Morgunblaðið - 09.06.1996, Blaðsíða 28

28 E SUNNUDAGUR 9. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
d
HÚSIÐ OG GARÐURINN
ferskar niður í box með þéttu loki.
Kryddjurtir er líka hægt að |
nota í edik. Flaska er fyllt með
vínedíki og nokkrir kvistar settir
ofan í flöskuna. Síðan er hún lát-
in standa í sól í einn til tvo mán-
uði þar til kryddið er tekið úr. Þá
er kryddkvisturinn látinn vera í
flöskunni sem gerir hana skraut-
legri. Ef ekki er skortur á krydd-
jurtum ,í eldhúsinu má búa til
krans úr jurtunum ferskum og
hengja upp í eldhúsinu til skrauts. (
Vafinn erhringurúrgrönnum víði- /
spotta, um það bil 12 sm í þver- "
mál. Á hann eru festir kryddvend-
ir með blómabindivír. Vendirnir
eru hafðir um það bil fjögurra sm
langir, lagðir á hringinn að innan-
verðu, utan og ofan, og vafðir
fastir með vírnum.
Vendirnir verða að liggja þétt
því þeir rýrna við þurrkun og þá
gæti vírinn komið í Ijós. Blóma-
kransa má gera úr eilífðarblóm-
um, kornblómum. nellikum, loð-
víði og villtum blómum, svo sem '
sortulyngi, smárablómum og
fleiru.
Þurrkuð blöð af blómum eru
notuð í ilmjurtablöndur, til dæmis
ígulrósum, nellikum, morgunfrú,
regnfangi og kryddi. Þurrkuð
blöðin má síðan setja í litla poka
úr fallegu bómullarefni og hafa
inni í fataskáp.
Teblöndur
Síðast en ekki síst má gera 1
teblöndur úr ýmsum blómum og
blöðum, til dæmis birki, sem þarf
að taka snemma vors, sólþerja-
runna, myntu, salvíu og blómum
af rósum. Einnig er hægt að
krydda brauðdeig með oreganó
og krónublöðum af morgunfrú,
sem gefa brauðinu skemmtilegt
útlit.
Haustlit laufblöð má nota til
skrauts, til dæmis pressa og líma
á kort eða búa til myndir.
GRASLAUKUR lifir veturinn
af úti.
HÆGT er að rækta f hvaða
ílátum sem er.
Morgunblaðið/Áslaug Snorradóttir
LEIKUR einn er að skapa trjá- eða blómalund við útidyrnar.
unar. Eftir um það bil tvær vikur
eru blöðin þurr. Þá eru þau strok-
in af stilkunum og geymd í
glerkrukku á dimmum stað.
Krydd í ediki eða frysti
Aðrar jurtir eru betur geymdar
í frysti, til dæmis basilika, estrag-
on og steinselja. Þær eru klipptar
Pottarækt og
kryddlist í
heimahúsi
IVERSLUNUM með vörur
fyrir ræktendur fást ýmsar
gerðir af pottum og kerum
úr plasti, timbri, leir og
steinsteypu. Einnig getur
fólk gefið hugarfluginu
lausan taum og ræktað í bölum,
fötum eða öðrum ílátum sem til
falla, og málað í líflegum litum.
Ef rými leyfir er hægt að skapa
trjálund á svölum eða við útidyr
og pottar og ker fara líka vel á
útipalli.
Fyrr á tímum voru ávaxtatré
til dæmis ræktuð í kerum í Suður-
löndum. Á íslandi er hægt að
hafa ýmsa runna, svo sem rósa-
kvist, himalaja-eini, blátopp eða
ungt tré, kannski birki, í potti og
þegar það verður of stórt má
gefa það einhverjum með garð
eða sumarbústað. Einnig fara vel
í kollum og kirnum ýmsar krydd-
jurtir og grænmeti.
Ef ker eru valin til ræktunar
trjáa eða fjölærra blóma þarf að
hafa í huga að þau þoli að standa
úti yfir veturinn. Ker fyrir sumar-
blóm má tæma og geyma inni.
ílátið þarf að hafa gat á botninum
og rétt er að hafa þar grófa möl
ef sumarið reynist vætusamt.
Huga þarf vel að vökvun því mold-
inn vil þorna í mikilli sól, sérstak-
lega ef pottarnir eru litlir.
Kryddræktun
Kryddjurtum ber að velja skjól-
góðan og sólríkan stað í garðin-
um. Flestar þeirra eru nægjusam-
ar hvað varðar jarðveg og nær-
ingu en þurfa samt sem áður að
vera í góðri garðmold. Ef krydd
er ræktað í kerum eða vermireit-
um þarf að huga að því að gat
sé á botni svo vatn safnist ekki
fyrir og ræturnar fúni. Til fjölærra
kryddjurta sem lifa af veturinn
úti heyra graslaukur, mynta, salv-
ía, fáfnisgras, hjartafró og
skessujurt. Aðrar fjölærar krydd-
jurtir sem þarf að taka inn á sval-
an stað fyrir veturinn eru til dæm-
is rósmarín, garðablómberg, tím-
ían, majoran og oreganó. Einærar
jurtir eru til dæmis basilika, dill
og hjólkróna.
Til þess að auka ánægjuna af
kryddjurtunum má líka þurrka
þær. Best til þess fallnar eru
oreganó, timjan, rósmarín, mynta
og salvía. Stilkar eru klipptir af
plöntunni og klipptir saman í
vendi en ekki er gott að hafa
marga saman því þeir geta mygl-
að.
Vendirnir eru hengdir upp á
þurrum, hlýjum og helst dimmum
stað því jurtirnar tapa lit í mikilli
birtu. Ef stilkarnir eru stuttir má
leggja þá á eldhúsblöð til þurrk-
Heitir pottar úr tré
líka fyrir þá sem hafa ekki jarðhita
Viðarkyntir
Öruggir
Fallegir
Vistvœnir
Hagkvœmir
Pantið strax
og gerið klárt
fyrir sumarið
Viðarkyntir trépottar & sánur
Hveífisgötu 26,101 Reykjovík, thorttior@isment.is, s. 552 8440 & 588 58 48
Geymið auglýsinguna
...ókeypis
í£E3i upplýsingar um
562*6262 vöru og þjónustu
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Haust- og
Á HAUSTIN þarf að huga að
mörgu. Viðkvæmar fjölærar
plöntur þarf áð þekja með laufi,
hrísi eða grenigreinum. Sígræn-
ar plöntur þarf að vernda fyrir
sól og vindi með skjólgrindum,
striga eða grenigreinum. Gott
er að bera húsdýraáburð á beð-
in á haustin, sérstaklega f ný
gróðursett trjábeð, en það dreg-
vetrarhirða
ur úrfrostlyftingu.
Grænmetisgarðinn þarf lika
að hreinsa og stinga upp og
gott er að setja f hann húsdýra-
áburð. Allt illgresi á að fjarlægja
áður en það þroskast og kasta
fræi þvfflestar illgresistegundir
þroska fræ langt fram á haustið.
Varast ber að taka skjól frá
plöntum of fljótt á vorin.
ÞQR HF
Reykjavík - Akurayri
Reykjavík: Ármúla 11 - Sími 568-1500
Akureyri: Lónsbakka - Sími 461-1070
Frágangur
lóða
HÚSEIGANDA er skylt að ganga
snyrtilega frá lóð sinni með gróðri
eða í samræmi við samþykktar
teikningar, segir í Byggingar-
reglugerð.
Ef gróður á lóð veldur óþæg-
indum eða hættu fyrir umferð
getur byggingarnefnd krafist
þess að hann sé fjarlægður eftir
því sem með þarf. Sama gildir
ef gróður veldur óþægindum með
því að skerða verulega birtu í íbúð
eða á lóð. Óheimilt er að breyta
gróinni lóð í bílastæði nema að
fengnu samþykki byggingar-
nefndar. Ekki má fella tré sem
eru 40 ára eða eldri að fjórir
metrar á hæð eða hærri, nema
með leyfi byggingarnefndar.
Skipulag ríkisins hefur gefið út
lög og reglugerðir um skipulags
og byggingarmál og einnig má
nálgast upplýsingar þar að lút-
andi á Inter-netinu.
Slóðin er http://www.islag.is/