Morgunblaðið - 12.04.1996, Blaðsíða 19
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 12. APRÍL 1996 19
LISTIR
íslenska kórlagið
TONLIST
Listasafn íslands
KÓRSÖNGUR
Hamrahlíðarkórinn, undir stjóm
Þorgerðar Ingólfsdóttur, flutti ís-
lenska tóniist eftir 10 íslensk tón-
skáld og vom fjögur verkanna frum-
flutningur. Þriðjudagurinn 9. apríl,
1996.
ÞAÐ ER æskan og fegurð henn-
ar, sem skartar sínu bjartasta undir
fótstalli drottningar listarinnar,
hennar hátignar, Tónlistarinnar,
þegar Hamrahlíðarkórinn tekur sér
stöðu og syngur gestum sínum í fag-
urri samhljóman. Skírskotun til til-
finninga er viðkvæm meðferðar,
bæði þá snert er við hlátri sem og
gráti og öllu þar í millum. Tóntúlkun
Hamrahlíðarkórsins hefur oft vegið
salt á ögurbrún þessara tilfinninga
og það átti sér stað á tónleikum
kórsins í Listasafni Islands sl. þriðju-
dag.
Tónleikarnir hófust á lagi eftir
Þorkel Sigurbjörnsson, sem nefnist
Upphaf og er við ljóð eftir Hannes
Pétursson. Á eftir þessari hugvekju
kom Sólarkvæði eftir Bjarna Gissur-
arson, sem Jón Þórarinsson tón-
klæddi fyrir nærri hálfri öld á meist-
aralegan máta. Þetta frábæra tón-
verk var mjög vel flutt. Þegar lesið
er saman hvaða skáld eru sótt heim,
af þeim tónskáldum er yrkja fyrir
Hamrahlíðarkórinn, kemur í ljós, að
ljóðin spanna nær allt svið orðlistar-
innar, allt frá fornum kvæðum til
nýortra kvæða, eftir þá er best kunna
að yrkja.
Þarna gat að heyra Stóðum tvö í
túni úr Víglundarsögu og áður hafði
kórinn sungið Sólarkvæði og þar á
eftir fylgdi frumflutningur á
skemmtilegu lagi eftir Snorra Sigfús
Birgisson, er nefnist Amorsvísa og
er ljóðið eftir Pál Vídalín. Yngsti
höfundurinn á þessum tónleikum,
Hrafnkell Orri Egilsson, lagði með
sér til söngveislunnar lag sem nefn-
ist Skammdegisvísa, við þungbúið
kvæði eftir Stefán Hörð Grímsson,
ágætt lag, sem var hér flutt í fyrsta
sinn og lofar góðu um að hér sé á
ferðinni efnilegt tónskáld. Stefán
Hörður átti næsta ljóð, Kvöldvísur
um sumarmál, sem Hjálmar H.
Ragnarsson umvafði fallega spunn-
um hljómum, á nokkuð einlitan máta
en mjög fallega hljómandi.
Næstu tvö lög eru eftir Jón Nor-
dal, það fyrra, Drekkur grundin
dökkva, við þýðingu Sigurðar Nor-
dals á ljóði eftir gríska skáldið An-
akreon og söngverk við þijú ljóð eft-
ir Snorra Hjartarson, er nefnast
Haust, Þögn og Vor. Miðlagið, um
þögnina, er einraddað og býr það
yfir sérkennlegri stemmningu en
Haust og Vor eru merkt þeim sér-
stæða tónstíl Jóns, sem oft birtist
mjög ákveðið í samskipan þéttrar
hljómskipunar og lagferlis sem teng-
ist hrynskipan íslenskunnar. Frum-
flutningur þessa fallega tónverks var
góður, merktur þeirri einlægni og
djúpleitandi tilfinningu sem einkenn-
ir stjórn Þorgerðar og unga söngfólk-
ið umskapar í söng sínutn.
Komdu nú að kveðast á er syrpa
þjóðlaga, sem Jón Þórarinsscm hefur
raddsett á einkar skemmtilegan
máta og eru vísurnar húsgangar en
einnig gripið til vísnastefja eftir Jón
í Hundadal, Pál Ólafsson og Hallgrím
Pétursson. Annar skemmtilegur hús-
gangur, Hvað á að gera við stráka-
ling, var sunginn við sniðugt lag eft-
ir Þorkel Sigurbjörnsson, er hann
nefnir Gömul uppeldisaðferð. Þorkell
átti og næsta lag, er hann nefnir
Fararsnið, við ljóð eftir Þorgeir
Sveinbjarnarson og var þetta hug-
ljúfa lag mjög fallega flutt.
Tvö lög eftir Karólínu Eiríksdótt-
ur, Vetur, við ljóð eftir Vilborgu
Dagbjartsdóttur og Ungæði við
skondinn texta eftir Sigurð Pálsson,
sem Karólína spann um skemmtileg-
an tónleik, voru næstu verkefni kórs-
ins og þar eftir kom skemmtilegt lag
eftir Mist Þorkelsdóttur, Grýlulestin,
við vísur eftir Þorstein Valdimarsson.
Umþenking II, úr Tímanum og vatn-
inu, eftir Atla Heimi Sveinsson, er
eins konar tónræn hugleiðing (án
texta) en á eftir söng kórinn Maríu-
kvæði Atla við nýfundið kvæði eftir
Halldór Laxness. Þetta fallega en
sáraeinfalda Iag var mjög vel flutt.
Frumflutt var ágæt raddsetning
Hróðmars Inga Sigurbjömssonar á
lagi eftir Ingunni Bjarnadóttur, við
ljóð eftir Þorstein Valdimarsson.
Sofðu nú sælin við gamla bæn,
frábært lag eftir Snorra Sigfús Birg-
isson, var mjög vel sungið af kór og
einsöngvara, sem var Hallveig Rún-
arsdóttir. Snorri leikur mjög
skemmtilega með hljóðfall og liggur
ekki fjarri, að lagið hafi „slegið í
gegn“. Tónleikunum lauk svo með
Nú hverfur sól í haf, sem er tónsetn-
ing Þorkels Sigurbjörnssonar á sálmi
eftir Sigurbjörn Einarsson, biskup.
Það er sérkennilegt, að á sama tíma
og íslensk tónskáld eru upptekin af
alls konar tæknilegum atriðum í gerð
verka sinna, eiga þau til að setja
saman lög, sem eru svo einföld og
saklaus í gerð, að allir eigna sér
þau. Þarna hafa Jón Nordal, Atli
Heimir Sveinsson og Þorkell Sigur-
björnsson oft náð að tónklæða texta
með því tónferli, er lifir með textan-
um sem ein heild og á þessum tón-
leikum var Maríukvæði Atla og þó
sérstaklega Nú hverfur sól í haf eft-
ir Þorkel það sem tók til hjartans,
enda flutt af þeirri innsýn, sem Þor-
gerði tekst sérlega vel að magna upp
hjá unga söngfólkinu, er skilar þess-
um skilningi hennar á svo innilegan
máta, að þeir harðgerðustu vikna við.
I heild voru þetta merkilegir tón-
leikar og leiða hugann að því, hvort
ekki sé komin stund til að taka sam-
an allt það sem íslendingar hafa
gert í gerð kórlaga, á svipaðan máta
og gert var undir yfirskriftinni „ís-
lenska einsöngslagið", því trúlega er
í þeim sjóði að finna margt af því
besta sem íslensk tónskáld hafa sam-
an sett, bæði raddsetningar og
frumsamin kórverk.
Hamrahlíðarkórinn, undir stjórn
Þorgerðar Ingólfsdóttur, hefur ekki
aðeins glatt með fögrum söng, held-
ur á Þorgerður og kórinn stóra aðild
að því mikla safni söngverka, sem
tónskáld hafa lagt til í sjóð íslenskra
kórverka og þyrfti trúlega nokkra
tónleika til að skila því verki öllu í
söng, sem sérstaklega hefur verið
samið fyrir kórinn og flutt af honum
á undanförnum árum. Þarna er að
verða til merkileg saga, sem vert er
að halda til haga.
Jón Ásgeirsson
Leikfélag Keflavíkur
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
FRÁ æfingn á revíunni Sameinaðir stöndum vér sem
Leikfélag Keflavíkur frumsýnir í kvöld.
Frumsýnir revíuna Sam-
einaðir stöndum vér
LEIKFÉLAG Keflavíkur frumsýnir
í kvöld revíuna „Sameinaðir stönd-
um vér“, eftir Omar Jóhannsson.
Hann hefur áður samið revíur sem
fluttar hafa verið af leikfélaginu
sem slógu öll aðsóknarmet. Revían
fjallar um mannlífið á Suðurnesjum
í gegnum misserin þar sem víða er
komið við, en þó má nefna samein-
ingar- og nafnamálið.
Leikstjóri er Þórarinn Eyfjörð en
alls koma 24 leikarar fram í verkinu
auk 10 aðstoðarmanna. Æfingar
hafa staðið yfir frá því í febrúar.
Margir nýir og efnilegir leikarar
koma fram í verkinu auk gamal-
kunnra andlita.
Þetta er annað verkið sem leikfé-
lagið flytur á leikárinu, fyrra verkið
var Stræti sem sýnt var fyrir ára-
mót og gekk mjög vel. Formaður
félagsins er Guðný Kristjánsdóttir.
Revían verður flutt í Félagsbíói og
heQast sýningarnar kl. 20.00.
Frumsýning verður í kvöld eins og
áður sagði og önnur sýning verður
á sunnudagskvöldið.
Bið kyn-
slóðanna
EINAR Már Guðvarðarson opn-
ar í dag, föstudag, kl. 16 sýn-
ingu á sex höggmyndum í Gall-
eríi Sævars Karls, Bankastræti
9. Sýningin sem nefnist Bið
stendur til 1. maí og er opin á
verslunartíma.
Tilvistarbiðin er viðfangsefni
Einars Más í þessum högg-
myndum sem allar eru unnar í
svartan marquinia-marmara
frá Baskalandi. Þetta eru gólf-
verk og eru fimm myndanna
tæpur metri á hæð en það sjötta
er skál með vatni í og er hún
um einn metri á lengd.
„Tilvistarbiðin er þögul og
kyrr, staðföst og æðrulaus. Hún
byggist á einlægu trúnaðar-
trausti, er markviss án þess að
beinast að einhverju ákveðnu
marki. Hún er bið kynslóðanna
en einnig hverrar manneskju.
Biðin eftir því sem lífið lofar:
Frelsinu, hamingjunni, al-
gleymi sjálfsins - dauðanum.
Hún nærir drauminn um var-
anleika en er sprottin af reynsl-
unni af hverfulleika alls. Hún
er bið þess átrúnaðar sem hýsir
efann,“ segir í kynningu.
Verkin á sýningunni eru til-
TVÆR af sex höggmyndum
Einars Más í svartan marqu-
inia-marmara
einkuð „öllum þeim sem bíða
átekta, þar á ineðal Böskum,
Pólínesum, Kúrdum, Palestínu-
mönnum, öðrum þjóðum,
þjóðarbrotum og einstaklingum
sem þrá frelsi og sjálfsákvörð-
unarrétt — réttinn til að lifa
draum sinn.“
Bið er tíunda sýning Einars
Más hér á landi og erlendis síð-
an 1984. Auk þess hefur hann
tekið þátt í sex sainsýningum.
Einar Már nam höggmynda-
gerð í Grikklandi 1985-90.
Goða-
fræði og
norræn
örnefni
FÖSTUDAGINN 12. apríl kl.
16.30 heldur dr. Lennart Elme-
vik prófessor fyrirlestur í Nor-
ræna húsinu. Nefnist hann
Hednisk gudalára och nordiska
ortnamn.
í fyrirlestrinum verða gefín
dæmi um örnefni sem hægt er
að segja með fullri vissu að vitni
um heiðinn sið og örnefni sem
örugglega tengjast trúarat-
höfnum, en eru rangtúlkuð að
mati fyrirlesarans. Loks eru
nefnd dæmi um örnefni sem
virðast innihalda guðanöfn, en
sem hægt er að sanna að eru
af veraldlegum toga.
Lennart Elmevik er prófessor
í norrænum málvísindum við
Uppsalaháskóla og deildarfor-
seti við málvísindadeildina frá
1986. Hann er fulltrúi Svíþjóðar
í stjórn Norræna hússins og frá
1993 formaður stjórnar. Hann
hefur gegnt fjölmörgum trún-
aðarstörfum og má nefna for-
mennsku í íslenska félaginu í
Uppsölum frá 1979 og hann
ritstýrði Scripta Islandica
1969-1985. Lennart Elmevik
er mjög afkastamikill fræði-
maður sem hefur skrifað fjölda
greina um málvísindi, m.a.
orðsifjafræði og um rannsóknir
í örnefnafræði. Lennart Elme-
vik er gestafyrirlesari á vegum
heimspekideildar Háskóla ís-
lands þessa viku og heldur fyrir-
lesturinn í Norræna húsinu í
samvinnu við Háskólann.
Allir eru velkomnir og að-
gangur er ókeypis.
Ljósmynda-
félagið
R.G.A.T.M.
LJÓSMYNDASÝNING ljós-
myndafélagsins R.G.A.T.M.
verður opnuð laugardaginn 30.
mars kl. 16 í Galleríi Geysi í
Hinu húsinu við Ingólfstorg.
Ljósmyndafélagið
R.G.A.T.M. er áhugamanna-
hópur þar sem flestir stunda
nám í ljósmyndun, en aðrir eru
viðriðnir félagsskapinn með ein-
hveijum hætti. „Myndirnar á
sýningunni verða með fjöl-
breyttasta móti, allt frá manna-
myndum til landslagsmynda, og
allt til spennuþrunginna svart-
hvítra andlitsmynda," segir í
kynningu.
Gallerí Geysir er opið alla
virka daga milli 9 og 23, og
um helgar milli 12 og 18. Sýn-
ingin stendur yfir til sunnu-
dagsins 28. apríl.
Kvikmynda-
sýning fyrir
börn
í NORRÆNA húsinu sunnu-
daginn 14. apríl kl. 14 verður
sýnd norska kvikmyndin „For
Tors skyld“. í kynningu segir:
„Myndin fjallar um Tor, 14
ára, sem á erfitt. Pabbi hans
drekkur helst til mikið og á
endanum yfirgefur mamma
hans heimilið. Tor stingur af út
í skóg, en hann kemst að því
að hann stendur ekki einn, vin-
irnir leita hann uppi og hjálpa
honum. Mynd um unglinga og
sterka vináttu. Mynd fyrir eldri
börn og unglinga."
Norskt tal, 82 mín.