Morgunblaðið - 07.06.1996, Blaðsíða 40

40 FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
JÓNF.
HJARTAR
+ Jón F. Hjartar
var fæddur 15.
ágúst 1916 á Suður-
eyri við Súganda-
fjörð. Hann lést á
hjúkrunarheimilinu
Eir í Reykjavík 31.
maí síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru hjónin Friðrik
Hjartar skólastjóri,
f. 15. september
1888, d. 6. nóv-
ember 1954, og
‘ Þóra Jónsdóttir
Hjartar, f. 19. des-
ember 1897, d. 31.
desember 1982. Bjuggu þau
fyrst á Suðureyri við Súganda-
fjörð, síðan Siglufirði og á
Akranesi. Systkini Jóns voru
fimm: Sigríður, f. 4. nóv. 1914,
d. 21. febrúar 1972, gift Þor-
leifi Bjarnasyni, d. 22. septem-
ber 1981, Svavar, f. 7. júlí 1923,
d. 12. febrúar 1933; Ólafur,
kvæntur Sigríði Sigurðardótt-
ur; Guðrún, gift Adam Þor-
geirssyni; og Ingibjörg, gift
Þorgils Stefánssyni.
Hinn 3. júlí 1947 kvæntist Jón
Rögnu Hjartardóttur, f. 3. júlí
1927. Foreldrar hennar voru
Hjörtur Hinriksson sjómaður á
Flateyri og kona hans Guðriður
Þorsteinsdóttir. Jón og Ragna
eignuðust þrjá syni. Þeir eru:
1) Hjörtur, f. 11. júní 1948,
rekstrarhagfræðingur, kona
hans er Jakobína Sigtryggs-
dóttir, eiga þau tvo börn, Sig-
trygg Klemenz og Rögnu. Sig-
tryggur Klemenz er kvæntur
Ragnheiði Guðmundsdóttur og
þeirra börn eru Hjörtur Páll og
Herdís Helga. 2) Friðrik, f. 8.
október 1951, prest-
ur. Kona hans er
Anna Nilsdóttir og
eiga þau þrjú börn,
Jón Fjölni, Krist-
rúnu og Steinunni
Rögnu. 3) Rúnar, f.
27. september 1958,
vélvirkjameistari.
Kona hans er Ás-
laug Arndal.
Jón lauk gagn-
fræðaprófi frá
Gagnfræðaskóla
Siglufjarðar, íþrót-
takennaraprófi frá
Laugarvatni 1937
og framhaldsnámi í íþróttum
frá Idræts hojskolen Gerlev í
Danmörku 1939. Hann sótti síð-
Un íþróttanámskeið í Svíþjóð.
Jón var íþróttakennari við
barna- og gagnfræðaskólana á
Siglufirði, Flateyri og víðar.
Hann vann við skrifstofustörf
og almenna kennslu á Flateyri
ásamt ýmsum öðrum störfum.
Hann var fulltrúi sveitarsljóra
í Borgarnesi og seinna deildar-
stjóri á bæjarskrifstofu Kópa-
vogs.
Jón starfaði innan íþrótta-
hreyfingarinnar í fjölda ára og
var sæmdur margvíslegum
heiðursmerkjum fyrir störf sín
og árangur. Hann tók þátt í
starfi Góðtemplarareglunnar
frá unga aldri og var heiðursfé-
lagi þar. Hann var félagi í Rot-
ary og einnig í Oddfellow-regl-
unni. Jón var virkur í kór og
safnaðarstarfi bæði í Borgar-
nesi og við Áskirkju í Reykjavík.
Útför Jóns fer fram frá Ás-
kirkju í Reykjavík í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
„Án er illt gengi, nema heiman
hafi,“ segir gamall málsháttur.
Hann Jón mágur minn er látinn
tæplega áttræður. Okkar kynni
höfðu staðið í hálfa öld og ári bet-
ur. Að vísu hafði ég heyrt hans
oftlega getið áður sem eins fremsta
íþróttamanns landsins, methafa í
spjótkasti o.fl. greinum.
Heimili foreldra hans, frú Þóru
Jónsdóttur og Friðriks Hjartar
skólastjóra, var ' rómað sökum
menningalegra viðhorfa, söngs og
glaðværðar og félagslegrar þátt-
töku fjölskyldunnar. A tímabili
vissi ég ekki hvort ég var hrifnari
af heimasætunni eða heimilis-
bragnum. Ég geri mér grein fyrir
því, að arfurinn að heiman var ein
megin ástæðan fyrir hinu góða
gengi Jóns um ævina. Ekki aðeins
á sviði íþrótta og söngs heldur
einnig á hinu félagslega og sviði
mannlegra samskipta.
Ég sá hann fyrst á dansleik í
Gúttó. Dansfærni hans og systur-
innar var með þeim hætti að við
lá að ég legði þá íþrótt á hilluna.
En Jón var ekki aðeins snjall
íþróttamaður og dansari heldur er
allur hans félagslegi ferill með ein-
dæmum glæsilegur. Við eigum
ekki marga slíka um þessar mund-
ir. Þátttaka hans í ungmennafé-
lags- og íþróttahreyfingunum,
Góðtemplarareglunni, Rotary,
Oddfellow o.fl. félögum, að
ógleymdu starfi hans með karla-
og kirkjukórum, voru ekki nein
skyndikynni eða eins og þegar
Minningarsjóður
Skjóls
Kleppsvegi 54 sími 5688500
fluga sest á blóm, heldur varanleg
og virk áratugum saman. Það
nægir að geta þess, að flest þessi
samtök hafa ýmist gert hann að
heiðursfélaga eða sæmt hann
æðstu heiðursmerkjum og viður-
kenningum fyrir störfin.
Hann var svo lánsamur að eign-
ast óvenjulegan lífsförunaut, sem
ekki aðeins umbar og skildi þessa
óvenjulegu félagslegu þátttöku
hans og þarfir til starfa á þeim
vettvangi, heldur vann með eftir
því sem tími vannst til. Þótt Jón
væri góður heimilisfaðir kom upp-
eldi drengjanna og mótun heimilis-
ins mest í hennar hlut. Sunnudags-
bíltúrinn var ekki farinn fyrr en
sungið hafði verið við messu.
Margháttaður og mikill kostnaður
vegna félagslegrar þátttöku og
stuðningur við fjölþætt mannúðar-
mál var meira virði en ferð á sólar-
strendur og tengslin við allan vina-
hópinn þeirra kostaði Sitt í tíma
og fjármunum. Heillaskeyti var
ekki aðeins — til hamingju með
daginn — heldur heil vísa — per-
sónuleg kveðja full af hlýhug og
vináttu. Eða allar ■gestabókavís-
urnar gerðar í andrúmi áugna-
bliksins, ekki alltaf dýrt kveðnar
en rétt, en hann var góður íslen-
skumaður eins og faðir hans. í
þijá áratugi orti hann jólavísu og
skrifaði á kort til nærri tvö hundr-
uð heimilisvina. Hann var vinmarg-
ur og átti engan óvin, alltaf glaður
og reifur og græskulaus en jafn-
framt staðfastur hugsjónamaður.
Ég rek ekki starfsferil hans við
öflun daglegs brauðs, en þar vann
hann mikilvæg störf við meðferð
fjármuna og bókhald, sem sýndu
að honum var treyst og hann var
traustsins verður.
Fyrir nokkrum árum kom áfall-
ið. Hann greindir með alzheimer,
var smám saman að deyja, fyrst
andlega svo líkamlega. Lengi gat
hann þulið kvæði, síðan tekið und-
ir gömlu góðu lögin með systkinum
og vinum, arfur í vitundinni frá
söngglaða bernskuheimilinu. Síð-
asta árið ekkert tjáð sig og að lok-
um varla brosað. Okkur nákomn-
um verður minnisstætt hvernig
hún Ragna brást við þessu öllu.
Hversu aðdáanlega þolinmæði,
ástúð og umhyggju hún hefur sýnt
honum og unnið þó jafnframt fullt
ábyrgðarmikið starf. Reyndar var
það aðeins staðfesting á hennar
miklu mannkostum.
Síðustu þrjú árin hefur hann
dvalið á hjúkrunarheimilinu Eir og
notið þar frábærrar umönnunar.
Ég á vart orð til að lýsa aðdáun
minni á starfsfólki þeirrar stofnun-
ar, sem annast þessi stóru börn
með svo margar erfiðar þarfir og
sérstætí atferli, sem þróast í öfuga
átt við venjuleg lítil börn. Fólk sem
verður að gefa svo mikið af sjálfu
sér og fær laun í öfugu hlutfalli
við framlag sitt. Við tengdafólk
Jóns flytjum þakkir og biðjum því
guðsblessunar. Rögnu, sonum
þeirra og fjölskyldum vottum við
einlæga samúð.
Þorgils Stefánsson.
Afi minn var efni í mann sem
gæti orðið vel 100 ára. Hann lifði
heilbrigðu lífi, bindindismaður á
áfengi og tóbak og hafði gott
líkamlegt atgervi. A yngri árum
afreksmaður í íþróttum og hann
hélt sér í formi með mikilii hreyf-
ingu lengst af.
En ekki fer allt sem ætlað. Fyr-
ir nokkrum árum kom á daginn
að afi var með Alzheimers-sjúkdóm
sem smám saman tærði hann upp
að innan. Slíkur sjúkdómur rænir
menn því sem er þeim kærast,
minningúm lífsins og sjálfstæðri
rökrænni hugsun.
Ég minnist afa míns sem glaðs
og góðs manns. Heimiiið hjá ömmu
og afa var stöðugleikapunktur í
tilverunni, þar voru dyrnar alltaf
opnar. Gijónagrautur í hádeginu á
laugardögum var einn af þessum
föstu liðum sem alltaf var hægt
að reikna með. Afi sá um afagraut-
inn og amma um allt hitt, jólakök-
una og kaffið.
Með fyrstu minningum um afa
minn, er að hann kenndi mér Olsen
Olsen enda hann sjálfur mikill
spilamaður. Hann var alltaf til í
að taka slag. Því tapsárari sem ég
varð, því ákveðnari var hann í að
kenna mér tilviljanakennd spila-
mennskunnar. Aðdáun mín átti sér
heldur engin takmörk, sérstaklega
safnið af verðlaunapeningum fyrri
tíma, sem hefur sjálfsagt vaxið í
frásögn minni meðal jafnaldra þar
sem hinir mörgu íslandsmeistarat-
itlar voru í fyrirrúmi.
Ég minnist afa míns sérstaklega
sem mikils félaga á unglingsárun-
um. Það var eins og við næðum æ
betur saman með aldrinum og urð-
um meiri félagar en afi og barna-
barn. Þær voru ófáar bíóferðirnar
sem við fórum í saman, þar sem
skrafað var um hina gömlu góðu
daga, ég fræddur um steinasafnið
eða að hann reyndi að kenna mér
að setja saman vísur. Vísusmíðin
var honum mikilvæg, enda ekki
sent afmælis- eða jólakort sem
ekki var vísa í.
Á síðustu árum þufti afi mikla
og stöðuga aðhlynningu. Það hafa
verið erfiðir tímar, sérstaklega fyr-
ir ömmu Rögnu. Styrkur hennar
og dugnaður hafa verið til fyrir-
myndar. Síðustu 3 árin dvaldi afi
á Hjúkrunarheimilinu Eir í Grafar-
vogi þar sem hann fékk alla þá
bestu aðhlynningu sem hægt var
að veita manni með slíkan sjúk-
dóm. Það er til mikils sóma að
þjóðfélag geti boðið þegnum sínum
slíkt ævikvöld.
Klemmi.
Fyrir rúmum fimm árum flutti
ég hingað á Sléttuveginn í nýbyggt
sambýlishús byggt á vegum Sam-
taka aldraðra.
Fljótt veitti ég eftirtekt glæsileg-
um manni sem bauð af sér mjög
góðan þokka. Beinn í baki, fagur-
lega byggður, hár og grannur og
samsvaraði sér vel. Enda íþrótta-
maður og íþróttakennari frá fornu
fari. Maður þessi var Jón F. Hjart-
ar. Frábær snyrtimennska i klæða-
burði og prúðmannleg framkoma
einkenndu hann. Hann var fyrirferð-
arlítill í okkar röðum en vakti meiri
athygli en flestir aðrir.
Hann var mjög góður söngmaður
og naut þess að taka lagið þegar
við komum saman hér í húsinu,
enda hafði hann sungið mikið um
dagana. Þegar hann flutti hingað
gekk hann ekki heill til skógar, en
heilsu hans hrakaði ört og að síð-
ustu dvaldi hann á Hjúkrunarheim-
ilinu Eir.
Okkar kynni urðu hvorki mikil
né náin, en þau urðu þess eðlis frá
minni hálfu að ég gleymi þeim ekki.
Sérstaklega er mér minnisstætt
að eitt sinn á mínu heimili hafði
hann yfír margt af fallegum ljóðum
og flutti þau af fegurð og tilfinn-
ingu. Það leyndi sér ekki að hann
var mikill ljóðavinur og hafsjór af
fróðleik í þeim efnum. Það bíður
okkar allra að standa að síðustu
frammi fyrir dómara allra tíma og
þá verðum við spurð þeirrar spurn-
ingar sem er svo fagurlega orðuð í
kvæðinu „Morgun“ eftir Einar
Benediktsson.
Hvað vannstu drottins veröld til þarfa
þess verðurðu spurður um sólarlag.
Þeirri spufningu veit ég að hann
á gott með að svara, þó ekki væri
með öðrum orðum en þessum: „Mitt
Iíf hef ég helgað þér.“
Þeim sem lengi hefur verið þjak-
aður af erfiðum sjúkdómi og bíður
eftir því að kallið komi er það dauð-
inn einn sem líknar.
Skilnaður ástvina er stór stund,
en lífið hefur sitt lokadægur og fyr-
ir þeim örlögum verðum við öll að
kijúpa. Hann er sá fimmti úr röð-
inni hér í húsinu síðan við fluttum
hingað sem hverfur okkur sjónum
inn á eilífðarbraut.
Ragna, kona Jóns, er mikil heið-
urskona, hefur skoðanir, sem hún
fylgir fram með festu og hrein-
lyndi, er ekki eitt í dag og annað á
morgun.
Fyrir hönd húsfélagsins flyt ég
eiginkonu og öðrum ástvinum hinstu
kveðju.
Megi birta og ylur vorsins leiða
látinn vin til nýrri og betri heim-
kynna. -
Jakob Þorsteinsson.
STEINGRÍMUR
SVEINSSON
Steingrímur
Sveinsson verk-
stjóri var fæddur
28. júní 1906. Hann
lést á Hjúkrun-
arheimilinu Klaust-
urhólum á Kirkju-
bæjarklaustri 30.
maí síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Sveinn Stein-
grímsson, f. 28.10.
1879, d. 23.12. 1964,
og Margrét Einars-
dóttir, f. 15.7. 1878,
d. 2.7. 1965. Stein-
grímur var þriðja
barn þeirra hjóna af níu systk-
inum.
Eiginkona Steingríms var
Bjarnheiður Sigurðardóttir, f.
14.4. 1912, d. 14.2. 1948. Börn
Steingríms og Bjarnheiðar eru
1) Sigurður Rúnar,
f. 28.4. 1932. Fyrri
eiginkona hans var
Sigrún Pálsdóttir,
d. 10.6.1986. Seinni
kona hans er Þor-
gerður Pálsdóttir.
2) Sveinn Hilmar,
f. 20.9. 1935,
kvæntur Þórdísi
Jóhannesdóttur. 3)
Guðrún, f. 23.3.
1940, d. 18.1. 1982,
fyrri maður hennar
var Erlendur Er-
lendsson, seinni
maður Olafur Jóns-
son. Afkomendur þeirra hjóna
eru 33 talsins.
Útför Steingríms verður
gerð frá Fossvogskirkju í dag
og hefst athöfnin klukkan
13.30.
Kallið er komið og Steingrímur
Sveinsson, faðir minn, hefur lokið
sinni iöngu göngu hér á meðal okk-
ar. Margs er að minnast. Steingrím-
ur var vel lesinn og fróður og hafði
sínar skoðanir á hinum ýmsu mál-
um. Hann var náttúrubarn og sá
ails staðar fegurð hvort sem um
var að ræða sand og hraun eða
iðagræna velli. Oft sagði hann mér
um fegurð öræfanna og þá kyrrð
sem þar væri og hreifst ég af þeim
fróðleik sem hann sagði mér þegar
hann ungur að árum fór sem rekstr-
armaður með sláturfé austan frá
Landbroti og suður til Reykjavíkur.
Steingrímur var veiðimaður góð-
ur og oft sagði hann mér veiðisögur
frá Grænlæk og Skaftarósi sem
hann þekkti svo vel frá því hann
var í Seglbúðum en þangað fór
hann 13 ára gamail til þeirra góðu
hjóna, Helga og Gyðríðar, sem hann
talaði alltaf um með virðingu og
hlýju.
Guðrúnu, dóttur sína, missti
hann árið 1982 og veit ég að sorg
hans var mikil, en eins og alltaf
bar hann sorg sína einn og bar
hana ekki á borð fyrir aðra.
Steingrímur flutti til Reykjavíkur
1931 og starfaði þar lengst af sem
verkstjóri hjá J. Þorláksson og
Norðmann eða frá árinu 1943 og
þar til hann lét af störfum kominn
á áttræðisaldur. Síðustu 9 árin var
hann á Dvalarheimilinu á Kirkju-
bæjarklaustri og vil færa starfsfólki
þar þakkir mínar fyrir þá hlýju og
umönnun sem hann varð aðnjótandi
þar. Einnig vil ég færa Guðlaugu,
systur hans, þakkir fyrir alla hjál-
pina undanfarin ár.
Nú þegar leiðir skilja vil ég þakka
þér fyrir öil árin sem við áttum
saman og þann hlýhug sem þú
sýndir minnir fjölskyldu.
Þinn sonur,
Sigurður Rúnar.
Mínar fyrstu minningar um afa
minn, Steingrím Sveinsson, eru þeg-
ar von var á honum með rútunni til
Grindavíkur. Við systkinin hlökkuð-
um alltaf mikið til að fara á móti
rútunni og fá að leiða hlýju, yndis-
legu hendurnar hans heim.
Alrei brást það að eitthvert góð-
gæti leyndist handa okkur í tösk-
unni hans.
Afi minn var alltaf léttur og
skemmtilegur þrátt fyrir stór áföll í
lífinu. Hann var aðeins fertugur
þegar hann missti eiginkonu sína,
Bjarnheiði, og Guðrún, dóttir þeirra,
lést einnig á besta aldri, aðeins fjöru-
tíu og tveggja ára gömul.
Afi var greindur maður og vel
lesinn úm menn og málefni. Það var
hrein unun að hlusta á hann segja
frá bæði gamla og nýja tímanum,
því þrátt fyrir háan aldur, erfið veik-
indi og dapra sjón fylgdist hann allt-
af vel með sínu fólki og málefnum
líðandi stundar. Aldrei heyrði ég
hann kvarta þó oft hafi hann verið
mikið veikur síðustu ár. Það er að-
dáunarvert hvað hann gat tekið öll-
um áföllum með jafnaðargeði.
Nú veit ég að hann afi er kominn
á góðan stað og hefur hlotið lang-
þráða hvíld. Með þessum línum bið
ég Guð að geyma elskulegan afa
minn.
Hver rainning dýrmæt perla að liðnum lífsins degi
hin Ijúfu og góðu kynni af alhug þakka hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf sem gleymist eigi
og gæfa var það öllum er fengu að kynnast þér.
(Ingibj. Sig.)
Anna María.