Morgunblaðið - 10.04.1996, Blaðsíða 44

44 MIÐVIKUDAGUR 10. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
t
Móðir okkar,
RAGNHEIÐUR EMILÍA
GUÐLAUGSDÓTTIR,
andaðist á Hrafnistu, Hafnarfirði,
9. apríL
Jarðarförin auglýst síðar.
Helgi Einarsson,
Aðalsteinn Einarsson,
Erna Einarsdóttir.
t
Útför dóttur minnar, móður okkar,
tengdamóður og ömmu,
KRISTJÖNU JÓNSDÓTTUR
LILLÝ,
Háaleitisbraut 101,
ferfram frá Fossvogskirkju miðvikudag-
inn 10. apríl kl. 13.30.
Hildur Magnúsdóttir,
Jóhanna Brynjólfsdóttir, Björn R. Bjarnason,
Brynjólfur A. Brynjólfsson, Kirsti Lovik,
Jón Ingvar Sveinbjörnsson, Anna Birna Garðarsdóttir
og barnabörn.
t
Elskuleg móðir okkar,
SÓLVEIG AÐALHEIÐUR
MAGNÚSDÓTTIR
frá Hofi f Skagahrepp,
er lést í sjúkrahúsinu á Blönduósi hinn
4. apríl, verður jarðsungin frá Hofs-
kirkju laugardaginn 13. apríl kl. 14.00.
Eiöur Hilmarsson,
Ingunn Hilmarsdóttir,
Árný Hilmarsdóttir
og fjölskyldur.
1 Innilegar þakkir færum við þeim áttu við andlát og útför ■i er sýndu okkur samúð og vin-
BJARKA ÞÓRS BALDURSSONAR,
Hátúni 8.
Baldur Örn Baldursson, Maria Edith Magnúsdóttir,
Baldur Þórðarson, Gabrieila Horvath,
Magnús Gunnarsson, Sigriður Eyjólfsdóttir.
LEC ISTEI NAR
Á GÓÐU VERÐI
10% staðgreiðslu
afsláttur
Stuttur afgreiðslufrestur
Frágangur á legsteinum
í kirkjugarð á góðu verði
Graml
HELLUHRAUN 14 [E'ljSSg
220 HAFNARFJÖRÐUR
SÍMI: 565 2707 zit-ja
MIIVNINGAR
HJÖRTUR E.
ÞÓRARINSSON
+ Hjörtur E. Þór-
arinsson fædd-
ist á Tjörn í Svarf-
aðardal 24. febrúar
1920. Hann lést á
Fj ór ðungssj úkra-
húinu á Akureyri
1. april síðastliðinn.
Foreldrar Hjartar
voru Þórarinn Kr.
Eldjárn, bóndi og
barnakennari, og
kona hans Sigrún
Sigurhjartardóttir.
Systkini Hjartar
voru Þorbjörg,
Kristján Eldjárn,
látinn, og Petrína Soffía. Eftir-
Iifandi eiginkona Hjartar er
Sigríður M. Hafstað, f. 19. jan-
úar 1927. Börn Hjartar og Sig-
ríðar eru Arni, Þórarinn, Ingi-
björg, Sigrún, Steinunn, Krist-
ján og Hjörleifur.
Hjörtur varð stúdent frá MA
1940, búfræðikandídat frá Ed-
inborgarháskóla 1944. Hann
starfaði sem ráðunautur hjá
Búnaðarfélagi íslands og Sam-
bandi nautgriparæktenda í
Eyjafirði árin 1946-1949 og var
kennari við MA 1948 og 1949.
Hjörtur var bóndi á Tjörn frá
árinu 1950. Hann
var kennari, odd-
viti og hreppstjóri
í Svarfaðardals-
hreppi, varamaður
á Alþingi 1963-67,
sat í sljórn Búnað-
arfélags Islands frá
1971, og var full-
trúi á Búnaðar-
þingi og formaður
Búnaðarfélags ís-
lands og heiðursfé-
lagi þess. Þá sat
Hjörtur í Náttúru-
verndarráði
1972-79 og var for-
maður í stjórn KEA 1972-1988.
Hjörtur ritaði greinar í Arbók
Ferðafélags íslands, svo og í
afmælisrit Sparisjóðs Svarf-
dæla og var útgefandi og rit-
stjóri mánaðarritsins Norður-
slóðar sem hefur komið út frá
1977. Hann ritaði afmælisrit
Kaupfélags Eyfirðinga og sögu
sýslunefnda Eyjafjarðarsýslu
sem kom út í tveimur bindum.
Hjörtur hlaut Fálkaorðuna fyr-
ir störf að félags- og samvinnu-
málum.
Útför Hjartar var gerð frá
Dalvíkurkirkju 6. april.
Elskulegur móðurbróðir er far-
inn. Skarð hefur verið höggvið sem
aldrei verður fyllt. Það kemur eng-
inn annar Hjörtur bóndi á Tjörn. -
Þegar ég var ung stelpa í sumar-
dvöl á Tjörn í Svarfaðardal voru
hjónin Sigríður og Hjörtur alltaf
hulin nokkurs konar ævintýrablæ í
mínum huga. Þau voru svo falleg
saman. Þau voru sjálfstæð og þau
fóru alltaf sínar eigin leiðir, hvað
sem samferðarfólkinu fannst. Þau
voru heimsborgarar og þrátt fyrir
stóran barnahóp kunnu þau þá list
að njóta lífsins, samhliða því að
vera góðir og elskulegir foreldrar.
Það var alltaf veisla á Tjörn þótt
það væru kannski bara ufsabollur
og hræringur á borðum. Þar var
talað um heimsmálin og gestir tíð-
ir, alls staðar að úr heiminum. Ég
man alltaf eftir ættarferð austur
um sveitir í rútu þar sem fjölskyld-
an hér heima var að sýna ættingjum
úr Vesturheimi þá staði sem tengd-
ust sameiginlegri ijölskyldusögu.
Þá voru Hjörtur og Sigga svo áber-
andi ástfangin að mér fannst yndis-
legt að horfa á þau. Þannig langaði
mig til að hafa það þegar ég yrði
stór.
Þessi ást virtist aldrei hverfa út
úr lífí þeirra. Alveg fram á síðasta
dag fylgdust þau hjónin að og Sigga
og börnin sjö skiptust á um að vaka
yfir honum síðustu vikurnar á löng-
um nóttum á sjúkrahúsinu en bana-
legan var orðin löng og erfið.
Hjörtur var hamingjusamur mað-
ur í einkalífinu en hann fór samt
ekki varhluta af mótlæti. Hann var
langskólagenginn og hefði getað
valið sér framtíðarstarf hvar sem
var. En hann ákvað að taka við
Tjarnarbúinu af afa Þórarni á með-
an enn virtist vera þjóðarsátt um
að landbúnaður skyldi stundaður í
landinu. Ég get ímyndað mér að
það hafi ekki alltaf verið létt að
standa í hans sporum í glímunni
við að reka bú á riðuveikisvæði, í
glímunni við kerfið vegna loðdýra-
ræktar og fleiri ljón. En hann lét
aldrei bugast og eitt af síðustu stór-
virkjum hans var að Ijúka ritverkum
um Eyjafjarðarsýslu, þá orðinn sár-
þjáður.
Hjörtur og Sigga voru tíðir gest-
ir í mínum foreldrahúsum á Akur-
eyri. Þau komu gjarnan við þegar
þau voru að sinna erindum í bæn-
um. Hjartar verður sárt saknað þar
á bæ. Það sama gera synir mínir
sem eru staddir í Bandaríkjunum.
Eldri sonur minn var svo lánssamur
að fá að vera fjósamaður hjá Hirti.
Hann segist hafa lært á Tjörn að
vera sveitamaður og er stoltur af.
Hjörtur kenndi honum að þekkja
íslenskar jurtir og lesa í landslagið,
nokkuð sem ekki lærist á internet
eða í tölvuleik. Með Hirti er genginn
bóndi og heimsborgari sem lengi
verður minnst.
Ég og fjölskylda mín sendum
Sigríði og bömunum sjö og barna-
börnum djúpar samúðarkveðjur.
Sigrún Stefánsdóttir.
Ævitíminn eyðist,
unnið skyldi langtum meir.
síst þeim lífið leiðist
sem lýist þar til út af deyr.
Þá er betra þreyttur fara að sofa,
nær vaxið hefur herrans pund,
en heimsins stund
líði í leti og dofa.
Þessar ljóðlínur Björns Halldórs-
sonar koma mér í huga við andlát
Hjartar Þórarinssonar á Tjörn í
Svarfaðardal. Þar er genginn aldinn
höfðingi sem ávaxtað hefur herrans
pund ríkulega fyrir land og lýð.
Hjörtur fæddist og ólst upp á
heimili sem var nokkuð á undan
sinni sámtíð varðandi menntun og
lífsviðhorf. Snemma mun hugur
hans hafa hneigst til búskapar og
hann hafði víðsýni og kraft til að
afla sér bestu fáanlegrar menntun-
ar á því sviði með búfræðikandid-
atsnámi við Edinborgarháskóla.
Þaðan flutti hann með sér til Is-
lands tæknibyltingu í búfjárkynbót-
um sem hann ruddi braut hérlendis
méð árangri sem enn sér stað. Síð-
an varð það hans gæfa að taka við
búskap á föðurleifð sinni Ijörn árið
1950 þá nýkvæntur eftirlifandi
konu sinni Sigríði Hafstað.
Ekki fór hjá því að á Hjört hlæð-
ust trúnaðarstörf sem tíma tóku frá
búskapnum. Hann var oddviti sveit-
ar sinnar í 8 ár, lengi stjórnarfor-
maður Kaupfélags Eyfirðinga, Bún-
aðarþingsfulltrúi í 8 ár og í stjórn
Búnaðarfélags íslands í 20 ár síð-
ast 4 ár stjórnarformaður, og var
heiðursfélagi þess félags. Auk þessa
sat Hjörtur á Alþingi sem varaþing-
maður og átti þess raunar kost að
gerast þingmaður, en tók þá sem
oftar búskapinn og störf fyrir stétt
sína og hérað fram yfir veraldleg
gylliboð. Hjörtur var einnig afar vel
ritfær, skrifaði bækur, ritstýrði
blaðinu Norðurslóð í mörg ár,og
ritaði greinar í blöð og tímarit.
Vandfundnir verða menn með
jafnfjölþætta hæfileika og Hjörtur
bjó yfir, þar sem saman fóru góð
menntun, víðsýni, stjórnunarhæfi-
leikar og ritsnilld. Það var gæfa
samferðamanna hans að hann lét
aðra njóta þessara hæfileika ekki
bara í orði heldur var hann öðrum
sterkari þegar á reyndi í þeirri lífs-
glímu sem fylgir stjórnun almanna-
samtaka.
Bændasamtök íslands þakka
Hirti fórnfús og árangursrík störf
fyrir íslenska bændastétt um leið
og Sigríði og bömum þeirra sjö er
vottuð samúð við fráfall þessa dáða-
drengs.
Ari Teitsson.
Við fráfall Hjartar á Tjöm er
margs að minnast og mikið að
þakka.
Við samferðamenn hans, sem
unnum með honum, eigum honum
margt að þakka jafnt frá starfinu
sem og fyrir óvenju gefandi og
ánægjulegar samvemstundir utan
þess hvort sem var á skemmri
stundum á milli stríða á skemmri
sem lengri ferðalögum eða hátíða-
stundum við ýmis tilefni og þegar
glaðst var með glöðum.
Bændastétt landsins á honum
einnig mikið að þakka. Hún má
þakka fyrir brautryðjendastörf
hans, er hann kom ungur frá búvís-
indanámi í Skotlandi til starfa hjá
Búnaðarfélagi íslands og síðan í
heimahéraði sínu hjá Nautgripa-
sambandi Eyjafjarðar en hjá þeim
lagði hann grunninn að búfjársæð-
ingum sem voru upphaf nýrra tíma
í búfjárrækt.
Hún má líka þakka fyrir að hann
hvarf að búskap heima á Tjörn -
það var gott fordæmi, sem í fáum
orðum sagt varð til að auka á reisn
stéttarinnar og auka speli við ís-
lenska bændamenningu.
Hún á honum og mikið að þakka
fyrir öll félagsmálastörfin, heima í
sveitinni, fyrir héraðið bæði að sam-
vinnumálum þar sem hann veitti
um skeið forystu stærsta og öflug-
asta kaupfélagi landsins, Kaupfé-
lagi Eyfirðinga, og svo málefnum
landbúnaðarins og bændastéttar-
innar, sem búnaðarþingsfulltrúa um
skeið, stjómarmanns í Búnaðarfé-
lagi íslands í tuttugu ár og for-
manni i fjögur.
í störfum sínum í stjórn Búnaðar-
félags íslands og sem formaður
þess bar hann fyrir brjósti velferð
og reisn bændastéttarinnar og var
umhugað um hag félagsins og að
það mætti gegna mikilvægu hlut-
verki sínu myndarlega. I hvetju
máli beitti hann lipurð og réttsýni
og naut því m.a. mikilla vinsælda
allra starfsmanna.
Þá voru störf hans að náttúru-
verndarmálum bæði heima í sveit
og héraði og og á landsvísu með
setu í Náttúruverndarráði, einmitt
þegar það var að eflast og mótast
í takt við nýja tíma, bændastéttinni
þekk og til sóma. Þar nýtist vel
staðgóð þekking hans sem bónda,
sem búfræðimanns, mikils náttúru-
skoðara og unnanda og svo víðsýni
hans og einstakir umgengnishæfi-
leikar.
Ég minnist þess vel hvernig hann
skilgreindi þátt bænda í verndun
lands og náttúru, og þá ábyrgð sem
á þeim hvíldi í þeim efnum. Hann
lagði ríka áherslu á að þó að bænd-
ur „ættu“ mikinn hluta landsins
bæri þeim að líta svo á að það
væri arfur þeirra sem þeim bæri
að fara vel með, vernda og græða
til að skila betri til eftirkomendanna
Því ættu þeir að líta svo á fyrst og
fremst að þeir hefðu landið að „láni“
í stuttan tíma. hann vildi svo sann-
arlega að þeir „landlausu“ ættu þar
sem fijálsastan aðgang.
Um félagsmálastörf Hjartar E.
Þórarinssonar mætti fara mjög
mörgum orðum þó að það verði
ekki gert hér.
Eitt er þó enn ótalið af því sem
hann veitti samtíðarmönnum sínum
og þeir óbornu munu reyndar einn-
ig njóta en það eru ritstörf hans
og störf að blaðaútgáfu. Þar vann
hann og reyndar þau hjónin bæði
afreksverk sem vert er að halda á
lofti.
Hjörtur var svo vel ritfær, svo
hugkvæmur og oft hnyttinn í vali
orða að það sem hann skrifaði
mátti alltaf þekkja. Málið var svo
hreint og svo óþvingað að helst
mátti líkja við tæra ijallalækina sem
hann þekkti svo vel og kunni að
meta.