Morgunblaðið - 03.05.1996, Blaðsíða 6

6 KÖSfUDAGUR 3. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Ásdís
Merkjasala
hjartasjúk-
linga
MERKJASALA Landssam-
taka hjartasjúklinga, undir
kjörorðinu Tökum á - tækin
vantar, stendur nú seni hæst.
Tilgangur söfnunarinnar er
að afla fjár til kaupa á hjarta-
gæslutæki fyrir Landspítal-
ann og að styðja barnahjarta-
skurðlækningar á Islandi.
Hjördís Kjartansdóttir, 12 ára
hjartaþegi, afhenti Ingibjörgu
Pálmadóttur heilbigðisráð-
herra fyrsta merkið.
.-------------
Hundar
bitu hænur
TVEIR hundar réðust á og
drápu fjórar hænur í Árbæjar-
safni á þriðjudag.
Hænurnar gengu við
hænsnahús í miðri byggðinni
við safnið þegar tveir lausir
terrier-minkahundar réðust á
fuglana og drápu.
Starfsfólk safnsins veitti
hundunum eftirför og voni
þeir handsamaðir og tóku
hundaeftirlitsmenn þá í sína
vörslu.
Umsögn 11 útvegsmannafélaga um krókafrumvarp
FORSVARSMENN ellefu helstu út-
vegsmannafélaga í landinu telja að
varlega áætlað megi leiða líkur að
því að aflaheimildir til skipa á afla-
marki væru 25.000 tonnum hærri
en í dag ef krókabátar hefðu virt
gildandi reglur og ekki veitt umfram
veiðiheimildir undanfarin fimm ár.
„Þegar þorskafli verður aftur 383
þúsund tonn eins og á viðmiðunarár-
unum munu 98-þús. t koma í hlut
smábáta undir 10 brl. Þeir höfðu
aftur á móti 13 þúsund tonn á við-
miðunarárunum," segir í sameigin-
legri umsögn útvegsmannafélag-
anna til sjávarútvegsnefndar Alþing-
is um frumvarp til laga um breyt-
ingu á lögum um stjórn fiskveiða
varðandi krókaleyfisbáta. Afhentu
forsvarsmenn félaganna sjávarút-
vegsnefnd álit sitt í gær.
Nýjar tillögtir
Útvegsmannafélögin mælast til
þess að frumvarpi sjávarútvegsráð-
herra verði breytt á þann veg að
komið verði í veg fyrir að krókabát-
ar njóti aukningar á leyfilegum
heildarafla þorsks fyrr en leyfður
hefur verið þorskafli yfir 285 þúsund
tonn. Frumvarpið sé byggt á
samkomulagi við Landssamband
smábátaeigenda og feli m.a. í sér
að á næsta ári verði krókaleyfishöf-
um sjálfum heimilt að velja hvenær
þeir nýti sóknardaga þrátt fyrir að
allt bendi til að þeir veiði 13 þús.
tonn umfram þau 6.800 t sem þeim
voru ætluð á þessu fiskveiðiári.
Tillögur útvegsmannanna eru
breytingar sem hefðu m.a. í för með
sér eftirfarandi: „Hlutur þeirra yrði
7,6% af leyfilegum þorskafla á ís-
landsmiðum, eða sama hlutfall og
var á milli báta á aflamarki og
krókaleyfisbáta á fiskveiðiárinu frá.
1. sept 1991 til 31. ágúst 1992.
Ennfremur að komið verði í veg fyr-
ir að leyfilegur heildarafli þeirra fari
yfir sett mörk. Það verður ekki gert
nema með aflahámarki eða afla-
marki á hvern bát. Nái þessar breyt-
ingar ekki fram að ganga er það
tillaga okkar að engar breytingar
verði gerðar á núgildandi lögum
enda voru þau endurskoðuð í þágu
krókabáta fyrir ári.
Það sem mun gerast að óbreyttu
frumvarpi sjávarútvegsráðherra ■ er
að aðilar, sem fengið hafa úthlutað
aflahámarki, munu selja kvótann,
kaupa trillu með sóknarmarki og
breyta henni í aflmikinn nýtísku
hraðfiskibát, sem fær að sækja
óhindrað innan sóknardaga."
MH-ingar
vilja
íþróttahús
TUTTUGU nemendur Mennta-
skólans við Hamrahlíð aflientu
Birni Bjarnasyni menntamála-
ráðherra undirskriftalista í
gærmorgun. Vilja nemendur
þannig mótmæla aðstöðuleysi til
líkamsræktar við skólann, sem
ekki á íþróttahús. Skólinn leigði
til skamms tíma húsnæði
íþróttafélagsins Vals við Hlíðar-
enda en hætti því vegna kostn-
aðar og óhagræðis sem af
hlaust. Því hafa nemendur ekki
liaft aðstöðu til íþróttaiðkunar
um nokkurra anna skeið.
Morgunblaðið/Kristinn
Utandagskrárumræða á Alþingi um úthlutun útvarpsréttarnefndar á sj ónvarpsrásum
Efasemdir um að
úthlutun standist
EFASEMDIR komu fram á Alþingi í gær um
að úthlutun útvarpsréttarnefndar nýlega á 4
endurvarpsrásum til sjónvarpsstöðvarinnar
Sýnar stæðist samkeppnislög og einnig var
gagnrýnt að í útvarpsréttarnefnd sætu fram-
kvæmdastjórar tveggja stjórnmálaflokka, sem
hefðu hagsmunatengsl við sjónvarpsstöðvar
vegna auglýsingaviðskipta.
, Úthlutun sjónvarpsrása_ var rædd utan dag-
skrár á Alþingi að ósk Ástu Ragnheiðar Jó-
hannesdóttir, þingmanns Þjóðvaka, sem sagði
að sá háttur, sem hafður væri á við úthlutun
sjónvarpsrása, hefði með réttu verið gagnrýnd-
ur frá því að útvarpsréttarnefnd tók 4 rásir
til endurúthlutunar, tvær af Stöð 2 og tvær
af Stöð 3, og úthlutaði þeim öllum til Sýnar,
sem væri í eigu íslenska útvarpsfélagsins, eins
og Stöð 2.
Miklu máli skipti þegar sjónvarpsrásum
væri úthlutað, að þær reglur-sem farið væri
eftir væru gangsæjar og öllum ljósar. Sjón-
varpsrekstur kostaði miklar fjárfestingar og
það gengi ekki að menn sem færu út í þær
þyrftu að búa við það rekstraróöryggi sem nú
ríkti. Þeir ættu ekki að þurfa að sæta því að
ríkisskipuð nefnd breytti í veigamikilum atrið-
um_ rekstrargrundvelli þeirra fyrirvaralítið.
Ásta Ragnheiður sagði að útvarpsréttar-
nefnd úthlutaði þessum rásum og nefndin
væri skipuð af Alþingi þar sem stjórnmála-
flokkar tilnefndu fulltrúa. Formaður nefndar-
innar og einn stjórnarmanna væru fram-
kvæmdastjórar stjórnmálaflokka, sem ættu í
tugmilljóna króna viðskipturn við sjónvarps-
stöðvar í kosningabaráttu. Þótt þeir væru ef
til vill ekki vanhæfir samkvæmt stjórnsýslulög-
um þá stangaðist þetta sannarlega á við anda
laganna, og það væri einnig líklegt til að skapa
tortryggni. Því væri spurning hvort seta þeirra
í nefndinni stæðist almennt siðgæði.
Formaður útvarpsréttarnefndar er Kjartan
Gunnarsson, framkvæmdastjóri Sjálfstæðis-
flokksins, og Einar Karl Haraldsson, fram-
kvæmdastjóri Alþýðubandalagsins, á einnig
sæti í nefndinni.
Hring-amyndun
Ásta Ragnheiður sagði að svo virtist sem
að hringamyndun væri í fjölmiðlun hér á landi
og það væri áhyggjuefni. Sömu aðilar ættu
Stöð 2 og Sýn og þeir ættu einnig og rækju
Bvlgjuna og ættu hlut í útgáfufélagi DV, sem
síðan ræki Tímann. Nú væri að koma upp
samkeppnisaðili, Stöð 3, fyrsti einkarekni sam-
keppnisaðilinn við sjónvarpsstöðvar íslenska
útvarpsfélagsins.
„Það skiptir því afar miklu máli, ef menn
vilja samkeppni í einkarekstri sjónvarpsstöðva,
að búa til þannig umhverfi að samkeppni sé
möguleg. Svo er vissulega ekki við ríkjandi
aðstæður. Þegar nefndin tekur rásir af Stöð 3
fyrirvaralítið og færir öðru fyrirtæki, sem er
í markaðsráðandi stöðu, til að efla hana virðist
það brjóta í bága við 17. grein samkeppnis-
laga. Það eru því allar líkur á því að vinnu-
brögð útvarpsréttarnefndar í síðustu úthlutun
standist ekki samkeppnislög,“ sagði Ásta
Ragnheiður, og bætti við að nefndin hefði átt
að leita álits Samkeppnisstofnunar áður en
úthlutunin á endurvarpsrásunum fjórum fór
fram.
Hún spurði Björn Bjarnason, menntamála-
ráðherra, m.a. hver væri afstaða hans til þess
að raunveruleg greiðsla komi fyrir afnot af
sjónvarpsrásum og hvort hann teldi ekki að
setja þyrfti skýrar úthlutunarreglur um sjón-
varpsrásir.
Dylgjum mótmælt
Björn Bjarnason sagðist mótmæla dylgjum
í garð nefndarmanna í útvarpsréttarnefnd og
sagði ástæðulaust að gefa það til kynna að
nefndin starfaði á óeðliíegum forsendum.
Hann las síðan upp úr bréfi útvarpsréttar-
nefndar þar sem forsendur fyrir úthlutun sjón-
varpsrásanna til Sýnar voru skýrðar. Um er
að ræða endurvarpsleyfi sem eru veitt til að
endurvarpa viðstöðulaust dagskrá erlendra
sjónvarpsstöðva, en slíkt endui-varp er aðeins
heimilt þráðlaust um örbylgju.
Á örbylgjusviði eru 22 rásir til ráðstöfunar
fyrir sjónvarp. Þar af hefur útvarpsréttarnefnd
til ráðstöfunar 17 rásir og hafa nýverið borist
fleiri umsóknir um slíkar rásir en nefndinni
er unnt að verða við.
í bréfinu segir að nefndin hafi byggt umfjöll-
un urn úthlutun sína á því meginsjónarmiði
að gæta jafnræðis milli umsækjenda og sporna
gegn því að leyfí'til endurvarps um örbylgju
safnist á hendur fárra aðila. Ekki sé í útvarps-
lögum heimildir til að synja umsóknum um
endurvarpsleyfi á þeim forsendum að um mik-
ii eigendatengsl séu milli eigenda fyrirtækja í
sama rekstri.
Nefndin hefur mest veitt 5 endurvarpsleyfi
til sama aðila til 3 og 5 ára. Einnig hafa ver-
ið veitt bráðabirgðaleyfi til mest eins árs í
senn. Ákveðið var 21. mars sl. að gefa bráða-
birgðaleyfi aðeins út til 6 mánaða.
Gerður væri samningur við sumsækjendur
við veitingu bráðabirgðaleyfa, þar sem kveðið
væri á um fyrirvaralausa og bótalausa aftur-
köllun bráðabirgðaleyfisins teldi nefndin slíkt
nauðsynlegt til að tryggja eðlilega samkeppni.
Útvarpsréttarnefnd taldi sig ekki hafa for-
sendur til að synja umsókn Sýnar um leyfi til
eridurvarps, enda væri um sjálfstæðan lögaðila
að ræða, þótt mikil eigendatengsl væru milli
fyrirtækisins og íslenska útvarpsfélagsins hf.
Það fyrirtæki var jafnframt svipt tveimur
bráðabirgðaleyfum og afturkölluð 2 vilyrði af
þremur til íslenska sjónvarpsins hf., sem rekur
Stöð 3, sem hefði haft þau vilyrði um 7 mán-
aða skeið án þess að samningar lægju fyrir
við erlendar sjónvarpsstöðvar þannig að unnt )
væri að ganga frá formlegri leyfisveitingu. í
Engar skýringar
Ásta Ragnheiður vísaði því á bug, að hún
hefði verið með dylgjur í garð nefndarmanna
í útvarpsréttarnefnd, heldur hefði hún aðeins
verið að benda á að seta nokkurra nefndar-
manna væru í andstöðu við anda stjórnsýslu-
laganna.
Hún sagði að engin skýring hefði komið
fram um hvers vegna leyfin voru tekin af Stöð )
3 og því væri nauðsynlegt að setja í úthlutunar-
reglur skýr ákvæði um til hve langs tíma sjón-
varpsrásum væri úthlutað. *
Jón Baldvin Hannibalsson, Alþýðuflokki,
sagði það spurningu um grundvallaratriði í
stjórnsýslu hvernig útvarpsréttarnefnd væri
skipuð, vegna hagsmunatengsla.
Ágúst Einarsson, Þjóðvaka, sagði að spurt
hefði verið um afstöðu ráðherra til úLhiutun-
arinnar, m.a. um hvort setja ætti skýrar reglur
og um gjaldtöku, en þess í stað hefði ráðherr-
ann lesið upp bréf frá útvarpsréttarnefnd. )
Ágúst sagðist skoða svarið sem fyrirlitningu
gagnvart þingheimi að svara málinu með þess-
um_ hætti. I
Ágúst benti einnig á að varpað hefði verið
fram spurningum í blaðagrein af prófessor við
Háskóla íslands um íjárhagsleg tengsl sjón-
varpsstöðva og stjórnmálaflokka og þessum
hlutum yrðu flokkarnir að gera vel grein fyrir,
þótt enginn héldi því fram að eitthvað væri
bogið við úthlutun rásanna. Þjóðfélagið krefð-
ist þess að um þessa hluti ríkti mikil upplýs-
ingaskylda.
Alþingis að ákveða gjald
Björn Bjarnason sagði að í útvarpslögunum
væri ekki veitt heimild til gjaldtöku. Það sé
samningsatriði á milli útvarpsréttarnefndar og
sjónvarpsstöðva hvaða gjald sé tekið. Nefndin
hafi ákveðið að taka sama gjald af öllum stöðv-
um og miða það við verslunarleyfisgjald.
„Ef á að fara að bjóða út þessar rásir eða
skattleggja þetta með öðrum hætti þarf Al-
þingi að taka af skarið; það er ekki nefndarinn-
ar,“ sagði Björn. Hann benti einnig á, að þessi )
gæði yrðu ekki lengi takmörkuð ef tækninni
fleygði fram sem horfði. Þá yrði hér ótakmark-
aður fjöldi útvarps- og sjónvarpsrása sem I
menn gætu nýtt sér.