Morgunblaðið - 12.05.1996, Blaðsíða 6

6 SUNNUDAGUR 12. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Flokkur múslima reynir að komast til valda í Tyrklandi
Atlaga að Ciller gæti
splundrað stjóminni
Miklir úfar hafa risið
með stjómarflokkun-
um í Tyrklandi vegna
meintrar spillingar
Tansu Ciller, leiðtoga
annars þeirra, þegar
hún var forsætisráð-
herra. Flokkur heittrú-
aðra múslima hefur
knúið fram rannsókn á
málum Ciller og vonast
til að geta þannig
splundrað stjórninni og
komist til valda.
Tansu Ciller, leiðtogi Flokks
hins sanna vegar (DYP), á
undir högg að sækja vegna
ásakana um að hún hafi skarað
eld að sinni köku þegar hún var
forsætisráðherra Tyrklands á ár-
unum 1993-96. Tyrkneska þingið
samþykkti á fimmtudag að hefja
rannsókn á ásökunum um að hún
og vellríkur eiginmaður hennar,
Özer, hefðu misnotað aðstöðu sína
til að hagnast á einkavæðingu
bílafyrirtækisins TOFAS. Áður
hafði þingið samþykkt að láta
rannsaka hvort Ciller hefði beitt
áhrifum sínum til að fá ríkisorku-
fyrirtækið TEDAS til að taka til-
boðum fyrirtækja, sem tengjast
hjónunum, um lagningu nýrra raf-
magnslína til 32 tyrkneskra borga.
Þótt tyrkneskir stjómmálamenn
hafi verið þekktir fyrir annað en
að standast þá freistingu að maka
krókinn hefur þetta mál valdið
miklu uppnámi í Tyrklandi. Fjöl-
miðlarnir hafa gert sér mikinn
mat úr fjármálum hjónanna og
kallað þau „sjávarbakkagengið“
vegna glæsihúss sem þau eiga við
Hellusund í Istanbul. Þau hafa
t.a.m. verið gagnrýnd fyrir kaup
á miklum eignum í Bandaríkjun-
TANSU Ciller, fyrrverandi forsætisráðherra Tyrklands, umkringd lífvörðum
og stuðningskonum á kosningafundi í desember.
Reuter
um, svo sem hóteli og
einkaskóla. Ciller hef-
ur viðurkennt kaupin
en lofað að selja eign-
imar og nota fjár-
magnið til að fjár-
festa í Tyrklandi.
Múslimar blása
að kolunum
Hægriflokkur Cill-
er, DYP, myndaði
stjóm með Föður-
landsflokki Mesuts
Yilmaz, núverandi
forsætisráðherra, eft-
ir kosningarnar í des-
ember til að afstýra
því að heittrúaðir
múslimar í Velferð-
arfiokknum, Refah,
kæmust til valda.
Flokkamir hafa
stefnt að því að sam-
einast í einn stóran íhaldsflokk en
sá hængur er á að Ciller og Yilmaz
hafa lengi eldað grátt silfur.
Velferðarflokkurinn hefur kynt
undir þessari úlfúð
stjómarleiðtoganna
til að grafa undan
stjóminni og knýja
fram nýjar kosningar.
Flokkurinn fékk flest
þingsæti í desember,
158 af 550, og vonast
til að ná hreinum
meirihluta í næstu
kosningum.
Velferðarflokkur-
inn hefur blásið að
kolunum með því að
knýja fram rannsókn
á meintri spillingu
Ciller. Margir af
þingmönnum Föður-
landsflokksins
(ANAP) snerast á
sveif með stjórnar-
andstöðunni þegar
þingið samþykkti að
láta rannsaka spill-
ingarmál forsætisráðherrans fyrr-
verandi. Yilmaz hefur neitað að
koma Ciller til varnar frá því spill-
ingarmálin komu upp.
„Pólitísk hryðjuverk"
Þegar rannsókn spillingarmál-
anna lýkur þarf þingið að ákveða
hvort leiða eigi Ciller fyrir rétt.
Fari svo getur hún ekki leyst
Yilmaz af hólmi sem forsætisráð-
herra á næsta ári, eins og stjórnar-
flokkarnir höfðu samið um.
Ciller vísar öllum ásökunum um
spillingu á bug og lýsir þeim sem
„lævíslegu bragði“ til að bola
henni frá. - „Enginn, sem hefur
verið leiddur fyrir hæstarétt, getur
orðið forsætisráðherra," sagði
hún. „Þetta eru pólitísk hryðju-
verk. Mér þykir miður að sam-
starfsmenn okkar skuli hafa bitið
á agnið.“
Upplausn vegna sundurlyndis
Nokkrir þingmenn Föðurlands-
flokksins hafa svo mikla óbeit á
Ciller að þeir em reiðubúnir að
láta sverfa til stáls, þótt það stofni
stjórninni í hættu. „Enginn getur
skorast undan því að standa fyrir
máli sínu,“ sagði Halis Komili,
MESUT Yilmaz,
forsætisráðherra
Tyrklands, sem
hefur lengi haft ill-
an bifur á Tansu
Ciller.
varaformaður Föðurlandsflokks-
ins. „Falli stjórnin er ekkert við
því að gera. Menn geta ekki hylmt
yfir spillingu í þágu stjórnarinn-
ar.“
Úlfúðin milli Ciller og Yilmaz
hefur valdið ófremdarástandi inn-
an stjórnarinnar. Sérfræðingar í
tyrkneskum stjórnmálum segja að
stjórnin sé að leysast upp í inn-
byrðis átökum eftir að hafa verið
við völd í 50 daga. „Nú er svo
komið að það er ekki ein ríkis-
stjórn í Tyrklandi, heldur tvær,“
sagði Bilal Cetin, fréttaskýrandi
dagblaðsins Yeni Yuzyil. „Ónnur
þeirra er stjórn Yilmaz, en Ciller
fer fyrir hinni.“
„Brýrnar milli DYP og ANAP
vom brenndar þegar þingið sam-
þykkti rannsóknina," sagði Derya
Sazak, ritstjóri dagblaðsins Milliy-
et. „Þótt Yilmaz segi að sam-
steypustjórnin muni halda velli em
flestir stjórnmálamenn þeirrar
skoðunar að stjómin tóri ekki í
100 daga.“
Stjórnin lömuð á versta tíma
Deilurnar innan stjómarinnar
blossuðu upp á versta tíma og
hafa tafið fyrir brýnum efnahags-
aðgerðum. Þótt hagvöxturinn hafi
verið 7,8% í fyrra stefnir í óefni
í efnahagsmálunum, verðbólgan
er um 80% á ári, fjárlagahallinn
fer sívaxandi og almannatrygg-
ingakerfið er að hmni komið.
Meðan stjórnin er sem lömuð
vegna sundurlyndisins bíða fjöl-
mörg vandamál úrlausnar. Ekki
sér enn fyrir endann á stríðinu við
Kúrda í suðurhluta Tyrklands,
Tyrkir eiga í flókinni deilu við
Grikki um yfirráð yfir eyjum í
Eyjahafi og Kýpur, auk þess sem
Tyrkir búa sig undir nánari tengsl
við Evrópusambandið, ESB, eftir
að hafa fengið aðild að tollabanda-
lagi þess 1. janúar.
Múslimaflokkur í sókn
Meðan stjórnarflokkarnir beij-
ast sín á milli heldur Velferðar-
flokkurinn áfram að auka fylgi
sitt. Falli stjórnin gæti það orðið
til þess að leiðtogi flokks múslima
yrði forsætisráðherra í fyrsta
skipti frá stofnun tyrkneska lýð-
veldisins árið 1923. Flokksleiðtog-
inn, Necmettin Erbakan, fengi þá
tækifæri til að framfylgja þeirri
stefnu sinni að ijúfa tengsl Tyrkja
við Vesturlönd og mynda bandalag
með ríkjum múslima.
Erbakan vill að Tyrkir rifti
samningnum um tollabandalag við
ESB og er hlynntur því að Iandið
segi sig úr Atlantshafsbandalag-
inu. Hann hefur einnig reitt Ciller
og fleiri tyrkneskar konur til reiði
með yfirlýsingum um að þær eigi
að ganga með blæjur fyrir andlit-
inu, hætta að vinna úti og ein-
beita sér að heimilisstörfunum.
Með atlögunni að Ciller gæti
Erbakan ekki aðeins komið höggi
á þessa atkvæðamiklu konu, held-
ur einnig stuðlað að falli stjórnar-
innar og komið múslimum til
valda.
Opel Astra
Verð kr.
1.199.000.-1
Bílheimar ehf.
Sœvarhöfba 2a Sími: 52S 90001
Miklar umræður stjórnmálamanna um eiturlyfjalöggjöfina í Danmörku
Deilt um hvort afnema eigi
refsingu fyrir hassneyslu
- kjarni inálsins
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
SÓSÍALÍSKI þjóðarflokkurinn samþykkti á
flokksþingi sínu nýlega að leggja til að ekki
yrði lengur refsivert að hafa í fómm sínum hass
til persónulegra nota. Einnig leggur flokkurinn
til að reynt verði að gefa langt leiddum heróín-
sjúklingum heróín til að halda þeim frá glæpum.
Stefna Jafnaðarmannaflokksins er eftir sem
áður að hassnotkun sé refsiverð, en meðal flokks-
manna sem láta sig eiturlyfjamál varða er stuðn-
ingur við tillögu Sósíalíska þjóðarflokksins og
einnig meðal ýmissa er starfa að eiturlyfjavörn-
um.
Eins og er stríðir það gegn dönskum lögum
að hafa hass í fórum sínum, sama hve skammtur-
inn er lítill, utan hvað að íbúar fríríkisins
Kristjaníu leyfa hassneyslu. Þótt enn sé traustur
þingmeirihluti gegn tillögunni hefur hugmyndin
unnið sér fylgi meðal þeirra, sem mest afskipti
hafa af þessum málaflokki, þótt forysta Jafnað-
armannaflokksins hafni henni eindregið.
Samstjórnarflokkurinn, Róttæki vinstriflokk-
urinn, hefur hins vegar tekið vel í hugmyndina
og nú hefur Sósíalíski þjóðarflokkurinn bæst í
hópinn. Enginn flokkanna vill þó að notkun
hass verði gerð lögleg, heldur einungis að ekki
verði refsivert að hafa í fórum sínum skammt
til eigin nota. Þriðji stjómarflokkurinn, Miðdemó-
krataflokkurinn, er hugmyndinni eindregið mót-
fallinn.
Röksemdirnar fyrir lagabreytingu eru að þar
með fái lögregluyfirvöld svigrúm til að berjast
gegn sterkari eiturlyfjum. Tillagan er gerð með
hollensk lög í huga, en þar eru til svokallaðar
„coffeeshops", þar sem hægt er að kaupa og
neyta hass, þótt nafnið gefi annað til kynna.
Andstæðingar hugmyndarinnar segja hol-
lensku reynsluna tvíbenta, því þótt ætlunin með
tilhöguninni hafi verið að auðvelda eftirlit með
neyslunni hafi það síst orðið raunin. Einnig benda
andstæðingar hugmyndarinnar á að með fijálsri
sölu verði markaðurinn tryggður fyrir þá sem
leggi þessa skuggastarfsemi fyrir sig. Nær sé
að herða forvamastarf en gefa eftir gagnvart
neyslu efnanna.