Morgunblaðið - 09.06.1996, Blaðsíða 6

6 B SUNNUDAGUR 9. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
hefur sótt fjölbreytt aðföng þangað og fundið þeim sess á
dægursviðinu.
Ymsir hafa saknað leikarans Davids Bowies og er þá
ekki úr vegi að benda á að í fyrrasumar brá hann sér í hlut-
verk Andys Warhols í kvikmyndinni Basquiat (vinnuheitið
var Build a Fort, Set It on Fire), en hún byggist á ævi
málarans Jean-Michels Basquiats. Hann átti rætur að rekja
til Afríku og lést eftir viðburðaríka en erfiða ævi árið 1988,
aðeins 24 ára gamall.
„Warhol var einn nánasti vinur Basquiats og vinur minn,
málarinn Julian Schnabel, leikstýrir myndinni og bað mig
um að taka hlutverkið að mér. Julian hefur náð langt hérna
í Bandaríkjunum en kvikmyndin er frumraun hans á því
sviði. Ég er búin að sjá hana, tel hana góða og er mjög hrifinn.
Ástæðan fyrir því að við Julian eigum auðvelt með að
setja okkur hvor í annars spor, er sú að hann álítur eins og
ég að maður eigi ekki endilega að festast í einu tjáningar-
formi. Vilji maður tjá sig í málverki, kvikmyndagerð, leirkera-
smíði, skrifum eða leik, á hann rétt að því að reyna sig þar
og vera dæmdur út frá verkinu en ekki bakgrunni sínum,
sem er enn nú í aldarlok mjög torvelt að hljóta."
í kvikmyndinni er meðal annars að finna öndvegisleikar-
ana Gary Oldman, Christopher Walken og Dennis Hopper.
Siguijón Sighvatsson er einn þriggja framleiðanda.
Bowie er maður þúsund andlita eins og getið var um í
upphafi en hann segist ekki bregða sér í líki kvikindanna á
Outside á tónleikunum, það bíði aldamóta. „Við reynum að
skapa ákveðið andrúmsloft á tónleikum með aðstoð ljósa og
sviðsbúnaðar, en ég vil gæta þess vandlega að villast ekki
inn á yfirráðasvæði rokksöngleikja," segir hann og glottir.
Æskilegl ad máta andlit
Þetta umræðuefni vekur hins vegar sjálfkrafa spurningu
um hvort tilhneiging hans til að tengja persónurnar sem
skotið hafa upp kollinum í tónlistinni (s.s. Ziggy Stardust,
Aladdin Sane og The Thin White Duke, auk þess sem minn-
isstæð er skopstæling hans á þessari tilhneigingu í hlutverki
Screaming Lord Byron, taugabilaðrar stjörnu í myndbandi
því sem breski leikstjórinn Julian Temple gerði við lagið
Biue Jean) við eigin persónu, hafi einhvern tímann haft
áhrif á einkalíf hans. Bowie hikar lítillega áður en hann
hann svarar.
„Ég hef rætt um þetta á fyrri hluta ferils míns, þegar
ég steypti persónunum og veruleikanum saman í eitt þannig
að landamærin þar á milli voru ógreinileg. Mörk sviðs og
heimsins utan þess voru ekki skýr. En svo er ekki lengur.
Mér líður ákaflega vel í hlutverki sögumanns eða höfundar
og hef engan áhuga á að taka á mig gervi Adlers, eða
Baby Grace. Kannski tengist þetta því að eldast, að öðlast
aukinn þroska á einhvern hátt.
Ákveðinn „ídealismi“ er algerlega nauðsynlegur fyrir fólk
á yngri árum og hann stýrir því hvernig það hagar lífi sínu
síðar meir. Ég held því að
sambræðingur raunveruleik-
ans og einhvers veruleika að
eigin vali sé raunar mjög
mikilvægur þegar maður er
ungur. Þetta er hins vegar
iðulega afgreitt sem hluti af
vandræðagangi æskunnar,
en ég er ekki viss um að svo
sé í pottinn búið.
Það gætir mikillar tor-
tryggni gagnvart uppgerð,
eins og við Brian Eno höfum
oft rætt um. Þegar maður
þykist vera eitthvað annað
en hann er, eða tileinkar sér
aðra heimspeki eða kenning-
ar en þær sem hann ólst upp
við, virðist um uppgerð að
ræða. En þarna er hins veg-
ar um þykjustuleik að ræða,
og hann er eiginleiki sem
börn búa yfir en okkur er
sagt mjög snemma á lífsleið-
inni að kæfa þann hæfileika.
Og ég er ekki endilega viss
um að það sé heppileg af-
staða, því að reyna að máta
á víxl það sem maður er og
gæti verið, býður upp á for-
vitnilega niðurstöðu.
Að endingu sitjum við
uppi með samhljóm margra
radda, heild blöndunar, því
að hún er það sem samfélag-
ið sættir sig best við. Ef maður tileinkar sér meira eða minna
þau tengsl sem aðrir hafa bundist, samlagast hann og veld-
ur litlum ama. En ég held að til að valda einstaklega árang-
ursríkum óþægindum í lífmu þurfi virkilega að gera tilraun-
ir með hugsanir og gjörðir."
Spenntur fyrir íslandsför
Áður en Bowie drepur í síðustu sígarettunni að sinni,
kemur hann því á framfæri að hann hafi aldrei heimsótt
ísland nema til að skipta um farkost á leið milli heimsálfa.
Sama máli gegnir um hljóðfæraleikarana sem fylgja honum
hingað, en af þeim fjölmörgu löndum sem þeir sækja á hljóm-
leikaferðinni, hefur enginn þeirra leikið í ísrael og Rúss-
landi auk íslands. Hann hælir jafnframt hljómsveitinni Lhooq,
sem hann valdi til að hita upp fyrir sig í Laugardalshöll,
og segir dökka og seiðandi tónlist hennar hafa heillað sig,
auk nafnsins sem er tilvísun í verk eftir Marcel Duchamp.
„Ég er afar spenntur yfir því að leika á íslandi og krafð-
ist þess áður en við lögðum upp í tónleikaferðina að við
myndum nema ný lönd og svæði, til þess að að viðhalda
spennunni samfara ferðalaginu," segir Bowie. „Þegar maður
hefur sótt heim lönd á borð við Frakkland og Þýskaland í
ótal skipti er sú tilfinning takmörkunum háð. Ég hef þörf
fyrir að finna og skoða ný og ólík listasöfn, og á íslandi
hlýtur að vera að minnsta kosti eitt slíkt að finna.“
hátt. Það má einnig nefna
að á upphafsárum súrreal-
ista-dadaista hreyfingarinn-
ar skrifaði André Breton í
stefnuskrá sinni að sannasta
birtingarmynd listar væri að
ná sér í skammbyssu og
skjóta af handahófi á mann-
fjölda.
Japanski listamaðurinn
Yukio Mishima ól jafnframt
með sér mjög keimlíkar hug-
myndir, eins og orð hans um
að menn ættu að notfæra sér
dauða sinn á sama hátt og
þeir notfæra sér lífið, bera
með sér. Með þessu átti hann
við að menn ættu ekki að
deyja fyrir helbera tilviljun,
heldur ættu þeir að skipu-
leggja hann og hafa gagn
af dauðanum.
Hann fylgdi sjálfur eigin
fordæmi og breytti dauða
sínum í yfirlýsingu sem var
„Ég er afar spenntur yfir því að leika á ís-
landi og krafðist þess áður en við lögðum
upp í tónleikaferðina að við myndum nema
ný lönd og svæði, til þess að viðhalda
spennunni samfara ferðalaginu“
í senn pólitísk og listræn. Listin og dauðinn voru allt fram
á 19. öld samtvinnuð trúarlegum þáttum á borð við hugmynd-
ina um aflausn, píslarvætti og þess háttar. Listin tjáir því
bæði óttann og það magnaða aðdráttarafl sem dauðinn hef-
ur á okkur öll.“
Byggöu virki, brenndu þaó
Bowie er staddur í New York til að hefja upptökur á
nýrri skífu og vinna að innsetningu sem verður sennilega á
sýningu í London innan tíðar, en í lok maí hófst málverkasýn-
ing hans í Basel í Sviss. Phillip Glass, gamall þúsundþjala-
smiður á tónlistarsviðinu, hefur nýverið iokið við sinfóníu
sem byggð er á plötu Bowi-
es, Heroes, og er það önnur
sinfónía Glass byggð á verk-
um Bowies. Áður var hann
búinn að veita Low áþekka
meðhöndlun.
Verið er að semja ballett
við þessar sinfóníur sem
vænta má á svið innan tíðar.
Hámenningin virðist því vera
að taka Bowie opnum örm-
um og er kannski ekki seinna
vænna fyrir listamann sem