Morgunblaðið - 14.05.1996, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 14. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Gunnlaugur Rögnvaldsson
25 milljón króna vinnutæki, maðurinn er ansi smávaxinn í samanburði við nýjar vinnuvélar,
sem fluttar hafa verið til landsins vegna gerðar Hvalfjarðarganga.
Risavaxnar vinnuvélar keyptar
vegna Hvalfj arðarganga
FJÓRAR risavaxnar vinnuvélar, sem nota á til grjót-
flutnings vegna smíði Hvalfjarðarganganna, hafa
verið fluttar til landsins. Tvö tækjanna eru ný og
kostar hvort um sig 25 miHjónir króna. Þetta eru
sérhannaðar Euclid-gijótflutningsvinnuvélar, sem
eru 32 tonn að þyngd og geta borið 23 tonn af gijóti.
Það er tvisvar til þrisvar sinnum meira en hefðbundn-
ir 10 hjóla flutningabílar anna. Tækin eru þó aðeins
sex hjóla og knúin áfram af 12 cylindra Volvo-vél.
Brimborg hf. flutti tækin inn fyrir Fossvirki hf.
Tillögur VST um snjóflóðagarða á Flateyri
Ekkí gert ráð fyrir
vörn við Sólbakka
Á BORGARAFUNDI á Flateyri fyr-
ir skemmstu voru kynntar teikning-
ar af snjóflóðagörðum fyrir ofan
byggðina, en alls verða garðarnir
um 1.550 metrar á lengd. Ekki er
gert ráð fyrir að húsið Sólbakki við
Skollahvilft verði varið sérstaklega.
Það er Verkfræðistofa Sigurðar
Thoroddsen, VST, sem hefur hann-
að snjóflóðavarnirnar í samstarfi
við snjóflóðadeild norsku jarðtækni-
stofnunarinnar.
Flosi Sigurðsson verkfræðingur
hjá VST segir að um þijá garða sé
að ræða sem tengjast saman. Leiði-
garðarnir eru tveir, ytri garður og
innri garður, sem hvor um sig eru
rétt rúmlega 600 metrar, og 350
metra langur þvergarður er á milli
þeirra. Leiðigarðarnir eru frá því
að vera 15 metrar á hæð upp í það
að vera 20 metrar á hæð en þver-
garðurinn er tíu metrar á hæð.
Efnið er allt tekið úr skriðum á
staðnum, alls um 600 þúsund rúm-
metrar. Heildarkostnaður við sjálfa
snjóflóðagarðana er áætlaður um
300 milljónir króna.
Framkvæmdatími
30-50 vikur
FIosi sagði að markmiðið væri
að hefjast handa í sumar en ákvörð-
un lægi þó ekki fyrir nú um annað
en að ganga frá hönnun og útboðs-
gögnum. Á þessu stigi hefur ekki
verið samþykkt að hefja fram-
kvæmdina. Þær eru háðar fjárveit-
ingu úr Ofanflóðasjóði sem fjár-
magnar 90% af framkvæmdinni en
bæjarfélagið 10%.
VST hefur gert lauslega áætlun
um framkvæmdatíma og hljóðar
hún upp á 30-50 vikur. „Við von-
umst til þess að framkvæmdin verði
komin á verulegt skrið næsta haust
og fyrir næsta vetur verði búið að
reisa garða úr yfir 300 þúsund rúm-
metrum af efni,“ sagði Flosi.
Verkið er ekki mjög mannafla-
frekt og er að mestu unnið með
stórvirkum tækjum. Hugsanlega
verða um 20 manns í vinnu við
byggingu garðanna. Hugsanlega
þyrfti að skipta um jarðveg undir
görðunum á nokkrum köflum vegna
bleytu.
Einnig verður svæðið ræst fram
með skurðum fyrir ofan og neðan
garðana til að varna því að vatn
komist undir þá. VST og snjóflóða-
deild norsku jarðtæknistofnunar-
innar, NGI, unnu tillöguna að snjó-
flóðagörðunum saman og þurfti hún
að uppfylia þau öryggismarkmið
sem Veðurstofan hefur sett í sam-
ráði við umhverfisráðuneytið.
Ströngustu öryggiskröfur
í heimi
„Við það er miðað að varnargarð-
arnir stöðvi flóð sem búast má við
að geti átt sér stað að meðaltali
einu sinni á 500 til 1.000 árum.
Þá er yerið að tala um mun stærra
flóð en það sem féll á Flateyri, eða
150 metrum lengra. Við erum að
tala um öryggi sem er alveg sam-
bærilegt við það sem mest gerist í
heiminum. Oryggiskröfurnar eru
sambærilegar við þær norsku, sem
eru ströngustu öryggiskröfur sem
gerðar eru í dag í þessum málum,“
sagði Flosi.
I verklýsingu var gengið út frá
því að byggðin yrði varin. Flosi
segir að fyrirhugaðir garðar muni
ekki veija íbúðarhúsið á Sólbakka.
Það lægi ekki fyrir nein ákvörðun
um hvernig yrði staðið að því.
„Við höfum sagt að við óttumst
að við höfum aukið hættuna við
Sólbakka,“ sagði Flosi. Hann sagði
að álitamál væri hvort yrði dýrara
að kaupa eignirnar upp eða reisa
þar vamir. „Við bentum bara á að
það þyrfti að skoða þetta nánar og
það yrði að gera strax. En það
hefur enginn tekið þá ákvörðun og
þessi mál eru nú til skoðunar hjá
sveitarfélaginu," sagði Flosi.
VST benti á það sem eina mögu-
lega lausn að reisa vegg við íbúðar-
húsið á Sólbakka þannig að snjóflóð
sem félli á þessum slóðum færi yfir
húsið.
Hlutverk frjálsra félaga í samfélaginu
Opnari sam-
skipti við
stjórnvöld
Ágúst Þór Árnason
Mannréttindaskrif-
stofan ásamt aðild-
arfélögum mun
standa fyrir ráðstefnu um
hvert sé hlutverk fijálsra
félagasamtaka í samfélag-
inu þann 13.-15. júní n.k.
í Norræna húsinu og í Við-
ey. Ágúst Þór Árnason
framkvæmdastjóri Mann-
réttindaskrifstofunnar hef-
ur skipulagt ráðstefnuna.
^Um hvað munu umræðurn-
ar fyrst og fremst snúast?
„Állt frá lokum seinni
heimstyijaldarinnar hefur
vægi fijálsra félagasam-
taka verið að aukast. Við
fall Berlínarmúrsins hljóp
meiri vöxtur í starfsemi
slíkra samtaka en dæmi eru
um áður. í stofnskrá Sam-
einuðu þjóðanna er frjálsum
félagasamtökum ætlað það
hlutverk að upplýsa emb-
ættismenn samtakanna um það
sem miður fer í mannréttindamál-
um víða um heim. I hinum vest-
ræna heimi hafa félagasamtök
af öllu tagi verið að taka að sér
mörg þau verkefni sem hefur
fram til þessa verið álitið í verka-
hring ríkis og sveitarfélaga. í
framhaldi af því vakna spumingar
um ábyrgð og skyldur beggja
aðila og hvort félagasamtök geti
talist fijáls ef meginhluti starfs
þeirra felst í því að sinna verkefn-
um sem stjómvöld eiga óbeina
aðild að. Á ráðstefnunni verður
rætt um grundvallaratriði af
þessu tagi og reynt að smíða
ramma um samskipti fijálsra fé-
lagasamtaka og ríkisvaldsins.
Eru fijáls félagasamtök mjög
undir hælnum á ríkisvaldinu hér
á landi að þínu mati?
„Nei, ég myndi ekki segja það.
Aftur á móti er samskiptaformið
að mestu leyti óskilgreint og fé-
lagasamtök vita lítt hvaða skilyrði
þau þurfa að uppfylla til að stjórn-
völd telji jiau alvöm „fyrirbæri".
Auk Asmundar Stefánssonar
er Birgit Lindsnæs frá Danmörku
annar frummælandinn á ráðstefn-
unni. Hvað mun hún ræða um?
„Birgit Lindsnæs er aðstoðar-
framkvæmdastjóri Mannréttinda-
skrifstofu Danmerkur. Sú skrif-
stofa hefur staðið að ijölmörgum
ráðstefnum í Eystrasaltsríkjunum
og öðrum fyrrum kommúnista-
ríkjum Austur-Evrópu, þar sem
hlutverk frjálsra félagasamtaka i
lýðræðislegri uppbyggingu
samfélagsins hefur verið krufíð
til mergjar. Hugmyndin að ráð-
stefnunni hér kviknaði þegar ég
var fengin til að segja frá aðdrag-
anda stofnunnar mannréttinda-
skrifstofunnar hér, en í nágranna-
löndum okkar þykir til mikillar
fyrirmyndar að frjáls félagasam-
tök skuli sameina
krafta sína um svo
verðugt málefni. Birgit
mun segja frá reynslu
dönsku mannréttinda-
skrifstofunnar í fyrir-
lestri sínum."
Hvar standa verkalýðsfélögin í
þessari umræðu, mun Ásmundur
Stefánsson koma inn á það ífram-
sögu sinni?
„Væntanlega, en þó er við því
að búast að hann fjalli um félaga-
samtök í mun víðara samahengi,
enda hafa fáir íslendingar kynnt
sér málefni félagasamtaka,
stjómmálaflokka og verkalýðsfé-
laga betur en Ásmundur. Einn
vinnuhópanna á ráðstefnunni
►Ágúst Þór Árnason er fædd-
ur í Lágu- Hlíð í Mosfellssveit
26. maí árið 1954. Hann lauk
stúdentsprófi frá Öldungadeild
Menntaskólans við Hamrahlið
1983 og fyrri hluta meistara-
gráðu í heimspeki, lögfræði og
stj órnmálaf ræði frá Die Freie
Universitat í Vestur-Berlín
1988. Hann var fréttaritari
Bylgjunnar árin 1986-89,
fréttarhari Ríkisútvarpsins frá
1989-91. Fréttamaður á Frétta-
stofu Ríkisútvarpsins 1991-93
og blaðamaður á Tímanum
1993-94. Hann hefur stýrt
Mannréttindaskrifstofunni frá
því hún tók til starfa fyrir
tveimur árum. Ágúst Þór er
kvæntur Margréti Rósu Sig-
urðardóttur umbrots- og útlits-
hönnuði á Viðskiptablaðinu.
Þau eiga eina dóttur og tvo
syni átti Ágúst áður.
mun fjalla um stjórnmálafélög og
verkalýðsfélög en staða slíkra fé-
laga í félagasamtakaflórunni hef-
ur löngum verið umdeild. Þau eiga
þó óneitanlega heima í hópi
frjálsra félagasamtaka og það
væri örugglega af hinu góða að
slík félög tengdust samfélagi
fijálsra félagasamtaka traustari
böndum en nú er. Því miður hefur
alltof lítið verið um það rætt hvert
sé hlutverk verkalýðsfélaga og
stjórnmálafélaga í lýðræðislegu
uppeldi landsmanna. Umræðan á
ráðstefnunni verður vonandi skref
í áttina til nánari tengsla."
Hvaða félög eiga heima í svona
umræðum eins og fram eiga fara
á ráðstefnu Mannréttindaskrif-
stofunnar?
„í sjálfu sér öll félög sem telja
sig vinna að þeim málefnum sem
vinnuhópamir munu
§alla um, þ.e.a.s.
mannúðarmálum og
réttindum einstaklinga
og hópa. Svo og fulltrú-
ar stjórnvalda ríkis og
sveitarfélaga sem telja
það af hinu góða að koma á meiri
festu í samskiptum við fijáls fé-
lagasamtök.“
Hvaða árangri vonist þið til að
ná með þessari ráðstefnu?
„Umræðan er árangur í sjálfu
sér, en að auki vonumst við til
að með þessu verði lagður grunn-
ur að opnari og uppbyggilegri
samskiptum stjórnvalda og fé-
lagasamtaka og félagasamtaka
innbyrðis.“
Lítið rætt
um hlutverk
verkalýðs-
félaga