Morgunblaðið - 24.03.1996, Blaðsíða 16

16 B SUNNUDAGUR 24. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Hversdagsleikinn mætir
raunveruleikanum
Morgunblaðið/Sverrir
Önnur kvikmynd
Ásdísar Thoroddsen,
Draumadísir, var frum-
sýnd í vikunni. Hér seg-
ir hún Hildi Friðriks-
dóttur frá því hverrííg
myndin varð til, skamm-
arbréfínu til framapot-
arans og stóru verkefni
sem hún verður upptek-
in við næstu árin.
VINNUAÐSTAÐA Ás-
dísar Thoroddsen
handritshöfundar og
leikstjóra hjá kvik-
myndagerðinni Gjólu
hf. við Mýrargötu er
alls ekki óáþekk því sem blaða-
maður bjóst við. Eftir að hafa
gengið upp hvítmálaðan, fremur
hráslagalegan stigagang blasti við
opin hurð með prentuðum miða
á, sem benti til að rambað hefði
verið á réttan stað. Það sem helst
kom á óvart var hversu stór salur-
inn er, en skýringin fólst í því að
þarna starfa sjö listamenn.
„Þetta er soddan einyrkjastarf
að menn eru farnir að leigja sér
saman aðstöðu til að fá eitthvert
kompaní. Það er eiginlega ekki
hægt að vera í kvikmyndagerð
nema að vera félagslyndur,“ sagði
Ásdís, þar sem hún stóð við
gluggann með útsýni yfir Esjuna
og hellti upp á kaffi með sam-
blandi af gamalli og nýrri aðferð,
þ.e. kaffikannan var tengd raf-
magni en kaffipokinn var þessi
af gömlu gerðinni.
Á meðan Ásdís baksaði við kaff-
ið litaðist blaðamaður um. Inni í
enda salarins sátu tveir samstarfs-
menn að tafli en skrifborð voru
dreifð hingað og þangað um sal-
inn, þar sem hver hafði greinilega
sína vinnuaðstöðu. Það sem í raun
stakk í stúf innan um gamalt akk-
eri, veggspjöld, lugt, pappírsdót
og annað voru þrír stórir sjón-
varpsskjáir. Þeir voru eitthvað svo
nýlegir . . .
„Eg er alltaf hálfstressuð þegar
ég bý til kaffi, hvernig útkoman
verður,“ heyrðist úr eldhúskrókn-
um. Okkur semst um að sé kaffið
ódrekkandi munum við arka yfir
á Kaffívagninn og spjalla saman
þar. Það ágæta kaffíhús varð þó
af viðskiptunum því kaffið reynd-
ist hreint afbragð.
Ekkert frumsýningarstress
Þegar viðtalið átti sér stað voru
tveir dagar í frumsýningu á kvik-
myndinni Draumadísir, sem hefur
undirtitilinn „vafasöm gaman-
mynd um gjaldþrot, girnd, glans
og gabb“. Þó svo að Ásdís gæti
stressað sig yfir kaffinu var hún
hreint ekki stressuð vegna mynd-
arinnar. „Nei, ég held að þetta sé
allt í lagi, ég er búin að sjá „bet-
una“ [myndbandið] og það var í
fínu lagi,“ segir hún róleg og yfir-
veguð um leið og hún útbýr pláss
á eldhúsborðinu fyrir kaffíbollana.
Samt verða eftir hamar og skrúf-
járn, sem hún fjarlægir skömmu
síðar.
Hún segist afskaplega ánægð
með stúlkurnar tvær sem leika
aðalhlutverkin, þær Silju Hauks-
dóttur sem leikur Steinu og Ragn-
heiði Axel sem leikur Styiju vin-
konu hennar. Silja og Ragnheiður
eru samt að kljást við frumraun
sína í kvikmyndum.
Aðspurð hvernig maður fari að
því að velja persónur í aðalhlut-
verk þegar ekki er um lærða leik-
ara að ræða segist Ásdís hafa
haft samband við fólk sem var
með innsýn inn í leiklistarlífið og
fékk ábendingar. „Úr varð að ég
boðaði nokkra heim í stofu, ruddi
þar öllu út, setti upp ljós og með
aðstoð góðra mótleikara tók ég
leikinn upp á myndband. Þannig
fékk ég aðra stúlkuna, hina fann
ég hreinlega inni í stofu hjá systur
minni,“ segir hún og lítur upp
sposk á svip.
Hún segist strax hafa séð að
Silja gæti leikið Steinu. Karakter-
inn hafí að vísu verið allt öðruvísi
en hún hafði hugsað sér og því
hafi hún lesið handritið upp á
nýtt með það í huga. Hún segist
fyrirfram hafa séð Steinu fyrir sér
sem opna, öra manneskju, fremur
óíslenska með sterka tjáningu, en
Silja hafí yfir sér dulúðugt yfir-
bragð. „Ég breytti ekki handritinu
heldur sá að sagan mundi breyt-
ast við það að hafa aðra leikkonu,
því náttúrutalentar leika út frá
sjálfum sér og maður biður þá
ekki um að leika annað,“ segir
Ásdís.“
Þegar hún talar vandar hún
ÁSDÍS Thoroddsen
(t.h.) handritshöfund-
ur og leikstjóri mynd-
arinnar Draumadísa
fann aðalleikarann,
Silju Hauksdóttur
ekki í gegnum auglýs-
ingu heldur rakst á
hana inni í stofu hjá
systur sinni.
orðavalið, röddin er skýr og róleg,
en undir niðri finnur maður ólguna
og kraftinn sem hún býr yfir. Það
er líka einhver glettni í augunum,
sem brýst fram öðru hvoru og
gefur til kynna að hún er með
húmorinn í lagi.
Fjögur ár frá Inguló
Fjögur ár eru síðan Ásdís kom
fram með fyrstu mynd sína, Ing-
uló, og hún segir að það sé í raun
of langur tími. „Kollegar mínir
erlendis fá mun betri reynslu því
þeir framleiða örar,“ segir hún.
Ástæður þess að svo langur tími
leið á milli eru ýmsar, meðal ann-
ars kveðst hún hafa verið lengi
með handritið og sömuleiðis hafi
sér verið boðið á fjöldamargar
hátíðir með Inguló, sem hafi verið
tímafrekt. „Ég held að átta uxar
gætu ekki dregið mig aftur á
svona margar hátíðir,“ segir hún
og hlær við. „Ég bý vissulega að
þeirri reynslu, en þetta var sund-
urtætt ár sem fór í flug og þess
á milli var ég að taka til heima
hjá mér.“ .
- Ingaló varð til af eigin hvöt-
um, en hvernig er að verða að
hella sér út í að skrifa af því
maður hefur fengið styrk til þess?
„Til þess að forðast sköpunar-
tregðu eða krampa hugsaði ég
ekkerí út í nýju myndina fyrst í
stað. Ég varð líka að jafna mig
eftir Inguló því hún tók mikið á,
bæði andlega og líkamlega. Það
var einmitt þegar ég lá í lungna-
bólgu að ég hafði tíma til að huga
að næsta handriti,“ segir hún og
bætir við að Þjóðveijar kalli það
að kreista úr sítrónu þegar verið
sé að neyða einhvern til að skrifa
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 24. MARZ 1996 B 1.7
á blað. „Það kom ekki fyrir í þetta
sinn. Ég fór mjög mjúkum höndum
um sjálfa mig. Það hef ég líklega
lært af síðustu mynd,“ segir hún
svo.
Grænlenska aðferðin
Ásdís bendir á að Grænlending-
ar, séu miklir útskurðarmeistarar
í sápustein, eigi ágætis ráð við
sköpunartregðu. Þegar þeir fundu
góðan stein byijuðu þeir ekki strax
að skera út eftir eigin hugmynd
heldur biðu eftir því að
sá eða það sem bjó í
steininum kæmi i ljós.
„Þetta finnst mér falleg
aðferð til að nálgast
sköpun sína og þannig
fór ég dálítið að,“ segir
hún.
Ég varð að
jafna mig eftir
Inguló því hún
tók mikið á
Ásdís kveðst í fyrstu hafa séð
fyrir sér mæðgur; fullorðna konu,
tvítuga stúlku og barn. Þær skutu
upp kollinum öðru hvoru ásamt
ýmsum hugmyndum og hún skrif-
aði niður eitt og eitt gullkorn. Sum
gullkorn urðu að sandkornum en
önnur þurftu nánari athugunar
við. Smátt og smátt varð myndin
heillegri og eftir um það bil tvo
mánuði fór myndin að verða skýr-
ari. „Mæðgurnar voru frá byijun
í tengslum við þetta umhverfi sem
er Esjan, Sundahöfn, Kleppsholtið
og Reykjavík eins og hún leggur
sig.“
- Hver finnst þér besti
punkturinn í myndinni?
Eftir langa umhugsun kemur
svarið hægt og hikandi: „Ég er
ekki komin í nógu mikla fjarlægð
frá myndinni, svo að svarið getur
orðið öðru vísi eftir ár. Það sem
ég kann vel við núna er hversu
mikið ólíkindatól hún er. í henni
er gamansemi, dapurleiki og kald-
hæðni. Hún hefur á sér raunveru-
legt yfirbragð en býr samt yfir
því frelsi að stundum er ______
hægt að híaupa eftir
duttlungum eða hug-
dettum, en ramminn
brestur þó ekki. Sjálfri
finnst mér alltaf dálítið
gaman að horfa á þann-
ig myndir.“
Stelpugellur og
framapotarar
Eins og gengur eru ekki allir á
sama máli og Ásdís tekur dæmi
af viðbrögðum konu nokkurrar í
Þýskalandi sem hún þurfti að leita
til vegna fjárstyrks. Þessi sama
kona hafði ýtt mjög á að ARTE-
sjónvarpsrásin nýtti sér rétt sinn
til að sýna Inguló. „Henni fannst
Ingaló góð en þegar hún las hand-
ritið að Draumadísum varð hún
hneyksluð og líklega sár sem kona.
Henni fannst myndin fjalla um
stelpugellur án meðvitundar um
umhverfi sitt og var ekki líkleg
til að veita fjárstyrknum brautar-
gengi. Ég varð reið þegar ég
heyrði þetta vegna þess að mér
fannst þetta einslit skoðun. Ég
skrifaði henni bréf meðan ég var
enn bálreið og sagði að mér þætti
alveg þess virði að búa til kvik-
mynd um stelpugellur, þó svo að
metnaðargjarnar kynsystur þeirra
á framabraut vildu ekkert af þeim
vita! Mér finnst þetta svo forpokuð
afstaða til kynsystra," segir Ásdís
og ekki laust við að henni sé orð-
ið heitt í hamsi.
Ásdís segir að Draumadísir sé
ekki sjálfsævisöguleg kvikmynd.
„Og þó,“ segir hún svo. „Þegar
ég ræði við vini mína sem hafa
alist upp erlendis segja þeir frá
skógarferðum og uppbyggilegum
útilegum, en ég frá sollinum í
Reykjavík. Mér fínnst oft skrýtið
að ég hef í raun miklu harðari lífs-
reynslu að baki á þessu skeri held-
ur en margir þeirra sem ólust upp
-------- í erlendum stórborg-
um,“ segir Ásdís. „Eg
var þó aldrei sjálf í soll-
inum þótt ég viðraði mig
upg við hann.“
_________ Ásdís ólst upp hjá for-
eldrum sínum Sigurði
Thoroddsen verkfræðingi og Ás-
dísi Sveinsdóttur silfursmiði í
Kleppsholtinu og segist hafá leikið
sér jafnt með strákum og stelpum
i götunni. Þó að hún sé yngst fjög-
urra systkina er einhvern veginn
auðvelt að sjá hana fyrir sér
fremsta í flokki í götubardaga
þess tíma. Aðspurð hvort hún sé
baráttukona kemur á hana kíminn
svipur þegar hún segir: „Það var
farið svo vel með mig. Ætli ég
hafi ekki verið „fordekraða litla
barnið“.“
Spánverjavígin næst
Nú þegar þessu verkefni er lok-
ið bíður Ásdísar annað stórt verk-
efni, sem hún reiknar 5-6 ár í.
Það eru Spánveijavígin 1615, en
nýlega fékk hún ásamt fleirum
styrk úr Kvikmyndasjóði til að
vinna að fyrstu handritagerð.
„Þetta er agaleg saga, en það sem
heillar mig er þegar þessir tveir
ólíku hópar, íslendingar og Bask-
ar, mætast. Á milli þeirra ríkti
skilningsleysi sem endaði hörmu-
lega, jafnvel þótt Baskar hafi
hjálpað íslendingum að
lifa af veturinn á undan
með því að skaffa þeim
hvalkjöt,“ segir Ásdís.
Hún lýsir því síðan með
svipbrigðum hvað ís-
lendingum hafi fundist
ógeðslega smeðjulegir
Ég var aldrei í
sollinum en
viðraði mig
upp við hann
Baskar
þegar þeir voru að kyssa á hendur
þeirra og sömuleiðis fannst þeim
líka Baskarnir sýna ófögur læti
þegar þeir voru kátir. „Auðvitað
var þetta ekki algild skoðun þvi
margir voru þeim vinveittir og
meðal annars kemur Jón Guð-
mundsson við sögu, en talið er að
hann hafi gert basknesk-íslenska
orðabók,“ segir hún sýnu alvar-
legri á svip.
Þegar komið er að lokum
spjallsins er hún spurð hvernig
þessir síðustu dagar fram að frum-
sýningu séu og svarið kemur að
bragði: „Þetta er vinna. Við vorum
að ljúka við myndband úr efni
myndarinnar með tónlist og svo
þarf að líta á kópíuna sem var að
koma til landsins. Samt gaf ég
mér tíma um helgina að fara út í
garð að klippa greinar til þess að
fá ekki enn eina athugasemdina
frá Fegrunarnefnd Reykjavíkur,“
segir hún og enn á ný bregður
fyrir glettni þegar hún segir að
nefndin hafi engan skilning á því
að á þessum árstíma sé hún alltaf
önnum kafín.
Var potað í prufu
og hreppti hlutverkið
ÞÆR eru nautnalegar vinkonurnar, Steina sem Ieikin er af Ragnheiði Axel, og Styrja, leikin af
Silju Hauksdóttur, þar sem þær sitja á barnum og halda upp á að Steina hefur fengið nýja vinnu.
SILJA Hauksdóttir var á leið til
Danmerkur í fjögurra manaða
nám í lýðháskóla þegar Ásdís
Thoroddsen bað hana um að koma
í töku vegna aðalhlutverksins I
kvikmyndinni Draumadísum, sem
frumsýnd var nú í vikunni.
Þettá var í byijun mars 1995
og Silja hafði ákveðið að taka sér
einnar annar hlé á námi í Mennta-
skólanum við Hamrahlíð. „Mér
var eiginlega potað í þessa prufu
og hún var tekin upp kvöldið áður
en ég fór út, svo ég hugsaði eigin-
lega ekki meira um hana. Eg var
að pæla í allt öðru og þá auðvitað
aðallega að ég væri á leið til út-
landa, en svo hringdi Ásdís í mig
þegar hafði verið úti í þtjár vikur
og sendi mér handritið. Eg las
það yfir nokkrum sinnum, hugs-
aði mig um vandlega. og ákvað
að fyrst ég væri búin að prófa
lýðháskólann hefði ég kannski
ekki miklu að tapa. Eg gæti alveg
eins prófað eitthvað annað nýtt,
svo ég kom heim eftir rúmlega
mánaðardvöl í Danmörku.“
Enginn tími til kvíðakasta
Viðtalið við Silju fór fram dag-
inn fyrir frumsýningu en hún vildi
ekki gera mikið úr spenningi,
kvaðst ekki hafa haft mikinn tíma
til þess að hugsa um frumsýning-
una vegna anna i skólanum. „Jú,
reyndar vil ég koma vel út, sem
Steina og er kannski svolítið
stressuð yfir því. Ég sá smáhluta
myndarinnar í sumar og þá hugs-
aði ég strax með mér af hveiju
ég hefði ekki gert betur. Það er
svo auðvelt að vera vitur eftir á,“
segir hún og bætir við að hún
hafi ekki séð myndina í heild sinni.
Silja er greinilega hörkudugleg
því í vor lýkur hún stúdentsprófi
á réttum tíma, þrátt fyrir að hafa
sleppt einni önn úr skólanum.
„Mér finnst skemmtilegra í skól-
anum þegar mikið er að gera.
Áður en ég fór út var námið tiltölu-
lega auðvelt þó svo að ég hafi tek-
ið nægan fjölda eininga. Það er
bara þannig að maður nennir ekki
að leggja of mikið á sig ef maður
veit að hægt er að komast upp
með minna,“ segir hún. „í haust
vissi ég til dæmis að ef ég næði
ekki 25 einingum myndi ég ekki
útskrifast í vor og því lagði ég
mikið á mig.“
Ekkert tiltökumál
Hetini finnst allt þetta tilstand
í kringum hana vera hálf hallæris-
legt. Sjálfri finnst henni hún ekk-
ert vera merkilegra fyrirbrigði nú
en áður og tilveran hafi lítið
breyst. „Eg er heldur ekki fyrsta
stelpan í vinahópnum sem leikur
í kvikmynd, því Ásdís Gunnars-
dóttir vinkona mín lék í myndinni
Einni stórri fjölskyldu,“ segir hún.
Fyrstu afskipti liennar sjálfrar
af leiklist voru sumarið 1994 þegar
hún tók þátt í Sumarleikhúsinu á
vegum borgarinnar, þar sem hún
starfaði einnig síðastliðið sumar.
Ilún segir að áhuginn á leiklist
hafi hvorki minnkað né aukist við
þetta hlutverk sitt en hún liafi
fengið aðra sýn á leiklistina. „Ég
er ekki á leiðinni í leiklistarskóla
núna,“ segir hún svo að fyrra
bragði eins og það sé spurning sem
hún er alvön að svara upp á síð-
kastið. Bætir svo við heldur léttari
ábrún: „Ég útiloka það þó ekki í
framtíðinni."
Fóreldrar Silju eru Haukur
Haraldsson auglýsingateiknari og
Sigurbjörg Aðalsteinsdóttir skrif-
stofustjóri Félagsvísindadeildar
Háskóla Islands. Eina systur á hún
sem er nokkrum árum eldri og
nemur sálfræði við Háskólann.
Þunnklædd í 9 stiga frosti
Tökurnar fóru fram yfir vetr-
artimann og þó svo að Silja hafi
verið vel á sig komin líkamlega •
segir hún að álagið hafi verið
mikið. „Það var ofsalega lýjandi
hversu næturtökurnar voru mikl-
ar og sömuleiðis útitökur. Stund-
um var manni flökurt af þreytu
og kulda,“ segir hún og minnist
á erfiðustu tökuna sem var tekin
í sjónum hjá Viðey. „Það var ver-
ið að taka upp auglýsingu í kvik-
myndinni, þar sem Steina gengur
upp úr sjónum í rauðum þunnum
kjól. Þetta var tekið í febrúar
norðan við Viðey í 9 stiga frosti
og ég óð sjóinn upp undir bijóst.
Það var allt gert til að auðvelda
mér að þola kuldann eins og að
smyrja líkamann með júgur-
smyrsli og að bera mig út í vatn-
ið. Strax og tökunni var lokið kom
einhver með teppi og skellti utan
um mig, lyfti mér yfir axlirnar
eins og poka og skellti mér inn í
upphitaðan bíl. Ég missti andann
í kuldanum. Þegar tökurnar voru
búnar var ég tilbúin að hætta við
allt saman,“ segir Silja sem að
sjálfsögðu lét þetta ekki buga sig
heldur hélt áfram ótrauð þegar
hún hafði jafnað sig. Útkomuna
geta menn svo séð á hvíta tjaldinu