Morgunblaðið - 30.05.1996, Side 2

2 B FIMMTUDAGUR 30. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Utflutning'ur Hug-
búnaðar stóreykst
Miklar vaxtalækkanir á
langtímaverðbréfum
*
Avöxtunarkrafa 20 ára spariskírteina sú lægsta frá upphafi
UMTALSVERÐ lækkun varð á
ávöxtunarkröfu 20 ára spariskír-
teina í útboði Lánasýslu ríkisins í
gær og leiddi hún til enn frekari
lækkana á eftirmarkaði að útboðinu
loknu. Undir lokun hafði ávöxtunar-
krafan lækkað niður í 5,29% og hef-
ur hún ekki verið lægri frá því að
útgáfa þessara bréfa hófst á síðasta
ári, en krafan hefur Iækkað um 0,2%
frá því á föstudag. Er þessi skarpa
lækkun m.a. rakin til fyrirhugaðrar
innlausnar á spariskírteinum frá
1986.
í útboði Lánasýslunnar í gær var
alls tekið tilboðum í 20 ára spariskír-
teini að fjárhæð 529 milljónir króna.
Meðalávöxtunarkrafa tekinna til-
boða var 5,38%, sem var jafnframt
hæsta ávöxtun. Eftirspurnin var
hins vegar mun meiri því alls bárust
tilboð í 20 ára spariskírteinin að fjár-
hæð tæplega 2,2 milljarða króna.
Aðeins var því tekið um fjórðungi
tilboða.
í grein í nýjasta fréttabréfi Lands-
bréfa leiðir Davíð Björnsson, deildar-
stjóri verðbréfamiðlunar Lands-
bréfa, að því líkur að langtímavextir
muni lækka vegna fyrirhugaðrar
innlausnar ríkissjóðs á spariskírtein-
um frá 1986. Bendir hann á að hér
sé um mikið magn að ræða, 17,3
milljarða króna eða um 22% af úti-
standandi spariskírteinum.
Davíð segir að sú stefna ríkissjóðs
að bjóða að stærstum hluta 5 ára
spariskírteini og ríkisbréf í skipti-
útboðinu sé ekki í samræmi við ósk-
ir fjárfesta enda hafi mesta eftir-
spurnin verið eftir 20 ára spariskír-
teinum, húsbréfum og húsnæðis-
bréfum á undanförnum mánuðum,
enda hafi vaxtalínan verið neikvætt
hallándi, þ.e. lækkandi eftir því sem
binditíminn sé iengri, sem bendi til
þess að markaðurinn hafi trú á því
að vextir muni fara hér lækkandi á
næstu árum.
„Sú ákvörðun ríkissjóðs að bjóða
lengri flokka spariskírteina einungis
í litlum mæli við innlausn spariskír-
teinaflokkanna í byijun júlí nk. mun
væntanlega leiða til þess að halli
vaxtalínunnar eykst ef eitthvað er,“
segir Davíð í grein sinni.
„Avöxtunarkrafa spariskírteina
með 4-5 ára binditíma kynni að
þurfa að hækka eitthvað á markaði
til að fjárfestar hafi áhuga á kaupum
á þeim í miklum mæli. Hins vegar
er einnig líklegt að takmarkað fram-
boð 20 ára spariskírteina við inn-
lausnina geti leitt til þess að ávöxt-
unarkrafa þeirra lækki og að niður-
halli vaxtalínunnar aukist í léngri
endanum."
Þá segir Davíð það ekki ólíklegt
að takmarkað framboð á 20 ára
spariskírteinum muni leiða til auk-
innar ásóknar fjárfesta í önnur
skuldabréf með langan binditíma.
Því sé ekki ólíklegt að ávöxtunar-
krafa húsbréfa og húsnæðisbréfa
muni einnig fara lækkandi.
SALA Hugbúnaðar hf. erlendis hefur
ríflega sjöfaidast það sem af er þessu
ári miðað við allt árið í fyrra. Fyrir-
tækið hefur þegar gengið frá samn-
ingum um sölu á um 1.500 hugbúnað-
arkerfum í búðarkassa erlendis á
þessu ári, en til samanburðar seldustu
um 200 kerfí á öllu síðasta ári. Er
útflutningur nú orðinn langstærsti
hluti starfsemi fyrirtækisins, en að
sögn Páls Hjaltasonar, framkvæmda-
stjóra Hugbúnaðar, nemur árleg sala
á innanlandsmarkaði um 70-80 kerf-
um. Hugbúnaðurinn er nú í notkun í
8 löndum og þegar hefur verið geng-
ið frá samningum í 3 löndum til við-
bótar.
Nú nýverið gekk fyrirtækið frá
samningum við Rostvold AS í Noregi
um að þeir síðastnefndu selji verslun-
arkerfi frá Hugbúnaði hf. á öll PC-
afgreiðslukerfí sem Restvold AS sel-
ur. Restvold AS er einn stærsti sölu-
aðili í Noregi á afgreiðslukerfum. Það
hefur nú um 25% markaðshlutdeild í
sölu upplýsingakerfa til almennra
verslana í Noregi.
Páll segir að salan hafi farið nokk-
uð hægt af stað í Noregi. Til þessa
hafi kerfin verið seld í um 10 versl-
anir í Noregi en hins vegar sé gert
ráð fyrir því salan muni aukast tals-
vert að loknum sumarfríum.
Restvold AS er umboðsaðili Omron,
sem framleiðir sjóðsvélar og af-
greiðslukerfi. Þessi vélbúnaður er
meðal þeirra sem verslunarkerfi Hug-
búnaðar er aðlagað fyrir og þegar eru
nokkur komin í notkun.
Páll segir að Hugbúnaður hf. hafi
aðlagað verslunarkerfi sitt að norsk-
um markaði og tengist meðal annars
greiðsluheimildarkerfí því sem bank-
arnir í Noregi nota fyrir debet- og
greiðslukort.
Páll segir ýmislegt annað á döfinni
hjá fyrirtækinu erlendis, m.a. sam-
starf við önnur íslensk hugbúnaðar-
fyrirtæki á borð við íslenska forrita-
þróun og Navís. „Við erum að vonast
til þess að verða komnir með um 25%
markaðshlutdeild í Noregi og Dan-
mörku á þessu ári.“
Páll segir að jafnframt hafi verið
unnið mikið átak í Bretlandi og nú
standi yfír viðræður við aðila í Svíþjóð
og vonir standi til að þær muni opna
sænska markaðinn fyrir fyrirtækinu.
Byggðastofnun veitir 60 milljónum í styrki til nýsköpunar
Óánægja með fyrir-
komulag styrkveitinga
Seðla-
banki með
jafnrétt-
isáætlun
BANKASTJÓRN Seðlabanka ís-
lands hefur staðfest sérstaka jafn-
réttisáætlun fyrir bankann. Aætl-
unin felur í sér yfirlýsingu af hálfu
bankastjómar um að tryggja jafn-
rétti kynjanna í bankanum með
því að tryggja báðum kynjum sömu
starfsaðstöðu, réttindi og mögu-
leika til aukinnar ábyrgðar.
í áætluninni felst m.a. ákveðið
markmið um að jafna hlut kynj-
anna í stjórnunarstöðum og öðrum
auglýstum stöðum í bankanum.
Hefur m.a. verið komið á fót sér-
stakri jafnréttisnefnd sem mun
fylgjast með framkvæmd áætlun-
arinnar og kanna réttmæti ábend-
inga um að ekki sé farið að lögum
eða reglum um jafnrétti innan
bankans.
Að sögn Eiríks Guðnasonar,
seðlabankastjóra, hallar mikið á
konur í stjórnunarstöðum í
bankanum. í dag sé t.a.m. engin
kona í æðri stjómunarstöðum, þ.e.
í stöðum bankastjóra, aðstoðar-
bankastjóra og forstöðumanna ein-
stakra sviða innan bankans.
Jafnréttisáætlunin var unnin af
sérstökum starfshópi sem skipaður
var fulltrúum bankastjórnar og
starfsmanna bankans.
Egilsstöðum - Mikil uppsveifla
hefur verið í rekstri Ferðamið-
stöðvar Austurlands og hefur velt-
an tvöfaldast á tveimur árum. Að
sögn Antons Antonssonar fram-
kvæmdastjóra er söluaukning í öll-
um deildum fyrirtækisins.
„Við náðum góðum samningum
við sterka ferðasamsteypu í Þýska-
landi, LTU, sem er annað stærsta
flugfélag Þýskalands. Einnig eru
tvær sterkar ferðaskrifstofur í eigu
LTU sem selja ferðir fyrir okkur.
Aukning hefur verið í ferðum frá
öðrum löndum, sérstaklega gekk
okkur vel í Frakklandi í samvinnu
við Nouvelles Frontieres sem er
STJÓRN Byggðastofnunar hefur
veitt loforð fyrir styrkveitingum til
nýsköpunar í atvinnurekstri að
fjárhæð rúmar 60 milljónir króna
það sem af er þessu ári. Þetta eru
umtalsvert lægri styrkveitingar en
á síðasta ári, er stofnunin veitti
rúmlega 160 milljónum króna til
ýmissa nýsköpunarverkefna. Að
þessu sinni voru styrkveitingar
þessar þó ekki auglýstar líkt og
gert var á síðasta ári og gætir
nokkurrar óánægju með það fyrir-
komulag sem haft var á styrkveit-
ingunum nú.
Að sögn Guðmundar Malmquist,
forstjóra Byggðastofnunar, er ein
ástæðan fyrir því að styrkirnir voru
ekki auglýstir nú sú að mikill fjöldi
umsókna lá enn fyrir frá síðasta ári.
„Þá erum við með atvinnuráð-
gjafa víðs vegar um landið og við
höfðum samband við þá alla og
létum þá vita að nú vildum við ljúka
úthlutunum. Við báðum þá að koma
með allar þær umsóknir sem þeir
vissu um og þaðan barst töluverður
fjöldi af umsóknum, bæði nýjum
og gömlum," segir Guðmundur.
Aðspurður segir Guðmundur það
rétt að þá hafi þegar verið búið að
stærsta ferðaskrifstofan þar í
landi.“
Breytt ferðamynstur og
aukin markaðshlutdeild
Anton segir breytingar á ferða-
mynstri þeirra sem heimsækja ís-
land vera að koma sterklega í ljós.
Fleiri ferðamenn bóka í bestu ferð-
irnar, þ.e.a.s. í hótelgistingu með
baði og taka styttri ferðir. Einnig
færist í vöxt að fleiri kjósa að taka
sér bíl á leigu í stað þess að ferð-
ast með hópferðabílum. Anton seg-
ist merkja mikia aukningu ferða-
manna yfir hásumartímann jafn-
framt því að ásókn í vor og haust-
afgreiða hluta af styrkveitingun-
um. Það hafi verið gert á fundi
stjórnar strax eftir áramót.
Auk ofangreindra styrkja leggur
Byggðastofnun einnig fram hlutafé
í nokkur verkefni á hverju ári. Það
sem af er þessu ári hefur verið
lagt fram hlutafé í tvö verkefni.
Annars vegar lagði stofnunin fram
5 milljónir króna í íslenska magn-
esíumfélagið og hins vegar 15 millj-
ónir króna til hótelbyggingar á
Egilsstöðum.
ferðir til íslands hefur vaxið. Ferð-
amiðstöð Austuríands hefur lagt
sérstaka áherslu á að vera með
vikuferðir sem fara hring um ís-
land.
Þrisvar í viku til Þýskalands
Anton segir góðar horfur á árinu
og mikla aukningu í ferðamanna-
fjölda, bæði erlendra gesta til lands-
ins og eins íslendinga enda mun
Ferðamiðstöð Austurlands þjóða
flug með LTU þrisvar í viku í stað
vikulega. Auk þess að fljúga til
Dusseldorf munu bætast við áætl-
unarferðir til Hamborg og Munc-
hen.
Nokkur óánægja er meðal starfs-
manna Byggðastofnunar með fyrir-
komulag það sem haft er á styrk-
veitingum stofnunarinnar í ár, sam-
kvæmt heimildum Morgunblaðsins.
Er þar einna helst gagnrýnt að til-
lögugerð hafi færst að töluverðu
leyti úr höndum starfsmanna yfir
í hendur stjórnarformanns, vara-
formanns stjórnar og forstjóra
stofnunarinnar. Meðal annars hef-
ur verið gagnrýnt að fastar vinnu-
reglur vanti við úthlutun styrkj-
anna og draga þurfi úr íhlutun
stjórnar.
Guðmundur segir það að nokkru
leyti rétt að vinnan bafi við þessar
styrkveitingar farið fram með öðr-
um hætti í ár og hafl stjórnin m.a.
komið þar talsvert meira að tillögu-
gerð og undirbúningi.
„Hins vegar unnu starfsmenn
stofnunarinnar mikið fyrir mig og
ég hafði mínar upplýsingar í gegn-
um þá. Stjórnin hefur hins vegar
út af fyrir sig síðasta orðið í meira
og minna öllum málum samkvæmt
lögum um stofnunina. Mitt hlut-
verk er að gera tillögur til stjórnar
og þá styðst ég við vinnu minna
starfsmanna, bæði hér í Reykjavík
og eins á skrifstofunum úti á landi.“
Egill Jónsson, stjórnarformaður
Byggðastofnunar, sagði í samtali
við Morgunblaðið að hann svaraði
ekki nafnlausri gagnrýni af þessu
tagi. Hann benti á að væntanleg
væri skýrsla frá Ríkisendurskoðun
þar sem farið væri í gegnum alla
starfsemi stofnunarinnnar.
Mikil veltuaukning hjá Ferð-
amiðstöð Austurlands
Mikil ásókn í
hlutabréf
Vinnslu-
stöðvarinnar
HLUTHAFAR Vinnslustöðvarinnar
hf. í Vestmannaeyjum og aðrir fjár-
festar hafa óskað eftir að kaupa
hlutabréf fyrir alls um 415 milljón-
ir að söluverði í hlutafjárútboði fyr-
irtækisins. Hlutafjárútboðið er að
nafnvirði 200 milljónir króna og er
ljóst að hluthafar muni taka öll þau
hlutabréf sem í boði eru.
Þegar forkaupsréttartímabili
lauk á þriðjudag höfðu hluthafar
skrifað sig fyrir hlutabréfum að
nafnvirði 157 milljónir í samræmi
við sinn forkaupsrétt. Þar til viðbót-
ar óskuðu þeir eftir bréfum að nafn-
virði 60 milljónir. Samtals vildu
hluthafár því kaupa bréf að nafn-
virði 217 milljónir eða nokkuð um-
fram útboðsfjárhæðina, samkvæmt
upplýsingum Handsals, sem er
umsjónaraðili útboðsins.
Þá hafa borist pantanir frá öðr-
um aðilum í bréf að nafnvirði 70-80
milljónir króna og yrði því hægt
að selja bréf að nafnvirði um 300
milljónir. Samkvæmt skilmálum í
hlutaflárútboðinu er útboðsgengi
1,39 til hluthafa og 1,43 til ann-
arra kaupenda, þannig að söluand-
virði þeirra bréfa sem óskað er eft-
ir yrði um 415 milljónir króna.
Á aðalfundi Vinnslustöðvarinnar
var samþykkt að heimila stjóm fyr-
irtækisins að auka hlutafé um 400
milljónir að nafnvirði og var ætlun-
in að bjóða það út í tvennu lagi.
Ekki hefur verið tekin ákvörðun
um hvort heimildin verði nýtt tii
fulls nú þegar til að mæta þessari
miklu eftirspurn.
------» ♦ ♦-----
Hagnaður hjá
Sparisjóði
Ólafsfjarðar
HAGNAÐUR Sparisjóðs Ólafs-
fjarðar nam alls liðlega 7 milljónum
króna á árinu 1995 en var um 5
milljónir árið 1994. Hreinar rekstr-
artekjur voru alls um 106 milljónir
en 45 milljónir voru lagðar á af-
skriftarreikning útlána.
Eiginfjárhlutfall sem reiknað er
samkvæmt lögum um sparisjóði
var 10%. Á árinu störfuðu 7 starfs-
menn að meðaltali hjá sjóðnum og
námu launagreiðslur samtals um
18 millj.