Alþýðublaðið - 29.10.1933, Page 1
XV. ÁRGANGUR. 1. TÖLUBLAÐ.
Bpanð,
KiSkur,
bezt,
ddýrast.
ALP¥ÐDBRADÐGEBfiIN
Sfml 1606.
SUNNUDAG 29. OKT. 1933.
ÐAGBLAÐIÐ kemur út alla \ irka daga kl. 3 — 4 síðdegis. Áskriftagjald kr. 2,00 á mánuði — kr. 5,00 fyrir 3 mánuöi, ef greitt er fyrirfram. í lausasölu kostar blaðið 10 aura. VIKUBLAÐIÐ
kemur út á hverjum miðvikudegi. Það kostar aðeins kr. 5,00 á ári. 1 pví birtast allar helstu greinar, er birtast í dagblaðinu, fréttir og vikuyfirlit. RITSTJÓRN OG AFGREIÐSLA Alpýðu-
blaðsins er við Hverfisgötu nr. 8—10. SÍMAR:4900: afgreiðsla og auglýsingar, 4901: ritstjórn (Innlendar fréttir), 4902: ritstjóri, 4903: Vilhjálmur S. Vilhjálmsson, blaðamaður (heima),
Magnús Ásgeirsson, blaðamaður, Framnesvegi 13, 4904: F. R. Valdemarsson, ritstjóri, (heima), 2937: Sigurður Jóhannesson, afgreiðslu- og auglýsíngastjóri (heima), 4905: prentsmiðjan.
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
ÚTGEFANDI:
ALÞ.ÝÐUFLOKKURINN
ALÞÝÐUBLAÐIÐ ER 14 ÁRA I DAG
Það stœkkar um priðjung — og verður besta fréttablað landsins
TIL LESENDA ALÞÝÐUBLAÐSINS------------------
FRÁ ALÞÝÐUSAMBANDI ÍSLANDS
Með pessu tölublaði Alþýðublaðsins tekur við rit-
stjórn þess hr. Finnbogi Rútur Valdemarsson. Með
þeirri stœkkun, sem nú verður á blaðinu, er orðið við
marga ára kröfu og óskum allra Alþýðuflokksmanna,
en eðlileg afleiðing stœkkunarinnar er meiri kostnað-
ur við útgáfuna, og hœkkar þvi verð blaðsins uppí 2
krónur um mánuðinn frá og með nóvembermánuði.
Sambandsstjórn Alþýðusambands tslands.
BREYTINGARNAR Á.ALÞÝÐUBLAÐINU
Stórsigur enskra sósíalista.
Ég tek í dag vi'ð ritstjórn Al-
þýðubla&sins — fyrst um simi.
Mönnurn fcemur saman um, að
íslenzkum blöðuin hafi hingað tiíl
verið mjög ábótavaint, einkum
dagblöðunum þremur í Rieykjaivik.
Ég skal fúslega játa, að það er
langt frá því, að Alþýðublaðið
hafi verið n-okkur undaintekning
i því efni. — Alli;r, sem hafa haft
tækifæri til þess að bera samau
erlend blöð og íslenzk, eru sam- j
mála um það, að þau standist ;
engian sainanburð.
Flestir þeirra manna álíta, að i
islenzk blöð standi langt að baki
ýmsu öðru, er gert er hér á landi,
og séu þjóðinni og menningu.
hennar til vanza. Aðri:r, er ekki
geta gert slíkan samanburð á ís-
íslenzkum blöðum og erlendum, j
finna þó, að blöðin fuHmægja ekki
þörfum þeirra og emi óánægðir
ineð þau. Menin finna blöðunum i
flest tiil foráttu: útlit þeirra, efnis-
val og efnismeðferð. Mönnuim !
finnast fréttir þeirra of litlar,
póliitískar deilur þeirra of miklar !
og of misjafnlega vel skrifaðar,
og siðast, en ekki sízt, að það !
efni þeirra, er geti verið lesend- |
um þeárra til skemtunar og haft !
menningarlegt gildi, sé af skom- j
um skamti eða vanti algerlega. |
Alla þessa galla hafa menn rætt J
lengii og vandlega. Peir menn, er !
hafa boráð ábyrgð á blöðunum, j
hafaa látið það. nægja, að predika j
hver öðrum „siðfer'ðilegBi og heið- !
arlegrl blaðamensku". — Ég hefi S
enga trú á því, að nokkur maður j
eða nokkur hliutur í þessum lieimi i
batni fyrir predikanir einar sam- j
an, og ég fynirlit þá siðferðipiie- !
dikara, er gera að eins kröfur j
tdl annara. Ef íslenzk blöð eiga að j
batna, verða þau að bæta sig' ;
hvert fyrir sig og án tillits til ann- j
ara. Það er komið nóg af um- \
ræðum um galla þiedrra. Nú er
að framkvœma umbætur á þeim,
Ég vedt, að þeim umbótum, eins
og öðrum, eru takmörk sett. fs-
lenzkum blöðum munu alt af
fylgja þeir gallar, sem öllumi
blöðum fylgja í öllum löndum,
en auk þess íslmzkir gallar. Þau
munu alt af bera blæ af íslenzk-
um mönnum og íslenzkri monm-
ingu. Þegar hún stenzt samanburð
við erlenda menningu, þá mun;u
íslenzk blöð ef til vill standast
samanburð við erlend blö'ð frá
menningariegu sjónarmiði:. En
ekki fyrr. Það er því langt þang-
að til íslenzk blöð verða fullkom-
in, — einnig þetta blað.
Ég hefi aldrei verið hissa á
því, að íslenzk stjórnmáiabarátta
er ákafari og óvægilegri en víða
annars staðar. Ég álít það eðli-
legt, og að það muni verða svo
enn lengi. Ritháttur blaðanina
hlýtur að bera blæ af því, eins
og hann mun bera blæ a/f ís-
lenzkri menningu yfirleitt, en hún
hefir áreiðanlega annað til síns
ágætis en það, hve fín og fáguð
hún er. Ég hefi ekki sett mér það
markmiö, að bæta íslenzka blaða-
menskii á því sviði. ÉG HEFI
YFIRLEITT EKKI SETT MÉR
ÞAÐ MARKMIÐ, AÐ BÆTA ÍS-
LENZKA BLAÐAMENSKU MEÐ
ÞÁTTTÖKU MINNI í HENNI; ÉG
HEFI AÐ EINS TEKIÐ AÐ MÉR
ÞAÐ VERK, AÐ GERA TILRAUN
TJL ÞESS AÐ BÆTA ALÞÝÐU-
BLAÐIÐ.
Alþýðublaðið er og verðiur fyrst
og fremst málgagn Alþýðufliokks-
ins og sósíalistlskt blað. En það
gietur því að eins unnið það hlut-
verk, að það verði hverjum
manni boðlegt sem blad. Þær
breytingar, sem nú verða gerðar
á Alþýðublaðinu, stefna að því.
H'inar helztu þeirra em þessar:
Oi'Ilt blaðsins breytist allmikið.
Ég hefð'i þó viljað, að það hefði
getað breyzt ennþá meir í átt-
ina tál þess, sem gerlst um er-
lend blöð. En þess er ekki kostur
í bili, vegna ófullkominnar prent-
smiðju.
Fréttasambönil íslenzkra blaða
við útlönd hafa hingað tii verið
mjög ófull'komin, og að mínu á-
liti væri það ekki sæmandi sið-
aðri þjóð og sjálfstæðu ríki, að
búa við þau til lengdar eins og
þau haifa verið. ALÞYÐUBLAÐ-
IÐ hefir nú, fyrst allra í&lenzkra
blaða, og eitt þeiira allra enn
sem komið er, útvegað sér sér-
staka fréttaritara í næstu höfuð-
borgum álfunnar, og munu þeir
sienda því einkaskeyti daglega um
áJla helztu heimsviðburði. Þess-
ir fréttariitanar Alþýðublaðsins eru
menin, sem starfa við ritstjórnir
alþektra stórblaða, eins og „DAI-
LY HERALD" í London, „POLI-
TIKEN" og SOCIAL-DEMOKRA-
TEN“ í Kaupmannahöfn og
Stokkhólmi og „ARBEJDERBLA-
DET“ í Oslo. Kctnpendur Alfif/du-
bktðsim, er l\esa fiad klukkan 3
~4 síddegis, munu pví fmmveg-
is Zasa í fiví hinar sömn hetyns-
fregnir, sem Ibáar stóeborgmna
i stórblfídmmm ad niorqni
fiess samm dags. AlfiýFublaioic),
ímm framvegis kosfia. kcipps um
bodið Lesendum sínum meiri, á-
miðúnlegrf og nákvœmari né
nýiYi erjencktr fréttir. Auk þess
nrun það auka innlendar fréttir
sínar og R eykjavíkurfrétti r að
miklum mun. Því að þótt Alþýðu-
blaðið hafi engan vegijnin í hyggju
að vanrækja skyldu sína sem
pólitískt blað, þá mun það ekki
gleyma öðrum skyldtum sínium
vegna þess. Þær skyldur eru, að
það sé fréttablað, skemtiiegit
blað og menningnrbktd. auk þess
þeas að það er pólitískt blað.
A'lþýðubiaðið byrjar í dag að
birta söguna „Hvað nú, ungi
imaður?" eftir Hans Fállada. Sú
saga hefir orðið svo vinsæl í
flestum löndum Evrópu í ár, að
titill hennar hefir orðið orðtak
mianna á milli á mörgum málrnn.
Það er iekki ofsagt, að hún héfir
„lagt undir sig heiminn", eiinis og
nokkur bók getur gert. Magnús
Ásgieirsson, sem Alþýðublaðið
hefir ráðið til þess að annast
þýðingu hennar og fleira skemti-
efnis fyrir sig, er viðurkendasti
þýðandi, sem völ er á hér á ia'ndi.
E’nkaskeyti frá fréttaiitara
Alþýðublaðsins i Londou.
London í gærkveldi.
Verkaiýðsflokburinn enskl
hefir unnið glæsilegan kosn-
ingasigur við ankakosuingu
þingmauns i East Fulham-hverfi
i London,
Urslit kosningarinnar urðu kunm
í gær.
Við síðustu kosningar skiftust
atkvæði þannig:
Ihald (þjóðstjórn) 23 438
Verkalýðsflokk uri nn 8 917
Frjálslyndir 1788
Meiri hluti íhaldsins 14521
Við kosninguna inú gerbrieyttUiSt
þessi hlutföl. Frjálslyndir buðu
ekki fram. Ihaldið og Vierklýðs-
flokkurinn áttust einir viö. Orisllt
Við ritstjórn Alþýðubiaðsiins
mun framvegis verða reynt að
koma á meiri verkmkifttng.M en
tíÖkast hefir við islenzk blöð,
þannig. að hver maður, setn skrif-
lar í það, livort sem hann er fast-
ur starfsimaður þess eða ekki,
skrifi að einis uin þau mál, sem
hann þakkir og hefir vit á. Marg-
ir ágætir rithöfundar og fjöldi
ungra mentamanna hafa lofað því
aðstoð sinni, hver á sín;u sviði.
harðna. Þau munu hafa gott af
því. En þótt Alþýðublaðið sé ekki
hrætt við þá samkeppni, mun það
þó alt af verða reiðubúið til þe&s
að fullkomna árangur samkeppn-
innar með áukiinini samvi/mn um
öll þau mál, sem blöðunum eru
sameiginleg og þeini getia orðið
til bóta. Það æskir samvimnu og
góðrar sambúðar við alla íslenzka
blaðamenn — án nokkurrar und-
antekningar. —
Ekkert blað er verk nokkur,s
eins manns. AlþýðublaöiÖ er ekki
verk ritstjóra þess eða ritstjórn-
ar einnar. Það er verk allía
þeirra, er að því starfá, við rit-i
stjórn þess, prentun, afgreiðslu
og útsendingu. Það er emnig —
i beint og óbeint — verk lesenda
I fiess og aghjsenday Ef allir þessir
í aðiljar gera sitt til þess, að það;
geti orðið gott blav — fiá m\un
fiað verð\a fiað.
{ von um það kveð ég lesendur
Alþýðublaðsins í dag.
F. R. VALDEMARSSON
kosningarinnar urðu þau, að
frambjóðandi Verkai ýö sf lokksin s
var kosinn með 18 000 atkv, og
4000 atkv. meiri hluta. Hefir
Verkalýðsflokkurinn þvi unmið
10 000 atkv. í þessu eina kjör-
dæmi.
Alment er álitið, að ósigur í-
haldsmanna stafi af óánægju meö
framkomu þjóóstjórnarintmú' í af-
vopnunar- og friðar-inálum, því
að Mr. Wilmot, frambjóðandi
Verkaiýðsflokksins, lagði í kosn-
ingabaráttu sinini aðaláherzluma á,
að Verkalýðsflokkurinn myndi af
alefli beita sér fyrir afvopnun og
varðveizlu friðarins í heiminum.
VerkaJýðsflokkuHnn hefir sigraö
við hverjar aukakosningarnar á
fætur annari, og er orðinn al-
niannarómur í EngJatndi, að næsta
stjórn verði verkalýðsstjórn-
FASI5MANUM MÓTMÆLT UM
ALLAN HEIM
MÓTMÆLAFFUNDIR OG
KRÖFUGÖNGUR GEGN FAS-
ISMANUM HAFA VERIÐ
HALDNAR UM ALLAN HEIM I
DAG í tilefni af því, að fram
fóru í Róm í dag hátíðahöld í
minningu um „bergömguna" til
Rómar fyrir elleíu árum. Geysi-
legur mannfjöldi fylti göturnar
í Chicago, New York, San Fran-
sisko, París, Barcelona, Tou-
louse, Marseilles, Bordeaux, Var-
isjá, og einnig í Sidníeyi í Áistrailíu.
LANDIÐ HELGA t HERNAÐ-
ARÁSTANDI
Óeirðirnar í Palestínu héldu á-
fram í dag og breiðast út frá
Jaffa og Jerúsalem. Allur herinn
og lögreglan hafa verið kvödd á
vettvanig. Brezkar flugvélár eru
jtil taks í Kiaíró til að flytja enskt
herlíð til Palestínu. Horfurnar eru
iskyggilegar. Arabar fjandskapast
oegn því, að Gyðingar fái auki
leyfi til innflutnings til Pale-
stínu.
ENSKUR NJÓSNARI t FINN*
LANDI
Ensk kona, Mary Martin að
nafni, hefir veri'ð tekin föst í
Heisingfors, sökuð um njósnir.
Finskur liðsforingi úr herforingja-
ráðinu hefir horfið og með honum
skjöl o<g uppdrættir, sem hafa
mikla hernaðarlega þýðingu. Er
því talið, að hér sé um samsæri
að ræða. Málið befir vakið mikla
athygli í Englandi og á Norður-
löndum. MacBride.
fiað, •ctjð ekk&rt íslenzkt blað gefii
Þaö er útlit fyrir, a'ð samkeppni
dagblaðanna í Reykjavík rnuini mú