Morgunblaðið - 06.06.1996, Blaðsíða 2

2 FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Norska Dagblaðið fjallar um fiskkaup íslendinga í N-Noregi
Finnmörk eins
o g þróunarland
NORÐMENN draga þorskinn úr
sjó en íslendingar gera úr honum
peninga! Finnmörk er orðin eins
og hvert annað þróunarland, sem
sér hinu háþróaða íslandi fyrir
hráefni. Þannig byrjar grein, sem
birtist í norska dagblaðinu Dag-
bladet í gær, um ástandið, sem
nú ríkir í fiskvinnslunni í Norður-
Noregi og þau miklu tíðindi í aug-
um Norðmanna, að Islendingar
skuli vera farnir að kaupa af þeim
fisk til vinnslu á Íslándi.
„Það er eitthvað meira en lítið
að þegar íslendingar treysta sér
til að hagnast á því að vinna fisk-
inn, sem norsku fiskvinnslufyrir-
tækin segjast ekki hafa efni á að
kaupa,“ segir Arne Kristian
Amtzen, bæjarstjóri í Berlevág í
viðtali við Dagbladet. Út um
gluggann á skrifstofunni getur
hann bent á fjögur fískvinnslu-
hús, sem búið er að loka. Atvinnu-
leysið í bænum er 25%, sumir eru
þegar flúnir á brott og aðrir á
förum. Það er kreppa og hrun í
vinnslunni þótt nóg sé af fiskinum
í sjónum.
Skammt frá Berlevág er
Kongsfjord með sína 70 íbúa og
þar bíða norsku bátarnir í röð
eftir að afhenda sjálfum „erkió-
vininum“ hráefnið. Því er skipað
um borð í Hrísey frá Akureyri á
íslandi og í síðustu viku var það
Hágangur II, sem tók við því,
skipið, sem norska strandgæslan
skaut að í Smugunni í fyrra.
„Það er óskiljanlegt, að við
skulum þurfa að reiða okkur á
íslendinga til að losna við fisk-
inn,“ segir Bárd Leirvik, sjómaður
í Donna í Norðlandi.
Daginn áður höfðu sjómennirn-
ir í Donna hringt út um allt fyrir
nokkra tugi þúsunda króna í von
um að geta landað heima eða í
héraðinu en Leirvik segir, að eng-
inn hafi viljað sjá fiskinn. Segir
hann, að sú niðurstaða sé ekkert
annað en yfirlýsing um gjaldþrot
norsku fiskvinnslunnar.
Fiskurinn, sem settur var um
borð í Hágang og Hrísey, er full-
unninn á Akureyri á sama tíma
og mörg hundruð manns eru at-
vinnulaus í Finnmörk. Talsmenn
fískvinnslunnar segja, að físk-
verðið sé allt of hátt en íslending-
ar greiða sama verð auk þess að
sigla með fiskinn heim í sjö-átta
daga. Samt telja þeir sig hagnast
á viðskiptunum.
Til þessa hafa verið flutt út 800
tonn af óunnum fiski frá Kongs-
fjord til íslands og þeim flutning-
um verður haldið áfram. Margir
hafa á orði, að norska fískvinnslan
standi þeirri íslensku langt að
baki og ástæðan sé fyrst og
fremst sú, að hingað til hafi ríkið
ávallt hlaupið undir bagga með
henni.
240 mál til
samkeppn-
isyfirvalda
SAMKEPPNISYFIRVÖLD af-
greiddu frá sér samtals um 240
mál á síðasta ári auk þess sem
gerðar voru 37 kannanir af ýmsu
tagi. Kemur þetta fram í skýrslu
samkeppnisyfírvalda fyrir árið
1995.
A árinu afgreiddu samkeppnis-
yfírvöld samtals 131 samkeppnis-
mál. Þar af voru 49 mál afgreidd
með ákvörðun samkeppnisráðs en
flest önnur afgreidd af Samkeppnis-
stofnun. Mörg málin í síðarnefnda
hópnum voru fyrirspumir, þar á
meðal frá opinberum aðilum, auk
þess sem í ýmsum tilvikum var leit-
að álits samkeppnisyfirvalda, meðal
annars á lagafrumvörpum.
•'V'A'- I í 'ak :i\' í| i||\
■ ' 1! j m
LL \ H jilil
Morgunblaðið/Golli
Sprengiefni í Hvalfjarðargöngin
ÞRJÁTÍU tonnum af sprengi-
efni, sem notuð verða í spreng-
ingum í Hvalfjarðargöngunum,
var í gær skipað upp úr Dísar-
felli. Efnið kom frá Svíþjóð og
er aðeins lítill hluti þess sprengi-'
efnis sem notað verður í göngun-
um. Að sögn Hermanns Sigurðs-
sonar, verkfræðings hjá ístaki,
er áætlað að 600 tonn af dínam-
íti verði notuð til sprenginga.
Verktakar eru komnir 10 metra
inn í bergið að norðanverðu og
byrja eftir viku að sprengja sunn-
an megin. Haldið verður áfram
næstu tvö árin að bora og
sprengja og verður sprengiefnið
flutt inn jafnóðum.
120. löggjafarþinginu frestað
127 af 207 frum-
vörpum urðu lög
ALLS voru 543 þingmál til með-
ferðar á 120. löggjafarþingi Islend-
inga. Þar af hlutu 383 þingmál af-
greiðslu og tala prentaðra þing-
skjala var 1227. Af 207 lagafrum-
vörpum urðu alls 127 að lögum.
Upplýsingarnar komu fram í ræðu
Ólafs G. Einarssonar, forseta Al-
þingis, við frestun þingsins í gær-
kvöldi.
Fram kom að þingið hefði staðið
frá 2. október til 22. desember árið
1995 og frá 30. janúar til 5. júní
1996. Þingfundir voru 163 og þing-
fundardagar 113. Samtals voru
lögð fram 207 lagafrumvörp. Þar
af 131 stjórnarfrumvarp og 76
þingmannafrumvörp. Alls urðu að
lögum 109 stjórnarfrumvörp, óút-
rædd stjórnarfrumvörp eru 22. Átj-
án þingmannafrumvörp urðu að
lögum en 58 þingmannafrumvörp
eru óútrædd. Áf 207 frumvörpum
urðu alls 127 að lögum.
Þingsályktunartillögur voru alls
87. Stjórnartillögur voru 16 og
þingmannatillögur 71. Tuttugu og
tvær tillögur voru samþykktar sem
ályktanir Alþingis, 6 var vísað til
ríkisstjórnarinnar, 2 voru kallaðar
aftur og 57 eru óútræddar. Tuttugu
og tvær skýrslur voru lagðar fram.
Beiðnir um skýrslur frá ráðherrum
voru sex og bárust fimm skýrslur.
Sautján aðrar voru lagðar fram.
Bornar voru fram 226 fyrirspurn-
ir. Svör bárust við 218 fyrispurnum.
Munnlegar fyrirspurnir voru 122
og var þeim öllum nema 4 svarað,
2 voru kallaðar aftur. Beðið var um
skrifleg svör við 104 fyrirspurnum
og bárust svör við öllum nema einni.
Þakkir fyrir
samstarfsvilja
í ræðu sinni bar Ólafur fram
sérstakar þakkir sínar til ráðherra
og þingmanna fyrir samstarfsvilja
þeirra. Hins vegar lét hann í ljós
vonbrigði yfir því að ekki skyldi
hafa tekist að standa við starfsáætl-
un þingsins. Ólafur lagði áherslu á
að þingmenn settu mál sitt fram í
stuttu en hnitmiðuðu máli og tók
fram að hlú þyrfti betur að nefndar-
starfínu. Hann sagðist í því sam-
bandi ekki síst hafa í huga starfsað-
stöðu nefnda í Þórshamri.
Lést af
brunasárum
MAÐUR sem brenndist illa þegar
sjóðheit olía spýttist yfir hann í
Krossanesverksmiðjunni á Akureyri
aðfaranótt 15. maí sl. lést af völdum
brunans í fyrradag.
Hann hét Ingimar Þorkelsson og
var 66 ára gamall. Hann var til
heimilis í Spónsgerði 1 á Akureyri.
Bilun í rafmagnsmótor í þurrkara
í verksmiðjunni er talin hafa valdið
slysinu, þegar olían hitnaði sprakk
gler í hæðarmæli með þeim afleið-
ingum að hann sprakk og olían
spýttist úr honum.
----» ♦ 4---
Sjórekin
fíkniefni
RANNSÓKNARLÖGREGLAN í
Keflavík rannsakar nú fíkniefni sem
fundust sjórekin á Vatnsleysu-
strönd undir kvöld í gær.
Efnið, sem talið er vera hass, er
tæpt kíló að þyngd. Samkvæmt
heimildum blaðsins er efnið nýrekið
en þeir sem fundu það þekkja fjör-
una vel og ganga hana oft.
Lögregla varðist í gærkvöldi allra
frétta af málinu.
Samkeppnisráð um útboð á akstri fyrir stofnanir og fyrirtæki ríkisins
Kannað hvort fella eigi nið-
ur hámarkstaxta leigubíla
SAMKEPPNISRÁÐ hyggst kanna sérstaklega
hvort ekki sé ástæða til að hætta útgáfu há-
markstaxta fyrir leigubifreiðar. Ráðið veltir því
fyrir sér hvort eðlilegt geti talist að ríkið knýi
á um ríkulegan afslátt frá hámarksverðtaxta
leigubifreiða, sem ákveðinn er af stjórnvöldum.
Hinn mikli afsláttur frá hámarkstöxtum, sem
einstökum viðskiptavinum leigubifreiða hafí ver-
ið veittur á undanfömum árum, gefí tilefni til
að taka það til sérstakrar athugunar hvort rétt
sé að breyta töxtunum og þeim forsendum sem
þeir byggjast á.
Þetta kemur fram í ákvörðun Samkeppnisráðs
í tilefni erindis Ríkiskaupa, þar sem farið var
fram á að Samkeppnisstofnun athugaði hvort.
um ólöglegt samráð leigubifreiðastöðva hafi ver-
ið að ræða við gerð tilboða vegna aksturs fyrir
ríkisstofnanir og fyrirtæki ríkisins. Samkeppnis-
ráð taldi Hreyfil og BSR hafa brotið gegn sam-
keppnislögum með samráði, en að ekki væri
skilyrði til að beita viðurlögum. Samið var við
Bifreiðastöð Hafnarfjarðar um aksturinn.
í umræddu tilboði buðu tvær stöðvar, Hreyf-
ill og BSR, sameiginlega í aksturinn og nam
afsláttur þeirra 12% af ökutaxta, að 2% umsýslu-
þóknun Ríkiskaupa meðtalinni. Bæjarleiðir og
Taxi skiluðu inn tilboðum þar sem 2% afsláttur
var boðinn, þ.e. umsýsluþóknunin.
Samvinna en ekki samráð
Af hálfu Hreyfils var því haldið fram, að sam-
vinna af þessum toga við gerð tilboða væri al-
geng og fæli ekki í sér brot á samkeppnislögum.
Grundvallarmunur væri á því að gera sameigin-
legt tilboð og að hafa samráð við gerð tilboða.
BSR gerði athugasemdir við að boðinn væri út
í einu lagi akstur fyrir allar umræddar stofnan-
ir, sem ættu það eitt sameiginlegt að vera ríkis-
stofnanir. Umfang útboðsins hefði óeðlilega mik-
il áhrif á markaðinn, þar sem það væri þrjátíu-
falt miðað við viðskipti stærstu einkafyrirtækja.
Hreyfill og BSR hafi gert sameiginlegt tilboð
vegna stærðar útboðsins.
Sérstakar aðstæður á markaði
Samkeppnisráð samsinnir að samkeppnislög
girði ekki með öllu fyrir samstarf við gerð til-
boða, en telur að Hreyfíll og BSR, sem hafí inn-
an sinna vébanda 60% þeirra leyfa til leigubíla-
aksturs sem í gildi séu í Reykjavík, hafi haft
með sér samráð sem gangi gegn samkeppnislög-
um. Hins vegar séu ekki skilyrði til þess að
beita viðurlögum. „Verður í því sambandi að
vísa til þeirra sérstöku aðstæðna sem ýmis laga-
ákvæði sem ná til markaðarins fyrir leigubif-
reiðaakstur og verðlagsákvæði hafa myndað á
markaðnum," segir í niðurstöðu Samkeppnis-
ráðs.
Ráðið tekur ekki afstöðu til athugasemda
leigubifreiðastöðvanna um útboðið og segir
ágreining um slíkt heyra undir önnur stjómvöld
og eftir atvikum dómstóla.
Atli Freyr Guðmundsson, sem sæti á í Sar
keppmsráði, greiddi ekki atkvæði í ráðinu vegi
útboðsins. Hann sagði viðskiptahætti Ríki
kaupa ámælisverða, þar sem knúinn væri fra
samræmdur afsláttur tveggja leigubílastöðvs
krafti mikilla v.ðskipta ríkisins. Taxtar leig
bila væru undir opinberum verðlagsákvæðu
og ekki gert ráð fyrir að verðsamkeppni fen
not'ð sm. Þvi yæn ekki við hæfi að ríkið þvin
aði fram storkostlega verðlækkun á þjónus
leigubila. J