Morgunblaðið - 30.05.1996, Page 8

ISl VIÐSKIPTIAIVINNUIÍF |S|
Gulu línunnar m ' ■ Gulu línunnar li
---■ V- M FIMMTUDAGUR 30. MAI 1996 B8IÍ Mi
Starfsemi Samskipa Ltd. dótturfyrírtækis Samskipa í Hull komin á fullan skrið
Alhliða flutmngsþjónusta
undir einu þaki
SAMSKIP Ltd., dótturfyrirtæki
Samskipa í BretlandiÁSA
Einarsdóttir tók við stöðu
framkvæmdastjóra Samskipa Ltd.,
dótturfyrirtækis Samskipa í Bret-
landi í júlí á þessu ári, þegar það
var sett á fót. Auk hennar vinnur
þar einn annar ísiendingur, Kristján
Pálsson sölustjóri auk 5 breskra
starfsmanna.
Samskip tóku yfir störf umboðs-
manna sinna í Bretlandi með stofnun
dótturfyrirtækisins í Hull. Ása segir
að fyrsta verkefni félagsins hafi fal-
ist í því að taka við því hlutverki sem
umboðsmennirnir höfðu áður gegnt,
þ.e. afgreiðslu skipa, skjalagerð og
umsjón með for- og framhaldsflutn-
ingum innan Bretlands.
„Til lengri tíma litið er tilgangur-
inn með þessum breytingum hins
vegar sá að fá alla þá þekkingu sem
legið hefur í umboðsmannakerfinu
inn í fyrirtækið því að umboðsmenn
eru alltaf milliliðir og þeirra þekking
liggnr því ekki meðal starfsfólksins.
Okkar langtímamarkmið er því að
byggja upp þekkingu meðal starfs-
fólksins á aðstæðum í Bretlandi.
Aukin þekking skapar líka ákveðin
tækifæri fyrir Samskip," segir Ása.
Auka þarf flutninga frá
Bretlandi
Ása segir að gjarnan hafi verið
litið á Bretlandsmarkað fyrst og
fremst sem útflutningsmarkað fyrir
ísland. Hún segir að allt að fimmt-
ungur allra flutninga Samskipa frá
íslandi fari til Bretlands og þar sé
fyrst og fremst um að ræða fiskaf-
urðir. „Hins vegar hefur innflutning-
ur frá Bretlandi til íslands verið mun
Samskip stofnuðu dótturfyrirtæki, Samskip
Ltd., í Hull sk sumar og er starfsemi þess
nú komin í fastar skorður. Þorsteinn Víg-
*
lundsson ræddi við Asu Einarsdóttur, fram-
kvæmdastjóra Samskípa Ltd., og segir hún
að m.a. verði í framtíðinni lögð aukin áhersla
á að nýta þekkingu á staðarháttum til að
hafa milligöngu um viðskipti fyrir íslendinga.
minni og því hefur skap-
ast ákveðið ójafnvægi í
flutningum til og frá
Bretlandi. Að okkar
mati er þetta of mikið
ójafnvægi og því viljum
við vinna að því að auka
innflutning Islendinga
frá Bretlandi til þess að
bæta nýtinguna á áætl-
unarleiðum okkar,“
Ása segir að hvað
markaðshlutdeild varði á
þessum markaði sé fé-
lagið nokkuð sátt við
hlutdeild sína í útflutn-
ingi. Almennt séð séu
Samskip með um þriðj-
ungs markaðshlutdeild í
flutningum ti) og frá landinu, en Eim-
skip nokkurn veginn með það sem
eftir standi. í útflutningi til Bretlands'
sé markaðshlutdeild Samskipa yfir
meðaltalinu, en í innflutningunum sé
hlutdeildin hins vegar lægri.
Samskip efndu ný-
lega til kynningar hér
á landi á starfsemi
sinni í Bretlandi. Ása
segir að auk hefðbund-
innar kynningar fyrir
viðskiptavinina hafi
einnig verið í för með
þeim Phil Hall, fulltrúi
frá Hull Economic De-
velopment Agency,
(HEDA).
„Hann var fyrst og
fremst að kynna borg-
ina og þau viðskipta-
tækifæri sem í boði eru
í Hull, enda leggja
borgaryfirvöld áherslu
á að aðstoða menn við
að finna þar ný viðskiptatækifæri.
Segja má að HEDA sé nokkurs kon-
ar gangandi gular síður. Það hjálpar
mönnum til að koma á tengslum og
viðskiptatækifærum. Þetta hefur
verið unnið í nánu samstarfi við
Ása Einarsdóttir
hafnaryfirvöld, þ.e. að kynna borg-
ina sem hafnarborg. Ef litið er á
þróunina á síðustu árum sést líka
að þetta samstarf hefur skilað mjög
góðum árangri því flutningar um
höfnina hafa aukist gríðarlega á
undanförnum misserum.
Áhrifa þessa gætir líka víða því
það hafa verið að spretta upp ýmis
minni fyrirtæki t.d. í matvælaiðnaði
auk þess sem umsvifin í gegnum
höfnina hafa aukist verulega. Fyrir-
tæki hafa verið að beina flutningum
í gegnum höfnina í auknum mæli,
enda er Hull mjög vel staðsett í
Bretlandi. Innan við fjögurra tíma
akstur er til allra helstu markaðs-
svæða í Bretlandi."
Ása segist telja að starfsemi af
þessu tagi muni einmitt verða mikil-
vægur þáttur í starfsemi Samskipa
í framtíðinni. „Það að vera á staðn-
um hefur það í för með sér að við
kynnumst hlutunum öðruvísi. Við
kynnumst því hvernig er að eiga
viðskipti í Bretlandi og hvernig eigi
að bera sig að.
Við höfum þegar verið að vinna
með nokkrum viðskiptavinum okkar,
þar sem við höfum verið að vinna
með þeim að finna réttu aðilana til
að ræða við og hvernig eigi að bera
sig að. Þetta er auðvitað beggja
hagur því ef af viðskiptum verður
milli aðila þá komum við sterklega
til greina sem flutningsaðilar vegna
okkar sérþekkingar á málum.
Við sjáum þetta því sem mjög
spennandi tækifæri í framtíðinni að
hjálpa íslendingum að koma vöru á
framfæri í Bretlandi eða ef því er
að skipta að finna ný tækifæri til
innflutnings."
Fólk
Nýir starfs-
menn hjá
Verðbréfa-
markaði
Islandsbanka
• GUÐMUNDUR Þ. Guðmunds-
son hefur verið ráðinn til Miðlunar
og fyrirtækja-
þjónustu hjá
Verðbréfa-
markaði Is-
landsbanka.
Guðmundur er
fæddur 1966 og
útskrifaðist í
vélaverkfræðj
frá Háskóla ís-
lands árið 1990
og lauk M.Sc.
prófi í rekstrar-
verkfræði frá DTU í Kaupmanna-
höfn 1993.
Guðmundur starfaði hjá VSÓ
og VSÓ Rekstrarráðgjöf frá
1992 og einnig með námi 1990 og
1991. Maki Guðmundar er Þor-
björg Margeirsdóttir og eiga þau
eina dóttur.
• PER Henje hefur hafið störf í
fyrirtækjaþjónustu Verðbréfa-
markaðar ís-
landsbanka. Per
hefur starfað
hjá VÍB frá því
í maí 1995.
Hann er fæddur
1971 ogút-
skrifaðist sem
viðskiptafræð-
ingur af fjár-
málasviði við-
skiptadeildar
Háskóla íslands í júní 1995.
Per Henj
Guðmundur Þ.
Guðmundsson
Torgið
Bein fjármunaeign erlendra aðila í atvinnurekstri á íslandi, 1988-1995
að undanskilinni verðbréfaeign og fasteignum einstaklinga Bráðbirgdatöiu
Staða í árslok eftir atvinnugr. 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Fiskeldi milljóna króna 89 68 -72 -10 0 1
Stóriðnaður 1 V'ý 1.983 4.208 5.013 5.973 4.764 5.251 5.802 6.411«
Annar iðnaður Verslun 201 307 583 605 589 529 498 518
1.671 1.798 2.140 2.111 2.225 2.283 1.695 1.572 ;
Fjármálaþjónusta og vátrygging 281 72 50 170 208 175 301 385 j
Annað 234 234 254 273 254 263 415 443:
Samtals 4.371 6.619 8.129 9.201 7.968 8.491 8.710 9.329
Á árslokaverðlagi 1995 cr
Samtaís 6.789 8.310 9.510 10.045 8.492 8.772 8.852 9.329
Kærkomin búbót
MEÐ ákvörðun um stækkun álvers-
ins í Straumsvík var rofin áralöng
kyrrstaða í fjárfestingum erlendra
aðila hér á landi. Sú fjárfesting nem-
ur um 14 milljörðum króna og felur
í sér byggingu nýs kerskála og aðr-
ar framkvæmdir í tengslum við það.
Fyrir áttu erlendir aðilar einungis
9,3 milljarða beinar fjármunaeignir
í atvinnurekstri hérlendis, eins og
fram kemur í nýjasta hefti Hagtatna
mánaðaríns frá Seðlabankanum.
Eign þeirra jókst um 500 milljónir
frá árinu 1994 sem stafar fyrst og
fremst af batnandi afkomu ísal og
Járnblendiverksmiðjunnar á
Grundartanga. Raunar eru nálægt
69% af eignum útlendinga í at-
vinnurekstri bundnar í þessum
tveimur fyrirtækjum.
Seðlabankinn hefur safnað upp-
lýsingum um beina fjárfestingu út-
lendinga í atvinnurekstri hér á landi
frá árinu 1993 og birtir yfirlit þar
um fyrir árin 1988-1995 í riti sínu.
Gerður er greinarmunur á beinni
fjárfestingu og verðbréfaviðskipt-
um með hlutabréf. Þegar um beina
fjárfestingu er að ræða hefur er-
lendi aðilinn stjórnunarleg áhrif á
rekstur viðkomandi fyrirtækis í
krafti stórs eignarhlutar. Ef eignar-
hlutur er óverulegur er hann talinn
til verðbréfaviðskipta.
í yfirliti Seðlabankans sést að
samtals nam bein fjármunaeign 6,8
milljörðum árið 1988 og hefur því
einungis aukist um liðlega þriðjung
á þessum árum eða í 9,3 milljarða
í árslok 1995, eins og fyrr segir.
Eignirnar hafa sveiflast nokkuð á
milli ára sem skýrist að litlu leyti
af nýfjárfestingum heldur miklu
frekar af sveiflum í rekstrarafkomu
einstakra stóriðjufyrirtækja. Veru-
legt tap varð t.d. af rekstri áliðnað-
arins árin 1991-1993 þegar illa gekk
í þeirri grein og sveiflur hafa verið
á skuldastöðu ísal við móðurfyrir-
tæki sitt.
Eftirbátar OECD-ríkja
Erlendir aðilar hafa fjárfest sam-
tals í 50 fyrirtækjum á íslandi, en
um 80% eignanna voru bundnar í
9 fyrirtækjum. Hvað eignaskiptingu
milli einstakra landa áhrærir eru
Svisslendingar í efsta sæti eins og
vænta mátti, en þar á eftir koma
Danir og Norðmenn. Eignirdanskra
aðila eru fyrst og fremst hlutabréf
Hydro Texaco í Olís og hlutabréf
IBM í Danmörku í Nýherja.
Þegar þessar eignir eru settar í
alþjóðlegt samhengi kemur í Ijós
að hér er um mjög litlar fjárfesting-
ar að ræða. Fjárfestingar erlendra
aðila í OECD-ríkjum námu að með-
altali um 1,3% af vergri landsfram-
leiðslu árin 1990-1994. Á sama
tíma var fjárfesting erlendra aðila á
(slandi með því lægsta sem þekkist
á meðal OECD-ríkja og vart mælan-
leg sem hlutfall af landsframleiðslu,
eins og segir í ritinu.
Fjölmargar skýringar eru á því
hvers vegna útlendingar hafa fjár-
fest jafnlítið hér á landi og raun ber
vitni. Bæði er þar um að ræða óhag-
stæð ytri skilyrði, hömlur hér innan-
lands, smæð markaðarins, fjarlægð
frá mörkuðum o.sv.frv. Verðlækk-
anir á álmörkuðum heimsins urðu
þess valdandi að erlend álfyrirtæki
hurfu frá því að reisa hér nýtt ál-
ver. Þá þarf vart að taka fram að
stór hluti atvinnulífsins er lokaður
fyrir erlendum fjárfestingum, þ.e.
sjávarútvegur og orkubúskapur
landsmanna.
Ekki hefur að jafnaði verið eftir
miklu að slægjast í öðrum atvinnu-
greinum og erlend fyrirtæki oft
hrökklast frá landinu eftir mikið tap.
Nægir þar að benda á reynslu
þeirra af þátttöku í fiskeldi. í þjón-
ustugeiranum hefur sænska vá-
tryggingarfélagið Skandia haslað
sér völl en ekkert borið úr býturh
enn sem komið er.
Um tíma voru bundnar vonir við
áform kanadíska olíufélagsins Ir-
ving Oil um að ráðast í fjárfestingar
hér á landi, en þau náðu ekki fram
ganga. Augljóst er að væntanleg
arðsemi af þeirri fjárfestingu hefur
ekki uppfyllt kröfur fyrirtækisins.
Síðast en ekki síst eru ónefndar
þær ástæður fyrir lítilli erlendri fjár-
festingu að nokkuð hefur skort á
aðgengilegar upplýsingar fyrir er-
lenda fjárfesta. Nokkur bót var ráð-
in á því þegar sérstakri fjárfesting-
arskrifstofu var komið á fót.
En burtséð frá þessu virðast nú
ýmis teikn vera á lofti um að áhugi
erlendra aðila á fjárfestingum hér
á landi sé heldur að aukast. Banda-
rískur banki hefur keypt sig inn í
íslenska útvarpsfélagið og annað
bandarískt fyrirtæki keypti nýverið
hlut ríkisins í Þörungavinnslunni.
Þá hafa aðrir þarlendir aðilar sýnt
áhuga á saltframleiðslu á Reykja-
nesi og hugmyndir eru uppi um
erlenda fjárfestingu í magnesíum-
framleiðslu, pappírsframleiðslu eða
jafnvel sementsframleiðslu. Þá á
enn eftir að skýrast hvar Columbia
Aluminium muni staðsetja nýtt ál-
ver fyrirtækisins, en sem kunnugt
er stendur valið á milli íslands og
Venezúela. Það yrði vissulega kær-
komin búbót í kjölfar stækkunar
ÍSAL ef eitthvað af þessum hug-
myndum yrðu að veruleika því er-
lenda fjárfestingu sárvantar í efna-
hagslífið.
KB