Morgunblaðið - 06.06.1996, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Frestun frumvarps
um fjárreiður
ríkisins gagnrýnd
ÁGÚST Einarsson Þjóðvaka sagði
við upphaf þingfundar í gærmorgun
að það væri lítilsvirðing við störf
Alþingis að frumvarp um fjárreiður
ríkisins, sem fjallar um gerbreyt-
ingu á gerð fjárlaga og ríkisreikn-
ings, væri ekki á dagskrá til lokaaf-
greiðslu. „Alþingi kaus að fara með
þetta mál með sérstökum hætti,
með sémefnd, og það er lítilsvirðing
við störf Alþingis ef þetta mál verð-
ur ekki afgreitt hér fyrir þinglok,"
sagði Ágúst.
Verður rætt í sumar í sam-
hengi við annað frumvarp
Davíð Oddsson forsætisráðherra
sagði að ekki stefndi í það að fmm-
varpið um fjárreiður ríkisins yrði
afgreitt nú. Vilji væri til þess að
Kartöflur
með flugi
til landsins
KARTÖFLUR, sem teknar voru
úr jörðu í Suður-Frakklandi á
mánudag og þriðjudag, verða seld-
ar í verslunum 10-11 frá og með
deginum í dag. Eiríkur Sigurðs-
son, kaupmaður í 10-11, segir hér
um tilraun að ræða og framhaldið
ráðist af viðtökum neytenda. Kart-
öflumar komu með flugi frá Lux-
emborg í gær og mun þetta vera,
að sögn Eiríks, í fyrsta sinn sem
flogið er með kartöflur til landsins.
„Það þarf að borga tolla og
mikil gjöld af þessu en ég vonast
til að neytandinn kunni að meta
gæðin. Verðinu náum við niður
með því að taka inn mikið magn,“
segir Eirikur, en fyrsta sendingin
er 10 tonn. Kartöflurnar verða
seldar á 300 kr. kílóið og verða
bæði seldar í lausu og í 1,5 kg
pokum. Með kartöflunum komu
belgísk jarðarber sem seld verða
á 98 krónur bakkinn. Þetta er
önnur sending, fyrsta sendingin
frá þessum framleiðanda kom í
siðustu viku og hefur líkað vel,
segir Eiríkur.
-----» ♦ «----
Fimmtán
minkar veiddir
í Viðey
FLEST undanfarin ár hefur minkur
sést í Viðey. Vegna varpsins er
hann ekki velkominn gestur þar og
því eru ætíð gerðar ráðstafanir til
að veiða hann þegar hans verður
vart.
Sl. haust mun þó eitt par hafa
sloppið o g í vetur og vor hafa veiðst
fimmtán minkar f eynni sem er það
mesta sem þar hefur náðst í lengri
tíma. Ráðsmaðurinn í Viðey og
hreinsunardeild Reykjavíkurborgar
annast minkaveiði og vargeyðingu
í eynni.
ræða frumvarpið í sumar í sam-
hengi við frumvarp um þjónustu-
samninga og hagræðingu en ekkert
ræki sérstaklega á eftir að frum-
vörpin yrðu afgreidd á þessu þingi
og í því fælist engin lítilsvirðing.
„Ég tel skynsamlegt að ræða
þessi tvö mál í samhengi. Það er
skammur tími til þingloka," sagði
ÓLAFUR Ragnar Grímsson segir
að hann muni, verði hann kjörinn
forseti, vísa hugsanlegri aðild að
Evrópusambandinu til þjóðarat-
kvæðagreiðslu ef stjórnmálaflokkar
gangi gegn því loforði að bera slíka
aðild undir þjóðina.
Forsetaframbjóðendurnir fimm
voru m.a. spurðir í umræðuþætti á
Stöð 2 í gærkvöldi hvort þeir myndu
beita því ákvæði stjórnarskrárinnar,
sem heimilar forseta að neita að
staðfesta lög og krefjast þjóðarat-
kvæðagreiðslu.
Ólafur Ragnar sagði að mark-
miðið með þessu öryggisákvæði
væri ekki í sjálfu sér að forseti
beitti ákvæðinu. Æskilegt væri að
forsætisráðherra, sem sagði jafn-
framt að vinnu yrði haldið áfram
við fjárreiðufrumvarpið fram á
haust með sama hætti og ef það
hefði verið samþykkt.
Ágúst Einarsson sagði að engin
ástæða hefði verið til þess að fresta
frumvarpinu um fjárreiður ríkisins
þar sem það fjallaði um allt aðra
ávallt væri slíkt samræmi á milli
þjóðarvilja. og þingvilja að ekki
þyrfti að koma til þess að forseti
vísaði máli til þjóðaratkvæða-
greiðslu. „Það má þó ekki gleymast
að fullveídisrétturinn er hjá þjóð-
inni. Ef hugsanlega er að myndast
gjá milli þjóðarvilja og þingvilja,
þá er það eðli þessa ákvæðis að
forseti veiti þeim aðila, sem hefur
fullveldisréttinn, aðstöðu til þess að
segja sitt álit.“
Olafur Ragnar sagði að beiting
málskotsréttar kæmi til greina ef
mál snertu fullveldisrétt þjóðarinn-
ar, svo sem aðild að Evrópusam-
bandinu. „Ég fagna því að allir
flokkar hafa lýst því yfir að þeir
vilji þjóðaratkvæðagreiðslu um það
mál, en ef gengið yrði á bak þeirra
orða þá tel ég tvímælalaust að for-
seti eigi að beita málskotsrétti."
Guðrún Agnarsdóttir sagði
griíndvallaratriði að þjóðin fengi að
greiða atkvæði um það ef til greina
kæmi að sækja um aðild að Evrópu-
sambandinu, en kvaðst ekki vilja
leggja dóm á þá ákvörðun Vigdísar
Finnbogadóttur að verða ekki við
áskorunum um að leggja samning-
inn um evrópska efnahagssvæðið
undir þjóðaratkvæði. „Mér finnst
að setja eigi ákvæði í lög, sem heim-
ili þjóðinni að greiða atkvæði um
mikilvæg mál eftir settum reglum,
einmitt vegna þess fullveldisréttar
sem er í höndum þjóðarinnar. Það
styrkir lýðræðið ef-þjóðin fær aukið
frelsi tíl að taka ákvarðanir um
mikilvæg mál.“
Ástþór Magnússon sagði að hann
hefði tvímælalaust borið samning-
inn um EES undir þjóðaratkvæði.
„Rúmlega 30 þúsund áskoranir
sýna að fólkið vildi fjalla sjálft um
þetta mál. Það er mjög skondið lýð-
ræði þar sem almenningur fær ekki
að taka á svona meiriháttar ákvörð-
þætti en frumvarpið um þjónustu-
samninga og tengdist því með eng-
um hætti.
Ámælisverð
vinnubrögð
„Ég ítreka mína skoðun varðandi
vinnubrögðin í þessu máli. Ég tel
að Alþingi hafi verið sýnd lítilsvirð-
ing með þessum vinnubrögðum með
tilliti til þess hvernig málið var
unnið hér á hinu háa Alþingi. Þetta
eru ámælisverð vinnubrögð að
ganga frá málinu með þessum hætti
eins og hér er gert vegna þess áð
hér var um mjög merkilega og góða
samvinnu allra þingmanna að ræða,
um þetta mjög svo merkilega mál
sem varðar fjárreiður ríkisins,“
sagði Ágúst.
un. Mér finnst að setja eigi reglur
um hvernig forseti beitir þessum
rétti, svo það sé ekki undir duttl-
ungum forseta komið.“
Guðrún Pétursdóttir sagðist líta
svo á að ákvæðið um málskotsrétt
væri í stjórnarskránni til þess að
beita mætti því ef á þyrfti að halda.
„Hvað sem lögspekingar segja, þá
efast ég ekki um að þetta er skiln-
ingur þjóðarinnar á ákvæðinu. Hvar
sem ég hef komið eru menn á þeirri
skoðun að forseti eigi að beita
málskotsréttinum. Hann er í raun
ekki heppilegasta leiðin til að svara
áskorunum tugþúsunda, heldur er
miklu betra að hafa í okkar stjórn-
skipan ákvæði um þjóðaratkvæða-
greiðslu. Þegar viðkvæm mál koma
upp þarf þjóðin tíma til að kynna
sér þau. Stjórnarskráin segir hins
vegar að halda skuli þjóðarat-
kvæðagreiðslu eins fljótt og auðið
er. Það gætu verið 2-3 vikur, sem
er allt of stuttur tími.“
Pétur Kr. Hafstein sagði að mál-
skotsrétturinn væri ekki lýðræðis-
legur. „Forseti á einungis að grípa
til hans við alveg sérstakar og ófyr-
irsjáanlegar aðstæður. Alþingis-
menn hafa umboð frá kjósendum
og meirihluti þeirra á að ráða laga-
setningu. Það er þingræðisreglan,
sem allt okkar stjórnarfar byggist
á. Það þarf mikið til að koma og
aðstæður að vera með alveg sér-
stökum hætti til að förseti gangi
gegn vilja meirihluta Alþingis.“
Pétur sagði að það væri lýðræðis-
legt réttindamál að um það væri
mælt í almennum lögum eða stjórn-
arskrá, að tiltekinn minnihluti kjós-
enda gæti knúið fram atkvæða-
greiðslu. „Það á hins vegar ekki
að vera kappsmál að blanda forseta
íslands inn í pólitískar deilur um
það hvort rétt sé og æskilegt að
bera mál undir þjóðaratkvæði."
Prófin
komin í
leitirnar
SAMRÆMD próf sjö nemenda
frá Raufarhöfn sem skiluðu
sér ekki til Rannsóknarstofn-
unar uppeldis- og menntamála
(RUM) á réttum tíma eru kom-
in í leitirnar, að því er mennta-
málaráðuneytið upplýsir.
Póstur og sími hefur sent
RUM afsökunarbréf þar sem
fram kemur, að misfarist hafði
af hálfu trúnaðarmanns að
senda bréfið í ábyrgðarpósti.
Ekki bætti úr skák að póstpok-
inn fór til Akureyrar þar sem
hann var um nokkurn tíma hjá
Flugfélagi Norðurlands, áður
en hann komst á leiðarenda.
Prófin skiluðu sér síðan til
RUM 29. maí og hafa nemend-
urnir fengið niðurstöður sínar
í hendur.
Þingmenn
stj órnarandstöðu
Þing-manna-
mál ekki rædd
NOKKRIR þingmenn stjörnar-
andstöðu gagnrýndu við upp-
haf þingfundar í gær að mál
þingmanna 1 stjórnarandstöð-
unnar hefðu ekki fengist rædd
á Alþingi. Gísli S. Einarsson,
Alþýðuflokki, hóf umræðuna
og gagnrýndi að frumvarp hans
um lögbindingu 80 þúsund
króna lágmarkslauna, sem
hann lagði fram í vetur(diefði
ekki verið tekið til umræðu.
Rannveig Guðmundsáóttir,
Alþýðuflokki, sagði það vera
óviðunandi að góð mál, sem
þingmenn hefðu Iagt. mikla
vinnu í að undirbúa, fengjust
ekki rædd, hvað þá að búast
mætti við að þau færutí^gegn-
um nefndarstörf og yrou að
lögum.
Guðný Guðbjörnsdóttir,
Kvennalista, tók undir þessa
gagnrýni og sagði þetta ástand
algjörlega óviðunandi og von-
aðist hún til þess að breyting
yrði til batnaðar á næsta Al-
þingi.
Eldsupptök
rakin til ljóss
RANN SÓKN ARLÖGREGLA
ríkisins hefur lokið rannsókn á
eldsupptökum í flutningabíl,
sem kviknaði í á mánudags-
kvöld.
Mikið tjón varð þegar kvikn-
aði 1 bílnum sem búið var að
lesta ýmsum varningi, þ. á m.
matvælum, húsgögnum, vélum
og klórefni á brúsum. Ekki kom
leki að brúsunum en slökkvilið-
ið hafði allan vara á við slökkvi-
störf vegna eitrunarhættu.
Eldsupptök hafa nú verið
rakin til loftljóss inni í vörurým-
inu.
Trillu-
frumvarp
samþykkt
SAMÞYKKT hefur verið frum-
varp um 13,9% heildarhlut
krókabáta af heildarþorskkvóta
og afnám línutvöföldunar.
Allir þingmenn Sjálfstæðis-
og Framsóknarflokks greiddu
frumvarpinu atkvæði auk
Bryndísar Hlöðversdóttur og
Svavars Gestssonar, Alþýðu-
bandalagi, en Lúðvík Bergvins-
son, Alþýðuflokki, var á móti.
Aðrir sátu hjá.
Dagskráin
næstu daga
Fimmtudagur 6. júní:
Á ferð um Austurland:
Heimsóknir í fyrirtæki á Neskaupsstað
Fundur: Egilsbúðkl. 12:00
Heimsóknir í fyrirtæki á
Eskifirði og Reyðarfirði
Fundir:
Seyðisíjörður,
Hótel Snæfell kl. 17:30
Egilsstaðir, Valaskjálf
kl. 20:30
Föstudagur 7. júní:
Heimsóknir í fyrirtæki og
stofnanir í Kópavogi
Upplýsingar um forsetakosningarnar
erugefnará kosningaskrifstofunni í
Borgartúni 20 og í sima 588 6688
Upplýsingar um atkvœða-
greiðslu utan kjörfundar
eru gefnar í síma
553 3209
Morgunblaðið/Þorkell
*
Olafur Ragnar um loforð flokka að þjóðin taki ákvörðun um ESB
Málskotsréttur nýttur
brytu þeir loforðið