Morgunblaðið - 10.04.1996, Blaðsíða 8
8 MIÐVIKUDAGUR 10. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
MENN þurfa ekki lengur að velkjast í vafa um hver sé hinn raunverulegi
sjávarútvegsráðherra . . .
Eldri kona gaf Áma-
stofnun skinnhandrit
HANDRITIÐ er ritað með fallegri rithönd.
Gamall Saltari sem
hugsanlega hefur verið
í eigu Skálholtskirkju er
kominn í hendur starfs-
manna Árnastofnunar.
Fátítt er að skinnhand-
rit berist stofnuninni.
ÁRNASTOFNUN eignaðist fyrir
nokkrum dögum skinnhandrit, sem
talið er að hafi verið skrifað um alda-
mótin 1400. Handritið hefur verið í
eigu konu í Reykjavík í nokkra ára-
tugi, en hún fann það í gömlu dóti
sem til stóð að henda. Handritið er
úr gömlum saitara, þ.e. bók með
Davíðssálmum, og telur Stefán
Karlsson, forstöðumaður Stofnunar
Áma Magnússonar, að saltarinn hafi
hugsanlega upphaflega verið í eigu
Skálholtskirkju.
Það er fullorðin kona í Reykjavík
sem átti skinnhandritið og gaf Árna-
stofnun það. Stefán fékk vitneskju
um handritið fyrir nærri tveimur
árum og var það þá skoðað af sér-
fræðingum og ljósmyndað.
Stefán sagði með öllu ókunnugt
um sögu handritsins þangað til kon-
an fann það.
„Við vitum ekki hvemig það hefur
varðveist. Blaðið ber með sér að
hafa á einhveijum tíma verið kápa
utan um aðra bók. Það var algengt
að blöð úr kirkjulegum latneskum
handritum frá íslenskum miðöldum
væru notuð sem kápa utan um yngri
bækur. Þannig hafa mörg þeirra
varðveist. Það eru brotaför í þessu
blaði sem sýna að þannig hefur það
verið notað.“
Var hugsanlega í eigu
Skálholtskirkju
Blaðið er mjög heillegt, en nokkuð
dökkt. Það er ritað með mjög fai-
legri rithönd. Upphafsstafurinn er
stór og skrautlegur. Á fremri síðunni
er 26. Davíðssálmur allur og á þeirri
seinni er upphaf á 27. sálmi. Blaðið
er komið úr saltara sem hefur haft
að geyma alla Davíðssálma og hugs-
anlega eitthvað fleira. Stefán sagði
að ekki væri óhugsandi að fleiri blöð
hefðu varðveist úr þessum saltara.
'Nokkuð mikið væri til af skinnblöð-
um af þessu tagi í öðrum söfnum t.d.
í Árnasafni í Kaupmannahöfn og á
Landsbókasafni. Það væri töluverð
vinna að fara í gegnum þau og bera
þau saman við þetta nýjasta handrit.
„Ég þykist hafa komist að því að
þetta blað sé ritað með sömu rithönd
og handrit Þorlákstíða, sem ég var
áður búinn að leiða rök að hefði ver-
ið skrifað í Skálholti um aldamótin
1400. Það gæti því verið að þessi
saltari hefði verið eign Skálholts-
kirkju,“ sagði Stefán.
Hann sagði mjög fátítt að skinn-
handrit bærust Árnastofnun nú á
tímum, en þó hefði það einu sinni
gerst áður á seinni árum. Fyrir um
20 árum hefði stofnuninni borist hluti
úr skinnhandriti frá 14. öld. Blaðið
var úr biskupasagnahandriti, en brot
úr sama handriti eru varðveitt í
Árnasafni í Kaupmannahöfn, Lands-
bókasafni og Þjóðminjasafni.
Stefán sagði ekki útilokað að enn
leyndust skinnhandrit í einkaeigu hér
á landi sem Árnastofnun viti ekki
um. Oft leyndust verðmæti í gömlu
dóti sem legið hefði lengi óhreyft.
Gömul kona hefði t.d. fundið bisk-
upasagnahandritið í gömlu dóti sem
hún erfði eftir föður sinn.
Öryggisátak á vegum SVFi
Framfarir
en betur má
ef duga skal
GUÐJÓN Ingi Sig-
urðsson er for-
maður björgunar-
sveitarinnar Sigurvonar í
Sandgerði, en sveitinni
hefur verið falið að sjá um
framkvæmdahlið örygg-
isátaks sem nú stendur
yfir á vegum Slysavama-
félagsins. í átakinu er
hugað að öryggismálum
sjómanna og umgengni
almennings við hafnir
landsins. Átakið ber yfir-
skriftina „Komum heil af
hafi“. Samhliða átakinu
hefur verið gefið út frétta-
blað undir sama nafni. Það
er gefið út af Sigurvon í
nafni Slysavarnafélags ís-
lands. En hvað telur Guð-
jón Ingi að sé brýnast
varðandi öryggismál sjó-
manna?
„Að mínu mati ber
tvennt hæst hvað varðar öryggi
sjómanna á smábátum og í höfn-
um, en það er að bæta aðbúnað
í höfnum svo og um borð í sjálfum
bátunum. Til dæmis þarf að
merkja betur stiga á bryggjunum
og lýsa þá. Þá ætti að koma fyr-
ir krókstjökum, netum og björg-
unarhringjum, auk þess sem allt-
af ætti að vera net undir land-
göngum. Þá þarf að gæta þess
að í smábátunum sé alltaf fyrir
hendi sjálfsagður björgunarbún-
aður, svo sem flotgallar og stigar
sem ná 30 sentimetra niður fyrir
yfirborð sjávar. Fleira mætti
nefna.“
Frumkvæði að átakinu er frá
Sigurvon komið, hvers vegna far-
ið þið fyrir þessu?
„Okkur fannst einfaldlega að
slys í smábátum væru orðin of
mörg og að grípa yrði til ein-
hverra ráða til að draga úr tíðn-
inni. Þessi mál brenna mikið á
okkur, því slys í smábátum hafa
verið tíð á þessu svæði. Ef okkur
tekst að draga úr slysum og
óhöppum með því að standa fyrir
þessu átaki og vekja umræðu um
öryggismálin með áróðri, þá er
tilganginum náð.“
Ber svo að skilja að ástanciið
í öryggismáium sé almennt
siæmt?
„Ég hef komið nærri slysa-
varnamálum í 25 ár og þótt
ástandið hafi batnað mikið á þeim
tíma sem ég hef verið í þessu þá
má betur ef duga skal. Margir
eru með flotgalla og annan björg-
unarbúnað um borð, en það er
ekki nóg. Ég get nefnt sem dæmi
tilkynningaskylduna sem margir
sjómenn eru of kærulausir að
halda sambandi við. Við höfum
dæmi um að menn fari ----------
á sjó án þess að láta
vita af sér og önnur
dæmi um að menn fari
án þess að hafa næga
olíu um borð, en þessi
atriði eru hreint hugsunarleysi
og ætti slíkt ekki að eiga sér stað.
Þá eru dæmi um að við höfum
verið komnir út að leita að báti
sem við fréttum síðar að Iá inni
í einhverri höfninni. Núna byija
menn á því að leita af sér allan
grun áður en báturinn er kallaður
Út.“
Þetta með tilkynningaskyld-
una virðist vera eilífðarmál í
umræðunni um öryggismál sjó-
manna. Hvernig er hægt að taka
Guðjón Ingi Sigurðsson
► Guðjón Ingi Sigurðsson er
fæddur í Reykjavík 19. apríl
1961. Hann er hins vegar Sand-
gerðingur í húð og hár, ólst
þar upp og hefur starfað þar
allar götur. Hann er gagnfræð-
ingur og nam um tíma í Iðn-
skólanum. Síðustu tíu árin hef-
ur hann starfað við bílamálun
og plastbátaviðgerðir. Eigin-
kona Guðjóns er Osk Elísdóttir
og börnin eru fjögur; Jóna
Björk, 15 ára, Áxel Rúnar Ey-
þórsson, sem er fóstursonur
Guðjóns, 14 ára, Níels, 12 ára,
og Guðjón Janus, sem er 9 ára.
á því máli svo vit sé í?
„Því miður verður það aðeins
gert með því að ítreka endalaust
og minna sjómenn stöðugt á þetta
öryggisatriði þeirra. Það er ýmis-
legt reynt. Við setjum límmiða á
gluggana og í höfnunum eru skilti
sem menn komast ekki hjá að sjá
hvort heldur þeir eru að sigla inn
eða út. Stöðugar áminningar og
umtal virðist vera það eina sem
hægt er að gera.“
En hvað er þetta gömui hug-
mynd og hvað er fleira á döfinni?
„Þetta forvarnarátak hefur
verið í mótun frá því síðastliðið
haust og hefur Sigurvon haft veg
og vanda af öllum undirbúningi.
Það kemur út blað í tilefni átaks-
ins og verður því dreift til sjó-
manna og anparra sem starfa við
sjávarútveg. í blaðinu eru þessi
mál öll rækilega kynnt. Auk þess
eru í vinnslu tvær fræðslumyndir
um öryggismál sjómanna til sýn-
ingar í sjónvarpi auk þess sem
út er kominn hljómdiskur með
sama heiti og hefur honum verið
dreift á allar útvarps-
Betri aðbúnað ^töðvar.
íhöfnumog En hvers vegna Sig-
urvon?
„Björgunarsveitin
Sigurvon
um borð
í Sandgerði
er elsta sveitin innan SVFÍ og fer
því vel á því að henni sé falin
umsjón þessa öryggisátaks í þágu
sjómanna. I Sigurvon eru nú um
30 félagar og hittast þeir tvisvar
í mánuði. Félagar hafa alla tíð
verið mjög virkir. í dagbók fé-
lagsins fyrir janúarmánuð voru
mætingar t.d. um 30, bæði vegna
útkalla og almenns starfs í deild-
inni, þannig að á hverjum degi
voru félagar sveitarinnar eitthvað
að starfa í þágu björgunarmála."