Morgunblaðið - 31.05.1996, Blaðsíða 5

4 C FÖSTUDAGUR 31. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 31. MAÍ 1996 C 5
DAGLEGT LÍF
Tónlistarsmekkur Bjargar hefur
breyst töluvert frá því hún elti
Stuðmenn um land allt. Popptón-
list og rokk höfðar lítt til hennar
„. . .nema vitaskuld „eðalpopp“,
eins og við í Fjórurn fjörugum
syngjum við mikinn fögnuð,“ segir
hún sposk á svip. Innt nánar um
eðalpopp upplýsir hún að það séu
gamalgrónar íslenskar og rússn-
eskar ballöður, ræl- og polkalög
og sitthvað fleira í þeim dúr.
Haustið 1995 sagði Björg starf-
inu lausu á sjúkrahúsinu, enda
samræmdist söngnámið, starfíð
með kór Akureyrarkirkju og söng-
ur við ýmis opinber tækifæri, á
skemmtunum og alis kyns uppá-
komum í bænum, illa vaktavinn-
unni á spítalanum. Björg stóð á
tímamótum og nú var að hrökkva
eða stökkva. Annaðhvort yrði hún
að gefa sönginn upp á bátinn og
helga sig hjúkrun, eða öfugt.
„Þótt ákvörðunin ætti sér lang-
an aðdraganda lét ég loks slag
standa og ákvað að fara utan til
söngnáms. Fram til þessa hafði
ég látið berast með straumnum
og hlýtt ráðum annarra án þess
að eiga nokkurt frumkvæði sjálf.
Ég þurfti að sigrast á togstreit-
unni innra með mér og sannfæra
sjálfa mig um að Guð hefði gefið
mér sönghæfileika til þess að ég
notaði þá. Ég er sátt við að hafa
menntað mig og unnið við hjúkr-
un. Starfið er þroskandi og upp-
byggilegt vegna þess að það teng-
ist öllum þáttum mannlegs lífs.
Ég kynntist gleði og sorg, öðlaðist
dýpri skilning á sjálfri mér og átti
oft í harðri glímu við tilfinningar
mínar. Fyrir vikið er ég sterkari
á svellinu og allsendis ókvíðin að
takast á við nýtt verkefni."
Engar gyllivonir
Björg segir hjúkrun og söng
ekki eins ólík fyrirbæri og margir
ætla. Hún telur að vegna reynslu
sinnar af hjúkrunarstarfinu láti sér
vel að túlka djúpar og sterkar til-
finningar í söng. „Samkeppnin er
áreiðanlega afar hörð í tónlistar-
heiminum. Ég geri mér engar
gyllivonir, enda frekar jarðbundin
manneskja og sem betur fer með
góða aðlögunarhæfileika. Ég er
bjartsýn og er ákveðin í að leggja
mig alla fram. Ef vonir og vænt-
ingar bregðast kem ég heim, í
versta falli raddlaus og peninga-
laus. Þá hverf ég bara aftur til
þess sem frá var horfið, því hjúkr-
unarmenntunin verður aldrei frá
mér tekin.“ ■
vþj
Þrjú
tónsvið
lektorsins
Morgunblaðið/Kristján Kristjánsson
BJÖRG hefur sungið með kór Akureyrarkirkju í nokkur ár.
Hönnuður: Erla Sólveig Óskarsdóttir.
Hönnuður: Guðrún
Marínósdóttir.
Hönnuður: Karólína
Einarsdóttir.
Hönnuður: Þorsteinn
Geirharðsson.
Hönnuður: Dóra
Isleifsdóttir.
HENNI er sagt að tveggja ára
hafi hún sungið fullum hálsi, all-
sendis ófeimin, í kerrunni sinni,
vegfarendum til mikillar skemmt-
unnar. Níu ára man hún eftir sér
syngjandi við hlið móður sinnar í
kirkjukór Bægisárkirkju, tólf ára
var hún fullgildur kórfélagi í
Möðruvallakirkju og heima við
hlustaði hún á Finlandia
eftir Sibelius. Á gelgju-
skeiðinu elti prestsdótt-
irin í Möðruvallasókn
Stuðmenn um allt land
og segist jafnan hafa
staðið fremst í hópi
aðdáenda, sungið með
og dillað sér.
Þetta er í stuttu máli
söngferill Bjargar Þór-
hallsdóttur fram til árs-
ins 1990. Björg, sem er
hjúkrunarfræðingur að mennt og
starfar sem lektor í heilbrigðis-
deild Háskólans á Akureyri, ætlar
nú að snúa við blaðinu á gamals
aldri, eins og hún segir, og hefja
söngnám við The Royal Northern
College of Music í Manchester,
sem sagður er einn af þremur virt-
ustu tónlistarháskólum í Breta-
landi.
„Á gamals aldri“
„Ég þreytti inntökuprófið
á 31. afmælisdeginum
mínum í nóvember
síðastliðnum og stefndi, eins og
flestir, í masternám. Mér kom því
mjög á óvart þegar prófdómararn-
ir veittu mér inngöngu á braut,
sem nefnist „Professional Per-
formance Course“, en hún er ein-
göngu ætluð þeim sem hafa lokið
masternámi eða fólki með af-
burðahæfileika."
Þótt Björg hafi frá
unga aldri verið óspart
hvött til söngnáms lét
hún sér fátt um finnast
og fannst ékkert annað
en hjúkrunarnám koma
til greina. „Mamma
nauðaði stöðugt í mér
að læra að syngja og
sagði að ég yrði að nýta
þá hæfileika sem Guð
hefði gefið mér. Ég
hristi bara höfuðið, hin
þverasta, og sagði að enginn bann-
aði henni svo sem að láta sig
dreyma."
Éftir að Björg lauk prófi frá
HÍ árið 1988 starfaði hún í tvö ár
á Landspítalanum, en sneri þá til
Akureyrar, þar sem faðir hennar
var prestur. Hún fékk stöðu að-
stoðardeildarstjóra á handlækn-
ingadeild Fjórðungssjúkrahússins
og hálfa lektorsstöðu við háskól-
ann þar á bæ. Hún undi glöð við
sitt, gegndi stöðu deildar-
stjóra í eitt ár og hefur
nú í tæpt ár verið
Ef vonir og
væntingar
bregöost kem
ég heim, í
versto folli
raddlaus og
peningalaus.
TVEGGJA ára er Björg sögð hafa sungið HJÚKRUNAR-
fullum hálsi í kerrunni sinni, vegfarendum FRÆÐINGURINN
í miðborginni til mikillar skemmtunnar. í fullum skrúða.
lektor í fullu starfi. Samhliða
starfinu hefur hún sungið með kór
Akureyrarkirkju og segist dýr-
mætt að hafa fengið tækifæri til
að starfa með með föður sínum,
séra Þórhalli Höskuldssyni, síð-
ustu æviár hans, en hann lést
síðastliðið haust.
Vorið 1990, á árshátíð sjúkra-
hússins, lét Björg tilleiðast að
troða upp og syngja grínvísur. „Á
eftir dró tónlistarkona, sem þar
var stödd, mig afsíðis og hrósaði
mér í hástert. Sú hvatning ásamt
nauðinu í mömmu varð til þess
að ég tók inntökupróf í söngdeild
Tónlistarskólans á Akureyri um
haustið.“
Innri barátta
Þann vetur tók Björg söngnám-
ið ekkert sérstaklega hátíðlega.
Henni fannst hún eins og lítil,
hlýðin stúlka, sem væri í skólanum
til þess eins að þóknast vinum og
vandamönnum. „Þótt ég væri með
allan hugann við hjúkrunarstarfið
og kennsluna náði söngurinn
smám saman tökum á mér. Ég
átti í mikilli baráttu innra með
mér, því starfið hafði fram til
þessa átt hug minn allan, ég ætl-
aði mér aldrei neitt annað og var
með fastmótaða stefnu í lífinu.
Ég var lengi að trúa því að ég
hefði eins góða rödd og allir keppt-
ust við að telja mér trú um. Kenn-
arinn minn, Michael J. Clarke,
sagði mig hafa einstaka rödd sem
ég yrði að nýta mér. Hann og
undirleikari minn og söngþjálfari,
Guðrún Anna Kristinsdóttir, og
fleiri hafa haft ótrúlegan metnað
fyrir mína hönd. Því segi ég stund-
um í gríni að fjöldi fólks hafi unn-
ið að því öllum árum að koma mér
úr landi, slíkur var þrýstingurinn
að ég færi utan til söngnáms."
Söngur og vaktavinna
Þegar Björg, að áeggjan móður
sinnar, Michael J. Clarke og fleiri,
tók þátt í tónlistarkeppni Ríkisút-
varpsins 1994 og komst í sjö
manna úrslit segist hún loks hafa
látið sannfærast um sönghæfileika
sína. „Ég hef mezzosópran rödd,
sem nær yfir svo til þijú tónsvið.
Þar sem röddin er sífellt að hækka
og verða dýpri spá sumir að hún
þróist í að verða dramatískur sópr-
an. Annars held ég að röddin hafi
þroskast mest þegar ég var 20-25
ára. Þá fannst mér ég varla geta
sungið afslöppuð með öðrum, því
röddin var svo mikil og yfirgnæfði
aðrar raddir.“
Hönnuður:
Stefán B. Stefánsson.
SNAGAR
Hönnuður: Guðrún Mar-
ínósdóttir.
FRAMLAG Form ísland, félags
áhugamanna um hönnun, til
Listahátíðar í ár, eru tæplega
fimmtíu snagar eftir jafnmarga
listamenn. Hönnuðir snaganna
eru arkitektar og húsgagnahönn-
uðir, leirkerasmiðir og gullsmið-
ir, textilhönnuðir, grafískir hönn-
uðir, þrívíddar hönnuðir, iðn-
hönnuðir, myndlistarmenn og
listamenn af öllu tagi. Snagarnir
eru því nokkuð fjölbreytilegir og
úr mismunandi efniviði. Einu
fyrirmælin sem Form ísland gaf
hönnuðum voru að snagarnir
yrðu að vera festanlegir á vegg,
ekki breiðari en 15 cm og ekki
hærri en 30 cm. Markmiðið er
að sýna hve mikil fjölbreytni get-
ur búið í einfaldri og afmarkaðri
tegund hönnunar.
Snagar eru notadrjúgir og geta
jafnframt haft listrænt gildi eins
og sjá má á meðfylgjandi mynd-
um. Snagarnir verða til sýnis í
Gallerí Greip, dagana 1.-23. júní,
alla daga nema mánudaga. ■
DAGLEGT LÍF
Kórinn
sem syngur
og líknar sjúkum
FYRIR tæpum ijórum áratugum
renndi kórfélaga í Hlíðardalsskóla-
kórnum, veturinn 1958-1959, lík-
lega ekki grun i að þeir ættu, komn-
ir um og yfir fimmtugt, eftir að
sameina kraftana að nýju og stofna
líknarfélag. Bergmál heitir félagið
pg var stofnað fyrir fjórum árum.
í fyrstu var markmið félagsins
einkum að halda hópinn. Gömlu
kórfélögunum þótti gaman að
koma saman, ásamt söngkennar-
anum sínum, Jóni Hjörleifi Jóns-
syni, rifja upp gamla tíma, syngja
og gleðjast saman. Ýmis atvik hög-
uðu því þó þannig að smám saman
urðu markmiðin fleiri og háleitari.
Núna er söngur, glens og grín
ekki efst á baugi, þótt slíkt sé fjarri
því að vera forboðið og raunar með
í bland en þá einkum til _að skemmta
öldruðum og sjúkum. í fyrra setti
kórinn á stofn vísi að hressingar-
heimili í gamla skólanum sínum,
Hlíðardalsskóla í Ölfusi, þar sem
krabbameinssjúklingar með fóta-
vist gátu dvalið í viku sér að kostn-
aðarlausu.
Hressingarheimili
Að sögn Kolbrúnar Karlsdóttur,
kórfélaga og formanns, og Jónínu
Arndal, voru kórfélagar og að-
standendur Bergmáls á þönum um
borg og bí til að fjármagna fram-
takið. „Við leituðum liðsinnins ein-
staklinga og fyrirtækja og var alls
staðar einstaklega vel tekið. Það
sama er upp á teningnum núna.
Við þurfum bara að vera duglegri
að safna, því markmiðið er að bjóða
helmingi fleiri krabbameinssjúkl-
ingum, öryrkjum og blindu fólki
upp á tveggja vikna heilsudvöl í
ágúst. í fyrra var veitingasala á
sjómannadaginn í Suðurhlíðarskóla
helsta fjáröflunarleið okkar og
hana ætlum við að endurtaka, en
þó í örlítið breyttri mynd því við
bjóðum jafnframt upp á listaverka-
sölusýningu.“
Sunnudaginn 2. júní kl.13.30-
19.00 geta gestir og gangandi
fengið sér kaffi og meðlæti af hlað-
borði í Suðurhlíðarskóla, skoðað og
keypt listaverk, m.a. eftir Balthas-
ar og Kristjönu Samper, Erlu B.
Axelsdóttur, Gunnar Hjaltason,
Hauk Dór, Torfa Jónsson og marga
fleiri, og í leiðinni styrkt gott mál-
efni. Kolbrún og Jónína segja að
listamenn hafi sýnt einstaka velvild
með því að gefa listaverk sín.
Alls staðar tekið með
vinsemd og skilnlngi
„Annars finnst okkur krafta-
verki líkast hversu íslendingar eru
gjafmildir. Góð gjöf er aldrei of vel
þökkuð. Okkur hefur alls staðar
verið tekið með mikilli vinsemd og
allir eru reiðubúnir að leggja hönd
á plóg. Án hjálpar hefðum við
hvorki getað boðið upp á heilsuviku
né staðið fyrir skemmtikvöldum og
samverustundum eins og við höfum
gert í vetur.“
Líknar- og vinafélagið Bergmál
lét ekki staðar numið eftir heilsu-
vikuna í fyrra. Dvalargestir, um
40 manns, ásamt aðstandendum
félagsins hittast reglulega á mán-
aðar til sex vikna fresti og gera
ýmislegt sér til ánægju og yndis-
auka. Þær stöllur kunna margar
sögur af hjálpsemi og greiðvikni
náungans.
í fyrra bauð Leikfélag Selfoss
öllum sem dvöldu sér til heilsubótar
í Hlíðardalsskóla á leikritið Lands
míns föður, bakarinn á Selfossi gaf
allt það brauð sem á þurfti að
halda, skemmtikraftar hafa gefið
vinnu sína og þá eru ótalin fyrir-
tækin, sem gefið hafa eitt og ann-
að til að draumurinn um hressing-
arheimilið mætti verða að veru-
leika.
„Áfallið sem fólk í blóma lífsins
verður fyrir þegar það missir heils-
una er nokkuð sem fáir gera sér
grein fyrir. Þegar við sjálf eða okk-
ar nánustu veikjast skynjum við
fyrst hversu langtíma sjúkrahús-
vist, eilífar rannsóknir og óvissa
er erfið lífsreynsla. Oft gleymum
við að sýna þeim sem okkur þykir
vænt um hug okkar fyrr en of seint.
Við, gömlu kórfélagarnir í Hlíðar-
dalsskóla, vorum óþyrmilega minnt
á þetta þegar við fréttum að Jón
Hjörleifur, gamli söng- og og skóla-
stjórinn okkar hefði lent í alvarlegu
bílslysi fyrir nokkrum árum og
væri vart hugað líf.
Hann
kom-
HLUTI sjúklinga og starfsfólks á tröppum Hlíðardalsskóla
í ágúst í fyrra.
Morgunblaðið/Þor^ell
BERGMÁL - „Við vorum sex
saman á höggmyndasýningu
lijá Greipi Ægis í Keflavík á
dögunum. Þar sem við megum
ekki sjá listaverk án þess að
fara að sníkja komum við að
máli við listamanninn. Þegar
hann heyrði hvað við hefðum
í hyggju rétti hann okkur
styttu og út fórum við alsælar
og þakklátar,“ segja Kolbrún
og Jónína, sem finnst styttan
táknræn fyrir félagsskapinn.
st sem betur fer til heilsu og eftir
„upprisuhátíð“, sem við kórfélag-
arnir héldum honum var félagið
formlega stofnað.“
Úr fjórum kirkjudeildum
Upphafsmenn Bergmáls voru,
auk Kolbrúnar Karlsdóttur, Karl
Vignir Þorsteinsson og Ólafur Ól-
afsson. Núna er 25 manna hópur
virkur í félaginu. Hluti hans er
gömlu kórfélagarnir, en síðan hafa
aðrir bæst við, sem hafa áhuga og
vilja leggja málefninu lið. I fyrstu
sinnti kórinn einkum eldrá fólki og
þeim sem voru einmanna. Eftir að
Ólafur lést úr krabbameini ákváðu
Bergmálsfélagar að gera eitthvað
til að létta krabbameinssjúklingum
lífið, en þá höfðu þeir komist að
raun um að langlegusjúklingar áttu
ekki kost á tilbreytingu í formi vist-
ar á hressingarheimili eða dvalar á
sérhæfðum stað.
„Aðventistasöfnuðurinn, sem á
Hlíðardalsskóla, veitti okkur góð-
fúslega afnot af skólan-
um. Raunar er svolítið
merkilegt að aðstand-
endur Bergmáls eru úr
fjórum kirkjudeildum,
þ.e. þjóðkirkjunni, kirkju
sjöunda dags aðventista,
Gideonfélaginu og kirkju
Jesús Krists hinna síðari
daga heilögu, sem eru
mormónar. Við erum öli
bræður og systur og trú-
um á Guð og handleiðslu
hans. Stundum er eins
og okkur sé stýrt að ofan
því að síðan við stofnuð-
um félagið hefur ýmis-
legt gerst sem við teljum
kraftaverk en ekki til-
viljun.“
Kolbrún og Jónína
nefna ýmis dæmi máli sínu
til stuðnings. Fyrir jólin
komst Kolbrún, að því er
virtist, gegnum lokaðar og
læstar dyr færandi hendi með
jólaskreytingu handa einum sjúkl-
ingnum. Þær segja að félaginu
leggist alltaf eitthvað til, stundum
á síðustu stundu, en þó alltaf þann-
ig að málin bjargist fyrir horn.
Baðkar af himnum ofan
Kolbrún segir að ófá handtökin
hafi þurft til að breyta skólanum
í hressingarheimili og ýmislegt
hefði vitaskuld vantað. „Við og
sjálfboðaliðarnir lögðum nótt við
dag; máluðum, smíðuðum, skúruð-
um og skrúbbuðum. Eitt sinn þegar
ég lá á fjórum fótum og var að
mála gólfið í baðherberginu, þar
sem vantaði tilfinnanlega baðkar
kom vinur minn og sagði: „Ég skil
ekkert í þér, Kolbrún mín, að vera
ekki búin að biðja Guð um bað-
kar.“ Ég svaraði svolítið örg að ef
ég bæði Guð um baðkar þá fengi
ég baðkar. Skömmu síðar var ég
að borga skuld í byggingarvöru-
verslun og spyr eigandann hvort
hann eigi ekki baðkar, sem hann
sé hættur að nota. Hann svaraði
neitandi, en sagði að mér væri vel-
komið að fara í bað heima hjá sér.
Ég þakkaði pent fyrir og spurði
Bergmálsfólk
vonast til að
sýning og sala
listaverka
ásamt veitinga-
sölu í Suðurhlíð-
arskóla á sjó-
mannadaginn
nægi til að f jár-
magna tveggja
vikna heilsu-
dvöl um áttatíu
sjúklinga í Hlíð-
ardalsskóla í
hvort ég mætti þá koma
með 30 krabbameins-
sjúklinga með mér. Þá
kallar maðurinn eitthvað
fram í búð: „Siggi, eig-
um við baðkar"? Og
Siggi svarar: „Já, það
var einu skilað í morgun
af því það passaði ekki.“
Þessi góði maður gaf
okkur baðkar, sem
smellpassaði hjá okkur.
Ekki nóg með það, hann
gaf fiutninginn lika, því
bíll frá honum var ein-
mitt að fara austur fyrir
fjall þann sama dag.“
sumar. Alltaf sól í Ölfusinu
Kolbrún og Jóníná
segja að áþekk atvik í
sögu Bergmáls séu of mörg til að
hægt sé að tala um endalausar til-
viljanir. „Við erum aldrei ein á ferð,
Guð bænheyrir okkur og hjálpar
okkur til að láta gott af okkur leiða.
Með hjálp hans og góðra manna
tekst okkur áreiðanlega að safna
því sem til þarf til að 80 sjúklingar
geti notið dvalar í Hlíðardal á kom-
andi sumri. Þeir sem voru í fyrra
koma margir aftur, enda segja þeir
að sólin hafi skinið í Ölfusinu alla
dagana meðan á dvöl þeirra stóð.
Okkur finnst óskaplega gaman
þegar við heyrum þessa fullyrðingu
því þetta fannst okkur líka. Líklega
höfum við þó öll verið fremur með
sól í hjarta og sól í sinni því í raun-
veruleikanum sýndi blessuð sólin
sig aðeins í fjórar sólarstundir
þessa viku.“ ■
vþj
RpC
lAGMARKS OFNÆMI
ENCIN ILMEFNI
Skólíibrú
<&U&éttatiÆoÍt:
jJA RÍTTA MÁLTÍÐ
U1.9()0,
VuiINGASTAÐUR VID AUSTURVÖU ' BoRDAPANTANIR Í SÍMA 56241,55