Morgunblaðið - 19.06.1996, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 19. JÚNÍ1996 5 7
_______BRÉF TIL BLAÐSINS__
Um vísindi, Darwin
og villukenningar
Svar til Sóleyjar Jónsdóttur
Frá Friðriki Skúlasyni:
í MORGUNBLAÐINU 30. maí
sl. birtist bréf frá Sóleyju Jónsdótt-
ur. Nú er það ekki vani minn að
standa í ritdeilum, en þar sem
enginn annar hefur orðið til að
leiðrétta það sem kom fram í fyrr-
nefndu bréfi, finnst mér nauðsyn-
legt að einhver taki upp hanskann
fyrir hönd vísindanna.
Sóley segir: „Sönn vísindi
sanna, að Guðs Orð segir sann-
leikann, en Darwin fór villur veg-
ar.“ Nú er mér ekki ljóst hvað
átt er við með orðunum „sönn
vísindi" - en sé Sólveig þar að
vísa til trúarsannfæringar sinnar,
er henni það frjálst, en svo mikið
er víst að ekki er sú sannfæring
vísindaleg.
Sönn vísindi gefa sér ekki
niðurstöðu fyrirfram og neita að
horfast í augu við staðreyndir sem
stangast á við þá niðurstöðu.
Sönn vísindi Ieita að sannleikan-
um og þeir sem vilja kalla sig
vísindamenn verða að gera ráð
fyrir að geta þurft að skipta um
skoðun eftir því sem nýjar stað-
reyndir koma fram. Slíkt er eðli
sannra vísinda - ekki að trúa í
blindni á einhverjar gamlar þjóð-
sögur sem ekkert hafa sér til
stuðnings.
Sóley segir það helber ósannindi
að mannsfóstur líkist dýrafóstrum
fyrstu vikurnar, og ber helst að
skilja orð hennar svo að hún áliti
að mannsfóstur séu með manns-
mynd nánast frá upphafi. Þetta
var nokkuð útbreidd skoðun á
miðöldum og skömmu eftir að
fyrstu smásjárnar voru fundnar
upp, en smásjár- og ljósmynda-
tækni nútímans hefur afsannað
hana.
Þess voru jafnvel dæmi áður
fyrr að þeir sem horfðu á sæðis-
frumur í gegnum fyrstu smá-
sjárnar þættust sjá þar saman-
hnipraða mannveru. Það er í raun
ekki skrýtið að þeir teldu sér trú
um þetta, því það var í samræmi
við hugmyndafræði þess tíma, en
með betri smásjám og batnandi
skilningi á eðli æxlunar var þessi
kenning aflögð og í dag þykjast
engir sjá mannsmynd í sæðis-
frumum.
Hvað það varðar að mannsfóst-
ur líkist ekki dýrafóstrum fyrstu
vikurnar, þá er það einfaldlega
að öllu leyti rangt. Við getnað eru
öll fóstur eins, aðeins ein kúlulaga
fruma, sem síðar skiptir sér og
myndar fljótlega lítinn frumu-
köggul, sem stækkar, greinist
sundur í höfuð og búk, myndar
útlimi og tekur smám saman á
sig endanlega mynd. Allar þær
myndir sem teknar eru af fóstrum
hinna ýmsu tegunda sýna sama
ferlið og fóstrin, sem öll eru nán
ast eins í upphafi, líkjast hver
öðru í vissan tíma, en þó mislang
an. Þannig hættir mannsfóstui
að líkjast eðlufóstri löngu áður
en það hættir að líkjast kattar-
fóstri og enn lengra líður uns
verulegur útlitsmunur verður á
mannsfóstrum og apafóstrum. Nú
er helst að sjá að Sóley telji þess-
ar myndir allar falsaðar og að í
kennslubókum komi fram eitt
allsheijar samsæri um að innræta
fólki einhveijar ranghugmyndir
um fósturþroska.
Það er stór fullyrðing og stórar
fullyrðingar krefjast stórra sann-
ana, en án þeirra er þetta varla
svaravert.
Sóley vitnar í Mæðrabókina og
þykist lesa út úr því sem þar stend-
ur að mannsfóstur hafi aldrei útlit
eða eignleika dýrafósturs, en
hvernig hún kemst að þeirri niður-
stöðu er mér hulið. Það sem stend-
ur í þeirri tilvitnun er í fullu sam-
ræmi við viðurkenndar, vísindaleg-
ar staðreyndir um fósturþroska
og þær myndir sem Sóley segir
falsaðar. Það er nú svo að hvort
sem fólki líkar það betur eða verr
þá segja vísindin að enginn eðlis-
munur sé á mönnum og öðrum
dýrum, aðeins stigsmunur.
FRIÐRIK SKÚLASON,
Stigahlíð 65, Reykjavík.
ly.\e9a'pægi'egirinni-0gúf/S(
Cantiliver hæll - Stærðir 36 1/2 - 48
Verð aðeins kr.
VERSIANIR
Skeifunni 19 S. 568-1717* Laugavegi 51 S. 551-7717
£ODift i SVimAft!
í Kópavogs Apóteki
miðvikudaginn 19. júní
kl. 10—18.
Komið og fræðist um
frjóofnæmi og ofnæmislyf.
tópavogs Apótek
HAMRABORG 1 1
S í M I 5 5 4 01 01
Rafiðnaðarsamband
W
Islands
rafiðnaðarmanna í RSÍ
verður haldið á Svarfhólsvelli (Selfoss)
föstudaginn 28. júní 1996.
Farið verður í rútu frá Háaleitisbraut 68 (RSÍ)
stundvíslega kl. 12.00.
Þátttökugjald er kr. 2.000,-
Innifalið: Rútuferð, vallargjald o.fl.
Skráning í síma
568 5010
Skráningu lýkur þriðjudaginn 25. júní.
Skráið ykkur tímanlega og endurtökum fjörið frá því í fyrra.
Kvöldstund með
/y\/////'/'
R;n);i
Sönsuir
l)llO:
Loslur eigin \vrk;i:
Guðrúnu Katrínu
Unnur Steinsson
Guðrún Katrín þorbergsdóttir
Hjálmfríður Þftll Friðriksdóttir
við undirleik Edwards Kaaber
Signý Sæinundsdótlir
við undirleik Steinunnar Birnu Ragnarsdóttur
Bryndís Ilalla Gylfadóttir selló
Steinunn Birna Ragnarsdóttir píanó
Linda Villijálnisdótlir les frumsamin Ijóð
Inga lluld Ilákonardótlir les úr nýju sagnfræðiriti
Flölinenmun!
Stuðningsfólk