Morgunblaðið - 19.04.1996, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 19. APRÍL 1996 17
ERLENT
A'
RÁSIR ísraela á stöðvar
Hizbollah-skæruliða í Líb-
i hafa orðið til þess
að vekja athygli á þeim
vanda sem minnst hefur verið sinnt
í friðarferlinu í Mið-Austurlöndum.
Hér er átt við yfirráð ísraela í Suður-
Líbanon á spildu lands_ sem þeir
nefna „öryggissvæðið". Ólíklegt má
teljast að árásir ísraela dugi til þess
að uppræta starfsemi Hizbollah og
það skelfilega mannfall, sem varð í
gær er tugir óbreyttra borgara féllu,
verður tæpast til að greiða fyrir
friðarsamningum.
ísraelar hafa ráðið Suður-Líban-
on frá árinu 1985 en í viðræðum
þeim sem fram hafa farið um frið
í Mið-Austurlöndum hefur lítið farið
fyrir þessari skipan mála. Skærulið-
ar Hizbollah sem njóta stuðnings
írana og Sýrlendinga hafa heitið
því að hætta ekki baráttu sinni fyrr
en ísraelar hafa verið hraktir frá
Líbanon. í nafni þessa helga mál-
staðar er fórnarlund þeirra algjör;
sjálfsmorðsárásir þykja sjálfsagðar
í þessu skyni. Þá hafa skæruliðar
skotið frumstæðum flugskeytum af
Katjúsja-gerð yfir „öryggissvæðið"
og valdið nokkrum usla í norðurhluta
Israel. Árásir þessar hafa reynst til-
efni hefndaraðgerða ísraela undan-
farna daga sem nú eru komnar á
það stig að þær geta reynst ógnun
við það mikla starf sem unnið hefur
verið í friðarþágu í þessum heims-
hluta á undanförnum árum.
Sálfræðihernaður
Katjúsja-flugskeytin eru sovésk
smíð en þau hafa skæruliðar fengið
frá írönum með milligöngu Sýrlend-
dnga. Þótt þessi vopn geti valdið
nokkrum skaða og manntjóni eru
þau aðallega hugsuð sem liður í
sálfræðihernaði til að skapa ofsa-
hræðslu meðal óbreyttra borgara.
Að þessu leyti minna þau á sovésku
Sýrlendingar
lykilaðstöðu
í
Scud-eldflaugarnar sem
beittu í Persaflóastríðinu
þótt þær séu mun öflugri
vopn. í hernaðarlegu til-
liti skipta Katjúsja-flug-
skeytin engu máli, þau
eru mjög ónækvæm, —
bera litla hieðslu og draga
um 11 kílómetra. Þau eru
Irakar
Uppbygging
í skugga
hersetu
aðeins
á hinn
bóginn létt og meðfærileg og það
gerir að verkum að ísraelar munu
aldrei geta eytt þessari ógn þrátt
fyrir að þeir ráði yfir nákvæmum
hátæknivopnum.
Tvískipt hreyfing
Ljóst er að árásir ísraela á höfuð-
Hefndarárásir ísraela
á stöðvar Hizbollah-
hreyfingarinnar í Líb-
anon hafa vakið ugg
um að friðarþróunin í
Mið-Austurlöndum sé
í hættu. Ásgeir Sverr-
isson rekur baksvið
þessarar deilu og segir
Sýrlendinga eina geta
höggvið á hnútinn.
stöðvar Hizbollah í Beirút munu
hvergi duga til að eyða þeirri ógn
sem af skæruliðum stafar. Hizbollah
er í raun aðeins annar tveggja arma
þessarar hreyfingar og fer hann
með stjórnmál og félagsmál líkt og
algengt er um slík samtök múha-
meðstrúarmanna. Hizbollah reka
skóla og sjúkrahús og sinna marg-
víslegri félagslegri þjónustu. Hern-
aðararmur samtakanna, „íslamska
andspyrnuhreyfingin", samanstend-
-------- ur af einungis 300-400
vel þjálfuðum mönnum
sem njóta aðstoðar á að
giska 2.000 manna
stuðningssveitar. „ísl-
amska andspyrnuhreyf-
ingin“ er sennilega ein fámennasta
skæruliða og hryðjuverkahreyfing í
heimi hér.
Beintenging
við Sýrland
Árásir ísraela hafa nú kostað um
100 manns lífið. Eftir því sem tala
fallinna óbreyttra borgara hækkar
verður erfiðara að leysa deilu þessa
Reuter
SHIMON Peres, forsætisráðherra ísraels, fær skýrslu frá herforingj-
um eftir loftárás ísraelskra herþyrlna á skotmörk í Suður-Líbanon.
með samningaviðræðum. Hizbollah-
samtökin hafa öðlast ákveðinn sess
í stjórnmálalífi Líbanon á undan-
förnum árum. Og „íslamska and-
spyrnuhreyfingin“ nýtur stuðnings
stjórnvalda í Beirút sem aftur táka
við fyrirmælum frá ráðamönnum í
Sýrlandi.
Stefna ísraela er sú að neyða
ríkisstjórn Líbanon til að stöðva
starfsemi skæruliða í landinu. Dugi
fortölur ekki er vopnavaldi beitt tii
að auka þrýstinginn. Líbanir líta
hins vegar á hersetu ísraela sem
helstu hindrunina fyrir friði í þess-
um heimshluta. Einhliða brottflutn-
ing herliðsins í suðurhluta landsins
telja líbönsk stjórnvöld skilyrði fyrir
friðargjörð.
Tæpast kemur á óvart að þessi
er einnig afstaða Sýrlandsstjórnar
og hefur verið svo allt frá Madrid-
ráðstefnunni um frið i Mið-Austur-
iöndum árið 1991. Assad Sýrlands-
forséti hefur ítrekað lýst yfir því
að friður verði ekki saminn fyrr en
ísraelar hafi kallað heim allt herlið
sitt frá svæðum þeim sem þeir her-
tóku í Sex daga stríðinu 1967. Þann-
ig hafa Sýrlendingar tengt friðar-
gjörð um Golan-hæðir, sem Israelar
hernámu 1967 og er helsta deilumál
ríkjanna, við heimkvaðningu ísrael-
skra hermanna frá Suður-Líbanon.
Þetta hafa ísraelar löngum talið
óaðgengilega kröfu og vísað til ör-
yggissjónarmiða. Golan-hæðir hafa
mikla þýðingu í herfræðilegu tilliti
og ísraelskir ráðamenn hafa talið
óhugsandi með öllu að gefa eftir
yfirráð yfir þeim á sama ---------
tíma og hatursmönnum
ríkis gyðinga verði gefið
aukið svigrúm með brott-
flutningi herliðsins frá
Suður-Líbanon.
Kosningar í ísrael
Ætla má að núverandi ráðamenn
í ísrael hafi frekar herst í þessari
afstöðu sinni. Þar kemur tvennt til,
í fyrsta lagi sjálfsmorðsárásir múha-
meðstrúarmanna í Jerúsaiem og
þingkosningar sem fram eiga að
fara í ísrael í lok maí. Shimon Per-
es, forsætisráðherra og leiðtogi
Verkamannaflokksins, má ekki við
því að sýna linkind í viðskiptum við
skæruliða ætli hann sér sigur í þeim.
Likud-bandalagið, flokkur hægri
aflanna í ísraelskum stjórnmálum,
boðar mun herskárri stefnu og
leggst gegn hvers kyns eftirgjöf í
viðræðunum við Palestínumenn og
forseta sjálfsstjórnarsvæðis þeirra,
Yasser Arafat. Kannanir sýna að
Peres hefur heldur styrkt stöðu sína
að undanförnu og hefur forskot
hans mælst fimm til átta prósent.
Almenningur í ísrael styður aðgerð-
irnar í Líbanon og því þjónar það
hagsmunum Peres að viðhalda
þrýstingnum.
Óréttmætt er á hinn bóginn að
beintengja aðgerðir þessar við kosn-
ingarnar í maí og pólitíska hags-
muni Shimon Peres. Skæruliðar réð-
ust gegn óbreyttum borgurum á
ísraelsku landsvæði og sérhveiju
ríkisvaldi ber að bregðast við slíkri
ógnun. Það sjónarmið nýtur alþjóð-
legrar viðurkenningar og er raunar
eitt af þeim atriðum sem skilgreinir
ríkisvaldið.
Hin „pólitíska
fjárfesting“
Er raunveruleg hætta á að friður
sé úti í Mið-Austurlöndum? Svarið
er neikvætt. Til þess hefur alltof
mikið verið lagt til þessarar friðar-
gjörðar. Hin „pólitíska fjárfesting"
hefur verið of mikil og of margir
leiðtogar komið þar nærri. Má minna
á að friðarsamningar Palestínu-
manna og ísraela voru undirritaðir
undir forsæti Bills Clintons Banda-
rikjaforseta í Hvíta húsinu. Þessari
röksemdarfærslu má einnig beita til
stuðnings því sjónarmiði að Likud-
flokkurinn muni ekki geta afturkall-
að friðargjörðina komist hann til
valda eftir þingkosningamar.
Árásir skæruliða og hefndarað-
gerðir ísraeia varpa hins vegar
skugga á allt þetta ferli sem vakið
---------- hefur svo miklar vonir
víða um heim. Sem fyrr
er það á valdi Sýrlend-
inga að höggva á hnút-
inn. Assad forseti getur
einn heft starfsemi Hiz-
Almenningur
styður að-
gerðirnar
bollah í Líbanon og þar með skapað
forsendur fyrir þeim öryggistrygg-
ingum sem ísraelar telja nauðsyn-
legar. Þær geta aftur skapað for-
sendur fyrir samningum um Golan-
hæðir. Ætla má að Bandaríkjamenn
og nágrannaríkin þrýsti í auknum
mæli á Sýrlendinga og Assad for-
seta um að taka næsta skrefið. Það
verður hann að taka í Líbanon.
SIEMENS

Sérstök afsláttarkjör
Laugardaginn 20. apríl verður opið frá kl. 10-16
Vorsýning
Við bjóðum ykkur
velkomin í
verslun okkar að
Nóatúni 4.
Við verðum með
ýmis taeki á
sérstöku
tilboösverði í
tilefni dagsins.
á hinum glæsilegu Siemens heimilistækjum
sem allir vilja - og geta eignast.
SMITH&
NORLAND
Nóatúni 4 Sími 511 3000
Heitt á könnunni - gjörið svo vel!
Látið sjá ykkur og'njótið dagsins með okkur.

Einkaumboð fyrir Siemens á íslandi