum. „Hann skrifar á grænlensku
og hugsar á dönsku og öfugt,“ segir
Korneliussen.
Grænlendingurinn Ole Korneliuss-
en sem er líka með íslenskt og danskt
blóð í æðum freistar þes að lifa á
ritstörfum og hefur notið styrkja til
þess. Hann telur það hafa háð sér
að gleyma að yrkja lof um græn-
lenska ráðamenn og virðist satt að
segja ekki líklegur til slíkra hluta.
Fyrirlestur um grænlenskar
bókmenntir
Kirsten Thisted sem þýtt hefur
grænlenskar bækur á dönsku og rit-
að mikið um grænlenskar bókmennt-
ir mun sem fyrr segir fræða áheyr-
endur í Norræna húsinu um græn-
lenskar bókmenntir. Hún starfar við
Norrænu fræðastofnunina í Hafnar-
háskóla og hefur kennt við Háskól-
ann í Grænlandi.
Aðeins fáeinir grænlenskir höf-
undar hafa verið tilnefndir til Bók-
menntaverðlauna Norðurlandaráðs
og veit Ole Korneliussen ekki ástæð-
una, en lætur að því liggja að erfitt
sé fyrir grænlenska rithöfunda að
taka sjálfir ákvörðun um hvern skuli
tilnefna. Frederik Nielsen var til-
nefndur, en lést áður en dómnefndin
hafði lokið störfum sínum.