Morgunblaðið - 04.06.1996, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
ÞRIÐJUDAGUR 4. JÚNÍ 1996 25
Skeifur í rými
MYNDPST
Listhúsiö Fold
MÁLVERK
Jóhannes Jóhannesson. Opið daglega
frá 10-18, laugardaga frá 10-17,
sunnudaga 14-17. Til 9 júní. Aðgang-
ur ókeypis.
MÁLARINN Jóhannes Jó-
hannesson er í hópi atkvæða-
mestu fulltrúa módernismans á
Islandi, og hefur verið það frá því
liststefnan ruddi sér rúms eftir
seinni heimsstyrjöldina. Hann
hefur jafnframt verið mikilvirkur
í félagsmálum listamanna, tvö
tímabil í safnráði Listasafns ís-
lands 1965-73, og um árabil var
hann sérlegur fulltrúi safnsins
varðandi sýningahald.
Það var af dijúgu tilefni að
forráðamenn listhússins Foldar, í
byggingu Egils Vilhjálmssonar á
mótum Laugavegs og Rauðarár-
stígs, buðu listamanninum að
setja upp sýningu á verkum sín-
um, en hann varð 75 ára annan
í hvítasunnu.
Jóhannes safnaði saman 16
málverkum með stuttum fyrir-
vara, sem með fáum undantekn-
ingum eru frá þessu og næstliðn-
um árum. Ein myndanna sem er
af fyrirsætu er þó frá 1946, og
setur skemmtilegan svip á fram-
kvæmdina. Sex myndanna eru í
einkaeign.
Eins og ég hef ítrekað vikið
að, nefnast slíkar sýningar fá-
gæti á útlenzkum málum, raritet
á skandinavísku, rarieté á
frönsku, raritt á þýsku og rarity
á ensku og eru mjög vinsælar svo
TONLIST
Langholtskirkja
KÓRSÖNGUR
Graduale-barnakórinn undir stjóm
Jóns Stefánssonar söng íslensk og
erlend lög. Sunnudagurinn 2. júní,
1996.
GRADUALE - barnakórinn
hyggur á ferð til Danmerkur og
Færeyja að syngja fyrir frændur
okkar. Stjórnandi kórsins, Jón
Stefánsson, hefur náð að byggja
upp frábæran kór og er vanda-
samt að tiltaka eitthvert sérstakt
lag, er var betur sungið en önn-
ur. Tónleikarnir hófust á því að
kórinn, við píanóundirleik Láru
Bryndísar Eggertsdóttur, tónlist-
arnemaj sem er félagi í kórnum,
fluttu Ur útsæ rías Islands fjöll,
eftir Pál ísólfsson og var töluverð
reisn yfir söng barnanna. 011 ís-
Chicago. Reuter.
BANDARÍSKIR vísindamenn,
sem hafa rannsakað lokk úr hári
þýska tónskáldsins Ludwig van
Beethoven, í von um að komast
að því hver dánarorsök hans var,
segja að hann hafi ekki tekið
morfín, þrátt fyrir ýmiss konar
krankleika. Efnagreiningu á hár-
inu er ekki Iokið en leitað er að
efnum á borð við sink, arsenik
og kvikasilfur.
Finnist mikið sink í hárlokki
tónskáldsins, bendir það til þess
að ónæmiskerfi Beethovens hafi
verið veiklað. Arsenik væri til
marks um að eitrað hefði verið
fyrir honum en kvikasilfur gæfi
til kynna að hann hefði sýkst af
sárasótt, en kvikasilfur var gefið
sjúklingum með sárasótt á 19.
öld.
sjaldan sem myndlistarmennirnir
ljá máls á þeim. Þetta eru iðulega
ýmsar uppstokkanir úr fortíð og
sýningarnar ölíu fjölþættari og
líflegri en þegar um hið nýjasta
er að ræða eða einangruð tímbil
frá ferli viðkomandi.
Ekki er óalgengt að menn
hlaupi upp til handa og fóta er
slíkir gjörningar eiga sér stað,
hvað þá ef í hlut eiga nafnkunnir
málarar. En einhvern veginn hefur
sú þróun ekki náð hingað, frekar
en margt annað hjá rótgrónum
menningarþjóðum. Sýnu lakara er
þó hve ósýnt landanum er að halda
utan um listamenn sína og lyfta
undir þá á mikilvægum tímamót-
um. Er löngu tímabært að þjóðin
fái aðgang að myndverkum sem
unnin hafa verið hér á landi í réttu
og hlutlægu samhengi, því sá þátt-
ur hefur verið vanræktur, þannig
að margir okkar bestu málarar eru
óþekktir meðal yngri kynslóða.
Ég er hér að vísa til íslenzkrar
sjónlistarsögu jarðtengda íslenzk-
um vettvangi og samtíð, en ekki
lítilsigldri samanburðafræði línu-
dansara við það sem gert hefur
verið erlendis. Nýlistir eiga einnig
að geta sprottið upp af íslenzkri
rót og við þurfum ekki alfarið er-
lenda gróðurvirkt til slíkra at-
hafna, nógur er efniviðurinn í há-
leitri nálægð. Skiptir litlu í hvaða
stílbrögðum málað er, en öllu
hvernig það er gert, og að gerand-
inn hafi eitthvað að segja, því
nýir fletir í listum verða til við
hugsæi á umheiminn, menn leita
þeirra ekki, heldur finna þá.
Jóhannes er af sömu kynslóð
og Cobra málararnir, þó hann sé
af öðru upplagi, og þótt hann og
Frábær
söngnr
lensku lögin voru sérlega vel flutt
en sum þeirra voru umrituð fyrir
barnakór en eitt, Nú sefur jörðin,
eftir Þorvald Blöndal, var sérstak-
lega raddsett af Hildigunni Rún-
arsdóttur. Það er greinilegt að
margir félagarnir í kórnum eru
langt komnir í tónlistarnámi og
efni í góða listamenn og var
t.d.frumflutt tónverk eftir einn
kórfélaga. Er vetur mætir vori
heitir verkið en bæði lag og texti
er eftir Önnu Kristínu Gunnars-
dóttur, gott lag, sem var einstak-
lega skemmtilega raddsett. Nokk-
ur íslensk þjóðlög voru á efnis-
skránni og var söngur kórsins í
Móðir mín í kví, kví mjög góður.
Þá gera vísindamennirnir, sem
starfa við Heilsurannsóknarstöð-
ina í Naperville, sér von um að
efni sem finnast í hárinu, stað-
festi snilligáfu tónskáldsins.
Segja þeir rannsóknir siðustu
tuttugu ára hafa sýnt fram á
ákveðin tengsl snilligáfu og mik-
ils kopars og natríums og lítils
sinks.
Talið er að Beethoven hafi
dáið úr lungnabólgu en einnig
hefur verið sagt að hann hafi
þjáðst af niðurgangi og maga-
kvölum síðasta áratuginn sem
hann lifði. Hann lést árið 1827.
Það var félag Beethoven-aðdá-
enda i Bandaríkjunum sein
keypti lokk úr hári Beethovens
á uppboði árið 1994 og flutti
vestur um haf.
íslenzkir félagar hans hafí ekki
lifað og starfað í útlöndum, ber
það vott um landlæga minnimátt-
arkennd og dómgreindarleysi að
byggja ekki upp á okkar eigin
þjóðarsál.
Jóhannes á að baki litríkan fer-
il sem málari og list hans hefur
gengið í gegnum ákveðið þróun-
arferli, en hins vegar hafa dönsku
Cobra málararnir svo til ekkert
breyst síðan þeir komu fyrst fram
eftir seinni heimstyijöldina. Eng-
inn talar um endurtekningar hjá
Eiler Bille, Egil Jacobsen eða
Carl Henning Pedersen í þeirra
heimalandi, heldur nýja og ferska
sköpun í hvert sinn sem þeir sýna.
En hér á útskerinu þurfa menn
helst að koma fram með eitthvað
nýtt á hverri sýningu og fáir taka
eftir ferskleika málunarháttarins,
ef formin hafa ekki breyst til
muna, svo algert er ólæsið á
ferska nýsköpun.
Jóhannes Jóhannesson hefur
lengi þróað ákveðið ferli, sem
hann nefnir sjálfur „hreyfingu og
hryn á myndfleti" og gefur mikla
möguleika í úrvinnslu og heldur
svo fast við það sem er hárrétt
afstaða. Lítum einungis á fersk-
leikann í samtvinnuðum mynd-
heildum hörku eða mýktar og
samspilinu þar á milli svo sem
„Rauð form“ , 1992 (1), „Endur-
minningar frá Búðum“, 1984 (2),
„Elddans“ (4), „Leikur", 1996
(5), „Við ströndina, 1996, og
„Uppstilling með melónu“ (1996).
Állt eru þetta afar vel málaðar
myndir, sem segja okkur að það
er stórt orð að standa við að vera
málari.
Bragi Ásgeirsson
Fyrri hluta tónleikanna lauk með
Salutatio Marie, eftir Jón Nordal
og var það sérlega vel sungið en
þetta frábæra verk er ekki auð-
velt í söng.
Eftir hlé voru Norræn söng-
verk, t.d. eitt frá Færeyjum, Nú
sprettir á fold og spírar, ágætt
lag eftir Hojgaard, sem ef til vill
var ekki nógu vel æft. Alþjóðlegi
hluti efnisskrár hófst með Lata
sígaununum í raddsetningu Kod-
aly og lauk með tveimur negra-
sálmum. í heild voru þetta
skemmtilegir tónleikar og getur
Langholtssöfnuður verið hreykinn
af Graduale-kórnum, góðum söng
hans og því uppeldi og þeirri
ögun, sem slík vinna skilar sér
með börnunum og mun fylgja
þeim alla ævi en til næstu framtíð-
ar fylgja kór og stjórnanda góðar
óskir um góða ferð og góða heim-
komu.
Biddu um Banana Boat
sólmargfaldarann
el þú vilt veiöa sólbrún/n á mettíma í skýjaveðri.
□ Yfir 60 gerðir Banana Boat sólkrema, -olia,-gela,-úða,-salva
og -stifta m/sólvörn fra I til 150, eða um tvöfalt öflugri en
aðrar algengar sólarvörur. Banana Boat sólarlinan er fram-
leidd úr Aloa Vera, kollageni og elastíni, jojoba, minkolíu,
banönum, möndlum, kókos, A, B, D og E vitaminum
□ Sértiönnuð sólkrem fyrir iþróttamenn. Banana Boat Sport
m/sólv. 1115 og 130.
□ 99,7% hreint Banana Boat Aloe Vera gel (100%). Hvers
vegna að borga 1200 kr. fyrir kvartlitra af Aloe gei þegar þú
getur fengið sama magn af Banana Boat Aloe Vera geli á 700
kr? Eða tvöfalt meira magn af Banana Boat Aloe Vera geli á
1000 kr? An spirulinu, tílbúinna lyktarefna eða annaira ertandi
ofnæmisvalda.
Biddu um Banana Boat á sólbaðsstofum, apótekum, snyrtiv.
verslunum og öllum heilsubúðum utan Reykjavíkur. Banana
Boal E-gel læst lika hjá Samtökum psoriasis og exemsjúklin-
ga.
Heilsuval - Barónsstig 20 tr 562 6275
9
Listahátíð
í Reykjavík
1996
Þriðjudagur 4. júní
Féhirsla vors herra Dans-
sýning. íslenski dansflokkur-
inn. Borgarleikhúsið: Frum-
sýning kl. 20.
Galdra-Loftur íslenska óp-
eran: 2. sýn. kl. 20.
Eros Loftkastalinn: 2. sýn. kl.
20.30.
Rachel Whiteread. íslensk
grafík: Opnun kl. 17.
Klúbbur Listahátíðar.
Loftkastalinn: Opið frá kl. 17.
Frumsýning
ánýjum
grafíkverkum
í SÝNINGARSAL félagsins ís-
lensk grafík, Tryggvagötu 15,
Geirsgötumegin, verður opnuð
sýning á verkum Rachel Whiteread
í dag kl. 17.
Hér er um að ræða frumsýningu
á nýjum grafíkverkum eftir unga
breska listakonu Rachel Whitere-
ad. Hún er einkum þekkt fyrir
sérstæða skúlptúra sína sem
byggja á því að taka mót af tóminu.
Herbergi er fyllt og fyllingin
skilin eftir, en innréttingunni hent.
Whiteread hefur fyllt heil hús af
gifsi, rifið síðan húsið og stillt gifs-
mótinu upp sem verki. Hér sýnir
Whiterea tvívíð þrykk, em eru
byggð á ljósmyndum listakonunnar
af biokkum í Hackney hverfínu í
London, rétt fyrir og eftir eyðilegg-
ingu.
Sýningin er opin daglega frá kl.
13-18 til 23. júní.
AEG
VAMPYffÚ
léttar og með-
færilegar ryksuguiy
á góðu verðH,
Vampyr árgerð 19?
mkm ■
miiingwn!
Öko Vampyr 8251
• Sexföld ryksíun* Stíllanlegur sogkraftur
• Stillanlegt Sogrör • Fylgihlutageymsla
• þrír auka sogstútar • Inndraganleg snúra
• Rykpoki 5,5 lítrar • 900vött ( Nýr Oko-mótór
skilar sama sogkrafti og 1500 vatta mótor)
Vampyr 6400
Sexföld ryksíun*
Ultra- filter (Skilar útblósturs- •
lofti 99,97% hreinu) Stillanlegur sogkraftur •
Stillanlegt Sogrör • Fylgihlutageymsla •
Tveir auka sogstútar • Inndraganleg snúra •
Rykpoki 4 lítrar • 1400 vött • Þyngd 7 kg •
Vampyr 6100
• Fjórföld ryksíun
• Stillanlegur sogkraftur
• Fylgihlutageymsla
• Tveir auka
sogstútar
• Inndraganleg
snúra
• Rykpoki 4 lítrar
• 1300 vött
• Þyngd 7 kg
Á meðan hlé er
gert á ryksugun
erSTenda,eSV ^mpyr 5010
ryksugunnary Fiórfö|d k$iun .
Stillanlegur sogkraftur •
Tveir auka sogstútar •
Inndraganleg snúra
• Rykpoki 4 lítrar
1300 vött • Þyngd 6 kg •
BRÆÐURNIR
Lógmúla 8 • Sími 553 8820
jmboÓin.tínn
Reykjavík: Byggt og Búið Kringlunni. Vesturiand: Málningarþjónustan Akranesi,
Kf. Borgfirðinga, Borgarnesi.Guðni E.Hallgrímsson, Grundarfirði. Vestfiröir:.Rafverk,
Bolungarvík.Straumur.ísafirði. Norðurland: Kf. Steingrímsfjaröar, Hólmavík. Kf. Húnvetninga,
Blönduósi. Skagfiröingabúð.Sauðárkróki. KEA, byggingavörur, Lónsbakka, Akureyri.
KEA.Dalvík. Kf. Þingeyinga, Húsavík. Urð, Raufarhöfn. Austurland: Sveinn Guðmundsson,
Egilsstööum. Stál, Seyðisfirði. Verslunin Vík, Neskaupsstaö. Kf. Fáskrúösfiröinga,
Fáskrúðsfirði.KASK, Höfn Suöurland: Mosfell, Hellu. Árvirkinn, Selfossi. Rás, Þorlákshöfn.
Jón Þorbergsson, Kirkjubœjarklaustri. Brimnes.Vestmannaeyjum. Reykjanes: Stapafell,
Keflavík. Rafborg, Grindavík.
Hárlokkur Beethovens
rannsakaður