Morgunblaðið - 03.05.1996, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
MINNIIMGAR
FÖSTUDAGUR 3. MAÍ1996 47
SIGURÐUR
G UNNARSSON
+ Sigurður Gunn-
arsson, fyrrver-
andi skólastjóri, rit-
höfundur og þýð-
andi, fæddist á
Skógum í Öxarfirði
10. október 1912.
Hann lést í Land-
spítalanum 23. apríl
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Kristveig Björns-
dóttir húsfreyja og
Gunnar Árnason
bóndi. Systkini
hans eru Rannveig
(látin), Björn (lát-
inn), Sigurveig, Arnþrúður (lát-
in), Árni (látinn), Jón Kristján
(látinn), Þórhalla, Óli og upp-
eldissysturnar Sigríður Guð-
mundsdóttir og Kristveig Jóns-
dóttir. Sigurður var sjötti í
systkinaröðinni.
Hinn 24. júní 1941 kvæntist
Sigurður eftirlifandi eiginkonu
sinni, Guðrúnu Karlsdóttur, f.
á Seyðisfirði 29. maí 1917. For-
eldrar hennar voru Vilhelmína
Ingimundardóttir og Karl Finn-
bogason. Synir Sigurðar og
Guðrúnar eru þrír, Karl, Gunn-
ar og Vilhjálmur.
Eftir gagnfræðapróf á Akur-
eyri stundaði Sig-
urður nám í Kenna-
raskóla íslands. Að
námi loknu stund-
aði hann kennslu í
Borgarnesi 1936 til
1938 og á Seyðis-
firði 1938 til 1940.
Hann var skóla-
sljóri barnaskólans
á Húsavík á árun-
um 1940 til 1960 og
æfingakennari við
Kennaraskólann,
síðar KHÍ, á árun-
um 1960 til 1978.
Um tíu ára skeið
starfaði hann fyrir Samtök
aldraðra. Sigurður sótti fjöl-
mörg kennaranámskeið hér
heima og erlendis, gegndi ýms-
um trúnaðarstörfum og lét að
sér kveða i bindindismálum.
Sigurður skrifaði fjölda
greina í blöð og tímarit,
kennslubækur og bækur fyrir
börn og unglinga. Hann var
afkastamikill þýðandi úr
norsku, dönsku og ensku. Hann
ferðaðist víða og gaf sjálfur út
fjórar bækur með ferðaminn-
ingum sínum.
Útför Sigurðar fór fram í
kyrrþey.
Mig setti hljóðan er mér barst
andlátsfregn vinar míns, Sigurðar
Gunnarssonar. Hann lést á „Degi
bókarinnar" hinn 23. apríl sl. Það
var sannarlega táknrænt, allt líf og
starf þessa heiðursmanns var tengt
bókum og ritstörfum. Fyrir aðeins
þremur dögum höfðum við Sigurð-
ur, ásamt konum okkar átt ánægju-
lega stund saman í boði hjá kollega
okkar. Eins og venjulega var Sig-
urður hrókur alls fagnaðar, hann
hafði meðferðis 60 ára gamlar
myndir frá fyrstu kennsluárum sín-
um og sýndi okkur. Þá las hann
nýja blaðagrein, sem hann hafði
lokið við að skrifa og ætlaði að
senda dagblöðunum eftir helgina.
Þótt Sigurður væri kominn á níræð-
isaldurinn hélt hann andlegum
kröftum óskertum, en heilsan var
nokkuð tekin að bila, einkum fæt-
urnir, gekk hann við staf og þurfti
einnig á stuðningi að halda.
Kynni okkar Sigurðar eru löng,
allt frá kennaraskólaárunum.
Lengst kenndi Sigurður úti á landi,
var skólastjóri barnaskólans á
Húsavík í tuttugu ár, en flutti til
Reykjavíkur 1960 er hann varð
æfingakennari við Kennaraskóla
íslands. Þá gafst tækifærið að end-
urnýja kunningsskapinn og vinátt-
una.
Áhugamál Sigurðar voru mörg
og margþætt, hann var mikill fé-
lagsmálamaður, vann að réttinda-
málum kennara, lagði kirkjustarfí
lið, söngmálum, skógrækt og bind-
indismálum. Hann flutti fjölda er-
inda og skrifaði urmul greina um
áhugamál sín. Sigurður var sannur
hugsjónamaður og mannvinur.
Sameiginleg áhugamál okkar
Sigurðar voru ritstörfin. Hann var
afar mikilvirkur og fjölhæfur rithöf-
undur og þýðandi. Hann skrifaði
meðal annars nokkrar ágætar
barna- og unglingabækur, einnig
kennslubækur, ferðaþætti og mik-
inn fjölda erinda og greina. Þá má
geta þess að Sigurður var hagyrð-
ingur góður og orti talsvert ljóð og
stökur.
Sigurður brá á það ráð að gefa
út úrval ritverka sinna, fimm stór
bindi um 300 blaðsíður hvert. í for-
mála Andrésar Kristjánssonar segir
m.a.: „Ég tel, að ýmsir sem eiga í
fórum sínum sitthvað, sem erindi
getur átt við framtíðina, ættu að
fara að dæmi Sigurðar. Með nýrri
tækni er bókin besta geymslan og
besta farartækið inn í framtíðina.
Bókin er öðrum hirslum betri. Hún
er minnisbanki kynslóðanna.“
Sigurður þýddi úr norsku, dönsku
og ensku. Afköst hans hvað þýðing-
ar snerti eru undur og ævintýri, sem
líklega slær met. Hann kastaði ekki
höndunum til þýðinga sinna, gott
mál sat í fyrirrúmi og allt var unn-
ið af stakri nákvæmni og samvisku-
semi. Hann þýddi nær hundrað
barna- og unglingabækur og all-
mörg leikrit fyrir útvarp. Þá þýddi
Sigurður mörg stór skáldverk og las
í útvarp, má þar nefna „Saga um
ástina og dauðann," eftir Knut
Hauge og „Sonur himins og jarð-
ar,“ eftir Káre Holt. Sigurður var
þekktur útvarpsmaður, hafði þægi-
lega og skýra rödd og góða fram-
sögn. Fyrir lesturinn á framhalds-
sögunum var Sigurði oft þakkað,
bæði munnlega og bréflega.
Sigurður átti mikið og gott bóka-
safn. Flestar bækur sínar batt hann
sjálfur og verkið var svo vel unnið
líkt og fagmaður hefði verið að
verki. Hið mikla bókasafn gáfu þau
hjónin Sigurður og kona hans, Guð-
rún Karlsdóttir, Bókasafni Suður-
Þingeyinga á Húsavík. Safninu
serm er hátt í fjögur þúsund bindi,
var komið fyrir í sérstöku herbergi,
sem ber nafnið Sigurðarstofa. Þá
gaf Sigurður grunnskóla Húsavíkur
nær þúsund bækur unglinga- og
barnabóka. Sigurður gerði það ekki
endasleppt og gaf út nákvæma
bókaskrá safnsins. Afhending þess-
ara miklu og höfðinglegu gjafa fór
fram á áttræðisafmæli Sigurðar,
hinn 10. október 1992.
Sigurður hafði mikla ánægju af
ferðalögum og var mikill útivistar-
maður. Sérstakt yndi hans var að
klífa fjöll. Marga fjallstinda norðan
og sunnan heiða hefur hann sigrað
og notið hins dýrðlega útsýnis. Víða
um lönd hafa þau hjónin Sigurður
og Guðrún lagt leið sína og notið
þess að skoða listaverk framandi
þjóða og dást að fegurð og tign
okkar stórkostlegu og töfrum
slungnu jarðar.
í þessu greinarkorni minntist ég
á síðasta fund okkar Sigurðar. Ég
ók honum heim og studdi hann
skrefin að húsdyrunum. Hann
faðmaði mig að sér í þakklætis-
skyni, ég gleymi ekki hlýju og kær-
leika þessa góða vinar. Nú hefur
hann lagt upp í ferðina handan
móðunnar miklu, þar sem nýtt dýrð-
arríki blasir við augum.
Við Aðalheiður sendum Guðrúnu,
sonum og öðru venslafólki, okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Sigurðar
Gunnarssonar.
Ármann Kr. Einarsson.
Sumir menn lifa fyrir hugsjón,
aðrir leitast við að lifa á sýndarhug-
sjónum. Sigurður Gunnarsson var
dæmi um þá sem fyrr voru taldir.
Alla ævi var hann óþreytandi í bar-
áttunni fyrir fögru, vímulausu
mannlífi, fyrir gróandi þjóðlífi. Þeir
síðarnefndu spyija gjarnan hvað
þeir fái fyrir sinn snúð, hvort þeir
eða fyrirtæki þeirra geti olnbogað
sig að þeim kjötkötlum þaðan sem
feitir bitar gætu slæðst á dfsk
þeirra. Slík lágkúra var óskiljanleg
hugsjónamanninum Sigurði Gunn-
arssyni. Frá unga aldri vann hann
að hugðarefnum sínum af fágætri
elju og fölskvalausum heilindum.
Sigurður var um árabil yfirmað-
ur Unglingareglunnar á íslandi og
hefur starf þessa elsta félagsskap-
ar íslenskrar æsku vart verið með
meiri blóma en þann tíma sem
hann var þar við stjórnvölinn. Víða
annars staðar kom hann við sögu.
Til dæmis má nefna að hann var
formaður Bindindisfélags íslenskra
kennara í áratugi og átti drýgstan
þáttinn í stofnun NORDAN - sam-
taka norrænna kennara um bind-
indisfræðslu. Mér er kunnugt um
að hann var mikils metinn meðal
bindindismanna víða um Norður-
lönd. Starfsbróðir minn, vinur okk-
ar Stein Berg, framkvæmdastjóri
Rusmiddeldirektoratet í Osló,
minnist hans með virðingu og
þökk.
Sigurður Gunnarsson var með
afbrigðum starfsamur maður. Mér
er nær að halda að honum hafi
sjaldan fallið verk úr hendi. Auk
umsvifamikilla starfa að skólamál-
um, þar sem hvergi var slegið slöku
við, voru afköst hans á ritvellinum
með ólíkindum. Bækur hans, þýdd-
ar og frumsamdar, skipta tugum
og dijúgur var hann við greinaskrif
í tímarit og blöð og flutti fjölmörg
erindi í útvarpi. Eru þá ótalin fé-
lagsmálastörf margvísleg og hefur
verið lauslega drepið á einn þátt
þeirra í þessu greinarkorni. Þá
stundaði hann bókband og ýmiss
konar aðra handavinnu. Oll voru
störf hans unnin af einstakri alúð
og nákvæmni og hvergi höndum
að kastað.
Mikið var ævistarf Sigurðar
Gunnarssonar orðið og Qölþætt
þegar hann kvaddi „fólk og frón“.
Við vitum vel, vinir hans, að af-
köst hans hefðu eigið orðið slík ef
eiginkona hans, Guðrún Karlsdótt-
ir, hefði ekki verið honum sá styrk-
ur sem aldrei brást. Sigurður vissi
það vel og dró aldrei dul á hver
hamingja honum hafði fallið í skaut
að eignast slíkan förunaut. Við þau
vegaskil, sem nú eru orðin, vottum
við hjónin henni og öðrum ástvin-
um djúpa samúð og biðjum þeim
blessunar Guðs. Sigurð kveðjum
við með orðunum góðu úr Gunnars-
hólma: „Farðu vel, bróðir og vin-
ur.“
Ólafur Haukur Árnason.
+ Ásmundur Ein-
ar Sigurðsson
sérleyfishafi var
fæddur á Iðu í Bisk-
upstungum 26. maí
1913. Hann lést á
Hrafnistu í Reykja-
vík 23. apríl síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Sigurður
Sigurðsson bóndi
Efstadal II, Laug-
ardal, f. 14.1. 1879,
d. 17.3.1946, ogJór-
unn Ásmundsdóttir
húsmóðir, f. 5.8.
1880, d. 11.6. 1970.
Sigurður var ættaður frá Hæð-
argarði í Landbroti í Skafta-
fellssýslu, hálfbróðir Páls Sig-
urðssonar í Þykkvabæ. Jórunn
var ættuð frá Efstadal þar sem
hún ólst upp. Þau hófu búskap
á Iðu í Biskupstungum 1912 er
þau giftu sig, en fluttu að Ef-
stadal II (Vesturparturinn) vor-
ið 1914 og bjuggu þar til 1939.
Þau eignuðust átta börn en það
fyrsta dó á fyrsta ári. Börn
þeirra, auk Ásmundar, eru: Sig-
urður, bóndi í Efstadal II, f.
20.9. 1915; Steinunn, f. 15.1.
1917 (látin); Magnús, bifreiða-
stjóri í Rvík, f. 25.4. 1918; Ing-
var, sérleyfishafi í Rvík, f. 18.7.
1919 (látinn), Björn, bifreiða-
Prændi minn Ásmundur Einar
Sigurðsson er látinn 82 ára að aldri.
Hann fluttist eins árs gamall með
foreldrum sínum að Efstadal í
Laugardal þar sem hann ólst upp,
stjóri í Rvík, f.
28.10. 1920; og
Magnhildur, hús-
móðir í Rvík, f. 4.12.
1922.
Ásmundur var
ókvæntur en eign-
aðist eina dóttur,
Elsu Björk, f. 4.
febrúar 1951, og er
hún gift Þorsteini
S. Ásmundssyni
framkvæmdastjóra.
Börn þeirra eru:
Helgi, f. 11. febrúar
1971, Margrét Ása,
f. 22. janúar 1973,
og Ingvar Þór, f. 25. apríl 1982.
Ásmundur dvaldi í föðurhús-
um og starfaði á búi föður síns
til 1939, en flutti nokkru síðar
til Reykjavíkur. Hann starfaði
sem atvinnubílstjóri og sérleyf-
ishafi í 46 ár og var lengst af
eigandi Vestfjarðaleiðar hf.
Fyrirtæki hans var umsvifamik-
ið í sérleyfis- og hópferða-
akstri. Meðal annars hafði fyr-
irtækið séleyfi milli Vestfjarða
og Reykjavíkur, hópferðaakstur
fyrir Ferðafélag íslands og
akstur starfsmanna íslenska ál-
félagsins í Straumsvík.
Utför Ásmundar fór fram frá
Áskirkju í gær, fimmtudaginn
2. maí.
elstur í hópi sjö systkina. Ásmund-
ur, eða Mundi frændi eins og við
kölluðum hann, var einn af þessum
þrekmiklu og þrautseigu einstak-
lingum. Með jafnaðargeði og hóg-
værð sigraðist hann á nánast öllum
erfiðleikum ásamt því að afla sér
virðingar samferðafólks með ein-
lægni og miskunnsemi. Ótaldir eru
þá einstakir eiginleikar hans við að
afla sér vina á meðal yngstu kyn-
slóðarinnar. Hann ávarpaði vini og
samstarfsmenn sína gjarnan „vinur
minn“ sem undirstrikaði hjartalag
þessa hæga og vingjarnlega manns.
Mundi var alinn upp á heimili
foreldra sinna Sigurðar Sigurðsson-
ar bónda í Efstadal og konu hans
Jórunnar Ásmundsdóttur. Heimili
þeirra hjóna var orðlagt fyrir mynd-
arskap auk þess sem þess er getið
að vinnusemi og dugnaður fjöl-
skyldunnar i Efstadal hafi verið
með eindæmum.
í blaðagrein sem Böðvar Magn-
ússon frá Laugarvatni ritaði í
„Bóndann“ í mars 1944 greinir
hann nokkuð frá atvinnuháttum í
Efstadal á uppvaxtarárum Munda.
Segir Böðvar að fyrsta árið sem
Sigurður faðir Munda bjó í Efstadal
hafi hann heyjað 400 hesta með
fimm mönnum en árið eftir 1.100
hesta með tveimur elstu sonum sín-
um, Munda og Sigurði. Síðar í
greininni rekur Böðvar miklar
byggingarframkvæmdir Munda og
Sigurðar í Efstadal og auk þess
hafi fjórir bræðurnir átt átta bíla
og einn traktor ... þeir væru allir
víkingar til vinnu, vandaðir og
áreiðanlegir í öllum viðskiptum. Síð-
ar í grein sinni getur Böðvar um
að hann hafi verið staddur í Efsta-
dal einn dag og orðið vitni að vinnu-
brögðum þriggja bræðranna. Þeir
byijuðu daginn kl. sex með því að
smala hina víðáttumiklu fjallhaga,
reka að, marka og rýja það sem
órúið var af 400-500 fjár. Stóð sú
vinna fram yfir kl. tvö eftir mið-
nætti. Þegar Böðvar kom á fætur
kl. að ganga sex um morguninn
eftir, var einn þeirra að smíða í
smiðju, en tveir að setja í stand tvo
eða þtjá bíla sem þeir ætluðu þenn-
an dag að flytja sambýlismann sinn
á og bústað hans í annan hrepp ...
Svona hefur þetta oftar verið á
þessu heimili, lögð nótt við dag.
Mundi ólst því upp við þá einstöku
athafnasemi sem stunduð var í Ef-
stadal og sem samferðamenn eins
og Böðvar á Laugarvatni máttu til
með að minnast með kraftmiklum
og eftirminnilegum hætti.
Mundi flutti suðurtil Reykjavíkur
um 1940 og var atvinnubílstjóri og
sérleyfishafi í 46 ár. Fyrst vann
Mundi með vörubifreið en árið 1955
eignaðist hann fyrsta hópferðabíl-
inn og keypti rekstur Vestfjarða-
leiðar með um íjórum rútum árið
1958. Auk hópferðaaksturs hélt
hann uppi áætlunum milli Reykja-
víkur og Vestfjarða eftir það. Það
var varla tilviljun að þegar Mundi
fjölgaði hópferðabilum sínum og fór
að aka fyrir Ferðafélag íslands og
fjölda marga aðila virtust verkefni
hans ætíð vera nóg. Fjöldamargir
aðilar gerðu fasta aksturssamninga
við Vestfjarðaleið og var samningur
hans við íslenska álfélagið í
Straumsvík líklega með merkilegri
samningum sem hann gerði. Ann-
aðist hann akstur starfsmanna álfé-
lagsins meðan hann rak Vestfjarða-
leið hf. Þegar Mundi hætti rekstri
og seldi fyrirtækið var hann með
um 12-14 hópferðabíla sem gátu
flutt samtímis um 500 manns.
Ég kynntist Munda nokkuð náið.
Hann kom gjarnan í heimsókn á
heimili foreldra minna auk þess sem
Jórunn amma, móðir Munda, bjó
hjá okkur. Þessi mikli samgangur
milli fólks sem tíðkaðist á þessum
tíma gaf einstakt tækifæri til að
kynnast því og hlusta á ýmsar frá-
sagnir af lífi frændfólksins og for-
feðranna í Efstadal fyrr á áruin.
Hlýjan og velvildin geislaði af þessu
fólki hvar sem það fór. Minningar
frá Efstadal streymdu inn á æsku-
heimili mitt í Reykjavík og heim-
sóknir okkar á sumrin í Efstadal,
æskustöðvar Munda frænda, voru
nánast eins og ævintýri. Hápunkt-
urinn var þó líklega sá þegar stór-
veisla var í Efstadal og ættingjar
og vinir í Reykjavík fjölmenntu í
rútum sem Mundi lagði til slíkra
fjölskylduferða austur í Efstadal.
Við sem höfum notið vináttu og
samfylgdar Munda erum honum
innilega þakklát fyrir samfylgdina
og minnumst einstaks vinar sem
létti okkur lífið og tilveruna hvenær
sem færi gafst.
Með dýpstu virðingu og söknuði
kveð ég frænda minn og þakka
honum samveruna og samfylgdina.
Dóttur hans, barnabörnum, tengda-
syni og öðrum ættingjum votta ég
mína dýpstu samúð.
Sigurður Sigurðsson.

ERFI
DRYKKJUR
Látið okkur annast
erfidrykkjuna.
Fyrstaflokks þjónusta
og veitingar.
Rúmgóð og þœgileg
salarkynni.
Upplýsingar í síma 552-9900
ASMUNDUR
EINAR SIG URÐSSON