Morgunblaðið - 17.03.1996, Blaðsíða 16

16 B SUNNUDAGUR 17. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
+
-i-
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 17. MARZ 1996 B 17
MYNDIRNAR
eiga að fá að tala
sínu máli, en samt
sem áður verður
ekki hjá því komist
að segja örlítið frá
hinni sérkennilegu
og mögnuðu hátíð
Mardi Gras, upp-
runa hennar, þró-
un og hvernig gest-
ir upplifa hana.
Vissir áberandi
þættir Mardi Gras
eiga sér um 200
ára gamla sögu og
tengjast svörtum
þrælum sem fluttir
voru nauðugir til
Bandaríkjanna frá
heimahögum sín-
um í Afríku.
A sunnudögum
streymdu þeir á
Congo Square, al-
menningsgarð í
New Orleans,
börðu þar bumbur
og stigu þjóðlega
dansa af svo villt-
um móð að hvítu
mennirnir fylltust
bæði ótta og æs-
ingi. Er hátíðar-
hald þróaðist í
New Orleans varð
tónlistarflutningur
hinna svörtu fyrir-
ferðarmikill og
ekki minkaði vægi
tónlistarinnar er
borgin varð vagga
djasstónlistar.
Eftir þrælastríð-
ið hirtu blökku-
menn og sikileyskir innflytjendur
hljóðfæri sem Suður- og Norður-
ríkjaherimir höfðu kastað á rusla-
hauga, lúðra, trommur o.fl. Þeir
fóru að leika evrópska lúðrasveit-
artónlist, en gerðu gott betur,
bættu við áleitinni sveiflunni frá
Congótorgi.
Gamla katólska hefðin um kjöt-
kveðjuhátíð hefst í New Orleans á
þrettándanum, 6. janúar og er
borgin undirlögð vikum saman.
Hápunktur hátíðanna er Mardi
Gras og þar sem fór saman mögnuð
tónlistin og yfirdrifin hátíðarhöld
kjötkveðjunnar hlaut útkoman að
laða að sér forvitna. Smám saman
jókst Mardi Gras að umfangi og nú
til dags sækja á
fjórða hundrað
þúsund ferðamenn
borgina heim á
Mardi Gras og
þátttakendur alls
með heimamönn-
um á fjórðu millj-
ón.
Mardi Gras er
hátíð öfga. Heims-
fræg Creole-mat-
argerðin nýtur sín
og áfengi er drukk-
ið sleitulaust. A
hverju kvöldi eru
ótrúlegar skraut-
skrúðgöngur sér-
stakra leynifélaga,
sem ganga undir
nafninu „Krewes“.
íburður og óhóf í
litum og skarti er
aðall þessara sýn-
inga. Alls staðar
svífur djassinn yfir
vötnunum. Sam-
hliða jafn miklum
mannsafnaði,
áfengisneyslu og
almennum létt-
leika tekur ástin
oft völdin og frá
upphafi vega hefur
Mardi Gras verið
vertíð gleðikvenna.
Skírskotun í það er
sérkennilegur sið-
ur sem gestir á
Mardi Gras munu
sjá á hverju strái,
er konur sýna ber-
an barminn og fá
að launum festi um
hálsinn.
Eftir síðustu skrúðgönguna, á
síðasta kvöldi, er öllu lokið. Þá
kemur fyrst lögreglubifreið akandi
hægt eftir aðalgötunni og rödd
brýnir raustina í kalltæki: „Mardi
Gras er lokið. Allir heim!“ I humátt
kemur röð lögreglumanna á hest-
baki og í kjölfar þeirra stórir tank-
bílar með háþrýstivatnskrönum.
Ekki þó til að dreifa folkinu. Það er
búið að fá nóg er hér er komið sögu.
Tankbílarnir spúla strætin. Ræsin
standa opin og taka við, og ósóminn
á endanum sekkur allur í sæ. Borg-
in er jú að sökkva og er nú að mestu
komin undir- sjávarmál. Þetta
minnir dálítið á dansinn í Hruna,
eða hvað?
ÝMSAR hefðbundn-
ar árstíðarhátíðir
eru frægari en aðr-
ar, til dæmis kjöt-
kveðjuhátíðin í Rio
og bjórhátíð Bæjara
í Suður-Þýskalandi.
Ein sem ekki er
minni í sniðum eða
byggð á aumari
grunni, en samt síð-
ur þekkt norður í
höfum er Mardi
Gras hátíðin í New
Orleans. Þorkell
Þorkelsson
ljósmyndari Morg-
unblaðsins hafði len-
gi ætlað sér að líta á
Mardi Gras og lét
verða af því á dög-
unum. Hér getur að
líta það sem fyrir
augu hans og
linsur bar.
Smám
saman
jókst Mardi
Gras að
umfangi og
nú til dags
sækja á
fjórða
hundrað
þúsund
ferðamenn
borgina
heim.
O' ANDI og umhverfi Mardi Gras hátíðarinn-
ar endurspeglast í þessari mynd. Mannhaf-
ið í hinni frægu Burbone Street að því er virðist
óendanlegt, glös á lofti og ástin blómstrar. Stúlk-
an með skrauthattinn er hlaðin háisfestum, en
snar þáttur í Mardi Gras er fólginn í því að
þátttakendur, einkum karlkyns, hvetja konur
óspart til að bera brjóstin eitt augnablik eða svo.
Verði þær við hvatningunni hljóta þær að launum
„perlufestar". Þetta er athöfn sem á rætur að
rekja til uppruna Mardi Gras, er falar konur
gengu um meðal karla og sýndu hvaða varning
þær höfðu að bjóða.
©AÐALSKRAUTSÝNINGARNAR eru á
kvöldin, en á hverju kvöldi á meðan hátíða-
liöldin standa yfir fara glæsilegar skrúðgöngur
um hátíðarsvæðið. Þær eru jafnan kenndar við
ákveðna guði, þannig er ein sú íburðarmesta
kennd við Bakkus. Sú á myndinni er hins vegar
kennd við Olympíuguðinn gríska eins og sjá má
af táknunum. Hátíðarsvæðið er á stærð við svæð-
ið frá Kringlunni ofan í Kvos og þegar að því er
gáð að þátttakendur eru alls um 4 milljónir geta
menn ímyndað sér troðninginn þó svo að aðeins
brot af fjöldanum skemmti sér í einu. Enda líkti
Þorkell ljósmyndari ástandinu við vígvöll.
©FYRIR inargan bandarískan karlinn er
þessi athöfn há markið, ung „brjóstgóð"
stúlka hefur orðið við áeggjan karla og sýnir
barminn við mikinn fögnuð. Hún er ákaflega
skreytt festum og má af því ráða að hún hafi
verið ófeimin við að sýna sig.
OUM allt hátíðarsvæðið eru „hermenn
almættisins" sem þruma í hátalara að hátíð-
ar gestir séu fordæmdir á helvegi, en enn sé
möguleiki á því að snúa frá villu síns vegar.
Tniarofstækismenn hafa allar götur verið snar
þáttur í Mardi Gras og gera hátíðina þannig að
samkomu tvennra öfga. í raun órjúfanlegri
baráttu góðs og ills.
©DAGRENNING, fáir komnir á kreik utan
lögreglan. Tónlistin er þó farin að fiæða og
þær geta ekki á sér setið lögreglukonurnar og
grípa tækifærið. Eftir tvær til þijár klukkustund-
ir eru svefngrannir hátíðargestir risnir úr rekkju
og þá hafa verðir laganna öðrum hnöppum, og
mörgum, að hncppa.
OPERLUFESTI kemur svífandi ofan af
svölum og hönd stúlku, sem er nýbúin að
vinna fyrir góssinu, bíður átekta. Trúarofstækis-
mennirnir eru fijótir að likja þessu við að verið sé
að kasta perlum fyrir svín. Hvað sem því h'ður er
þetta dæmigerð mynd fyrir hátíðina.
OMENN geta hæglega fengið á tilfinninguna
að sögusagnir um að Elvis lifi séu á rökum
reistar. Að minnsta kosti hitta menn hann á
hverju strái á Mardi Gras. Svo sem sjá má ber
hann skotsilfrið um hálsinn.