Morgunblaðið - 25.04.1996, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 25. APRÍL 1996 B 5
VIÐSKIPTI
markaðnum eru tilboð um kaup á
hlutabréfum á genginu 1,4. Þeir
sem breyttu skuldum í hlutafé,
kannski verðlítið að sumra mati,
hafa þannig fengið 50% ávöxtun á
hlutafé sitt á tveimur árum. Ég
held að þeir hafí komist vel frá
þessu,“ segir Halldór. Fyrr í vetur
seldi Landsbankinn það hlutafé sem
hann eignaðist við að breyta skuld-
um í hlutafé og er talið að með því
hafi hann fengið skuldir sínar að
fullu greiddar.
Halldór segir sárara að hugsa til
þeirra sem tóku þann kostinn að
fella niður 60% af kröfum sínum
og fá afganginn greiddan á fjórum
árum. Þar er um að ræða opinbera
aðila eins og til dæmis Atvinnu-
tryggingarsjóð og Byggðastofnun
sem ekki höfðu heimild til að kaupa
hlutafé. En einnig voru þar einkaað-
ilar, meðal annars á Höfn, sem
misstu trú á félaginu í þessum
hremmingum. „Ég ráðlagði öllum
að breyta í hlutafé. Ég sá það ekki
fyrir mér að Borgey myndi skrimta,
annaðhvort tækist þessi aðgerð með
glæsibrag, sem ég reyndar hafði
fulla trúa á, og þá héldi hlutaféð
verðgildi sínu eða hún tækist ekki
og þá myndi allt tapast á stuttum
tíma,“ segir Halldór.
Lykill að velgengninni
Endurskipulagning fjármálanna
stóð yfir allt árið 1993 og nauða-
samningurinn tók ekki endanlega
gildi fyrr en um miðjanjanúar 1994.
Reyndar hefur Borgey verið rekin
af fullum krafti frá upphafi sildar-
vertíðar haustið 1993. Halldór
Árnason segir að ekki hafi verið
vandalaust að reka fyrirtækið á
þessum tíma. „Það er erfitt að
standa í svona samningum en halda
samhliða uppi baráttuanda í fyrir-
tækinu og byggja upp til framtíðar.
Við veittum starfsfólkinu stöðugt
upplýsingar um stöðu mála, jafnt
góða hluti og slæma, og þannig
tókst okkur að byggja upp baráttu-
andann. Stjórnendur fyrirtækisins
gáfu sér aldrei aðrar forsendur en
að þessi vinna gengi upp og fyrir-
tækið héldi áfram og allar ráðstaf-
anir voru gerðar í því ----------
Ijósi. Auðvitað þurfi að
halda sig innan þeirra
takmarkana sem fylgja
greiðslustöðvun, sem
fyrst og fremst felast í
því að ganga ekki á rétt
kröfuhafa," segir Hall-
dór.
Það voru mjög sársaukafullar
ráðstafanir að selja togarann og
meginhluta kvóta fyrirtækisins.
Eftir þetta var kvótinn kominn nið-
ur í um 1.850 tonn en var 6.000
tonn í upphafi. Með því var grund-
vellinum kippt undan bolfiskfryst-
ingu sem verið hafði hjartað í fyr-
irtækinu. Misstu margir Hornfirð-
ingar þá trú á stjórnendum Borgeyj-
ar en Halldór segist hafa séð mögu-
leika á öðrum sviðum. „Við ákváð-
um að veðja á uppsjávarfiskana og
hófumst handa við að byggja upp
vinnslu loðnu og síldar, eftir því sem
mögulegt var á greiðslustöðvunar-
tímanum. Þetta voru þær vinnslu-
greinar sem við áttum auðveldast
með að komast inn í með þann litla
kvóta sem við vorum með,“ segir
Halldór. Sett var upp flokkunarstöð
fyrir síld og loðnu og er hún fyrir-
mynd flokkunarstöðva sem síðan
hafa verið settar upp víða um land.
„Ég tel að það hafi gert gæfumun-
inn að hafa stöðina tilbúna í vert-
íðarbyrjun haustið 1993.
Sú ákvörðun okkar að hætta
bolfískfrystingu og fara út i vinnslu
uppsjávarfiska er lykillinn að þeirri
velgengni sem við höfum síðan not-
ið. Við höfum margfaldað fram-
leiðslu okkar á síld og loðnu. Árið
1994 fiystum við 1.100 tonn af
loðnu en 4.500 í ár. Árið 1992 sölt-
uðum við 6.000 tunnur af síld en
40.000 tunnur á síðustu vertíð auk
þess sem við frystum 4.800 tonn
af síld,“ segir hann.
Samvinna við Húnaröst
Jafnhliða hófst samstarf Borg-
eyjar og útgerðar loðnuskipsins
Húnarastar sem Halldór segir að
hafi verið mjög farsælt. Húnaröstin
BORGEY hf.
Endurfjármögnun
fyrirtækisins 1993
Rekstrarafkoma
1992-1996
í milljónum
króna

345 milij.
225 millj.
130 millj.
107 millj.
Seldar eignlr
Skuldum breytt
í hlutafé
Skuldir felldar niður
Nýtt hlutafé
807 milljónir samtals
10 stærstu hluthafar
þann 22. feb.1996
Hluthatar Eignarhluti
Kaupfél. A.-Skaftfellinga 37,63%
Útvegsfél. samvinnum. hf. 21,89%
Bæjarfélagið Höfn 11,58%
Olíufélagið hf. 9,48%
Lífeyrissjóður Austurlands 6,85%
Vátryggingafél. íslands hf. 4,93%
Kristín Gissurardóttir 1,14%
Halldór Árnason 1,05%
Samvinnulífeyrissjóðurinn 0,96%
Einar S. Ingólfsson 0,78%
133 aðrir hluthafar 3,74%
Hlutalé I heildþá: 366,3 millj. kr.
Sársaukafullt
að selja tog-
arann og meg-
inhluta kvóta
fyrirtækisins
varð fljótlega helsta aflaskip fyrir-
tækisins. Nú hefur verið ákveðið
að Borgey kaupi helming útgerðar-
félagsins. Halldór segir að það sé
gert til þess að styrkja grundvöllinn
í vinnslu uppsjávarfiska og draga
úr áhættunni við hráefnisöflun.
Samstarfið hófst reyndar með
því að Borgey, Húnaröst hf. og
Skinney hf. yfírtóku eignir Fiski-
mjölsverksmiðju Homafjarðar og
hófu rekstur loðnubræðslu undir
nafni Óslands hf. Halldór er einnig
framkvæmdastjóri þess fyrirtækis.
Hefur efling Óslands verið mikil-
vægur liður í uppbyggingu Borgeyj-
ar á nýju sviði. Bræðslan getur nú
afkastað 600 tonnum af hráefni á
sólarhring sem er tvöfalt meira en
hún réð við þegar nýir eigendur
tóku við. „Ósland hf. er orðið öflugt
fyrirtæki sem hefur alla burði til
að ná enn betri árangri í framtíð-
inni,“ segir Halldór.
„Við höfum dregið okkur mikið
út úr hefðbundinni útgerð og aukið
samstarf við sjálfstæða útgerð-
armenn. Þeir hafa veitt okkar kvóta
og ég tel að það hafi verið báðum
aðilum til hagsbóta. Það hefur gert
okkur kleift að halda uppi öflugri
saltfiskvinnslu. Við erum auk þess
öflugir í humarvinnslu. Á síðasta
ári fóram við út í tilraunavinnslu á
skarkola, sáum að við
gætum hafíð starfsemi
án þess að ijárfesta mik-
ið í kvóta. Við höfum nú
ákveðið að íjárfesta í
sjálfvirkri kolavinnslu-
línu og leggjum 68 millj-
ónir i hana. Verður
vinnslan komin vel af
stað í byijun maí. Með kolavinnsl-
unni höldum við einnig innan fyrir-
tækisins fæmi og þekkingu í fín-
vinnslu fyrir frystingu sem annars
hefði horfið með bolfískvinnslunni.
Þurfum sterkan
efnahag
Halldór játar hiklaust spumingu
um það hvort erfíðleikar Borgeyjar
séu að baki en bendir þó jafnframt
á að sjávarútvegur sé áhættusamur
atvinnuvegur. „Við erum með
traustan efnahag, það er hálfan
milljarð í eigin fé sem samsvarar
47% eiginfjárhlutfalli og höfum
góða greiðslustöðu. Við höfum ver-
ið í nokkuð hraðri uppbyggingu
fyrirtækisins að nýju og hún hefur
verið fjármögnuð að mestu leyti
með peningum frá rekstrinum en
ekki með lánsfé.
Þetta er hluti af stefnubreyting-
unni. Með minni kvótaeign töldum
við nauðsynlegt að bæta greiðslu-
stöðuna til þess að mæta nýjum
aðstæðum. Það þarf sterkan efna-
hag til þess að geta tekið þeim áföll-
um sem óhjákvæmilega verða í
rekstri sem þessum. Við eigum í
stöðugri baráttu við náttúruöflin,“
segir framkvæmdasljórinn.
Almennt er talið að meiri sveiflur
séu í síld- og loðnuveiðum en bol-
fiski og rekstur hefðbundins frysti-
húss því öruggari starfsemi en
vinnsla uppsjávarfiska. Halldór
Áraason telur þó að áhættan þurfí
ekki að vera meiri í þeim rekstri
sem Borgey einbeitir sér nú að en
þeim fyrri, þegar á allt sé litið.
„Við gerum okkur grein fyrir sveifl-
unum og byggjum fyrirtækið upp
með það í huga að það geti staðið
þær sem best af sér,“ segir Hall-
dór. Hann segir að stoðimar séu
fleiri en loðna og síld og áhættan
þar öðruvísi. Bendir í því sambandi
á að fyrirtækið hafi mikla hefð í
saltfiskvinnslu og vinnslu humars
og sé að efla sig i báðum þessum
greinum. Þá sé Borgey að byggja
upp öfluga kolavinnslu og reyna
fyrir sér með framleiðslu gaffalbita.
Hefði orðið
mikið áfall
Bæjarsjóður Homafjarðar hefur
tapað verulegum íjármunum á þátt-
töku sinni í Borgey. í tengslum við
nauðasamningana 1993 var 100
milljóna kr. hlutafé bæjarins afskrif-
að að 80% hluta og síðan keypt fyr-
ir 25 milljónir til viðbótar. Bærinn
hefur því lagt 125 milljónir í fyrir-
tækið. Nafnverð eignarhlutar bæjar-
ins er nú 45 milljónir en hugsanlegt
er að selja hann á 60 milljónir kr.
miðað við tilboð á Opna tilboðsmark-
aðnum nú um stundir.
Sturlaugur Þorsteinsson bæjar-
sljóri sem jafnframt er varaformað-
ur stjómar Borgeyjar hf. segir þó
að ekki sé hægt að líta eingöngu á
tap þessara peningaljárhæða, annað
skipti meira máli. „Ef við hefðum
ekki komið inn í fyrirtækið á sínum
tíma hefði bæjarfélagið, bæjarbúar
allir og lánardrottnar tapað miklum
íjármunum. Fasteignamat hefði til
dæmis fallið en í staðinn hefur það
hækkað meira en annars staðar. Það
hefði orðið gríðarlegt sálrænt áfall
fyrir fólkið hér ef þessi mikli at-
vinnurekstur hefði oltið endanlega
um koll og ég tel að þetta litla samfé-
lag hefði varla komist óskaddað frá
þeim hildarleik," segir Sturlaugur.
Aðgerðirnar heppnuðust
Pálmi Guðmundsson tók við
starfi kaupfélagsstjóra KASK 1.
júlí 1992, á sama tíma og félaginu
var skipt upp. Hann var jafnframt
kosinn stjórnarformaður Borgeyjar
og hefur verið það lengst af síðan.
Kaupfélagið er stærstí hluthafinn,
á nú 37,6% hlutaíjár. „Ég tel að
endurreisn fyrirtækisins hafí tekist
vonum framar. í því sambandi
skiptir mestu máli að tekið var á
öllum þáttum rekstrarins, engin
vandamál geymd til síðari tíma,“
segir Pálmi.
„Það var í huga margra dauða-
dómur yfír félaginu þegar ákveðið
var að selja kvóta og skip. Það var
hins vegar um líf eða dauða að tefla
enda voru þetta einu seljanlegu
eignir félagsins. Jafnframt var
ákveðið að færa áhættuna úr skuld-
setningunni yfir í hráefnisöflunina
og veðjað á uppsjávarfiska. Við
sáum þar sóknarfæri fyrir kvótalít-
ið fyrirtæki. Þar var hægt að ná
miklum árangri á stuttum tíma,“
segir hann.
„Núna er gríðarleg eftirspurn
eftir hlutafé í Borgey. Það segir
mér að aðgerðiraar hafi heppnast
fullkomnlega og að við séum á réttri
leið með fyrirtækið," segir Pálmi
Guðmundsson.
Hvmr mr mkýrmlmn mln, hvmr mr mpjmldmkráln,
■-* hvmr mr mtórm, gulm, tvmggjm gmtm mmppmn mín?