Morgunblaðið - 25.05.1996, Blaðsíða 35
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 25. MAÍ 1996 35
AÐSEIMDAR GREINAR
-I
GALDa' .
ITlÍÐASOLAn
OPÍn K4. 15-19
nEmA món.
sími 551-1475
ÍSLEnSNfl ÓPERön
leið. Þar eru ræddar leiðir til að
auka sveigjanleika á vinnumarkaði
og til að lækka framleiðslukostnað
svo að hægt sé að bæta samkeppnis-
stöðu viðkomandi atvinnugreina.
Þar er ekki rætt um af neinni al-
vöru að létta á skattgreiðslum eig-
endanna.
Með frumvarpi ríkisstjómarinnar
er fyrst og fremst verið að lækka
skatta á einstaklingana sem eiga
hlutabréfin. Það flokkast ekki undir
bætt rekstrarskilyrði atvinnulífsins
heldur eingöngu tilfærslu á skatt-
byrði. Það hefur engin bein áhrif á
atvinnuuppbyggingu. Það er þó ekki
ólíklegt að ásókn í að kaupa hluta-
bréf geti aukist við þetta. Skortur á
fjármagni til að kaupa hlutabréf
stendur íslenskum fyrirtækjum ör-
ugglega ekki fyrir þrifum. Af því
er blessunsrlega enginn skortur.
Aukin atvinnuppbygging strandar
ekki á því. Þessi breyting hefur eng-
in jákvæð samfélagsleg áhrif. Hún
eykur hinsvegar á ranglæti sem nóg
er fyrir af.
Það er satt best að segja nötur-
legt til þess að vita að samtök ís-
lenskra erfiðismanna - sjálft Al-
þýðusamband íslands - skuli komið
í slíka hafvillu að það mælir með
samþykkt þessa frumvarps ríkis-
stjómarinnar. Það er þyngra en tár-
um taki.
Höfundur er hagfræðingur.
Um fjármagnstekjuskatt
- áfangi eða útför?
FYRIR Alþingi Is-
lendinga liggja nú tvö
fmmvörp um fjár-
magnstekjuskatt.
Annað er frá ríkis-
stjóminni hitt frá for-
mönnum þriggja
stjórnarandstöðu-
flokka. Það er þörf á
því að skýra betur fyrir
almenningi hvað hann
á í vændum ef frum-
varp ríkisstjórnarinnar
verður samþykkt.
Með frumvarpi ríkis-
stjómarinnar er verið
að flytja til skattabyrði Þröstur óiafsson
í stærra mæli en við
höfum áður séð - frá efnafólki til
almennings.
Áður en lengra er haldið er rétt
að fara nokkrum orðum um tilkomu
þessa máls. Fyrrverandi ríkisstjóm
gaf út yfírlýsingu í desember 1994,
þar sem hún ákvað að ijármagns-
tekjuskatti skyldi komið á og bauð
öllum þingflokkum, auk ASÍ og VSÍ
aðild að nefndinni sem semja skyldi
drög að fmmvarpi um málið.
Þegar nefndin skilaði af sér í
nóvember sl. fylgdi því sérálit full-
trúa stjórnarandstöðunnar, þar sem
þeir gerðu grein fyrir ágreiningi sín-
um um nefndarálitið og tilkynntu
að þeir áskildu sér allan rétt. Á þessu
stigi vildu þeir þó ekki tjúfa samstöð-
una að fullu, því mikilvægt var að
málið kæmist til umræðna og fengi
þinglega meðferð. Menn óttuðust
að yfírlýsing fulltrúa stjórnarand-
stöðunnar um að þeir stæðu ekki á
nokkum hátt að framlagningu
nefndarálitsins myndi í reynd þýða
endalok málsins um skeið.
Verkefni nefndarinnar var í reynd
að gera tillögur um skattlagningu
þeirra íjármagnstekna sem ekki
vom skattlagðar fyrir þ.e. vaxta-
tekna. Núverandi tekjuskattskerfi
er heilstætt álagningarkerfi sem
meðhöndlar allar tekjur á sambæri-
legan máta, hvort sem um er að
ræða launatekjur, tekjur af eigin
atvinnurekstri, arð af hlutabréfum,
söluhagnað eða leigutekjur . Jaðar-
skattur á þessar tekjutegundir er
41,94%-46,94%. Aðeins vaxtatekjur
em enn undanþegnar tekjuskatti.
Um það átti málið að snúast.
Hlutverk nefndarinnar var því
fyrst og fremst að fínna skynsama
útfærsluleið til að skattleggja vax:ta-
tekjur innan þess tekjuskattskerfis
sem við búum við og hefur reynst
vel.
Það virðist eins og fulltrúar fjár-
magnseigenda hafí fengið sjálfdæmi
um að ákveða hvernig þeir vildu
láta skattleggja sig. Þeim hefur
greinilega tekist að selja stuðning
sinn við vaxtaskattinn háu verði.
Skattalækkun til eignafólks
Framvarp ríkisstjómarinnar má
draga efnislega saman í tvö megin
atriði. Annarsvegar er búið til nýtt
skattkerfi vegna vaxtateknanna.
Búið er til nýtt kerfi til hliðar við
gildandi tekjuskattskerfi sem skatt-
leggur vaxtatekjur með flötum 10%
skatti. Hinsvegar er skattlagning
annarra fjármagnstekna s.s. arðs
af hlutabréfum, leigutekjur og sölu-
hagnaður aðlagaður því skattkerfi
sem búið er til fyrir vaxtatekjurnar
og þessar tekjutegundir tekin útúr
gildandi tekjuskattskerfí.
Eg er þeirrar skoðunar að það
hefði verið hægt að lifa
við það til bráðabirgða
að búa til sérstakt
skattkerfi utan um
vaxtatekjumar, enda
hefði skattlagning ann-
arra fjármagnstekna
verið óbreytt. Það er
að vísu aðferð sem
sæmilega þróað hag-
kerfi getur ekki lifað
við til lengdar, vegna
þeirrar skattalegu mis-
mununar sem þar kem-
ur fram milli vaxta-
tekna annarsvegar og
annarra fjármagns-
tekna hinsvegar. Við
það mátti hinsvegar lifa um tíma
enda höfum við búið við þennan mun
um áratuga skeið. Einhver fá miss-
eri til viðbótar hefðu ekki skipt sköp-
um efnahagslega séð.
Þetta er reyndar leið sem enn er
opin og rétt væri að leita sátta um.
Margt góðviljað fólk trúir því að
með þessu framvarpi ríkisstjórnar-
innar sé stigið langþráð skref í átt
að fjármagnstekjuskatti. Það verður
að harma að svo er ekki. Hér er
miklu frekar að fara fram útför fjár-
magnstekjuskattsins, því í reynd er
verið að leggja hann af.
Það þarf ekki að eyða miklu máli
í vaxtaskattinn sem slíkan. Það era
flestir sammála um að koma honum
á. Aðalatriðið er sú mikla skatta-
lækkun sem eignamenn fá við það
að lækka skattinn á arð, söluhagnað
og leigutekjur. Það er gjömingur
sem ekki má undir neinum kring-
umstæðum ná fram að ganga.
'Því miður virðast margir ekki
hafa áttað sig á því hvað þetta þýð-
ir miklar tilfærslur á skattgreiðslum
frá eignafólki til almennings.
Hlutafélög era nú í óða önn að
birta ársreikninga sína og skila eig-
endum sínum góðum arði í greiðslum
og auknu verðgildi hlutabréfa. Ef
við tökum dæmigert hlutafélag sem
borgar 50 m.kr út í arð, þá fá eigend-
ur 14.3 m.kr.í skattalækkun sam-
kvæmt leið ríkisstjómarinnar auk
þeirrar skattalækkunar sem hlutafé-
lagið fær vegna hækkunar á skatt-
fijálsri úthlutun arðs. Þar getur ver-
ið um verulegar fjárhæðir að ræða
allt eftir því hvað fyrirtækið á mikl-
ar ónýttar heimildir til útgáfu jöfn-
unarhlutabréfa.
Ef nú eigendur sem eiga t.d.
helming hlutabréfanna ákveða að
selja bréfín sín og gengi bréfanna
er sexfalt þá er markaðsverð allra
hlutabréfanna um 3 m.kr. Markaðs-
verð bréfa fyrmefndra tíu eigenda
er þannig um 1,2 milljarðar kr. en
nafnverð þeirra er 200 m.kr. Sam-
kvæmt gildandi lögum myndu þessir
eigendur að líkindum greiða 335
m.kr. af söluhagnaðinum í skatt.
Ef frumvarp ríkisstjórnarinnar verð-
ur að lögum munu þeir aðeins þurfa
að greiða 80 m.kr.
Hér er um hreina skattalækkun
að ræða sem nemur 255 m.kr. Jafn-
vel þótt bréfin verði ekki seld er
niðurstaðan engu að síður raunveru-
leg. Hún þýðir einfaldlega að verð-
mæti bréfanna í hendi eigendanna
hækkar um 255 m.kr.
Svipuð niðurstaða fæst ef skoð-
aðar era afleiðingar þessa fram-
varps, sem fiótti í önnur rekstrar-
form mun hafa í för með sér. Þegar
einkarekstri er breytt í hlutafélög,
en sú tilhneiging hefur farið stórlega
Það er þyngra en tárum
taki að vita, segir
Þröstur Olafsson, að
samtök íslenskra
erfiðismanna skuli
mæla með samþykkt
þessa frumvarps.
vaxandi að undanförnu, mun það
hafa í för með sér stórfeldar skatta-
lækkanir til handa þeim, sem fram-
vegis greiða sér tekjur í formi arðs,
sem skattlagður er með 10% skatti,
en áður þurftu að greiða 41,94% af
þessum tekjum.
Að hygla þeim efnuðu
Það var ekki við öðra að búast
en að fjármagnsarmar Sjálfstæðis-
flokksins og Framsóknarfiokksins
myndu beijast til þrautar fyrir þessu
„réttlætismáli“. Þeir fá ríkulega
umbun fyrir. Fyrir þá er þetta ein-
hver mesti fjárhagslegi hvalreki sem
þeir gátu látið sig dreyma um. Mik-
ið lengra er ekki hægt að ganga við
að afnema skatta hjá þeim sem best
mega sín.
Fjármagnseigendur hafa líka
komið sér upp rökum til að réttlæta
þennan gjöming.Þeir segja að sam-
ræmi verði að vera á milli skattlagn-
ingar hinna mismunandi tegunda
fjármagnstekna. Það hefur að vísu
ekki verið svo hér á landi nokkurn-
tíma. Það verður það ekki heldur
með þessu frumvarpi. Við þetta hafa
menn þó getað lifað. Þetta er hins-
vegar eðlilegt markmið til lengri
tíma litið.
Hin rökin era þau að þetta muni
hvetja til atvinnuuppbyggingar og
muni örfa fjárfestingar. Engin leið
er að færa neinar sönnur á að svona
skattalækkun arðs muný auka fjár-
festingu í atvinnulífínu. íslensk fyr-
irtæki búa nú þegar við eitt hag-
stæðasta skattakerfi og rekstrar-
umhverfi í Evrópu. Aðrar þjóðir sem
glíma þó við mun alvarlegri atvinnu-
leysisvanda en við hafa ekki látið
sér detta í hug að fara þesskonar
c x
Verið velkomin í Tuqlatiúpiá, vinsœlasta skemmtistað veraldar í ár.
Eiqendurnir RoU Will iams oq Matlian Lane taka vel á móti
öllum qestum. Komdu til dqpanna eins oq |dú ept klœddup!
Nl Góáa skemmtun!
w-'TÍf’ vm 'W' 'W 'W 'W 'W W y&r WWllr’W # W'W' 'WK':::WP::áéBr ww r -mtr Xttr
illlll æL.jL.M-.M m..lM 11II11111
FRUMSYND
31. MAÍ
HÁSKÖLABÍÓ
Sýning í Eden
Þjóðlífemyndamálarinn Bjarni Jónsson hefur opnað
sýningu á litlum myndum í Eden - Hveragerði.
Sýningin stendur frá 20. maí til 2. júní.
nÝ ÓPER^ EFtÍR^jÓn ÁSCEÍILSSOn
I. iúm UPPSELt OG 4. iOní UPPSELt
nÆstu sÝnincAKj. júní 8. júní n. júní oc i4. júní