Morgunblaðið - 31.05.1996, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 31. MAÍ 1996 C 3
DAGLEGT LÍF
REYKINGAR drepa segir texinn,
Auglýsingar
gegn reykingum betri
en hinar sem mæla með þeim
TÓBAKSFRAMLEIÐENDUR í
Bandaríkjunum hafa undanfarið
verið húðskammaðir fyrir að
höfða til ungs fólks í auglýsing-
um um sígarettur. Þeir hafa
reynt að bera hönd fyrir höfuð
sér en samt fundið höggin.
í Bretlandi hafa hins vegar
birtst auglýsingar gegn reyking-
um í blöðum og tímaritum handa
ungu fólki. Þær eru mjög frum-
legar og erfitt að skilja nema
lesa textann sem fylgir þeim.
Skilaboð auglýsinganna gegn
reykingum er mjög skýr: Reyk-
ingar drepa! ■
VERNDIÐ börnin: Látið börn-
in ekki anda að sér reyknum,
stendur hér.
Lyfgegn
getnaði fyrir
karla lofar góðu
EFTIR tuttugu ára rannsóknir hef-
ur lítið áunnist í samsetningu ör-
uggs getnaðarvarnarlyfs fyrir
karla. Nýleg bresk rannsókn kann
þó að marka tímamót því sam-
kvæmt henni hefur tekist að fram-
leiða slíkt lyf sem er 99% öruggt,
en það er sama hlutfall og í getnað-
arvarnarpillum, sem konur hafa
innbyrt um árabil.
Umrætt lyf er sagt minnka fram-
leiðslu sæðis frá því að vera hundr-
að milljónir sæðisfruma í þrjár millj-
ónir miðað við einn millilítra. Slíkt
magn er ekki nægilegt til að egg
konunnar geti frjógvast. Alþjóða-
heilbrigðismálastofninin stóð að
rannsókninni, sem gerð var undir
handleiðslu dr. David Griffín. Sýnt
var fram á að hliðarverkanir lyfsins
voru nánast engar.
Getnaðarvörnina fengu karlarnir,
sem þátt tóku í rannsókninni, með
stungu í rasskinnina einu sinni í
viku, en áætlað er að frekari þróun
getnaðarvarnarlyfsins verði til þess
að stunga á þriggja mánaða fresti
nægi til að hafa tilætluð áhrif. Lyf-
ið inniheldur testósterón (aðalkarl-
hormónið, sem oft er notað sem lyf
framleitt með efnatengingu), sem
blekkir á þann hátt að heilinn send-
ir boð um að framleiðsla sæðis sé
nægjanleg.
Ahyggjur manna af að aukið
testósterón geri karla herskáa og
einnig ófrjóa til frambúðar virðast
ekki eiga við rök að styðjast. Sum-
ir karlarnir viðurkenndu þó að verða
örlítið herskárri, en aðeins fyrsta
sólarhringinn eftir inntöku lyfsins.
Eftir þann tíma komst aftur jafn-
vægi á hormónastarfsemina og eng-
inn karlanna virtist eiga við ófrjó-
semsivandamál að stríða. Annar
ávinningur karlanna, og maka
þeirra efalítið líka, var aukin kyn-
geta. ■
Zest, The Health and Beauty Magazine, June
1996.
Sólvörn
í stað sólbruna
Morgunblaðið/Árni Sæberg
TALIÐ er að sólbruni, sérstak-
lega ef fólk sólbrennur á
æskuárum, geti aukið líkur
á myndun sortuæxlis síðar á ævinni,
en sortuæxli er ákveðin og alvarleg
tegund af húðkrabbameini. Það er
því mikilvægt að foreldrar og for-
ráðamenn barna leggi ríka áherslu
á að veija börn sín gegn geislum
sólarinnar auk þess sem talið er að
um tvítugt hafi fólk fengið meira
en 75% af þeirri geislun sem það
verður fyrir á ævinni allri. Þetta
kemur fram í viðtali við Birki
Sveinsson, húðsjúkdómalækni, í
tímaritinu / apótekinu, sem kom
út fyrir skömmu.
í viðtalinu segir Birkir að börn á
sólarströnd ættu skilyrðislaust að
vera klædd hlífðarfatnaði. Einníg
skyldi fólk hafa í huga að svokallað-
ir beta-geislar, en það eru þeir geisl-
ar sem fyrst og fremst eru settir i
samband við öldrun húðarinnar og
krabbameinsmyndum, eru sterkast-
ir í sólinni milli klukkan 11 og 15.
Allir þurfa sólvarnarkrem
Þá segir Birkir að sólvarnarkrem
komi að miklu gagni til að koma f
veg fyrir að húð sólbrenni sem og
til að minnka heildaráhrif geislunar
á húðina. Það fari hins vegar eftir
húðgerð hvaða sólvarnarkrem hent-
ar hveijum best.
Oftast er húð skipt í 5 húðgerðir
eftir því hversu viðkvæm hún er.
Þeir sem roðna og brenna auðveld-
lega verða að nota krem með háum
sólvarnarstuðli en þeir sem hafa
húðgerð sem verður fljótt brún án
þess að roðna eða brenna geta notað
krem með lágum stuðli. Því má
bæta við að sólvarnarstuðull er
nokkurs konar margföldunarstuðull
þannig að sá sem ber á sig krem
með sólvamarstuðlinum 6 getur ver-
ið sex sinnum lengur í sólbaði án
þess að brenna en ef hann hefði
ekkert krem borið á sig.
Best er að fara varlega af stað
vilji fólk verða brúnt og auka síðan
veru sína í sólinni hægt og síg-
andi. Það sama á við um ljósalampa
og bendir Birkir á, í viðtalinu, að
tuttugu mínútur í sólarbekk henti
alls ekki öllum. Því sé eðlilegt að
fólki með viðkvæma húð gefist
kostur á að skipta fyrstu tímunum
niður í styttri tímabil svo það brenni
síður. ■
Heiðarlegur
og vill sendast
fyrir gamla fólkið á hjóli út í búð
STEFAN Konráðsson, sendill á eigin vegum, merktur númerinu
201, heyrði nýlega í fréttum um einhvern sem hafði svikið gaml-
an mann í sendiferð. Hann hefur því ákveðið að færa út kvíarn-
ar og sendast fyrir aldraða í búðir. „Ég er heiðarlegur,“ segir
hann og setur sendlahúfuna upp.
Morgunblaðið/Kristinn
SENDIÞJÓNUSTA Stefáns, sendill nr. 201: Stefán Konráðsson
á greiðahjólinu.
„Ég vil hjálpa gamla fólkinu. Ég
er á greiðahjóli með vagni og hef
verið í þessari vinnu í fjögur ár.“
Símboðanúmerið hjá honum er 845
1843 og vinnan er fólgin í því að ná
í vörur í búðir sem fólk hefurjjantað
og keyra þær heim til þess. „Eg
sendist fyrir Styrktarfélag vangef-
inna, Þroskahjálp, Dreifingu og Erró
á Suðurlandsbraut," segir Stefán.
„Ég sendist líka fyrir frænku mina
og vil núna sendast fyrir gamla fólk-
ið. Ég hef gaman af fólki og finn
hlýju þegar það tekur vel á móti
mér.“
Stefán er kvæntur og á líka kött
í Bólstaðahlíðinni í Reykjavík. „Kisan
heitir Snúða María Kristjana AÍdís,“
segir hann, „María tekur alltaf vel á
móti mér þegar ég kem heim úr vinn-
unni. Hún er hreinleg og ég hef átt
hana í fjögur ár.“
Stefán, sem er fertugur, hefur
aðstöðu á Sendibílastöðinni í Borg-
artúni. „Það er gott að vera á Sendi-
bílastöðinni og þeir hringja í mig
þegar þeir fá verkefni handa mér,“
segir hann.
A sumrin brunar Stefán á sjö gíra
greiðahjólinu en á vetrum notar hann
strætisvagna til að komast leiðar
sinnar með pakkana. „Ég vona að
gamla fólkið láti heyra í sér og guð
geymi það í framtíðinni," segir hann
að lokum og í því pípir símboðinn
hans og hann rýkur i næsta síma, en
þjónustan kostar þrjú hundruð kr. ■
GH