Morgunblaðið - 20.04.1996, Síða 1

• HugsanagangJapana vil égkalla nægjusemi/3
• Gangan skapar listina/4
• Frakkarþekkja ekkiþessar íslensku hugsanir/8
MENNING
USTIR
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS LAUGARDAGUR 20. APRÍL 1996
BLAÐ
Dagur bókarinnar
Alþjóðlegur dagur bóka og höfundarréttar
verður haldinn í fyrsta skipti á þriðjudaginn,
23. apríl, að undirlagi Menningarmálastofn-
unar Sameinuðu þjóðanna. Þröstur Helga-
son ræddi við félaga í Bókasambandi ís-
lands sem hefur veg og vanda að skipulagn-
inu dagsins hér á landi.
Stefán Hörð-
ur á dönsku
og frönsku
í DANMÖRKU kom nýlega út bók
með úrvali ljóða eftir Stefán Hörð
Grímsson sem Erik Skyum-Nielsen
valdi og þýddi á
dönsku. Bókin
heitir Nár det bliv-
er morgen og er
84 bls. í bókinni
eru ljóð úr öllum
bókum Stefáns
Harðar nema
hinni fyrstu.
í samtali við
Morgunblaðið
sagðist Stefán Hörður vera ánægð-
ur með bókina. „Þýðingin er ákaf-
lega vönduð og ég hef ekkert út á
val ljóðanna að setja."
í haust er svo væntanlegt á
frönsku úrval ljóða Stefáns Harðar
í þýðingu Régis Boyer.
HINN 23. APRIL verður dagur
bókarinnar haldinn hátíðlegur í
fyrsta skipti. Það var Menningar-
málastofnun Sameinuðu þjóðanna
(UNESCO) sem átti hugmyndina
að því að gera þennan dag að al-
þjóðadegi bóka og höfundarréttar
en hann er fæðingar- og dánardag-
ur margra helstu rithöfunda fyrr
og nú; Cervantes og Shakespeare
létust þennan dag árið 1616 og 23.
apríl árið 1902 fæddist Halldór
Laxness.
í yfirlýsingu frá UNESCO segir
að markmið dagsins sé að hvetja
fólk - og þá einkum ungt fólk -
til að lesa meira og kynna sér verk
þeirra fjölmörgu höfunda sem hafa
auðgað líf mannkyns um aldir.
Bókasamband íslands stendur að
skipulagningu dags bókarinnar hér
á landi en það samanstendur af
samtökum og félögum sem hags-
muna eiga að gæta í íslenskri bóka-
framleiðslu og -útgáfu; Bókavarða-
félagi íslands, Félagi bókagerðar-
manna, Félagi íslenskra bókaútgef-
enda, Félagi íslenskra bóka- og rit-
fangaverslana, Hagþenki, Rithöf-
undasambandi íslands, Sambandi
gagnrýnenda og Samtökum iðnað-
arins. Sambandið á tíu ára afmæli
um þessar mundir en það var stofn-
að til að gæta hagsmuna bókarinn-
ar og leiða saman hina ólíku aðila
sem koma að bókinni á einhvern
hátt.
Kærkomið tækifæri
Að sögn Inga Boga Bogasonar,
hjá Samtökum gagnrýnenda, gefur
þessi tillaga UNESCO um alþjóð-
legan bókadag Bókasambandinu
kærkomið tækifæri til að vekja at-
hygli á bókinni og efla hana. „Það
hefur viljað brenna við að íslending-
ar hugsi ekki mikið um bækur nema
um jólin, en þessi dagur verður
vonandi til þess að breyta því. Það
ber þó að varast að forsóma jóla-
bókavertíðina, hún er mikilvæg sem
SJÁ NÆSTU SÍÐU
•P -'íB •> ug
■ ***** rt,. 1
Morgunblaðið/Kristinn
VILBORG Harðardóttir, Ingi Bogi Bogason og Þórarinn Gunnarsson hafa unnið
að skipulagningu dags bókarinnar hér á landi.
Myndlist gegn
alzheimer?
London. Reuter.
Sinfónían til
Hafnar
SINFÓNÍUHUÓMSVEIT ís-
lands kemur fram á tónleikum
í Tivolisalnum í Kaupmanna-
höfn í kvöld. Hljómsveitar-
stjóri er Osmo Vánská og ein-
leikari Sigrún Eðvaldsdóttir,
fiðluleikari en á efnisskrá eru
forleikur að Galdra-Lofti eftir
Jón Leifs, fiðlukonsert Jean
Sibeliusar og Sinfónía nr. 2
eftir Sergej Rachmaninoff.
Kaupmannahöfn er menn-
ingarborg Evrópu 1996. Er
það tilefni heimsóknarinnar en
Danir hyggjast á árinu bjóða
helstu sinfóníuhljómsveitum
Norðurlanda að sækja borgina
heim. Sinfóníuhljómsveit ís-
lands hélt síðast tónleika í
Kaupmannahöfn árið 1991.
CARLOS Hugo Espinel, læknir við
læknadeild Georgetown-háskóla í
Washington-borg, lagði á fimmtu-
dag fram þá tilgátu að beita bæri
myndlist í meðferð á alzheimer-
sjúklingum og vísaði máli sínu til
stuðnings til listamannsins Will-
ems de Koonings, sem fékk alz-
heimer-einkenni á sjöunda áratug-
anum, en hefur náð undraverðum
bata.
De Kooning, sem verður 92 ára
í næstu viku, hætti smám saman
að mála og honum hrakaði stöð-
ugt. Áratug síðar tók hann aftur
til við málverkið fyrir áeggjan vina
og fjölskyldu og hélt fjölda sýninga
á verkum sínum.
Espinel skrifar í nýjasta hefti
fagtímaritsins Lancet að de Koon-
ing hafi hætt að drekka, bætt
mataræði sitt og stundað líkams-
rækt. Málverkið hafi hins vegar
ráðið úrslitum.
„Heilastarfsemin byggir á
taugaboðum," sagði Espinel. „Það
voru litir og form, sem í barátt-
unni fyrir að endurheimta sjálfið
fóru um taugaboðleiðirnar í heila
de Koonings."
Sigur meðal-
mennskunnar
ÞÆTTIRNIR um Stefan
Derrick yfirrannsóknarlög-
regluþjón eru vinsælasta efn-
ið í þýsku sjónvarpi og nú
hafa verið gerðir 250 þættir
um hann og hjálp-
arhelluna Harry
Klein. Nýverið velti
ítalski rithöfundur-
inn Umberto Eco
því fyrir sér í róm-
verska tímaritinu
Espresso hvernig
stæði á vinsældum
hinnar „fölu sögu-
hetju, sem brosir
mæðulegu brosi
hins fædda ekkils
og notar verk-
smiðjusaumuð
jakkaföt við forljót
bindi á meðan með-
leikarar hlaupa um
í leðuijökkum og
gallabuxum, sem
ekki eru einu sinni
upplitaðar".
Eco bendir
grein sinni á að
þættirnir séu ekki
ýkja frumlegir og
synd væri að segja
að Derrick heilli
áhorfendur með
skarpskyggni og
greind. I upphafi
komi fram hver
fremur glæpinn og
með hvaða hætti og þættirnir
gangi út á það hvernig lög-
regluþjónninn, sem ekkert
veit um málið, ræður fram
úr því og kemur upp um hinn
seka.
Eco ber Derrick saman við
bandaríska sjónvarpslög-
regluþjóninn Colombo, sem
láti fallega og ríka fólið í
Kaliforníu fara með sig eins
og gólftusku. I þeim þáttum
fái áhorfendur um-
bun sína þegar þeir
sjá litla manninn i
krumpaða
frakkanum fella
risana, sem litu
niður til hans.
Derrick þurfi
hins vegar ætíð að
eiga við lítilmagna,
fólk, sem er minna
að atgervi en hann
og svo augljóslega
sekt að meira að
segja hinum lítt
greinda Harry sé
það augljóst.
Sögupersónur í
Derrick séu hvorki
hetjur né var-
menni og atburðir
hversdagslegir.
Umhverfið er einn-
ig þannig úr garði
gert að áhorfand-
inn gæti rétt eins
verið á heimaslóð-
um.
í grein Ecos er
komist að þeirri
niðurstöðu með
hjálp bókar, sem
nefnist „Ástríður í
sj ónvarpsþáttum “, að vinsæld-
ir Derricks felist í því að með-
almennska þeirra persóna,
sem þar komi fyrir, sé meiri
en mestu meðalmenna úr röð-
um áhorfenda: Derrick sé sig-
ur meðalmennskunnar.
Horst Tappert
Umberto Eco