Morgunblaðið - 02.06.1996, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 2. JÚNÍ1996 21
einnig vitað að ýmsir líkamlegir
sjúkdómar eiga sér sálrænar orsak-
ir. List til lækninga (art therapy),
svo dæmi sé tekið, hefur að mínu
mati ekki fengið verðugan hljóm-
grunn á sjúkrahúsunum, og er þó
hundódýr miðað við þau ósköp sem
margt annað getur kostað.
ÚR EINUM VASA í ANNAN
Samspilið milli hinna ýmsu þátta
í heilbrigðiskerfinu er bæði flókið
og ógagnsætt. Eftir því sem mér
skilst virkar það þannig að þeim
mun meira sem tryggingar greiða
sjúkrahúsunum vegna vélaskoðana
og lyfja lækkar fjárveiting til
rekstrarkostnaðar, t.d. beinna
launa. Ég veit ekki hvort það var
þetta sem Smári Karlsson átti við
þegar hann ritaði í Mbl. 2. 2. 1996
ádeilu á kvótakerfi rammafjárveit-
inga og sagði m.a.: „Upp kemur
sú staða, að í stað framleiðniaukn-
ingar til að leysa viðfangsefnin, er
talið hagkvæmara að stuðla að
framleiðnilækkun."
Hann sagði ennfremur að enginn
mundi sætta sig við að bíða eftir
viðgerð á bílnum sínum í mánuði
og ár, hvort sem væru bremsur eða
stýri. En lifandi manneskjur væru
látnar bíða misserum saman eftir
aðgerðum t.d. gervilið í mjöðm.
Hljóta ekki 200 auð og uppbúin
rúm á fullkomnum sjúkrastofum
Morgublaðið/Sverrir
INDÆLLI og betri eiginkonu og móður væri ekki hægt að fá, segir Magnús Guðmundsson, vél-
stjóri, um Björgu Siguijónsdóttur eftir sextíu ára hjónaband þeirra. Hann heimsækir hana á hveij-
um degi á Hjúkrunarheimilið Eir þar sem Björg dvelur.
Kerfið nú
Alvarlegar stíflur í kerfinu
Skamm-
tímadvöl
Fjárveitingar skornar
niður. Mikið álag á
heimiiisþjónustu og
vandamönnum.
Inniögn á bráðadeild
vegna veikinda eða
bágra félagslegra / r Bráða-
aðstæðna. ,,_____. * _
Einstaklingar
í heimahúsum
hafa forgang
að hjúkrunar-
rýmum.
Hjúkrunarheimili,
nú vantar 150 pláss í
hjúkrunarrými á höfuð-
borgarsvæðiniu
Legurými á öldrunar-
lækningadeild takmarkast
vegna þess að sjúklingar
komast ekki annað.
Margir bíða eftir plássi
á hjúkrunarheimilum og
lokanir auka vandann.
að vera mikið bruðl með fjárfest-
ingu og mannlega hamingju? Það
eru ekki aðeins aidraðir sem úthýst
er. Margir á besta aldri, sem kallað
er, bíða von úr viti. Starfsorku
þeirra er sóað en það sést ekki á
útgjaldaliðum sjúkrahúsanna. Út-
gjöld sjúkratrygginga hækka hins
vegar, og kaffikonan okkar fær
vonandi einhvers staðar bætur
vegna atvinnuleysis.
Þegar úthýst er öldruðu fólki sem
þarf einhvern nálægt sér dag og
nótt eykst álag á heimilishjálp borg-
arinnar og heimahjúkrun sem
greidd er af ríkinu. Útgjöld færast
þannig á milli vasa, einnig milli
sveitarfélaga. Sumir sjúklingar
lenda í hreppaflutningum ýmist frá
Reykjavík út á land, eða af sjúkra-
húsum úti á landi sem eru að spara
og koma af sér sjúklingum suður,
jafnvel til frumheilsugæslu sem
kallað er.
Allt þetta hringl og brambolt
vekur angjst og kvíða hjá sjúkling-
um og mikilli pappírsvinnu í kerf-
inu.
ENGINN VILL VÖKNA
Lokun deilda er almennt rétt-
lætt með því að það þurfi að spara
laun. Og síðan er farið eftir gömlu
formúlunni: þegar sýna þarf aðhald
í rekstri er byijað á að reka sendi-
sveininn.
Skrattinn hlýtur að hlæja sig
máttlausan þegar sparnaðarhnífur-
inn er réttur frá einum til annars
frá efsta þrepi niður á það næsta
uns komið er niður á botn. Eins og
vatnið sem alltaf rennur niður á
móti. Beygir framhjá þeim sem sitja
í hálaunastöðum — og kannske
tveiinur eða þremur. Leitar neðar.
Enginn vill vökna. Noli tangere
machinas meas.
Stundum finnst manni gert
furðulegt umstang út af smámun-
um, jafnvel eins og breytingar þjóni
helst þeim tilgangi að rugla almenn-
ing í ríminu, sanna að málum sé
stýrt af festu. Ofsóknir á hendur
örfáum röntgentæknum á Landspít-
ala í vetur stóðu í margar vikur,
en deilt var um fyrirkomulag á vökt-
um. Orkufrekt taugastríð sem lauk
með því að einhveijir röntgentækn-
anna hrökkluðust í burtu, og álagið
eykst enn á þá sem eftir eru.
Ýmsir smærri áfangasigrar hafa
náðst. Eldri konu sem verið hafði
í hálfsdagsstöðu við að hita kaffi
fyrir starfsfólk á einni deildinni var
sagt upp. Þar spöruðust heilar tutt-
uguogfimmþúsund krónur á mán-
uði. Vá!
Hver menntaskólanemandi getur
séð að svona kropp skilar varla
háum fúlgum. Lítum á fáeinar töl-
ur: Hátæknideildir sjúkrahúsanna
eru dýrir gististaðir því sólarhring-
urinn kostar um fjörutíu þúsund
krónur eða hálfu meira en á öldrun-
arlækningadeild. Ríkið borgar. En
þegar aldraðir flytja alfarið á stofn-
un leggja þeir lífeyri sinn með sér.
Hjúkrunarheimili með bestu þjón-
ustu kosta skattgreiðendur aðeins
um fimm til sjö þúsund á sólar-
hring, en vistdeildir á dvalarheimil-
um, þar sem þörf fyrir hjúkrun er
í lágmarki, aðeins um kr. þrjú þús-
und. Afganginn greiðir sá aldraði
sjálfur.
Svo við snúum aftur að öldrunar-
lækningadeildum þá þyrfti ekki að
sleppa nema þrem fjórum skoðun-
um í segulómtæki til að ná mánað-
arlaunum sjúkraliða, hvað þá einni
lyfjagjöf upp á þrjár milljónir króna.
Gallinn er bara sá, að því mér skilst,
að tryggingar greiða kostnað við
vélar og lyf en kaup handa fólki
kemur úr öðrum vasa! Þegar upp
er staðið er greiðandinn sá sami,
skattborgarinn, ég og þú.
Góðar fréttir eru samt ýmsar.
Nýverið var opnuð dagvist við Vita-
stíg fyrir fólk með sjúkdóm í heila-
vef (Alzheimer). Nefnd um sam-
vinnu sjúkrahúsa á suðvesturhorni
landsins undir forystu Sigríðar
Snæbjörnsdóttur, hjúkrunarfor-
stjóra á Sjúkrahúsi Reykjavíkur
hefur sett fram tillögur sem mæl-
ast vel fyrir, svo sem að færa allar
öldrunarlækningar undir einn hatt
á Landakotsspítala. Og fram-
kvæmdir við nýtt hjúkrunarheimili
í Mjóddinni í Breiðholti eru komnar
í gang að nýju.
En hvað á að gera þangað til
það er tilbúið? Væri ekki með ein-
hveijum ráðum hægt að ljúka upp
dyrunum að Iokuðu deildunum og
hleypa þeim öldungum sem eiga
hvað bágast í rúmin 190?
Höfundur er sagnfræðingur.
ÍS1EM11MAIS1
IMIBNI
Einstakt tækifæri fyrir hönnuði, ráðgjafa,
öryggisfulltrúa banka, stofnana og stærri fyrirtækja
til að kynna sér hvað er að gerast í staðalmálum
fyrir öryggiskerfi.
SlÁÐl l<:
I YKIKU.SARI:
Hótel Saga A - salur {
Miðvikudagur 5. júní 1996
kl. 13:30 - 17:00
Arne Larsen, sem hefur yfir 25 ára reynslu
á sviði öryggismála. Hann vann að gerð
upphaflegrar reglugerðar SKAFOR fyrir
öryggiskerfi og hefur átt sæti í þeirri nefnd
síðan 1987. Hann er fúlltrúi fyrir hönd
Danmerkur í European Sectoral Committee
for Intrusion and Fire protection (ESCIF).
Vinnur að mótun Evrópustaðla og gætir
hagsmuna Danmerkur á því sviði. Formaður
Sikkerhedsbranchen fd. síðan 1993.
IIM:
l>.\ I I l AKHSDI li:
SKRASISíí:
Kynnt verður staðan í staðlamálum
í Evrópu fyrir öryggiskerfi.
Hvernig eru staðlarnir byggðir upp eftir
áhættuflokkum og hvers vegna?
Hvernig er búnaður prófaður til að fá
viðurkenningu og af hverjum?
Hönnuðir og ráðgjafar öryggiskerfa,
öryggisfulltrúar banka, stofnana og stærri
fyrirtækja.
Hjá Securitas í síma 533 5000 fyrir
klukkan 16:00 þriðjudaginn 4. júní 1996
) ) )
SKCiJRn'AS
Siðumúla 23 • Reykjauík • Simi: 533 5000