Morgunblaðið - 24.03.1996, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 24. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Nýtt leikhús á
gömlum grunni
VIÐAR Eggertsson var ráðinn leikhús-
stjóri Leikfélags Reykjavíkur 1.
október síðastliðinn. Var hann þá
samningsbundinn Leikfélagi Akur-
eyrar en þar sem hundrað ára afmælisár LR
var í uppsiglingu varð að samkomulagi að
Viðar eyddi sem mestum tíma syðra við undir-
búning, þar til skyldum hans við LA lyki, 1.
janúar á þessu ári.
„Það var mál manna að afmælisárið yrði
að heppnast mjög vel - í vændum væri ekki
einungis enn eitt leikárið, heldur leikár sem
markaði tímamót í starfsemi einnar merkustu
menningarstofnunar þjóðarinnar. Abyrgðin var
mikil og þess vegna var mikilvægt að ég hæf-
ist þegar handa við undirbúninginn. Því sýndi
leikhúsráð fullan skilning enda var á þeim tíma
ekki búið að ákveða afmælissýningu - hvað
þá meira,“ segir Viðar.
Eitt af fyrstu verkum Viðars var að leggja
til að ráðinn yrði listrænn ráðunautur, sem
starfa myndi náið með leikhússtjóra að list-
rænni stefnumótun. Þá bjó hann til nýtt skipu-
rit fyrir húsið, þar sem honum þótti skilvirkni
ábótavant, og lagði til að ráðinn yrði aðstoðar-
leikhússtjóri til að annast skipulagsmál innan
hússins og ýmis sérverkefni, eins og að afla
kostunaraðila, auk þess að vera staðgengill
leikhússtjóra. Kom fyrra starfið í hlut Bjarna
Jónssonar en við hinu síðara tók Sigrún Val-
bergsdóttir.
„Leikhúsráð vissi þegar það réð mig að ég
hygðist einbeita mér að hinum listræna þætti
hússins. Þess vegna var mikilvægt að fá þetta
fólk til starfa, auk þess sem ég taldi að þetta
fyrirkomulag myndi gera mér kleift að vera í
nánari tengslum við leikarana, leikstjórana og
sýningamar sem væru í vinnslu í húsinu,"
segir Viðar.
Öflugur keppinautur
Viðar segir að starf Leikfélags Reykjavíkur
hljóti ávallt að mótast í og með af samkeppn-
inni við hitt atvinnuleikhúsið í borginni, Þjóð-
Ieikhúsið, sem sé afar öflugur keppinautur.
„Þjóðleikhúsið hefur ákveðið forskot á Leikfé-
lagið enda hefur það úr mun meira fjármagni
að spila. Það hefur því jafnt og þétt verið að
treysta stöðu sína sem sterkt listrænt leikhús.
Leikfélagið hefur fyrir þessar sakir þurft að
horfa á eftir ýmsum góðum leikurum til Þjóð-
Verkefnaskráin sem Viðar
Eggertsson lagði fyrir leik-
húsráð Leikfélags Reykjavík-
ur áður en honum var sagt
upp störfum hefur verið
nokkuð til umræðu undan-
farið. í samtali við Orra Pál
Ormarsson leggur Viðar
spilin á borðið og staðfestir
meðal annars að hafa farið
þess á leit við Björk Guð-
mundsdóttur að hún legði
afmælissýningunni, sem
vinna átti upp úr fjórum
grískum harmleikjum, til
frumsamda tónlist.
leikhússins. Eitt af markmiðum mínum var að
spoma við þessarí þróun og helst snúa einhveij-
um til baka,“ segir Viðar og bætir við að hann
hafi með öðrum orðum viljað gera Leikfélag
Reykjavíkur að leikhúsi þar sem listrænir
hæfileikar leikara fengju notið sín.
Ætti þetta að takast þurfti fýsileg verkefna-
skrá fyrir næsta leikár að liggja fyrir fyrr en
síðar, að mati Viðars. „Mér var fyllilega ljóst
að orðin tóm dygðu ekki, þannig að við Bjarni
Jónsson hófumst þegar í stað handa við verk-
efnavalið. Þeirri vinnu var að mestu lokið áður
en ég tók formlega til starfa hjá Leikfélaginu,
1. janúar síðastliðinn, og hinn 15. sama mánað-
ar kynnti ég hugmyndir mínar um verkefni
næsta vetrar á fundi leikhúsráðs."
Um líkt leyti var Viðari veitt umboð til að
fara með ráðningamál leikara og „þar með
yfirtóku málefni starfsmanna umræðuna um
listræna stefnu hússins", eins og Viðar kemst
að orði. Síðan bætir hann við: „En jafnvel
þótt umræðan um verkefnin kæmist aldrei á
flot og væri aldrei samþykkt af leikhúsráði
skynjaði fólk að mjög metnaðarfullt leikár var
í uppsiglingu."
Að sögn Viðars byijuðu þeir Bjarni á því
að skoða sögu Leikfélagsins og hvaða verkefni
hefðu orðið fyrir valinu í gegnum tíðina. „Það
sem okkur fannst einkenna þessa sögu var
metnaður í fiutningi, bæði á klassískum verk-
um, íslenskum verkum og nútímalegum erlend-
um verkum, sem Leikfélagið hefur oft verið
ótrúlega fljótt að uppgötva. Markmið okkar
var að endurvekja þessa dirfsku og þennan
listræna metnað í starfi Leikfélagsins undir
kjörorðinu Nýtt leikhús á gömlum grunni.“
Wilson og Waits
Fyrsta frumsýning leikársins á stóra sviðinu
átti, samkvæmt verkefnaskránni sem Viðar
lagði fram 15. janúar, að vera söngleikurinn
Myrkrahöfðinginn eða The Black Rider, sem
einn nafntogaðasti leikhúsmaður síðari miss-
era, Robert Wilson, samdi í félagi við tónlistar-
manninn Tom Waits og rithöfundinn William
R. Burroughs. Byggist verkið, sem var frum-
sýnt árið 1990 í Þýskalandi, á Töfrastyttunni,
gömlu 'ævintýri um mann sem lendir í slagtogi
við Myrkrahöfðingjann með átakanlegum af-
leiðingum.
Að sögn Viðars kostaði það mikla fyrirhöfn
að öðlast sýningarréttinn á Myrkrahöfðingjan-
um enda sé Wilson einstakiega vandfýsinn á
leikhúsin sem færa verk hans upp. Fyrir at-
beina kunningja sinna úr evrópsku leikhúsi
tókst Viðari hins vegar ætlunarverk sitt.
„Með Myrkrahöfðingjanum hefði strax verið
sleginn nýr tónn, auk þess sem það hlýtur að
vera mark takandi á leikhúsi sem treyst er
fyrir slíku verki. Á afmælisári er mikilvægt
að byija vel og þetta verk hefði óneitanlega
verið kræsilegur forréttur," segir Viðar.
Fyrsta frumsýning vetrarins á Litla sviðinu
eða í nýju leikrými í geymslusal við hlið Stóra
sviðsins átti að vera Tunglskin eða Moonlight,
fyrsta leikrit hins virta höfundar Harolds Pint-
ers í fullri lengd í tæpa tvo áratugi. Að sögn
Viðars segir verkið sögu venjulegra miðaldra
hjóná á raunsæjan hátt, líkt og fleiri verk sem
fallið hafa landanum í geð á liðnum árum.
„Tunglskin er algjört konfekt fyrir leikara að
glíma við, auk þess sem Pinter hefur aldrei
verið settur upp hjá Leikfélagi Reykjavíkur."
Ef ég væri gullfiskur, nýr farsi eftir Árna
Ibsen, átti að verða önnur frumsýning vetrar-
ins á Stóra sviðinu. „Þegar við Bjarni komumi
til starfa biðu okkar um sextíu íslensk hand-
rit, misjafnlega vel á veg komin. Verk Árna
kveikti strax í okkur enda á ferð eitt af okkar
bestu leikritaskáldum í dag. Við hvöttum hann
því til að ljúka við það,“ segir Viðar.
Ef ég væri gullfiskur ku vera farsi að frönsk-
um sið með íslensku inntaki og persónum sem
renna sér fótskriðu á hálum ís örvæntingaf
og samskiptaleysis, staðráðnar í því þó, að
láta hvergi deigan síga.
Að mati Viðars einkennist leikhúsið öðrum
þræði af áhættu. Engu að síður var honum
ljóst að afmælissýning LR yrði að verða óvé-
fengjanlegur og ógleymanlegur listviðburður
sem ekki mætti mistakast og enginn mætti
missa af. Eðli málsins samkvæmt hafði sú
sýning, sem frumsýna átti á afmælisdaginn,
11. janúar 1997, því forgang.
Til að finna sýningu sem hæfði tiiefninu
gripu tvímenningarnir víða niður í sögu leiklist-
arinnar og eftir mikla umhugsun og yfirlegu
ákváðu þeir að sækja efnið í vöggu leiklistar-
innar, grísku harmleikina. „Það er óumdeilan-
legt að fara í þann sjóð og ætti því engan að
móðga,“ segir Viðar.
Ekki hugðust félagarnir þó fara troðnar slóð-
ir. Hugmyndin var að setja saman eina sýn-
ingu úr harmleikjunum Ödipusi, Ödipusi í Kól-
onus og Antígónu eftir Sófókles og Sjö gegn
Þebu eftir Æskýlos og var vinnuheiti hennar
Harmsaga Lafðakosa.
Að sögn Viðars var mikil áhersla lögð á að
höfða til fólks á öllum aldri enda hafi grísku
harmleikirnir tvímælalaust skírskotun í sam-
tímanum. Nánast var frágengið að hinn kunni
breski leikstjóri Simon McBurney, forsprakki
Theatre de Complicité, myndi setja sýninguna
upp, auk þess sem Viðar hafði viðrað þá hug-
mynd við Björk Guðmundsdóttur að hún semdi
tónlist við sýninguna. Hafði hún tekið þeirri
umleitan vel en þó var ljóst að annir hennar
á öðrum vettvangi myndu að líkindum koma
í veg fyrir samstarfið.
4-5 klukkustundir
Áætlaður sýningartími var 4-5 klukku-
stundir og segir Viðar að fyrirhuguð hafi ver-
ið tvennskonar hlé á sýningunni; annars vegar
styttri hlé, þar sem leikhúsgestum yrði boðið
upp á hressingu og uppákomur af ýmsu tagi
í anddyri Borgarleikhússins, meðal annars
hafi komið fram sú hugmynd að leikarar lékju
stutt atriði eða flyttu söngva úr verkum sem
sett hafa svip sinn á sögu Leikfélagsins. Hins
vegar hafi verið fyrirhugað matarhlé, þar sem
til greina hafi komið að ganga til samstarfs
við veitingahús í nágrenni Borgarleikhússins.
Þá segir Viðar að á virkum dögum hefði mátt
skipta sýningunni niður á tvö kvöld.
Grískir harmleikir eru þekktir fyrir flest
-

,Æ NÝi ÖKUSKÓLINN
Klettagörðum 11, Sundahöfn, símar 568 1580 - 588 4500
Námskeið til aukinna atvinnumöguleika
Vinnuvélanámskeið
Mælinganámskeið
Aukin ökuréttindi stórra bifreiða
Vinnuvélanámskeið hefst 28. mars.
Námskeiðið er haldið samkvæmt reglugerð Vinnueftirlits ríkisins um stjórn og
meðferð vinnuvéla og veitir réttindi til töku prófs á allar qerðir vinnuvéla.
Stórauknar verklegar æfingar án aukagjalds
Afsláttur ef farið er á fleiri en eitt námskeið
Frábær námsaðstaða í bóklegu sem verklegu
Allir kennarar starfa í þeim greinum sem þeir kenna
Mælinganámskeið verður haldið helgina 13.-14. apríl
Meiraprófsnámskeið hefst
helgina 19. apríl
Leigubíll - rútubíll - vörubíll.
Skráning og upplýsinar í síma 5681580 kl. 8-16 virka daga, sími 588 4500 eftir kl. 16 alla daga
Námskeiðín fara fram í E.T. húsinu, Klettagörðum 11, Sundahöfn.
Nýi ökuskólinn þakkar þeim fjölmörgu verktökum og vélainnflytjendum sem aðstoóað hafa skólann við gerð kennsfuefnis
fyr>r yinnuvélenémskeið.