Morgunblaðið - 08.05.1996, Blaðsíða 4
4 MIÐVIKUDAGUR 8. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Osta- ou smjörsalan
Veita
magn-
afslátt
ÓSKAR H. Gunnarsson, forstjóri
Osta- og smjörsölunnar sf., segir að
fyrirtækið muni undirbúa aðgerðir
til að fara eftir niðurstöðu úrskurðar
áfrýjunarnefndar Samkeppnisráðs
um að fyrirtækinu beri að veita við-
skiptavinum sínum magnafslátt af
ostum sem ekki eru verðlagðir af
opinberum verðlagsnefndum. Hann
segir að málið sé þó enn til skoðun-
ar hjá lögfræðingi fyrirtækisins og
verði rætt í stjórn þess fljótlega.
Bónus vísaði málinu til Sam-
keppnisstofnunar í febrúar sl., en
fyrirtækið taldi að það ætti að fá
magnafslátt af viðskiptum með ost-
ana í krafti stærðar sinnar. Sam-
keppnisráð komast að þeirri niður-
stöðu að Osta- og smjörsölunni bæri
að bjóða viðskiptavinum sínum kjör
sem væru sambærileg því hagræði
sem hún hefur af viðskiptunum.
Áfrýjunarnefnd samkeppnismála
hefur staðfest þennan úrskurð. Þetta
þýðir að ostar, sem ekki eru verð-
lagðir af opinberum verðlagsnefnd-
um, falla undir samkeppnislög, en
ekki undir búvörulög eins og Osta-
og smjörsalan hélt fram.
Óskar sagði að ekki lægi fyrir
hvað verslunum yrði gefínn mikill
afsláttur af verði þessara osta. í
úrskurðinum segði ekkert fyrir um
hvað hann ætti að vera mikill. Hann
sagði að Osta- og smjörsalan myndi
setja upp kerfi sem fullnægði þeim
kröfum sem kæmu fram í úrskurði
áfrýjunarnefndarinnar. Hingað til
hefur fyrirtækið gefið 1,5% stað-
greiðsluafslátt af framleiðsluvörum
sínum óháð umfangi viðskiptanna.
Óskar sagði að Osta- og smjörsal-
an hefði alltaf gengið út frá því að
öll framleiðsla fyrirtækisins félli
undir ákvæði búvörulaga og hagað
viðskiptum sínum við viðskiptaaðila
samkvæmt því. Sú niðurstaða að
þessi hluti ostaframleiðslunnar félli
undir samkeppnislög fæli í sér tals-
verða breytingu fyrir fyrirtækið. Það
myndi taka mið af henni.
Takmörkuð réttindi
Eins og kom fram í Morgunblað-
inu í gær hefur Samkeppnisráð kom-
ist að þeirri niðurstöðu að stjórnvöld-
um beri að gæta jafnræðis milli að-
ila við úthlutun á réttindum og líta
sérstaklega til þess að aðgerðir
þeirra takmarki ekki réttindi. Málið
varðar samning Aðalverktaka og
utanríkisráðuneytisins um efnistöku,
en TF-vinnuvélar í Reykjanesbæ
kærðu samninginn á þeim grund-
velli að hann fæli í sér .mismunun.
Samkeppnisráð byggir þessa nið-
urstöðu á d-lið 5. greinar samkeppn-
islaga, en þar segir að hlutverk Sam-
keppnisráðs sé „að gæta þess að
aðgerðir opinberra aðila takmarki
ekki samkeppni og benda stjórnvöld-
um á leiðir til þess að gera sam-
keppni virkari og auðvelda aðgang
nýrra samkeppnisaðila að markaði".
1.199.000.-
Bílheimar ehf.
Sœvarhöíöa 2a Sími: S2S 9000
pel
íerð kr.
FRÉTTIR
íslenskur garðyrkjuráðunautur aðstoðar Hollendinga við þróunarverkefni
verða við beiðninni og kosta leið-
angur til Síberíu. Til að sjá um
úttektina var fengið til starfans
hollenskt fyrirtæki, Both Ends,
sem sérhæft hefur sig á sviði þró-
unaraðstoðar. Both Ends leitaði
síðan hingað til Islands eftir sér-
fræðingi til að sjá um ræktunar-
þátt verkefnisins þar sem þeir
töldu þekkingu á ræktun á heim-
skautasvæðum helst vera fyrir
hendi hér á landi.
„Ég fer til Síberíu án nokkurra
hugmynda um það hvernig skil-
yrðin til ræktunar eru. Þarna er
fimbulkuldi að vetrum og sumrin
stutt, klaki fer aldrei úr jörðu. í
dag er engin ræktun á þessu
svæði. Mitt hlutverk í rannsókn-
inni er að meta hvernig, og hvort,
hægt sé að standa að ræktun á
svæðinu. Hvort hægt sé að byggja
þarna gróðurhús, hvað eigi að
rækta og hvernig. Lykilatriði í
rannsókn minni er að athuga
hvort sá jarðhiti sem er til staðar
sé nýtanlegur til ræktunar nylja-
plantna í gróðurhúsum. Ég tel það
vera mikla viðurkenningu á sér-
fræðiþekkingu okkar Islendinga á
sviði ræktunarmála að Hollend-
ingar skuli fá okkur í lið með sér
við þetta verkefni."
Eins og fyrr segir verður lagt
af stað í ferðina undir lok þessar-
ar viku og mun Garðar dvelja í
þijár vikur við rannsóknarstörfin.
Morgunblaðið/Aldís Hafsteinsdóttir
GARÐAR Árnason garðyrkjuráðunautur ásamt börnum sínum við heimili sitt í Hveragerði áður
en lagt var upp í ferðina.
Frá Hveragerði til Síberíu
Hveragerði, Morgunblaðið. CJ
GARÐAR Arnason, garðyrkju-
ráðunautur Bændasamtakanna,
mun í vikunni halda áleiðis til Sí-
beríu að meta aðstæður til rækt-
unar matjurta í gróðurhúsum á
Chukotsky-kjálkanum sem er á
norðaustur horni Síberíu við Ber-
ingssund.
Á Chukotsky-kjálkanum bjuggu
á tímum Sovétríkjanna um
120.000 manns þar af um 100.000
Rússar sem fluttir voru til svæðis-
ins. Við hrun Sovétríkjanna hafa
Rússarnir að mestu leyti flutt aft-
ur til síns heima en eftir urðu
ættflokkar innfæddra sem eftir
samneytið við siðmenninguna
hafa að mestu týnt hæfileikanum
til að draga björg í bú að fornum
sið. Á svæðinu ríkir mikil fátækt
og félagsleg vandamál íbúanna
eru gífurleg. Mikill skortur er á
öllum matvælum, næringarskort-
ur algengur og þau fersku mat-
væli sem fást eru gríðarlega dýr.
Aðspurður sagði Garðar að-
draganda fararinnar vera þann
að þróunarmálaráðuneyti Hol-
lands barst beiðni frá héraðs-
sljórninni á svæðinu um aðstoð
við könnun á aðstæðum með tilliti
til ræktunar grænmetis í gróður-
húsum. Ráðuneytið samþykkti að
Ný forysta ASÍ verður kjörin á þingi sambandsins síðar í maí
Líkur á kosningn milli .
forseta og varaforseta ASI
Yfirgnæfandi líkur eru á því að Hervar
Gunnarsson, 2. varaforseti ASÍ og formaður
Verkalýðsfélags Akraness, bjóði sig fram til
------------------------------------------
forseta ASI á þingi sambandsins sem hefst
20. maí. Ekki liggur fyrir hvort Benedikt
Davíðsson, forseti ASI, sækist eftir endur-
kjöri, en taldar eru vaxandi líkur á að svo
verði og að kosið verði milli hans og
Hervars. Egill Ólafsson skoðaði stöðuna
í forsetakjörinu eins og hún er í dag.
SVO KANN að fara að við kjör for-
seta Alþýðusambands íslands á þingi
sambandsins í Kópavogi 20.-24. maí
nk. verði kosið á milli Benedikts
Davíðssonar, núverandi forseta, og
Hervars Gunnarssonar, varaforseta
ASÍ. Samkvæmt öruggum heimildum
Morgunblaðsins hefur Hervar tekið
ákvörðun um að verða við áskorunum
um að bjóða sig fram til forseta ASI
og muni tilkynna hana opinberlega í
dag eða á morgun. Benedikt segist
hins vegar enn ekki hafa tekið
ákvörðun um framb'oð.
Þegar Benedikt Davíðsson var
kjörinn forseti ASÍ fyrir fjórum árum
gaf hann yfirlýsjngu um að hann
myndi einungis gegna embættinu í
eitt kjörtímabil. Aðstæður við kjör
hans voru um margt sérstakar. Ekki
hafði náðst samstaða um eftirmann
Ásmundar Stefánssonar og kjör
Benedikts var því í margra huga
bráðabirgðalausn á forystukreppu
Alþýðusambandsins.
Staðan núna er að sumu leyti svip-
uð og fyrir fjórum árum. Nú líkt og
þá eru uppi kröfur uni að nauðsyn-
legt sé að endurnýja forystu ASÍ, en
enginn einn einstaklingur virðist
njóta óskoraðs trausts til að taka við
embættinu. Sá er þó munur á að
fyrir þingið 1992 hafði Ásmundur
Stefánsson lýst því yfir að hann yrði
ekki í kjöri. Benedikt útilokar hins
vegar ekki að hann verði í kjöri.
„Mér finnst kjör forseta ASÍ vera
miklu meira félagslegt mál en að það
snúist um framboðsmál einstaklinga
og þess vegna þurfi að vinna þetta
af forystu sambandanna. Ég vil ekki
stilla mönnum upp við vegg með yfir-
lýsingu um að ég sækist eftir þessu
eða að ég sækist ekki eftir að vera
í kjöri. Eg hef sagt, frá því ég var
kjörinn til þessa verkefnis, að ég
væri bara samnefnari þess hóps sem
að því framboði stóð. Það er þá þess
hóps að skoða málið áfram núna,“
sagði Benedikt.
Benedikt sagðist ekki vita til þess
að þetta mál hefði ekki verið skoðað
með skipulögðum hætti. Hann sagð-
ist eiga von á að það yrði gert næstu
daga. Málin ættu því að skýrast fyr-
ir þingið.
Benedikt var spurður hvort hann
væri þeirrar skoðunar að framboð
Hervars gerði formönnum samband-
anna erfiðara fyrir við það verkefni
að skapa samstöðu um kjör forseta
ASÍ. Hann sagðist ekki vera þeirrar
skoðunar. Það gæti bara verið til
bóta að afstaða Hervars kæmi fram
með þessum hætti.
Óvissan um hvað Benedikt ætlar
að gera hefur eðlilega áhrif á allar
vangaveltur manna um forystumál
ASI. Það sjónarmið heyrist að nauð-
synlegt sé að Benedikt svari strax
spurningunni um hvort hann verði í
kjöri eður ei. Sumir stuðningsmanna
Benedikts telja hins vegar enga þörf
á að hann gefi svar fyrir þingið.
Hörðustu stuðningsmenn Hervars
telja aftur á móti að afstaða Bene-
dikts skipti ekki máli. Það þurfi að
skipta um forystu og Hervar sé væn-
legt forsetaefni. Þeir hafna allri mál-
amiðlun og segja að eina málamiðlun-
in geti falist í því að Benedikt dragi
sig til baka.
Fleiri nöfn hafa verið nefnd í um-
ræðum um nýjan forseta. Þeirra á
meðal er nafn Grétars Þorsteinsson-
ar, formanns Samiðnar. Hann útilok-
ar ekki framboð. Það er hins vegar
ljóst að hann mun ekki fara fram
nema Benedikt verði ekki í kjöri,
þótt ekki væri nema af þeirri ástæðu
einni að þeir koma báðir úr Samiðn.
Samstaða VMSÍ ræður miklu
Félagsmenn Verkamannasam-
bandsins eru yfir 40% félagsmanna
ASÍ og þess vegna ráða fulltrúar
VMSÍ miklu um hver verður forseti
ASÍ. Það hefur hins vegar verið oftar
en ekki svo að fulltrúar VMSÍ á
ASÍ-þingum hafa ekki staðið saman
við forsetakjör. Ekki er ljóst hversu
víðtækur stuðningur er við Hervar
innan VMSÍ. Ef sá stuðningur er
ekki almennur má telja víst að hann
nái ekki kjöri. Hervar þarf einnig að
fá stuðning víðar en frá fulltrúum
VMSÍ ef aðeins tveir verða í kjöri
Á síðasta þingi ASÍ náðist ekki
samstaða innan VMSÍ um frambjóð-
anda úr röðum ófaglærðs verkafólks.
Fulltrúar Samiðnar og verslunar-
manna studdu Benedikt eindregið og
átti sá stuðningur mikinn þátt í kjöri
hans. Margt bendir til að Samiðn og
verslunarmenn komi einnig til með
að standa saman um
forsetakjör nú. Magnús
L. Sveinsson, formaður
VR, sagði í samtali við
Morgunblaðið að hann
væri þeirrar skoðunar
að Benedikt hefði staðið
sig vel í þessu erfíða
starfi.
Skiptar skoðanir eru
meðal manna um hvort
æskilegt sé að kosið
verði milli manna við
forsetakjör. Sumir ótt-
ast að kosninginar geti
aukið sundrungu innan
ASI, sérstaklega ef í
kjöri verður fulltrúi
ófaglærðra gegn full-
trúa iðnaðar- og verslunarmanna.
Við framlengingu kjarasamninga á
síðasta vetri kom togstreita milli
þessara „arma“ innan ASí vel í ljós.
Verslunarmenn og Samiðn studdu
framlengingu kjarasamninganna, en
VMSI vildi að samningum yrði sagt
upp og stærstu VMSÍ-félögin sögðu
samningunum raunar upp pins og
kunnugt er, en Félagsdómur dæmdi
uppsagnirnar ólöglegar.
Margir eru þeirrar skoðunar að
væntaniegt forsetakjör megi ekki
verða til þess að skerpa á þessari
togstreitu, sem er bæði gömul og ný.
Með þetta í huga er það mat ýmissa
að reynt verði að skapa samstöðu um
mann sem nýtur almennari stuðnings
en Hervar og Benedikt. Sá maður
er hins vegar vandfundinn.
Flokkspólitík
skiptir minna máli
Afstaða í stjórnmálum hefur alltaf
skipt miklu við kjör forystu ASÍ.
Mönnum ber þó saman um að pólitísk
afstaða manna skipti orðið minna
máli en á árum áður. Samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins eru flokk-
arnir farnir að þreifa fyrir sér varð-
andi forsetakjör. Mönnum ber ekki
saman um hvað afstaða þeirra komi
til með að skipta miklu máli. Einn
heimildarmanna blaðsins sagði að
niðurstaða Alþingis varðandi breyt-
ingar á vinnulöggjöfinni gætu haft
mikil áhrif á forsetakjörið. Ef vinnu-
löggjöfinni yrði breytt í andstöðu við
verkalýðshreyfmguna myndi það
draga úr áhrifum sjálfstæðis- og
framsóknarmanna á forsetakjörið.