Morgunblaðið - 14.05.1996, Blaðsíða 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 14. MAÍ 1996
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Engin skýring fundin á brotlendingu DC-9 þotu ValuJet í Flórída
Þotunni nauðlent sjö
sinnum vegna bilana
Miami. Reuter, Daily Telegraph.
ÞOTA ValuJet-flugfélagsins, sem
fórst á Everglades-blautlendinu í
Flórída á laugardag, hafði á síðustu
tveimur árum orðið að snúa sjö sinn-
um til næsta flugvallar og lenda þar
vegna bilana sem vörðuðu flugöryggi
hennar. Enn þykir ekkert benda til
að aldur hennar hafi ráðið einhveiju
um að hún fórst en þotan, sem var
af gerðinni McDonnell Douglas DC-9,
var 27 ára gömul. Stóðst hún sér-
staka öryggisskoðun eftirlitsmanna
bandaríska loftferðaeftirlitsins (FAA)
sl. þriðjudag. Engin skýring hefur
fundist á því hvers vegna þotan fórst.
Einkaflugmaður, Daniel Muel-
haupt, sem var á flugi skammt frá
slysstaðnum, varð vitni að því er
þota ValuJet-félagsins fórst. Hann
sagði að hún hefði fallið nánast lóð-
rétt til jarðar og stungist á nefið í
jörðina. „Hún stakkst niður eins og
spjót. Upp steig vatns- og eðjusúla,
eins og sprengja hefði fallið,“ sagði
einkaflugmaðurinn.
Slysstaðurinn er á 13.000 ferkíló-
metra blautlendi og er seigfljótandi
jarðvegs- og gróðureðja talin 10
metra þykk þar sem þotan kom nið-
ur. Þar eru heimkynni mörgþúsund
krókódfla, fugla og annarra dýrateg-
unda og ógerlegt um að fara nema
á litlum flatbytnum með loftskrúfu.
Aðstæður aldrei erfiðari
BJÖRGUNARMENN kemba leitarsvæðið í Everglades-blautlendinu á Flórída í gær en þar fórst
DC-9 þota ValuJet-félagsins á laugardag.
Menn, sem rannsakað hafa tugi
flugslysa í snarbröttum fjallshlíðum
og í vetrarstormum, sögðu aðstæður
í Everglades til að finna brak úr
þotunni og ná því upp væru þær
erfiðustu sem þeir hefðu komist í.
Robert Francis, aðstoðarforstjóri
Öryggisstofnunar samgöngumála
(NTSB), sagði að langan tíma gæti
tekið að finna og ná upp braki.
Aukinheldur væri það sérstök þraut
og erfið úrlausnar að koma tækjum
til björgunar á slysstað.
Rætt hefur verið um að leggja
flotbryggjuveg að slysstaðnum, en
hann er um 300 metra frá næsta
fastalandi, þilja síðan slysstaðinn af
og dæla vatni og eðju burt.
Hreyflar þotunnar fundust á
sunnudag, en annars hefur lítið
fundist af flakinu. Því leitaði NTSB
eftir því við bandaríska flotann að
hann legði til hljóðsjársérfræðinga
til að leita að brakinu, einkum flug-
og hljóðritum hennar, með hátækni-
búnaði. Slík tæki eru þó smíðuð til
leitar i hafi en ekki forarvilpum.
í gærkvöldi höfðu fundist líkams-
hlutar nokkurra farþega en ekkert
heillegt lík.
Svarti kassinn ófullkominn
Kafarar freistuðu þess að leita á
slysstað en sáu ekki handa sinna
skil. Héldust þeir í hendur nokkrir
í hóp og þreifuðu með höndunum í
eðjunni en án árangurs. New York
Times sagði í gær, að leitarmenn,
sem notuðu stangir eins og gert
væri við leit í snjóflóði, hefðu fundið
20 metra langan og um sex metra
breiðan hlut sem talinn væri hluti
af búk þotunnar.
Orsök flugslyssins er það sem
rannsóknaraðilar hafa mestan
áhuga á að komast að. Lausn á þeirri
ráðgátu kann að finnast á flugrita
hennar, svarta kassanum, sem
fannst í eðjunni á slysstað í gær-
kvöldi. Þó er talið að vegna aldurs
þotunnar hafi flugritinn verið af
gömlu gerðinni en svartir kassar af
því tagi veita ekki eins fúllkomnar
upplýsingar um starfsemi stjórn-
kerfa og hreyfla eins og seinni tíma
tækni.
109 fórust
Þotan var á leið til ólympíuborgar-
innar Atlanta í Georgíu-ríki frá
Miami með 104 farþega og fimm
manna áhöfn. Eftir um 100 mílna
flug tilkynnti flugstjórinn, Candalyn
Kubeck, að farþegaklefinn og stjórn-
klefinn hefðu fyllst af reyk. Sagðist
hún ætla freista þess að snúa aftur
til Miami og átti ófarnar um 15
mflur, eða 25 kílómetra, er þotan
fórst.
Kubeck flugstjóri hafði tæplega
9.000 flugstundir að baki, þar af
um 2.000 sem flugmaður ValuJet.
Hún var gift flugstjóra sem starfar
hjá American West-flugfélaginu.
Fulltrúar FAA sögðu að vegna
slyssins yrði gerð ítarleg úttekt á
öryggis- og viðhaldsmálum hjá
ValuJet-flugfélaginu næstu 30 dag-
ana. Fulltrúar stofnunarinnar
myndu á þeim tíma setjast í auka-
sæti í stjórnklefa flugvéla félagsins
til að fylgjast með starfi flugmanna,
flugvélar félagsins yrðu teknar til
sérstakrar skoðunar og gæðastjórn-
unarkerfi þess yrði grannskoðað.
Ör vöxtur ValuJet
Ekkert bandarískt flugfélag hefur
vaxið með sama hraða og ValuJet.
Fargjöld félagsins hafa verið mun
lægri en annarra félaga og leitt til
þess að keppinautar stórir sem smá-
ir hafa lækkað sín gjöld talsvert.
Það var stofnað í Atlanta og hóf
flugrekstur með tveimur DC-9 þot-
um í lok október 1993. Flogið var
til þriggja borga. í dag rekur það
36 slíkar þotur og flýgur til 26
borga. Flugvélarnar eru allar komn-
ar til ára sinna og flestar keyptar
af Delta-flugfélaginu, sem einnig er
með höfuðstöðvar í Atlanta.
Nýlega gerði ValuJet hins vegar
samning við McDonnel Douglas
verksmiðjurnar um að verða fyrsti
kaupandi að nýrri þotugerð, MD-95.
Hefur félagið staðfest pantanir í 50
slíkar flugvélar og gert óstaðfesta
pöntun í 50 til viðbótar.
Vegna skjóts vaxtar ValuJet-
félagsins hafa efasemdir um að flug-
rekstur þess væri ekki í nógu föstum
skorðum kviknað. Lewis Jordan for-
stjóri sagði áhyggjur af því tagi
óþarfar. Margar bilanir hafa orðið í
þotum félagsins og ein þeirra eyði-
lagðist eftir að eldur kviknaði í
hreyfli hennar á flugvellinum í Atl-
anta. Áhyggjur hafa verið látnar í
ljós um öryggi hreyfla flugflotans
en þeir hafa verið keyptir notaðir
frá Tyrkalandi.
Undir eftirliti
Nú er um það bil að ljúka fiög-
urra mánaða eftirliti FAA með
rekstrinum. Gerður hefur verið fjöldi
tilmæla um breytta starfshætti varð-
andi þjálfun áhafna, viðhald og
rekstur sem félagið hefur tekið til
greina. Þrír af hverjum fjórum flug-
mönnum ValuJet hafa verið ráðnir
til starfa frá stórum flugfélögum,
70% flugmannanna voru herflug-
menn og hafa sín á milli flogið sam-
tals 4.338 árásarferðir í hernaði og
hlotið 473 heiðursmerki hersins.
Aðild Króatíu að
Evrópuráði frestað?
Strassborg. Reuter.
EVRÓPURÁÐIÐ kann að fresta
því í vikunni að taka Króatíu í hóp
aðildarríkja sinna. Ástæðan er
áhyggjur aðildar-
ríkjanna af nýleg-
um ákvörðunum
Franjos Tudjman
forseta í málum,
sem snerta borg-
araleg réttindi í
landinu.
Búizt er við að
fastafulltrúar hinna 39 aðildarríkja
Evrópuráðsins geri út um málið í
dag eða á morgun. Samkvæmt
heimildum Reutere-fréttastofunnar
í Strassborg stafa áhyggjur aðild-
arríkjanna einkum af ákvörðun
Tudjmans um að leysa upp lýðræð-
islega kjörna
borgarstjóm
Zagreb, þar sem
andstæðingar
hans eru í meiri-
hluta, og að lög-
sækja nokkur
óháð dagblöð.
Evrópuráðið
hefur það hlutverk að standa vörð
um lýðræði og mannréttindi í álf-
unni. Öll ríkin 39 verða að veita
samhljóða samþykki sitt fyrir aðild
*★★★*
EVRÓPA^
fc V. V
Lena Hjelm-Wallen utanríkisráðherra Svíþjóðar og írskur starfs-
bróðir hennar, Dick Spring, ræðast við í upphafi fundar utanríkis-
ráðherra ESB.
nýs ríkis að ráðinu. Þing Evrópu-
ráðsins samþykkti aðild Króatíu
24. apríl síðastliðinn, eftir að
stjórnvöld í landinu höfðu gefið
21 loforð um umbætur, þar á
meðal um lýðræðislegt kjör
borgarstjóra í Zagreb og um að
frjáls fjölmiðlun yrði tryggð.
1 Simpson
fær
blendnar
móttökur
BANDARÍSKA ruðningshetj-
an O.J. Simpson, sem sýknað-
ur var á síðasta ári af ásökun-
um um að
hafa myrt
eiginkonu
sína og vin
hennar, hefur
fengið heldur
blendnar
móttökur í
Bretlandi.
Hann kom
þangað á
sunnudag og mun m.a. ræða
við nemendur í Oxford og
koma fram í sjónvarpi. Hafa
fjölmiðlar fjallað töluvert um
komu hans og þá að mestu á
neikvæðum nótum. Þá hafa
verið gerð hróp að Simpson
og hann kallaður „morðingi".
Simpson
Ástandið
versnar í N-
Kóreu
MATVÆLA- og landbúnaðar-
stofnun Sameinuðu þjóðanna
varaði í gær við því að ástand-
ið í Norður-Kóreu hefði versn-
að mjög og að búist væri við
að matarskorturinn í landinu
myndi aukast til muna á næstu
mánuðum. Uppskera síðasta
árs væri uppurin og nær engar
matarbirgðir í landinu.
Nýtt hneyksli
í Tyrklandi
NÝTT hneykslismál skók tyrk-
nesku stjórnina í gær en þá
upplýsti Mesut Yilmaz, forsæt-
isráðherra, að um 430 milljón-
ir kr. vantaði í leynilegan sjóð
stjómarinnar, sem aðallega
átti að nota til að fjármagna
aðgerðir hers og öryggislög-
reglu. Sökuðu flokksmenn
Tansu Ciller, sem situr í ríkis-
stjóm með Yilmaz og var fyrir-
rennari hans í embætti, Yilmaz
um að reyna að sverta Ciller
en hún á nú þegar yfir höfði
sér ákæru um að hafa notfært
sér aðstöðu sína til að hagnast
á einkavæðingu bílafyrirtækis.
Kasta vatni í
klögnskyni
ÍBÚAR i Stigtomta í Suður-
Svíþjóð gripu um helgina til
óvenjulegra aðgerða til að
mótmæla mengun í nágrenni
bæjarins. Gripu um 2.000
bæjarbúar, karlar, konur og
börn, til þess ráðs að kasta
af sér vatni opinberlega til að
vekja athygli á málstað sínum.
Deilt um
skipsflak
HART er nú deilt fyrir írskum
dómstólum um eignarrétt yfir
flaki farþegaskipsins Lusita-
niu, sem Þjóðveijar sökktu
fyrir rúmum 80 árum, í heims-
styijöldinni fyrri. Stendur deil-
an á milli bandarísks auðkýf-
ings og írska ríkisins sem telja
sig eiga flakið en sögusagnir
hafa verið á kreiki um að mik-
il verðmæti og töluvert magn
vopna hafi verið um borð þeg-
ar skipinu var sökkt. Yfir
1.200 manns fórust með því.