Morgunblaðið - 03.05.1996, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
FOSTUDAGUR 3. MAI1996
AÐSENDAR GREINAR
Gæfan, lögín og
landhelgin
A DOGUNUM sá ég
í sjónvarpinu viðtal
sem haft var við for-
sætisráðherra varð-
andi þá ákvörðun
stjórnvalda að sleppa
rússneska togaranum,
sem staðinn hafði verið
að meintum ólöglegum
togveiðum á Reykja-
neshreygg. Það var
tvennt í svari ráðherr-
ans sem vakti athygli
rnína.
Hann sagði að upp-
sögn mín hefði borist
Landhelgisgæslunni
áður en fyrrnefndur
atburður átti sér stað,
eins og það hefði skipt megin máli.
Það er engu að síður laukrétt hjá
ráðherranum, enda hef ég aldrei
haldið öðru fram. Hins vegar lýsti
ég vandlætingu minni á þeirri
ákvörðun að færa ekki togarann til
hafnar, svo að rannsaka mætti
meinta brot hans. Að sleppa einum
en kæra annan er í mínum huga
siðleysi, mismunun.
Annað það sem ráðherrann sagði
var að oft hefði verið stuggað við
togurum á þennan hátt sem gert
var. Það er kannski ekki von til
þess að hann viti betur,'en það er
alls ekki rétt. Þegar við gæslumenn
tölum um að stugga við skipum,
þá er það gert þegar þau eru í línu-
dansi, þræði línuna eða storka lög-
unum með því að fara 0,1, 0,2 eða
jafnvel 0,3 sjómílur inn fyrir línu.
Fari þau hins vegar 0,5, ég tala
nú ekki um 2,4 sjómílur inn fyrir,
eins og mér skilst að Rússinn hafi
gert, hafa þau umsvifalaust verið
færð til hafnar til rannsóknar.
Það var í sjálfu sér engin ástæða
fyrir Rússann að óttast rannsókn
ef hann var með hreinan skjöld, því
Rússar vita mæta vel að við búum
í réttarríki, þar sem sérhver er tal-
inn saklaus þar til sekt hans er
sönnuð. En af viðbrögðum togarans
að dæma virðist hann ekki hafa
haft hreina samvisku og því ámælis-
vert að nýta ekki alþjóðaaðferð við
að þvinga þennan meinta lögbrjót
til að fara að fyrirmælum. Þá skal
á það bent fyrst ekki mátti taka
hugsanlega áhættu, að um óslitna
eftirför var að ræða og hefði á þeim
forsendum mátt stöðva veiðar hans
með því að klippa frá honum vörp-
una. En kannski er okkur að birt-
ast hér stefna hermálaráðherrans
væntanlega í landvörnum.
Ég sagði starfi mínu upp meðal
annars vegna þess að ég hef átt
afar erfitt með að sætta mig við
það skilningsleysi sem stjórnvöld
Höskuldur
Skarphéðinsson
hafa sýnt Landhelgis-
gæslu íslands mörg
undangengin ár, en tel
hana þó hafa átt betra.
skilið. Stöðugt hefur
verið skorið af rekstri
hennar og benda má á
að þegar hinn ágæti
þingmaður, Ingi Björn
Albertsson, andmælti
og fannst nóg komið
og vildi auka mátt
hennar var margsinnis
reynt að kæfa rödd
hans og honum að lok-
um bolað af Alþingi.
Nú kemur í ljós,
samkvæmt síðustu
fjárlögum, að rekstur
nýju þyrlunnar er að stærstum
hluta færður á þann auma fjárhag
sem fyrir var og er það örugglega
ekki að ósk almennings. Þrátt fýrir
þessar staðreyndir segja utanríkis-
og dómsmálaráðherra að ljóst sé
að auka þurfi fjármagn til gæslunn-
ar. Einn þingmaður stjórnarinnar
sagði í laugardagsumræðu að það
væri löngu ljóst að gæslan hefði
búið við fjárskort, en þó greiðir
þessi þingmaður fjárlögunum jáyrði
Ég get ekki sætt mig
við það skilningsleysi,
segir Höskuldur
Skarphéðinsson, sem
stjórnvöld hafa sýnt
Langhelgisgæslunni.
sitt athugasemdalaust. Niður til
hvaða fólks eru þessir menn eigin-
lega að tala? Mér er spurn.
Ég hef líka lýst óánægju minni
á þeirri stjórnskipan að sami maður
sinni bæði dóms- og sjávarútvegs-
málum og eru ástæðurnar flestum
augljósar. Margsinnis hefur sjávar-
útvegsráðherra staðið frammi fyrir
mönnum sem hafa stappað niður
fótum, steytt hnefa og játað á sig
að hafa kastað fiski í sjóinn, en
dómsmálaráðherra ekki þóst heyra.
Auk þess liggja fyrir skýrslur, bæði
frá gæslumönnum og fiskieftirlits-
mönnum, sem sanna þetta athæfí.
Sá atburður sem ég hef vitnað
til um tengsl sjávarútvegs- og
dómsmála er að vísu einstakt fyrir-
bæri, en lýsir á raunsannan hátt
hvernig mál geta gengið fýrir sig
við núverandi aðstæður. I þessu til-
viki hafði dómsmálaráðherra, sem
yfirmaður Landhelgisgæslunnar,
bein afskipti af löggæsluaðferð er
varðaði fiskveiðibrot og gat jafn-
framt beitt áhrifum sínum, skipað
fyrir í sjávarútvegsráðuneytinu.
Hvort veiðileyfið var í bókstaflegum
skilningi gefið út í fortíðina eða
ekki verður sennilega álitamál og
aldrei sannað. Eins og málið bar
að og kom okkur fyrir sjónir var
ekki hægt að álykta annað;
Við komum að bátnum klukkan
22 að kvöldi án veiðileyfís, útgerðin
hafði ekkert leyfi og það var heldur
ekkert leyfi á skrá Landhelgisgæsl-
unnar. Þegar ég vísaði bátnum til
hafnar var mér hótað að dómsmála-
ráðherra myndi hnekkja þeirri
ákvörðun. Klukkan 23, klukkustund
eftir að atburðurinn átt sér stað,
kom svo leyfið sem átti að breyta
ákvörðun okkar, atburði sem vissu-
lega hafði gerst í fortíðinni. Þetta
gerist á þeim tíma sólarhrings sem
sauðsvartur almúginn hefur ekki
aðgang að embættismönnum ráðu-
neytanna og í því liggur siðlaus
mismunun og er mergur málsins.
Ég sé að útgerðarmaður bátsins
telur lögin um fiskveiðieftirlit
ómerkileg og telur mig ofvirkan
vegna þess ég hef reynt að fylgja
því eftir að þau væru haldin. Það
getur vel verið að þessi þingmaður
telji lög misjafnlega þýðingarmikil,
eftir sumum eigi að fara en öðrum
ekki. Eða kannski er hann að föndra
við að smíða lög fýrir aðra en hann
til að fara eftir. Ég hef hins vegar
ekki séð lög flokkuð eftir því hversu
þýðingarmikil þau eigi að teljast.
Ég hef ávallt litið öll lög sömu aug-
um og ég hef aldrei fengið þá for-
skrift frá mínum yfirmönnum að lög
eigi að túlka eftir því hver eigi í hlut.
Ég heyrði haft eftir rússneska
sendiherranum að hann teldi þá
ráðstöfun stjórnvalda skynsamlega
að sleppa togaranum við rannsókn
og blandaði viðskiptum í það mál.
Var hér um að ræða dulbúna hót-
un, eða hvað? í annan stað held ég
að sendiherrann fari ansi fjárhags-
lega með samanburð á viður-
kenndri fiskveiðilögsögu annars
vegar og opnu úthafi hins vegar.
Þarna er kannski komin skýringin
á þessari stórfurðulegu ákvörðun
stjórnvalda, er varðar það verkefni
að veija fiskveiðilögsögu okkar.
Ég verð að játa að ég var ekki
alltaf ánægður með gerðir þeirra
ríkisstjórna er stóðu að útfærslun-
um í 50 og 200 sjómílur, en ég
held að íslensk þjóð megi þakka
sínum sæla að þá voru þessir ráða-
menn sem nú sitja að völdum, enn
í pólitískum pollabuxum.
Höfundur er fyrrverandi
skipherra.
Vöxtur - frjósemi - langlífi
Sumar, vetur, vor og haust
High-Desert drottningarhunang,
ferskt og óunnið, er undursam/egí náttúruefni sem
hentar öllum fjölskyldumeðlimum.
Drottningarhunang er án efa fu/lkomnasta fjölvítamín
og steínefnaforði sem maðurinn hefur aðgang að.
Útsölustaðir:
Hei/suhús/ð, Kringlunni
Hei/suhús/ð, Skólavörðustíg
Blómaval, Sigtúni, Reykjavík og Akureyri.
Kornmarkaðurinn, Laugavegi 27, Reykjavík.
He/lsuhornið, Akureyri.
Kaupfé/ag Ámesinga, Selfossi.
Hol/t og gott, Skagaströnd.
Heilsukofinn, Akranesi.
Hei/subúð/n, Hafnarfirði,
Studio Dan, /safirði.
Sjúkranuddstofa Silju,
Hu/dubraut 2, Kóp.
Nýjar umbúðir Borgarkringlunni, 2 hæð.
Sendum í póstkröfu um land allt. simar 85 42 117 & 566 8593.
"H-mni H
-rT' -w- Hv
'agnmn
VIÐEYJARSTOFAI
fnrin cmaanni nn elaanni hnnn W
Sjábu
hlutina
í víbara
samhcngi!
- kjarni málsins!
H
Kringlan 5

Þetta sparifé er á leið í Ármúla 13A. Þangað er Kaupþing flutt. ®
KAUPÞING HF