Morgunblaðið - 16.05.1996, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 1996 B 11
VIÐSKIPTI
Unih verfissljórn un á
erindi við Islendinga
Sjónarhorn
Umhverfísmál hafa á undanförnum misserum
fengið æ meiri athygli hér á landi sem ann-
ars staðar. Haraldur Á. Hjaltason og Einar
K. Stefánsson telja að með umhverfisstjórn-
un gætu íslensk fyrirtæki, einkum og sér í
lagi fyrirtæki í útflutningi, mætt auknum
kröfum markaða og auk þess náð rekstrarleg-
um ávinningi með lækkun kostnaðar.
Einar K. Haraldur Á.
Stefánsson Hjaltason
Ein af ástæðum þess að fyrir-
tæki huga í auknum mæli
að umhverfismálum er að
kröfur og viðhorf viðskiptavina eru
að breytast. Nú er t.d. ekki nóg að
bjóða lægsta vöruverðið eða þá vöru
sem endist best, heldur skiptir hegð-
un fyrirtækisins sem framleiðir vör-
una verulegu máli. Ekki er þar að-
eins um að ræða beinar kröfur frá
yfirvöldum í formi laga og reglna,
eða aðgerðir öfgafullra umhverfis-
sinna, heldur hafa neytendur í aukn-
um mæli látið til sín taka. Fram
hefur komið hjá framleiðendum í
sjávarútvegi hér á landi, að þeir verða
í auknum mæli varir við fyrirspurnir
frá söluaðilum og neytendum erlend-
is varðandi umhverfís- og fráveitu-
mál. Það er því nauðsyn hverju fyrir-
tæki að geta sýnt fram á með skýrum
hætti að þau starfi á eins umhverfis-
vænan hátt og unnt er.
Umhverfiskerfi
Til að taka markvisst á umhverf-
ismálum hafa mörg fyrirtæki tekið
upp það sem við nefnum umhverfís-
stjórnun (Environmental Manage-
ment) og byggt upp umhverfiskerfi
(Environmental Management Sy-
stem).
Umhverfisstjórnun snýst um að
minnka neikvæð áhrif fyrirtækisins
á umhverfið á skipulegan hátt með
því að marka skýra stefnu í umhverf-
ismálum, setja markmið sem fela í
sér umbætur og stýra þeim þáttum
í starfseminni sem hafa áhrif á um-
hverfið. Fyrir nokkrum árum var
gefinn út í Bretlandi staðallinn BS
7750 sem gerir kröfur til umhverfís-
stjórnunar fyrirtækja. Nýlega var
einnig gefíð út frumvarp að ISO
14001 staðlinum sem er að mörgu
leyti sambærilegur við þann breska,
nema hvað hann er alþjóðlegur.
Tækninefnd alþjóðastaðíaráðsins
(ISO) mun í júní nk. ræða um þær
ábendingar sem koma frá umsagnar-
aðilum, en flestir reikna með að hann
verði samþykktur án mikilla breyt-
inga.
Þegar ISO 14001 verður sam-
þykktur munu mjög mörg fyrirtæki
nýta sér hann til að koma á mark-
vissri umhverfisstjórnun og reyndar
eru mörg fyrirtæki nú þegar komin
með hann í notkun þótt einungis sé
um frumvarp að ræða. Staðallinn er
um margt svipaður ISO 9000 stöðl-
unum um gæðastjórnun sem hafa
náð mikilli útbreiðslu um allan heim
og er búist við að sama verði upp á
teningnum með ISO 14000 staðlana.
Reyndar eru tengsl gæða- og um-
hverfisstaðlanna töluverð, þannig að
fyrirtæki sem nú þegar hafa ISO
9000 gæðakerfí geta komið sér upp
umhverfiskerfi á tiltölulega einfaldan
hátt. Ýmsir hafa jafnframt spáð því
að umhverfis- og gæðastaðlarnir al-
þjóðlegu muni renna saman i einn
staðal fyrir aldamót, sem jafnframt
tæki til heilsu- og öryggismála í fyrir-
tækjum.
Reikna má með að margir þeirra
sem taka umhverfísstaðalinn upp
muni sækjast eftir vottun á umhverf-
iskerfi fyrirtækisins, þar sem með
slíkri vottun er staðfest af óháðum
aðila að fyrirtækið taki ábyrga af-
stöðu til umhverfisins, vinni mark-
visst að góðri umgengni við umhverf-
ið og uppfylli öll gildandi lög og regl-
ur á hverjum stað, sem er grunn-
krafan í stöðlunum.
Evrópusambandið hefur gefið út
reglugerð um EMAS (Eco Manage-
ment and Audit Scheme) sem svipar
mjög til fyrrnefndra staðla, nema
hvað meiri áhersla er lögð á að upp-
lýsingum um ástand umhverfismála
fyrirtækisins verði miðlað til almenn-
ings. Þar er einnig gert ráð fyrir að
umhverfískerfí fyrirtækjanna verði
tekin út á svipaðan hátt.
Með því að taka upp
umhverfisstjómun eru
fyrirtæki að taka
ábyrga afstöðu til um-
hverfisins. Það mun
nýtast fyrirtækinu við-
skiptaiega, þar sem
ímynd fyrirtækjanna í
hugum neytenda er já-
kvæðari en þeirra sem
ekki taka upp umhverf-
isstjórnun. Fyrirtæki
geta einnig átt von á
íjárhagslegum ávinn-
ingi, þar sem ýmsar
aðgerðir sem ráðist er
í vegna umhverfismála
munu leiða til hagræð-
ingar í rekstri. Dæmi
um það er minni orku-
notkun, betri nýting hráefna og
umbúða, flokkun úrgangs og endur-
vinnsla, svo eitthvað sé nefnt.
Það er því fyrirtækjum engin áþján
að taka upp umhverfisstjórnun, þvert
á móti má vænta verulegs rekstrar-
legs ávinnings og ánægðari við-
skiptavina sem ætti að vera íslensk-
um fyrirtækjum nægjanleg hvatning
til að taka frumkvæðið og innleiða
umhverfisstjórnun.
Kröfur til umhverfiskerfis eru
m.a.:
Stöðugar umbætur.
Mat á umhverfisáhrifum fyrir-
tækisins.
Skýr stefna og markmið í um-
hverfísmálum.
Framkvæmdaáætlun um leiðir að
markmiðum.
Skýr ábyrgðarskipting.
Skjalfesting á verklagsreglum.
Vöktun mikilvægra þátta í starf-
seminni. *
Regluleg endurskoðun á um-
hverfiskerfinu.
Haraldur er verkfræðingur og
rekstrarráðgjafi hjá VSÓ
Rekstrarráðgjöf; Einar er
umhverfisverkfræðingur hjá VSÓ
Verkfræðistofu Stefáns
Ólafssonar.
Sparisjóður
Bolungar-
víkur með
32 milljóna
hagnað
REKSTRARAFKOMA Spari-
sjóðs Bolungarvíkur batnaði
verulega á síðasta ári og nam
hagnaður sjóðsins eftir skatta
32 milljónum króna. Þetta er
þriðjungi meiri hagnaður en
árið 1994 er sjóðurinn skilaði
24 milljóna króna hagnaði.
A aðalfundi sparisjóðsins
þann 26. apríl sl. kom fram að
þessa bættu afkomu mætti
rekja til þess að kostnaður hefði
staðið í stað og afskriftir dreg-
ist saman. Arðsemi eiginfjár
er 10,6%, að því er segir í frétt
frá sparisjóðnum.
Heildarinnlán Sparisjóðs
Bolungarvíkur, að meðtalinni
verðbréfaútgáfu, voru 1.091
milljónir króna á liðnu ári og
höfðu aukist um 2,3%. Heildar-
útlán námu í árslok 1.050 millj-
ónir króna og höfðu aukist um
18,4% og stafaði þaðmest af
aukningu afurðalána. í lok árs-
ins var eigið fé sparisjóðsins
331,5 milljónir króna.
Aukin samvinna
sparisjóða á Vestfjörðum
Fram kom í skýrslu stjórnar-
formanns, Benedikts Bjarna-
sonar, að mikil umskipti hafi
orðið á undanförnum árum í
skiptingu útlána. Sjávarútveg-
ur væri með 46% af heildar-
útlánum, en sparisjóðurinn
fjármagnaði nær allt atvinnulíf
á Suðureyri og í Bolungarvík.
Þrátt fyrir miklar afskriftir og
gjaldþrot á starfsvæði spari-
sjóðsins á síðari árum væri eig-
infjárstaða sjóðsins sú besta
af peningastofnunum sem
greiða skatta eða 35,1% sam-
kvæmt BIS reglum.
Stjórnarformaður gat þess
að samvinna hefði aukist á
milli sparisjóðanna á norðan-
verðum Vestfjörðum og hefðu
þeir hug á að koma upp af-
greiðslu á ísafirði.
Góð ávöxtun á hlutabréfamarkaði
Gengi hækkað
um 61% á sL ári
ÞINGVÍSITALA hlutabréfa á Verð-
bréfaþingi íslands hefur hækkað um
61% undanfarna 12 mánuði. Þetta
er umtalsvert meiri hækkun en varð
á gengi vístölunnar árið 1995, en
þá nam hækkunin 36%. Velta á Verð-
bréfaþingi fyrstu íjóra mánuði þessa
árs nam 32 milljörðum króna og
hefur hún tvöfaldast frá sama tíma
í fyrra.
Vaxtalækkanir í apríl virðast hafa
virkað sem vítamínsprauta fyrir við-
skipti á Verðbréfaþingi, sérstaklega
hvað varðar viðskipti með spariskír-
teini og húsbréf. Viðskipti með spari-
skírteini fyrstu ljóra mánuði þessa
árs voru rúmir 5,5, milljarðar króna.
Tæplega helmingur þeirra viðskipta
átti sér stað í apríl eða röskir 2,3
milljarðar króna og eru það nærri
helmingi meiri viðskipti en áttu sér
stað fyrstu fjóra mánuði síðasta árs.
Tæplega helmingur þessara við-
skipta var með 20 ára spariskírteini.
Á hlutabréfamarkaði var velta
fyrstu íjögurra mánuða ársins rúmir
1,3 milljarðar króna, sem er liðlega
81% aukning miðað við sama tíma í
fyrra. Hækkun á hlutabréfavísi-
tölunni í apríl var 3%, en alls hefur
vísitalan hækkað um tæp 28% frá
áramótum.
Johann Olafur Arsælsson
er framkvæmdasljóri véladeildar Merkúr hf.
Hann er
Starf hans felst í kynningu og sölu á margflóknum
vélbúnaði og tækjum. Meðal viðskiptavina Olafs
em aðilar í sjávarútvegi sem og verktakar og bændur.
Vélfræðimenntunin nýtist honum einstaklega vel í
þessu starfi.
I
7

Við skiptum við
s
SPARISJÓÐ VÉLSTJÓRA
MimrMur!
Vanti ykkur traustan starfsmann
med víðtæka sérmenntun á
bæði bóklega og verklega,
þá eru þid ad ieita að vélfræðingi.
Nánari upplýsingar veitir:
Vélstjórafélag
íslands
Borgartúni 18,105 Reykjaví
Sími: 562-9062
Markmið verkefnisins Frumkvæði - Framkvæmd er að aðstoða fyrirtæki við að afla sér ráðgjafar.
Það er gert undir stjórn verkefnisstjóra og með fjárhagslegum stuðningi.
Aðstoð er veitt á eftirtöldum sviðum:
Stefnumótun
Markaðsaðgerðir
Fjármálastjórn un
Skipulagning framleiðslu
Hönnun og vöruþróun
Umhverfisstjórnun
!$*• Gæðastjórnun
Umsóknareyðublöð fást hjá Iðnlánasjóði, Iðntæknistofnun og atvinnuráðgjöfum víðs vegar um landið.
Frekari upplýsingar gefur Karl Friðriksson í síma 587-7000.
IÐNAÐAR-
RÁÐUNEYTIÐ
#IÐNLÁNASJÓÐUR Éi iðnþróunarsjóður Iðntæknistofnuníl
Ármúla 13A. 1SS Revkiavík. Kalkofnsvegi 1.101 Revkiavík. Keldnaholt, 112 Reykiavík.
Ármúla 13A, 155 Reykjavík.
Sími 588-6400. Fax 588-6420
Kalkofnsvegi 1, 101 Reykjavík.
Sími 569-9990. Fax 562-9992
Keldnaholt, 112 Reykjavík.
Sími 587-7000. Fax 587-7409
ATAKTll.
Gísli B. & SKÓP